MAVZU: C++ DASTURLASH TILINING MOBIL KOMPLIYATORLARI, ULARNING IMKONIYATLARI VA KAMCHILIKLARI . REJA: KIRISH 1. Kampilyatorlar nima? 2. Mobil kampilyatorlar haqida 3. Mobil kampilyatorlarning imkoniyatlari 4. Mobil kampilyatorlarda dastur yozish 5. Mobil kampilyatorlarning kamchiliklari XULOSA FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1

Kirish C++ dasturlash tili haqida. Butun dunyoda informatika va axborot texnologiyalarining rivojlanishi bilan bir qatorda dasturlash asoslari ham keng rivojlanib bormoqda. Dasturlash asoslarifanining asosi bo’lmish dasturlash tillari ham keng ommalashib bormoqda. Birinchi EHM yaratilgan davrdan boshlab dasturlash ham rivojlanib bormoqda,dastlabki kompyuterlar AQSH da harbiy maqsadlar yo’lida yaratilgan. Dastlabdasturchilar eng sodda mashina tilini o’zida ifodalovchi kompyuter komandalari bilan ishlaganlar. Bu komandalar uzun qatorli nol va birlardan iborat bo’lgan. Keyinchalik foydalanuvchi uchun tushunarli bo’lgan assembler tili yaratiladi. Undan keyin tillar rivoji jadallashishni boshladi. Keyinchalik sekin asta yuqori bosqichli tillar yaratila boshlandi, yuqori bosqichli algoritmik tillarda dasturni foydalanuvchi tushunadigan ma‘lum bir standartlar yordamida yaratiladi. Yuqori bosqichli algoritmik tillarda tuzilgan dasturlarrni kompyuter tiliga maxsus interpretator va komplyatorlar yordamida o’tkazilardi. Elektron xisoblash mashinalari avlodlari rivojlanib borishi bilan bir vaqtda ham dasturlash va dasturlash tillari ham keskin rivojlandi. Dasturlash tillarida tuzilgan dastur tarkibidagi bo’yruqlarning soddaligi va kompyuter xotirasidan kam joy egallashi bilan katta farq qiladi. Yuqoridagi jarayonlarni hisobga olib dasturlashga ham talablar o’zgarib bordi, nafaqat dasturlashni balki dastur yozish uchun ham texnologiyasini ham o’zgarishiga olib keldi. Dasturlash asoslari fani bu elektron hisoblash mashinalarining boshqaruvchi fan deb ham yuritish mumkin. Chunki elektron hisoblash mashinalarining asosi bo’lmish dasturiy ta‘minotlar ham insoniyat tomonidan ma‘lum bir qoida va buyruqlar asosida yaratiladi Ayni vaqtda bir nechta dasturlash tillari mavjud ulardan keng qo’llaniladigan va barcha imkoniyatlari keng bo’lganlari C++, Java, PHP va hakozalar sanaladi. So’ngi yillarda Java va C++ dasturlash tillari juda takomillashib, tobora ommalashib bormoqda. 2

Mavjud tillar katta 2 ta guruhga bo`linadi: 1) Tabiiy tillar . Bu odamlar o`zaro muloqotda bo`ladigan tillar (o`zbek, qozoq, ingliz va hokazo). 2) Sun‘iy tillar . Sun‘iy tillar yaxshigina kodlangan bo`ladi. Shuning uchun masala dasturini masala kodi ham deyishadi. Kodlash 2 xil maqsadda amalga oshiriladi: a) katta hajmdagi ma‘lumotlarni qisqacha ifodalash maqsadida. Masalan, Samarqand davlat universitetining kodi - SamDU, Davlat test markazning kodi DTM, oziq-ovqat mahsulotlari, yengil sanoat, og`ir sanoat, ta‘lim dargohlarining nomlari ham ularning kodlardir. Odamlarning ismlari, hatto laqablari, masalan, xo`jayin, sarimsoq piyoz, baqaloq, lampa shisha, novcha va hokazolarning barchasi kodlangan ma‘lumotlardir. b) maxfiylikni saqlash maqsadida. Bunday usulda kodlangan ma‘lumotlarni hamma ham tushunavermaydi. Faqat tor doiradagi odamlargina tushunadi. Maxfiy holda kodlashning ham har xil usullaridan foydalaniladi. Barcha dasturlash tillari ham sun‘iy tillar jumlasiga kiradi va ularning ijrochisi kompyuterlardir. Ularda ham har bir buyruq qandaydir fikrning kodi hisoblanadi. Masalan, a%2=0 yozuvini kompyuter ―a juft son deb, abs(x) yozuvini esa |x| deb‖ tushunadi va hokazo. Shuning uchun dasturlash tillarini yaratish uchun qilingan dastlabki harakatlardayoq keng omma bu tillarni tezroq o’zlashtirib olishi uchun biror tabiiy tilning so’zlaridan mumkin qadar kam foydalanishga harakat qilingan. Biz yuqori darajali dasturlash tillaridan biri bo‗lgan C++ dasturlash tili bilan tanishamiz. C++ dasturlash tili 1980 yillar boshida Byarne Straustrup tomonidan C tiliga asoslangan tarzda tuzildi. C dasturlash tili 1972-yil Denis Pitch va Brayan Kornegilar tomonidan yaratilgandi. C++ juda ko’p qo’shimchalarni o’z ichiga olgan, lekin eng asosiysi u obyektlar bilan dasturlashga imkon beradi. Dasturlarni tez va sifatli yozish hozirgi kunda katta ahamiyatga ega. 3

1. Kampliyatorlar nima? "Dasturlashda kompilyator" deyilganda, umumiy ravishda dasturlarning yozilgan kodini, ya'ni dastur muallifining yozgan tilda yozilgan kodini, o'zgartirib yopiq (masalan, asosiy ma'lumot tilda) kodga o'zgartirish uchun ishlatiladigan dasturlash vositasi tushuniladi. Kompilyator, dastur kodini o'zgartirib yopiq kodga o'tkazish operatsiyasini amalga oshiradi. Ushbu operatsiya natijasida olingan yopiq kod, qurilma (kompyuter, smartfon yoki boshqa qurilma) tomonidan ishga tushiriladi va dastur amalga oshiriladi. Kompilyatsiya jarayoni quyidagicha o'tadi: 1. Kod yozish (Source Code): Dastur muallifi dastur kodini tanlangan dasturlash tili (masalan, C++, Java, Python) yoki skript tili orqali yozadi. 2. Kompilyatsiya (Compilation): Dastur muallifi yozgan kodni tanlangan kompilyator orqali o'zgartirib yopiq (asosiy ma'lumot tilda) kodga aylantiradi. Bu jarayon "kompilyatsiya" deyiladi. 3. Ob'ekt faylini yaratish: Kompilyator natijadagi yopiq kodni ob'ekt fayl (masalan, `.exe` fayli Windows platformasida yoki `.out` fayli Unix/Linux platformasida) sifatida saqlaydi. Bu ob'ekt fayl, to'plangan yopiq kodni kompyuter tili orqali ishga tushirish uchun shartnoma (executable file) hisoblanadi. 4. Ishga tushirish (Execution): Olingan ob'ekt fayli, o'z ichida yozilgan yopiq kodni o'qib, u boshqa dasturlar va tizim resurslari bilan ishlab chiqiladi. 4

Загрузите документ, чтобы увидеть его полностью.

Похожие