Dasturlash muhitida satrli ma’lumotlarni yaratish usullari.

Загружено в:

08.08.2023

Скачано:

0

Размер:

713.0439453125 KB

Скачать

Mavzu: Dasturlash muhitida satrli ma’lumotlarni yaratish usullari.
Reja:
1.Bir satrli va ko’p satrli vidjetlar.
2.Satrli ma’lumotlarni bezash.
3.Ro’yxatli vidjetlar.
4.Saralash algoritmlarini satrli vidjetlarda qo’llash.
5.Qt dasturlash muhitida satrlar bilan ishlash operatorlari.

1. Qt dasturlash muhitida s atrlar bilan ishlash operatorlari.
1. Qt da o’zgaruvchilarning quyidagi tiplari mavjud:
Qt tipi C++ dagi ekvivalenti Bitlardagi
o’lchami
qint8 signed char 8
quint8 unsigned char 8
qint16 short 16
quint16 unsigned short 16
qint32 int 32
quint32 unsigned int 32
qint64 __int64 yoki long long 64
quint64 unsigned __int64 yoki unsigned
long long 64
qlonglong qint64 ning boshqa ko’rinishi 64
qulonglong quint64 ning boshqa ko’rinishi 64
qreal Double ning boshqa ko’rinishi 64
uchar unsigned char ning boshqa
ko’rinishi 8
Oldindan o’rnatilgan qoidalarga asosan short, int, long va long long tiplari
ishorali tiplar,ya’ni ular xam manfiy xam musbat qiymatlar qabul qilishi mumkin.

Agarda faqat musbat qiymatlarni qabul qiluvchi o’zgaruvchilar yaratishda
unsigned (ishorasiz) kalit so’zidan foydalaniladi. Agar short tipi —32,768 va
+32,767 oraliqdagi qiymatlarni qabul qilsa, unsigned short tipi faqat 0 dan 65 535
gacha bo’lgan oraliqdagi qiymatlarni qabul qilishi mumkin.
Bool turi chin(true) yoki yolg'on(false) qiymatli bo'lishi mumkin. Bundan
tashqari, bool o'rniga raqamli turlardan foydalanish mumkin; bu holda 0
yolg’on(false) va noldan farqli har qanday qiymat chin(true) bo'ladi.
Char turi ASCII belgilarini va 8 bitli butun sonlarni (bayt) saqlash uchun
ishlatiladi. Ushbu maydondagi butun son, platformaga qarab, ishoraga ega bo’lishi
yoki ega bo’lmasligi mumkin.Qt 16-bitli Unicode belgilarini saqlaydigan QChar
turini taqdim etadi.
Xotirada raqamli turlar (longdan tashqari) Qt tomonidan qo'llab-
quvvatlanadigan turli platformalarda bir xil o'lchamlarga ega, ammo ularning
namoyishi tizimning bayt tartibiga qarab o'zgaradi.
Qt-da QStrings bilan ishlash uchun.
• # Fayl boshiga <QString> satrini qo’shish shart;
• QString elementlari QChar belgilar turiga kiradi.
Satrni qiymat belgilash uchun = operatoridan foydalanishingiz mumkin.
• Satrlarni ==, <=,> =,! =,>, < lardan foydalanib taqqoslash mumkin. Natija
satr tarkibidagi harflarga bog'liq.
• Elementga [] yoki .at (indeks) yordamida murojaat qilish mumkin. Index
noldan boshlanadi.
• Satrlarni qo’shish uchun +, + = dan foydalanishin mumkin.
QString klassi odatiy satrni 16 bitli QChar qiymatlari sifatida saqlaydigan
Unicode satrini ifodalaydi, bu erda har bir QChar Unicode 4.0 belgilariga mos
keladi. Boshqa ko'plab dasturlash tillaridagi satrlardan farqli o'laroq, QString
o'zgartirilishi mumkin.
QString turini yaratish usullari:
// Инициализация №1: odatiy usul
QString str1 = "The night train"; QString a = "love";

// Инициализация №2: ob’yektli usul
QString str2("A yellow rose");
// Инициализация №3
std::string s1 = "A blue sky";
QString str3 = s1.c_str();
// Инициализация №4
std::string s2 = "A thick fog";
QString str4 = QString::fromLatin1(s2.data(), s2.size());
// Инициализация №5
char s3[] = "A deep forest";
QString str5(s3);
Satr elementlariga murojaat
QString sinfining ob'ekti QChar "belgilar" ketma-ketligidir. Satr
elementlariga [] operatori yoki at() usuli yordamida murojaat qilish mumkin.
Quyidagi misol QString sinfi ob'ekti bo'lgan satrning individual belgilarini
chiqaradi:
QString a = "Eagle";
// Satrning birinchi elementi
с out << a[0] << endl;
// Satrning beshinchi elementi
с out << a[4] << endl;
// Satrning birinchi elementi at() metodi bilan
сout << a.at(0) << endl;
Qtda satrlar uchun metod va operatorlar quyidagi jadvalda keltirilgan:
Metod yoki
operator Ma’nosi Misol
= Ta’minlash operatori QString s1 = «abcd»;
QString s1 = «def»;

==,!=,<,>,<=,>= Logik operatorlar s1!=s2;
s1 <s2;
isEppty() Satr bo’shligini tekshirish s1.isEmpty();
isNull() Satr null ekanligini tekshirish . s1.isNull();
length() Satr uzunligi . s1.length();
+=,+,append() Satrlarni qo’shish,birlashtirish . s1=s1+s2;
s1+=s2;s1.append(s2);
replace() Satr bo’lagini boshqa satr bilan
almashtirish. s1.replace(«ab»,«12»);
toLower(),
toUpper() Satr simvollari registrini(kata
yoki kichik) o’zgartirish. s1.toUpper();
s1.toLower();
setNum(),
number() Sonli qiymatni satrga o’tkazish . s1.setNum(12);
s1 = QString::number(12);
toDouble(),toInt() Satrni songa aylantirish int i = QString(«123»).toInt();
split() Satrni satrchalarga bo ’ lish QStringList l = QString(«asd as
qw qwe awe»).split(« »);
join() Berilgan ro’yxatni satrga
birlashtirish . QList<QString> l;
l<< «as» <<«sd»<<«asd»;
QString s = l.join(« »);
Funksiya Ma’nosi Misol
append Satrga o’ng tomondan satr qo’shish. s="one";
s.append(" two"); // "one

two"
clear Satr matnini o’chiradi. isEmpty va isNull bilan
tekshirganda true qaytaradi s.clear();
::compare Satrlarni taqqoslash. Registrni hisobga olish
imkoniyati mavjud. Natija manfiy son bo'ladi,
agar, birinchi satr ikkinchisidan kichik bo'lsa,
nolga teng, satrlar teng bo'lsa, noldan katta,
agar birinchi satr ikkinchi kattaroq bo'lsa. int x =
QString::compare("aUtO
",
"AuTo",Qt::CaseInsensit
ive); // 0
size Satrdagi simvollar soni s="itmath";
int n=s.size(); //6
contains Agar satr tarkibida berilgan bo’lsa true
qaytaradi.Registr 2-parametr orqali beriladi. s="Abc Def";
s.contains("dEf",
Qt::CaseInsensitive);
//true
indexOf Ushbu satrda satrning birinchi kirish joyining
raqami. Qaysi pozitsiyadan boshlab izlash
kerakligini belgilash mumkin. Satr topilmasa, -
1-ni qaytaradi. s="test line best";
s.indefOf("est"); // 1
s.indexOf("est",5); //10
length Satrdagi simvollar soni s="test"; s.length(); //4
split Satrlarni qismlarga ajratish. Parametr sifatida
satrini ajratuvchi yoki muntazam ifoda. Bo'sh
bo'laklarni o'tkazib yuborish haqida aniq
ma'lumot berish mumkin. Javob sifatida
ro'yxat qaytaradi. s="a,,,,,b,c";
QStringList
w=s.split(",",
QString::SkipEmptyPart
s); // ["a","b","c"]

Teskari operatsiya: QStringList:: join(QChar
sep)
fill Berilgan QChar ch belgi bilan satrni to'ldirish.
Agar qo'shimcha ikkinchi parametr int size
berilgan bo'lsa, yangi satr uzunligi berilgan
bo’ladi. s="math";
s.fill('e',3); //eee
insert Berilgan pozitsiyaga satr qo’shish s="QtStyle";
s.insert(2,"C++");
//QtC++Style
isEmpty Satrning bo’shligini tekshirish QString s;
s.isEmpty(); //true
s=""; s.isEmpty(); //true
s=" "; s.isEmpty();
//false
isNull Satrning inisializatsiya qilinganligini
tekshirish QString s;
s.isNull(); //true
s=""; s.isNull(); //false
s=" "; s.isNull();
//false
prepend Berilgan satr boshiga satr yoki simvol qo’shish s="def";
s.prepend("abc");
//abcdef
remove Satr qismini belgilangan uzunlikdagi
ko ' rsatilgan pozitsiyadan olib tashlash , ushbu
belgi yoki satrning barcha kirishlarini olib s="example";
s.remove(1,4); //"ele"
s="abcA";

tashlash ( registrga sezgirlik sozlamalarini
hisobga olgan holda ) s.remove(QChar('a'),
Qt::CaseInsensitive); //"
bc"
replace Ushbu satrda berilgan pozitsiyadan
boshlab,berilgan belgilar soni bo’yicha
berilgan satr qismni almashtirish. Barcha
kirishlarni almashtirish uchun yana bir
chaqiruv varianti mavjud. s="It math";
s.replace(3,4,"c+
+"); //"it c++"
resize Satr uzunligini o’zgartirish s="c++ and qt";
s.resize(3); //"c++"
setNum Berilgan sonni satrga aylantirish. Sanoq
tizimning asosini ko’rsatish mumkin (oldindan
o’nlik sanoq tizimi10) s.setNum(2015); //"2015
"
swap Satrlar qiymatini almashtirish s="abc"; w="cde";
s.swap(w);
toDouble satrni double haqiqiy son tipiga o’zgartirish. s="12.34"; double
d=str.toDouble(); //12.34
toInt Satrni berilgan sanoq sistemasidagi songa
aylantirish (oldindan 10-lik sanoq sistemasiga
o’tkazadi). s="123"; bool flag; int
n=s.toInt(&flag); if
(flag) { //success };
toLower Barcha simvollarni quyi registrga o’tkazish
toUpper Barcha simvollarni yuqori registrga o’tkazish
trimmed Satr boshi va oxiridan probellarni olib

$tashlash(' ','\t','\n','\v','\f','\r') truncate Satrdan berilgan simvoldan boshlab oxirigacha simvollarni olib tashlash s="abcdel"; s.truncate(3); //"abc" capacity Berilgan satrda yangi xotira ajratmasdan saqlanishi mumkin bo'lgan belgilarning maksimal soni s="a"; s.append("a"); //"aa" int c=s.capacity(); //7 chop Berilgan belgilar sonini satr oxiridan olib tashlang. Agar belgilarning haqiqiy soni kamroq bo'lsa, unda natija bo'sh satr bo'ladi. s="itmath"; s.chop(4); //"it" count Количество символов в строке (как и size()). Количество вхождений данной строки. Satrdagi belgilar soni ( size () kabi ). Ushbu satrda berilgan satrning soni. s="aaab"; int c=s.count("aa"); //2 endsWith Agar satr berilgan satr (yoki belgi) bilan tugagan bo'lsa, chin(true) qiymat qaytaradi. Registrni hisobga olish mumkin. s="abcd"; s.endsWith("cd"); //true startsWith Agar satr berilgan satr (yoki belgi) bilan boshlangan bo'lsa, chin(true) qiymat qaytaradi. Registrni hisobga olish mumkin. s="abcd"; s.startsWith("ab"); //true left Satrdan chapdan n ta simvolni ajratib beradi. s="abcd"; w=s.left(2); //"ab" rigth Satrdan o’ngdan n ta simvolni ajratib beradi. s="abcd";$ $w=s.right(2); //"cd" mid Berilgan pozitsiyadan boshlanadigan n simvollar satrini qaytaradi. Agar belgilar soni ko'rsatilmagan bo'lsa, u holda barcha belgilar satr oxirigacha qaytariladi. Agar pozitsiya ruxsat etilgan qiymatdan kattaroq bo'lsa, unda natija bo’sh satr bo'ladi. s="abcde"; w=s.mid(2,1); //"c" reserve Berilgan simvollar soniga mos xotira ajratish.Oldindan qancha simvollar kerakligi ma’lum bo’lganda ishlatiladi. s.reserve(200); repeated Belgilangan marta satrni ko'paytirilib, satr nusxasini qaytaradi. s="ab"; w=s.repeated(2); //"abab " section Satrdagi leksemalar to ’ plamini ajratadi . Dastlab ajratuvchi simvol , birinchi leksema nomeri , oxirgi leksema nomeri . Agar sonlar manfiy bo ’ lsa hisob oxirgi leksemadan boshlanadi . s="a,bb,ccc,d"; w=s.section(',',1,2); //"bb ,ccc" simplified Satr boshi va oxiridan probelli simvollarni (\ t,\n,\v,\r,' ') olib tashlash , satr ichidagi ko ’ plab probelli simvollarni bitta probelga almashtirish . s=" one \n and two\r"; s.simplified(); //s="one and two"; lastIndexOf Номер позиции последнего вхождения строки в данную строку. Возвращает -1, если строки не найдена.$

Ushbu satrda berilgan satrning oxirgi marta
kirish raqami. Agar satr topilmasa -1 ni
qaytaradi.
toHtmlEscap
ed <,>,& va " simvollarni html-belgilarga(<
&gt …..) almashtirish
toStdString std::string ni qaytaradi.
::number Berilgan raqamni satrga aylantiradi .
Raqamning qaysi sanoq tizimida ekanligini
ko ' rsatish mumkin . s=QString::number(123
); //"123"
2. Bir satrli va ko’p satrli vidjetlar.
Satrlarni namoyish qilish elementlari foydalanuvchi harakatlarida faol
ishtirok etmaydilar va nima bo'layotgani to'g'risida xabar berish uchun ishlatiladi.
Ushbu ma'lumot matnli yoki grafik xarakterda bo'lishi mumkin (rasmlar,
grafikalar).
Yozuvlar
Yozuv vidjeti - ilovaning holatini yoki tushuntirish matnini ko'rsatish uchun
ishlatiladi va foydalanuvchi tomonidan o'zgartirilishi mumkin bo'lmagan matn
maydoni hisoblanadi. Ushbu vidjet tomonidan ko'rsatilgan ma'lumotlar faqat
dasturning o'zi tomonidan o'zgartirilishi mumkin. Shu tarzda, dastur
foydalanuvchini yozuvning o'zgargan holati to'g'risida xabardor qilishi mumkin,
ammo foydalanuvchi ushbu ma'lumotni vidjetning o'zida o'zgartira olmaydi.
QLabel o’zgarmaydigan yozuv vidjetining klassi QLabel sarlavha faylida
aniqlangan. QLabelni asboblar panelidan olish uchun, Displey vidjetlari bo’limiga
o'ting va QLabel-ni tanlang va loyiha oynasiga tortib o’tkazing(43-rasm).

43-rasm
Yozuv vidjeti QFrame sinfi vorisi bo'lib, chegaraga ega bo'lishi mumkin. U
orqali ko'rsatiladigan ma'lumotlar matnli, grafik yoki animatsion xarakterga ega
bo'lishi mumkin, ularni uzatish uchun setText(), setPixmap() va setMovie()
metodlari ishlatiladi.Yozuvdagi matnning o'rnini setAlignment() usuli yordamida
boshqarish mumkin. Ushbu usul ko'plab qiymatlardan foydalanadi, ularning
ba'zilari quyidagi jadvalda keltirilgan. E'tibor bering, qiymatlar bir-biriga mos
kelmaydi va ularni bir-birlari bilan mantiqiy operatsiyadan foydalanib
birlashtirishga imkon beradi | (YOKI). AlignVCenter va AlignHCenter
qiymatlaridan tashkil topgan AlignCenter qiymati bunga yaxshi misol bo'lishi
mumkin.
2-Jadval . Alignment Flag qiymatlari
Konstanta nomi Qiymati Izoh
AlignLeft 0x0001 Matnni chap tomonda joylash
AlignRight 0x0002 Matnni o’ng tomonda joylash
AlignHCenter 0x0004 Matnni gorizontal bo’yicha o’rtaga joylash

$AlignJustify 0x0008 Matnni butun kenglik bo’yicha yoyish AlignTop 0x0010 Matnni yuqori tomonda joylash AlignBottom 0x0020 Matnni past tomonda joylash AlignVCenter 0x0040 Matnni vertikal bo’yicha o’rtaga joylash AlignCenter AlignVCent er | AlignHCent er Matnni gorizontal va vertical bo’yicha o’rtaga joylash Quyidagi rasmdan ko'rinib turibdiki, yozuv vidjeti nafaqat oddiy matnni, balki HTML formatidagi matnli ma'lumotlarni ham ko'rsatishi mumkin (HyperText Markup Til, gipermatn belgilash tili). Ushbu misolda HTML-da matn, jadval va rasmni ko'rsatish uchun foydalangan. #include <QtGui> int main(int argc, char** argv) { QApplication app(argc, argv); QLabel lbl("<H1><CENTER>QLabel — HTML Demo</CENTER></H1>" "<H2><CENTER>Image</CENTER><H2>" "<CENTER><IMG BORDER=\"0\" SRC=\"img.jpg\"></CENTER>" "<H2><CENTER>List</CENTER><H2>" "<OL><LI>One</LI>" " <LI>Two</LI>"" <LI>Three</LI>" "</OL>" "<H2><CENTER>Font Style</CENTER><H2>" "<CENTER><FONT COLOR=RED>" " <B>Bold</B>, <I>Italic</I>, <U>Underline</U>"$

"</FONT></CENTER>"
"<H2><CENTER>Table</CENTER></H2>"
"<CENTER> <TABLE>"
" <TR BGCOLOR=#ff00ff>"
" <TD>1,1</TD><TD>1,2</TD><TD>1,3</TD><TD>1,4</TD>"" </TR>"
" <TR BGCOLOR=YELLOW>"
" <TD>2,1</TD><TD>2,2</TD><TD>2,3</TD><TD>2,4</TD>"" </TR>"
" <TR BGCOLOR=#00f000>"
" <TD>3,1</TD><TD>3,2</TD><TD>3,3</TD><TD>3,4</TD>"" </TR>"
"</TABLE> </CENTER>"
);
lbl.show();
return app.exec();
Matnni kiritish elementlari
Matnni kiritish vidjetlari guruhi foydalanuvchiga matn va raqamli
ma'lumotlarni kiritish va tahrirlash uchun asosiy element hisoblanadi.Kiritish
elementlarining aksariyati almashish beferi bilan ishlashi va "drag & drop"
texnologiyasini qo'llab-quvvatlashi mumkin, bu esa dasturchini qo'shimcha
amallarni bajarishdan saqlaydi. Undagi matnni sichqoncha, klaviatura va kontekst
menyusi yordamida tanlash,belgilash mumkin.
Bir qatorli matn vidjeti
Ushbu vidjet eng oddiy kiritish elementidir. Bitta qatorli matn vidjeti
QLineEdit klassi QLineEdit sarlavha faylida aniqlangan.
Uni asboblar panelidagi “input vidjets” bo’limidan loyihaga joylashtirish
mumkin(44-rasm).

44-rasm
Vidjetdagi matnni text() metodi chiqaradi. Agar vidjet matnni o’zgarsa yoki
tahrirlansa textChanged() signali jo’natiladi. returnPressed() signali
<Enter>tugmasi bosilganini bildiradi. setReadOnly() metodi true parametric bilan
ishlatilganda "faqat o’qish" rejimi yoqiladi, bunda foydalanuvchi matnni faqat
ko’ra oladi,lekin o’zgartira olmaydi. setText() metodi yordamida vidjet matni
kiritiladi.
Bir satrli maydon vidjeti matnini ko’rinmaydigan - parol kiritish rejimiga
o’tkazish uchun setEchoMode() metodining Password qiymatidan foydalanladi.
Bunda maydonga kiritilgan matn o’rniga * simvoli ko’rinadi.
QLineEdit vidjeti matn satrini kiritish uchun to'rtburchaklar maydondan
iborat, shuning uchun bir nechta satrli matnni kiritishingiz kerak bo'lganda ushbu
vidjetdan foydalanmaslik kerak. QTextEdit va QPlainTextEdit sinflari ko'p satrli
matn kiritish uchun mo’ljallangan.
QTextEdit klassi oddiy matnni ham, HTML matnini ham ko'rish va tahrirlash
imkoniyatini beradi. Bu sinf QAbstractScrollArea sinfidan meros olingan bo'lib,
matn ajratilgan qismida to'liq namoyish etilmasa, aylantiruvchi
tugma(ScrollBar)larni avtomatik ravishda ko'rsatishga imkon beradi.

Agar siz oddiy matn uchun muharrirga muhtoj bo'lsangiz, QTextEdit sinfi
o'rniga QPlaintTextEdit sinfidan foydalanish maqsadga muvofiqdir.
QPlaintTextEdit klassi Rich Text Format (RTF) -ni qo'llab-quvvatlamaydi, bu esa
uni yanada engil, sodda va samaraliroq qiladi.
Vidjet maydoniga oddiy matnni qo'yish uchun setPlainText() usuli yoki
insertPlainText() slotini ishlatish mumkin. append() sloti matn qo'shish uchun
ishlatiladi va qo'shilgan matn undo() sloti yordamida qaytarilishi mumkin bo'lgan
operatsiyalar ro'yxatiga kiritilmagan, bu esa ushbu slotni tezkorroq qiladi va
qo'shimcha xotira xarajatlarini talab qilmaydi. Matnda berilgan satrni topish va
belgilash uchun find() usulidan foydalanish mumkin.
QTextEdit klassining quyidagi usullari mavjud:
 setReadOnly() matn uchun faqat o’qish rejimini yoqadi yoki o’chiradi;
 text () joriy matnni ifodalaydi .
Quyidagi slotlari mavjud :
 setPlainText () — oddiy matn kiritish ;
 setHtml() —HTML formatidagi matnni kiritish;
 copy(), cut() va paste() — almashish buferi bilan ishlash (mos ravishda
nusxalash, qirqib olish va qo’yish);
 selectAll() yoki deselect() — butun matnni belgilash yoki belgilashni
olib tashlash;
 clear () — maydonni tozalash .
Quyidagi xodisa(signal)lari mavjud:
 textChanged() — matn o’zgarganda sodir bo’ladi;
 selectionChanged() — matn belgilashlari o’zgarganda sodir bo’ladi.
QPlainTextEdit - bu oddiy matnni qo'llab-quvvatlaydigan rivojlangan
ko'rsatuvchi / muharrir. Katta hujjatlarni qayta ishlash va foydalanuvchilarning
tezkor javoblari uchun optimallashtirilgan.
QPlainText QTextEdit bilan bir xil texnologiyalar va tushunchalardan
foydalanadi, ammo oddiy matn bilan ishlash uchun optimallashtirilgan.

QPlainTextEdit paragraflar va belgilar ustida ishlaydi. Paragraf - bu
vidjetning kengligiga mos keladigan so'z bilan o'ralgan formatlangan satr.
Oddatda, oddiy matnni o'qiyotganda bitta yangi satr paragrafni bildiradi. Hujjat nol
yoki undan ortiq paragraflardan iborat. Paragraflar qattiq chiziqlar bilan ajratilgan.
Paragrafdagi har bir belgi shrift va rang kabi o'ziga xos xususiyatlarga ega.
3. Satrli ma’lumotlarni bezash.
Stillar jadvallari-barcha ilovalar uchun QApplication::setStyleSheet() yoki
QWidget::setStyleSheet() orqali ma'lum bir vidjet (va uning avlodlari) uchun
o'rnatilishi mumkin bo'lgan matnli xususiyatlardir. Agar turli darajalarda bir nechta
uslublar jadvallari o'rnatilgan bo'lsa, Qt barcha o'rnatilgan uslublar jadvallaridan
samarali uslublar jadvalini yaratadi. Bunga kaskadlash deyiladi.
Misol uchun, quyidagi uslublar jadvali barcha QLineEdit maydonlarini fon
sifatida sariq rang sifatida ishlatishi kerakligini ta’minlaydi va barcha QCheckbox
obyektlari matn rangi sifatida qizildan foydalanishi kerakligini o’rnatadi:
QLineEdit { background: yellow }
QCheckBox { color: red }
Stillar jadvallari faqat QPalette yordamida amalga oshirish qiyin yoki
mumkin bo'lmagan barcha turdagi sozlamalarni amalga oshirish imkonini beradi.
Agar siz majburiy joylar uchun sariq fonni olishni istasangiz, potentsial xavfli
tugmalar yoki odatiy tugma uchun qizil matnni o’rnatmoqchi bo’lsangiz stillar
jadvallari bunga yordam beradi.
Stillar jadvallari joriy vidjetlarning yuqori qismida qo'llaniladi, ya'ni
ilovalaringiz iloji boricha tabiiy ko'rinadi, ammo uslublar jadvalining har qanday
cheklovlari hisobga olinadi. Yaroqsiz palitradan farqli o'laroq, stillar jadvallari
quyidagilarni ta'minlaydi: Agar siz QPushButton uchun qizil fon rangini o'rnatgan
bo'lsangiz, tugma fonining barcha uslubda, barcha platformalarda qizil bo'lishiga
ishonch hosil qilishingiz mumkin. Bundan tashqari, Qt Designer uslublar
jadvallarini integratsiyalashni ta'minlaydi, bu esa turli xil vidjet uslublarida ulardan
foydalanish samarasini ko'rishni osonlashtiradi.

Bunga qo'shimcha ravishda, stillar jadvallari QStyle kichik sinflarini
ishlatmasdan sizning ilovangizga o'ziga xos ko'rinish berish uchun ishlatilishi
mumkin. Masalan, siz radio tugmachalari uchun maxsus rasmlarni o’rnatishingiz
va ularni belgilangan holati uchun boshqa tasvirlarni joylashtirishigiz mumkin.
Ushbu texnikadan foydalangan holda, siz odatda stillar ko'rsatmalari kabi bir
nechta uslublar sinflarida meros olishni talab qiladigan kichik o'zgarishlarni
amalga oshirishingiz mumkin. Quyidagi rasmda ko'rsatilgan stillar jadvallari ikkita
turli xil uslub jadvallarini aniqlaydi, ularni sinab ko'rishingiz va o'zgartirishingiz
mumkin.

Stillar to'plami har qanday faol uslublar jadvali hisobga olinishini ta'minlaydi
va boshqa tasvirchizish operatsiyalari platformalarga qaram bo'lgan uslubni
aniqlaydi.
4. Ro’yxatli vidjetlar.
Tanlov elementlari ma'lumotlarni ko'rsatish, o'zgartirish va tanlash uchun
standart grafik elementlar hisoblanadi.
Oddiy ro'yxat
QListwidget klassi foydalanuvchini bitta yoki bir nechta elementni tanlash
imkoniyatini beruvchi ro'yxat vidjetidir. Ro'yxat elementlari matn va rastr
tasvirlarni o'z ichiga olishi mumkin. Ro'yxatga elementni qo'shish uchun additem()
usulini ishlatish kerak.

Ushbu usulning ikkita variantini bor: QListWidgetItem matn va sinf ob'ekti
uchun. Agar ro'yxatdagi barcha elementlarni olib tashlash kerak bo'lsa, clear()
metodidan foydalanish kerak.
QListWidgetItem- sinfi ro'yxat elementlari uchun sinf hisoblanadi. Ushbu
sinflarning ob'ektlari, masalan, matnni QListWidget::addItem() . usuliga uzatishda
bevosita yaratilishi mumkin.Shuni ta'kidlash kerakki, QListWidgetItem klassi
nusxa ko'chirish konstruktorini taqdim etadi, bu esa elementlarning nusxalarini
yaratishga imkon beradi. Bundan tashqari, bu maqsadda clone() usulidan
foydalanishingiz mumkin.
Ro’yxat Elementlarini kiritish
Bir vaqtning o'zida bir nechta matn elementlarini ro'yxatga bir qatorga
qo'shib qo'yish mumkin, bunda satrlarning ro'yxatini o'z ichiga olgan QStringList-
ni InsertItems() usulidan foydalaniladi. Matn elementini yaratish uchun siz
InsertItem() usulidan foydalanish mumkin, faqat parameter sifatida satr berilishi
kerak. QListWidgetItem ob'yekti, shuningdek, insertItem() usuli yordamida
ro'yxatga kiritilishi mumkin. U addItem() usulidan qo'shiladigan elementning aniq
o'rnini ko’rsatish mumkinligi bilan farq qiladi.Yaratilgan elementga ro'yxat ob'ekti
QListWidgetItem::setIcon() usuli yordamida qo’shiladigan elementga rasm
o’rnatiliishi mumkin.
Shunisi e'tiborga loyiqki, ro'yxat elementlarida nafaqat rasmlar va matnlar,
balki vidjetlar ham o'rnatilishi mumkin. Buning uchun QListWidget klassining
setItemWidget() va itemWidget() usullaridan foydalansa bo’ladi. SetItemWidget()
usulining birinchi parametri ro'yxat ob'ekti ob'ektiga ko'rsatgichni, ikkinchisi -
vidjetga ko'rsatgichni o'tkazish kerak. Ro'yxat elementida joylashgan vidjetga
ko'rsatgichni olish uchun, elementni listWidget()
usuliga ro'yxat elementi ob'ektiga o'tkazish kerak.
Operatsion tizimlarning ro'yxatini
ko'rsatadigan oddiy ro'yxatni ishlatishga misol
quyida keltirilgan(45-rasm).
#include <QtGui>

int main(int argc, char** argv)
{
QApplication app(argc, argv);
QStringList lst;
QListWidget lwg;
QListWidgetItem* pitem = 0;
lwg.setIconSize(QSize(48, 48));
lst << "Linux" << "Windows" << "MacOS" << "OS2";
foreach(QString str, lst) {
pitem = new QListWidgetItem(str, &lwg);
pitem->setIcon(QPixmap(str + ".jpg"));
}
lwg.resize(125, 175); lwg.show(); return app.exec();
}
Oddiy ro'yxat vwget lwg yaratildi.Ro'yxat vidjetining setIconSize() usuli
elementlarning rasmlari uchun hajmni belgilaydi. Keyin lst satrlari ro'yxati
elementlar uchun matnlar bilan to'ldiriladi. Ushbu ro'yxatga foreach operatori
yordamida elementlar yaratamiz va qo'shamiz. SetIcon() usuli bilan har bir element
uchun tasvir o'rnatiladi.
Ro’yxat elementlarini tanlash
QListWidget :: currentItem() usuli yordamida foydalanuvchi qaysi elementni
tanlaganligini bilib olish mumkin, u tanlangan elementga ko'rsatgichni qaytaradi.
Agar bir nechta element tanlangan bo'lsa, u holda tanlangan elementlar ro'yxatini
qaytarib beradigan selectedItems() usulidan foydalanish kerak. Ko'p tanlov
rejimini yoqish uchun QAbstractItemView bazasida amalga oshiriladigan
setSelectionMode() usuliga QAbstractItemView::MultiSelection qiymatini o'rnatish
kerak. Boshqa qiymatlarni berib, masalan, tanlovni butunlay o'chirib qo'yish uchun
QAbstractItemView::NoSelection -ni qiymatni va faqat bitta elementni

belgilaydigan qilish uchun - QAbstractItem::SingleSelection -ni parameter sifatida
ishlatish kerak.
Ro'yxat elementi ustida sichqoncha bosilganda itemClicked() signali
yuboriladi. Ikki marta bosilganda, itemDoubleClicked() signali QListWidgetItem*
parametri bilan yuboriladi. Har safar tanlov o'zgarganda, itemSelectionChanged()
signali yuboriladi.
Foydalanuvchi tomonidan elementlarni o'zgartirish
Foydalanuvchiga elementning matnini o'zgartirishga imkon berish uchun
QListWidgetItem::setFlags() usuliga kerakli ob'ektidan murojaat qiling va unga
Qt::ItemIsEditable qiymatini va boshqa kerakli qiymatlarni bering. Misol uchun:
pitem->setFlags(Qt::ItemIsEditable|Qt::ItemIsEnabled);
Qayta nomlash ro'yxat elementini ikki marta bosish yoki <F2> tugmachasini
bosish orqali amalga oshiriladi. Qayta nomlash tugagach, QListWidget elementni
o'zgartirilgan (QListWidgetItem*) va itemRenamed (QListWidgetItem *)
signallarini yuboradi.
5. Saralash algoritmlarini satrli vidjetlarda qo’llash.
Elementlarni tartiblash
Ro'yxat elementlari sortItems() usuli orqali tartibga solinishi mumkin. Ushbu
usulga Qt::AscendingOrder qiymati berilganda elementlarni saralash o’sish
tartibida amalga oshiriladi va Qt::descendingorder-kamayish tartibini belgilaydi.
Biroq, agar tartiblashni amalga oshirgandan keyin yangi elementlar qo'shilsa, ular
tartiblanmaydi. Saralash alifbo tartibida amalga oshiriladi, agar sana yoki raqamli
qiymat bo'yicha tartiblash kerak bo'lsa, unda QListwidgetitem elementining sinfini
meros qilib olish va unda operatorni<() yozish kerak.
Elementlarni tartiblashni vidjetni oynaga qo’yilgandan so'ng sortingenabled
xususiyatidan foydalanib yoqilishi mumkin.

Foydalanilgan ea dabiyotlar ro’yxati
1. Sh.A.Nazirov, R.V.Qobulov, M.R.Babajanov «C va C++ TILI»
2. Informatika fanidan o’quv qo’llanma //TATU 489 b. Toshkent, 2012.
3. C / C ++. Программирование на языке высокого уровня / Т. А.
Павловская. — СПб.:Питер, 2003. —461 с: ил.
4. Программирование на языке С++ в среде Qt Creator :
5. / Е. Р. Алексеев, Г. Г. Злобин, Д. А. Костюк,О. В. Чеснокова,
6. А. С. Чмыхало — М. : ALT Linux , 2015. — 448 с.
7. Жасмин Бланшет, Марк Саммерфилд Qt 4:Программирование GUI на
C ++
8. М.Шлее, Qt 5.10. Профессиональное программирование на С++. - СПб.:
БХВ-Петербург, 2018. - 1072 с.

Mavzu: Dasturlash muhitida satrli ma’lumotlarni yaratish usullari. Reja: 1.Bir satrli va ko’p satrli vidjetlar. 2.Satrli ma’lumotlarni bezash. 3.Ro’yxatli vidjetlar. 4.Saralash algoritmlarini satrli vidjetlarda qo’llash. 5.Qt dasturlash muhitida satrlar bilan ishlash operatorlari.

1. Qt dasturlash muhitida s atrlar bilan ishlash operatorlari. 1. Qt da o’zgaruvchilarning quyidagi tiplari mavjud: Qt tipi C++ dagi ekvivalenti Bitlardagi o’lchami qint8 signed char 8 quint8 unsigned char 8 qint16 short 16 quint16 unsigned short 16 qint32 int 32 quint32 unsigned int 32 qint64 __int64 yoki long long 64 quint64 unsigned __int64 yoki unsigned long long 64 qlonglong qint64 ning boshqa ko’rinishi 64 qulonglong quint64 ning boshqa ko’rinishi 64 qreal Double ning boshqa ko’rinishi 64 uchar unsigned char ning boshqa ko’rinishi 8 Oldindan o’rnatilgan qoidalarga asosan short, int, long va long long tiplari ishorali tiplar,ya’ni ular xam manfiy xam musbat qiymatlar qabul qilishi mumkin.

Agarda faqat musbat qiymatlarni qabul qiluvchi o’zgaruvchilar yaratishda unsigned (ishorasiz) kalit so’zidan foydalaniladi. Agar short tipi —32,768 va +32,767 oraliqdagi qiymatlarni qabul qilsa, unsigned short tipi faqat 0 dan 65 535 gacha bo’lgan oraliqdagi qiymatlarni qabul qilishi mumkin. Bool turi chin(true) yoki yolg'on(false) qiymatli bo'lishi mumkin. Bundan tashqari, bool o'rniga raqamli turlardan foydalanish mumkin; bu holda 0 yolg’on(false) va noldan farqli har qanday qiymat chin(true) bo'ladi. Char turi ASCII belgilarini va 8 bitli butun sonlarni (bayt) saqlash uchun ishlatiladi. Ushbu maydondagi butun son, platformaga qarab, ishoraga ega bo’lishi yoki ega bo’lmasligi mumkin.Qt 16-bitli Unicode belgilarini saqlaydigan QChar turini taqdim etadi. Xotirada raqamli turlar (longdan tashqari) Qt tomonidan qo'llab- quvvatlanadigan turli platformalarda bir xil o'lchamlarga ega, ammo ularning namoyishi tizimning bayt tartibiga qarab o'zgaradi. Qt-da QStrings bilan ishlash uchun. • # Fayl boshiga <QString> satrini qo’shish shart; • QString elementlari QChar belgilar turiga kiradi. Satrni qiymat belgilash uchun = operatoridan foydalanishingiz mumkin. • Satrlarni ==, <=,> =,! =,>, < lardan foydalanib taqqoslash mumkin. Natija satr tarkibidagi harflarga bog'liq. • Elementga [] yoki .at (indeks) yordamida murojaat qilish mumkin. Index noldan boshlanadi. • Satrlarni qo’shish uchun +, + = dan foydalanishin mumkin. QString klassi odatiy satrni 16 bitli QChar qiymatlari sifatida saqlaydigan Unicode satrini ifodalaydi, bu erda har bir QChar Unicode 4.0 belgilariga mos keladi. Boshqa ko'plab dasturlash tillaridagi satrlardan farqli o'laroq, QString o'zgartirilishi mumkin. QString turini yaratish usullari: // Инициализация №1: odatiy usul QString str1 = "The night train"; QString a = "love";

// Инициализация №2: ob’yektli usul QString str2("A yellow rose"); // Инициализация №3 std::string s1 = "A blue sky"; QString str3 = s1.c_str(); // Инициализация №4 std::string s2 = "A thick fog"; QString str4 = QString::fromLatin1(s2.data(), s2.size()); // Инициализация №5 char s3[] = "A deep forest"; QString str5(s3); Satr elementlariga murojaat QString sinfining ob'ekti QChar "belgilar" ketma-ketligidir. Satr elementlariga [] operatori yoki at() usuli yordamida murojaat qilish mumkin. Quyidagi misol QString sinfi ob'ekti bo'lgan satrning individual belgilarini chiqaradi: QString a = "Eagle"; // Satrning birinchi elementi с out << a[0] << endl; // Satrning beshinchi elementi с out << a[4] << endl; // Satrning birinchi elementi at() metodi bilan сout << a.at(0) << endl; Qtda satrlar uchun metod va operatorlar quyidagi jadvalda keltirilgan: Metod yoki operator Ma’nosi Misol = Ta’minlash operatori QString s1 = «abcd»; QString s1 = «def»;

==,!=,<,>,<=,>= Logik operatorlar s1!=s2; s1 <s2; isEppty() Satr bo’shligini tekshirish s1.isEmpty(); isNull() Satr null ekanligini tekshirish . s1.isNull(); length() Satr uzunligi . s1.length(); +=,+,append() Satrlarni qo’shish,birlashtirish . s1=s1+s2; s1+=s2;s1.append(s2); replace() Satr bo’lagini boshqa satr bilan almashtirish. s1.replace(«ab»,«12»); toLower(), toUpper() Satr simvollari registrini(kata yoki kichik) o’zgartirish. s1.toUpper(); s1.toLower(); setNum(), number() Sonli qiymatni satrga o’tkazish . s1.setNum(12); s1 = QString::number(12); toDouble(),toInt() Satrni songa aylantirish int i = QString(«123»).toInt(); split() Satrni satrchalarga bo ’ lish QStringList l = QString(«asd as qw qwe awe»).split(« »); join() Berilgan ro’yxatni satrga birlashtirish . QList<QString> l; l<< «as» <<«sd»<<«asd»; QString s = l.join(« »); Funksiya Ma’nosi Misol append Satrga o’ng tomondan satr qo’shish. s="one"; s.append(" two"); // "one

Dasturlash muhitida satrli ma’lumotlarni yaratish usullari.

08.08.2023

0

713.0439453125 KB

Похожие