HOFIZ ASAD HAYOTI VA FAOLIYATI

Загружено в:

23.11.2024

Скачано:

0

Размер:

71.8427734375 KB

Скачать

MAVZU: HOFIZ ASAD HAYOTI VA
FAOLIYATI
REJA:
1-KRISH
2-ASOSIY QISM
3.HOFIZ ASADNING HAYOT YO’LI
4-HOFIZ ASADNING ISLOHOTLARI
5-HOFIZ ASADNING DIPLOMATIK
ALOQALARI
6-XULOSA
7-FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI

Hofiz Asad 1930 yil 6 oktyabrda Kardaxa kichik joyida
tug'ilgan Hafez Asad ham bor edi. U alaviylar jamoasidagi
kambag'al dehqon Ali Sulaymonning to'qqizinchi farzandi
edi. Uning otasi, imtiyozsiz amma qatlamiga mansub
bo'lsa-da, 1947 yilgi urush paytida mustamlakachilar va
isroilliklar bilan faol kurashgan hurmatli odam edi.
Buning uchun vatandoshlar uni hurmat bilan al-Assad
deb atashdi, bu Arab tilidan tarjima qilingan
"sher"degan ma'noni anglatadi. Asta-sekin bu taxallus
ajoyib familiyaga aylandi. Biroq, shifokor bo'lishni orzu
qilgan o'g'li Hafez ta'lim ololmadi. Mustamlaka tuzumi
qulaganidan keyin hammasi o'zgardi. Yosh Arab
davlatlari xizmat qilish uchun milliy xodimlarni talab
qiladigan o'z qo'shinlarini tuzdilar.
Natijada Hafez Asad 1952 yilda Xoms shahridagi harbiy
bilim yurtiga o'qishga kirishga muvaffaq bo'ldi, keyin
Aleppodagi uchish bilim yurtida o'qishni davom ettirdi.
Kursant vaqtni behuda sarflamadi va uni tugatgandan
so'ng "Suriya havo kuchlarining eng yaxshi uchuvchisi"
maxsus nishonini, bo'linma komandiri lavozimini oldi
va SSSRga reaktiv qiruvchi samolyotlarda uchish
uchun qayta o'qitish uchun yuborildi . U yerdan
allaqachon tashkil etilgan Birlashgan Arab
Respublikasiga (Oar) Misr va Suriya konfederatsiyasiga
Asad eskadrilla komandiri sifatida qaytdi. Arab
mamlakatlarida "qurolli kuchlar" va "siyosat"
tushunchalari ajralmasdir. Hali ham maktabda, anti-
sionizm va millatchilik g'oyalariga ega bo'lgan Hafez
PASV yoshlar tashkilotiga a'zo bo'ldi.

Ammo konfederatsiya nisbatan qisqa umr ko'rdi. Oar
prezidenti Gamal Abdel Nosir tomonidan sotsialism
qurilishi bo'yicha o'rta sinf va Suriyadagi harbiylarning
bir qismi qo'llab-quvvatlanmadi. Va ularning bosimi
ostida mamlakat 1961 yilda koalitsiyadan chiqib ketdi.
Bunga to'sqinlik qilishga uringan Baas partiyasi
muxolifatga ketishga majbur bo'ldi, uning a'zolari esa
ta'qiblarga uchradi.
Ular orasida siyosiy qarashlari uchun harbiy-havo
kuchlaridan bo'shatilgan Hafez Asad ham bor edi.
Ammo yosh ofitser taslim bo'lmoqchi emas edi va
Qohirada Baas partiyasining yashirin harbiy
qo'mitasini tuzdi.
Yutqazgan kishi g'alaba qozonganda Muxolifatning
javob zarbasini tayyorlash uchun atigi ikki yil kerak
bo'ldi. 1963 yil 8 martda qonsiz to'ntarish sodir bo'ldi,
uning davomida "baasistlar" o'z raqiblarini
hokimiyatdan chetlatdilar. Keyin 1966 yilda yangi
davlat to'ntarishi sodir bo'ldi, uning maqsadi PASV
asoschilarini yo'q qilish edi. Uni partiyaning harbiy
qanoti rahbari Solih jadid boshqargan, ammo uning
ustozlari Mishel Aflek va Salah Bitarni jismoniy yo'q
qilishni talab qilgan Hafez Asad ham muhim rol
o'ynagan. To'g'ri, yana inson qurbonlarisiz -
sharmandali siyosatchilar chet elga hijrat qilishga
muvaffaq bo'lishdi. Jadid Baas partiyasining bosh
kotibi bo'ldi, prezident lavozimida Hyp ad-din Atasi
"qo'g'irchoq" o'tirdi, Asad esa brigada generalining
navbatdan tashqari unvoni va mudofaa vaziri
lavozimiga ega bo'ldi. Shuni ta'kidlash kerakki, Suriya

davlatining qisqa tarixida bu siyosiy fitnalar natijasida
hokimiyat o'zgarishining o'n to'qqizinchi holati edi.
Tez orada mamlakat qurolli kuchlari boshlig'i lavozimi
Asadning siyosiy ambitsiyalarini qondira olmaganligi
ma'lum bo'ldi. Shu bilan birga, 1967 yilda Isroil bilan
ikkinchi urush boshlandi, u olti kunlik urush deb
nomlandi, chunki yarim hafta ichida isroilliklar Arab
ittifoqchilari koalitsiyasini butunlay mag'lub qildilar.
Suriyaliklar nafaqat Sovet Ittifoqidan etkazib berilgan
barcha harbiy texnikani, balki o'z hududlarining bir
qismini - Golan tepaliklarini ham yo'qotdilar.
Mag'lubiyatning asosiy sababi Suriya qo'shinlarining
jangovar qobiliyatining pastligi edi. Bundan tashqari,
ularni, ehtimol, ajoyib uchuvchi boshqargan, ammo
strategist va taktik iste'dodga ega bo'lgan qo'mondon
emas va bundan tashqari, sovet harbiy
maslahatchilarining tavsiyalariga ham bo'ysungan.
Ko'rinishidan, bu vaziyatda mudofaa vaziri nafaqat
iste'foga chiqishi, balki umuman siyosiy maydondan
chiqib ketishi kerak edi. Ammo Asad bunday emas edi.
Arslon sakrashga tayyorlanayotgan edi! Hokimiyat
fitnalarining ustasi bo'lib, u nafaqat o'z muhitida, balki
Suriya jamiyatida ham davlatning yuqori rahbarlari
sharmandali mag'lubiyatning aybdorlari bo'lgan degan
fikrni shakllantirishga muvaffaq bo'ldi. Va ular o'z
vazifalarini bajara olmaganliklari sababli, xulosa shuki,
Suriya mamlakatni siyosiy inqirozdan olib chiqishga
qodir kuchli shaxsga muhtoj.Aytishim kerakki, partiya
rahbariyati va harbiylarning ma'lum bir qismi ushbu
dalillarga rozi bo'lishdi. Asadning bosimi ostida bosh

vazir Yusuf az-Zuayni iste'foga chiqishga majbur bo'ldi.
Hokimiyat yo'lidagi mumkin bo'lgan to'siqlar bartaraf
etilganiga ishonch hosil qilib, 1970 yil 13 noyabrda
Asadning buyrug'i bilan Hyp prezidenti ad-din Atasi va
PASV bosh kotibi Solih jadid hibsga olindi. Endi uchta
lavozim - Prezident, Baas partiyasi bosh kotibi va
mudofaa vaziri Hafez Al-Asad tomonidan egallab olindi.
Shu paytdan boshlab mualim (o'qituvchi), diktator deb
nomlana boshlagach, hokimiyatni egallashga bo'lgan
har qanday urinishlarni qat'iyan to'xtatdi. Yaqin Sharq
mamlakatlaridagi notinch geosiyosiy vaziyatning asosiy
sabablaridan biri hokimiyat uchun kurashayotgan turli
diniy oqimlar vakillarining uzoq vaqtdan beri qarama-
qarshiligidir. Natijada fitnalar, to'ntarishlar va harbiy
mojarolar. Afsuski, Suriya ham bundan mustasno emas
edi. XX asrning deyarli birinchi yarmida Suriya
bosqinchilar bo'yinturug'i ostida edi. Birinchi jahon
urushida bu yerda turklar hukmronlik qilgan, keyin
ularni frantsuzlar almashtirgan. 1930-yillarning oxirida
ular ketgandan keyingina Suriyada milliy siyosiy
jarayon boshlandi. 1946 yilga kelib mamlakatda uchta
partiya tashkil topdi: Kommunistik, Suriya ijtimoiy-
millatchi va Arab sotsialistik tiklanish partiyasi (PASV)
yoki Baas. Ularning har biri hokimiyat uchun kurasha
boshladi. Suriya prezidenti Bashar Asadning oilasida
uchta bola bor — Hafez, Zayn vaKarim. Katta o'g'li
1971 yildan 2000 yilgacha mamlakatni boshqargan
Suriyaningsobiq prezidenti Hafez Asadning bobosi
sharafiga nomlangan.

2018 yilda Hafez Asad (kichik) o'rta ta'lim to'g'risidagi
guvohnomani a'lo baholarbilan oldi, shundan so'ng oliy
amaliy fanlar va texnologiyalar institutida
(HIAST)o'qidi. Uning Rossiyada o'qishni davom
ettirishi 2016 yilda ma'lum bo'ldi. Keyinbirinchi xonim
Asma Asad mahalliy maktab o'quvchilari bilan bitiruv
kechasidaso'zga chiqib, o'qishdagi eng iste'dodli va
muvaffaqiyatli bo'lganlar Rossiyafederatsiyasiga borib,
bepul ta'lim olishlari mumkinligini aytdi. Shu bilan
birga,Hafez Asad Malayziyadagi matematika
olimpiadasining a'lochi va sovrindoriekanligi
ta'kidlandi. 2023 yil iyun oyining oxirida Suriya
prezidenti Bashar Asadning katta o'g'li Hafez M. V.
Lomonosov nomidagi Moskva davlatuniversitetida
(Moskva davlat universiteti) o'qishni tugatganligi va
diplomni o'rnak bilan olganligi ma'lum bo'ldi.
darajasini oldi. Ish matematik va kompyuter tahlil
usullari kafedrasi mudiri professor Vladimir
Nikolayevich Chubarikov rahbarligida yozilgan.
TASS ma'lumotlariga ko'ra, Hafez Asad boshqa suriyalik
talabalar bilan birga diplom olgan, ular ham Moskva
davlat universitetida o'qishni tugatgan. Universitetni
bitirganligi to'g'risidagi guvohnomalarni bitiruvchilarga
oliy o'quv yurti rektori Viktor Sadovnichiy topshirgan.
Uning maxsus taklifiga binoan Suriyaning birinchi xonimi
Asma Asad delegatsiya hamrohligida Moskvaga keldi. U
qizil diplomlarni topshirish marosimida ishtirok etdi,
shundan so'ng universitet rektori va rahbariyati bilan
shaxsan uchrashdi va suhbatlashdi Asad Hafez

(6.10.1930, Kardaxa, Suriy a 10.6.2000, Damashq),
Suriy aprezident i (1971 y ildan) v a (PASV;
19712000). U alav iy larning shiamazhabiga
mansub dehqon oilasiga mansub edi. 1946
y ildan boshlab Arabt ik lanishi t ashk ilot i (apr.
1947 y il PASV). Armiy a generali (1968),
mudofaav aziri (1966-1971), bosh v azir (1970-71).
Qat t iq choralar y ordamida siy osat chierishdi.
Suriy adagi barqarorlik , xama shahrida (1982).
Rahmat A. Suriy a 1970-y illarda-ser. 1980-y illar
OSN . SSSRning y aqin Sharqdagi it t ifoqchisi.
Arabt ilida. Arena Suriy a qo'l ost ida. A. Misrni
1973 y il Isroil bilan urushda qo'llab-quv v at ladi
(qarang: ),fuqaroning ishiga aralashdi.
Liv andagi urushlar (1976, 1987, 1990), 1982-
83y illardagi Arab-Isroil mojarosidan k ey in o'z
pozit siy alarini must ahk amladi. A.Iroqqa qarshi
k et ma-k et k ursni o't k azdi: Iroqqa qarshi
urushda Eronga y ordamberdi (qarang: ),
shujumladan sir. " sahroda bo'ron" operat siy asi
dav omida (1991) Iroqqa qarshik oalit siy a
t ark ibiga qo'shinlar. Ho fi z al-Asad ( arabcha : ظفاح
دسلأا Ḥ ā fi ẓ al- ʾ Asad ; 1930 .6.10, Loziqiy a v iloy at i,
Qardoha shahri — 2000 .10.6, Damashq ) —
Suriy aning dav lat v a siy osat arbobi, armiy a

generali (1968).Dehqon oilasida t ug ‘ ilgan. 1955
y . Halab shahridagi Harbiy -hav o k uchlari
k ollejini t ugat gan.1964 — 70 y illarda Suriy a
Arab Respublik asi (CAP) Harbiy -hav o k uchlari v a
hav o hujumidan mudofaa qo ‘ shinlari
qo ‘ mondoni, ay ni pay t da 1966 y .dan mudofaa
v aziri. 1970 y . noy abrdan SAR bosh v aziri v a
mudofaa v aziri. 1971 y .dan SAR prezident i v a
Arab sot sialist ik uy g ‘ onish part iy asi bosh k ot ibi.
1971-y il 12-mart dan t o 2000-y il 10-iy ungacha
Suriy a prezident i lav ozimida ishlagan.

Hofiz al-Asad (arabcha:
ظ
ف
ا
ح
د
س
لأ
ا H �āfi z � al- Asad; ʾ
1930.6.10, Loziqiya viloyati, Qardoha shahri —
2000.10.6, Damashq) — Suriyaning davlat va
siyosat arbobi, armiya generali (1968). Dehqon
oilasida tug‘ilgan. 1955 y. Halab shahridagi
Harbiy-havo kuchlari kollejini tugatgan. 1964 —
70 yillarda Suriya Arab Respublikasi (CAP)
Harbiy-havo kuchlari va havo hujumidan
mudofaa qo‘shinlari qo‘mondoni, ayni paytda
1966 y.dan mudofaa vaziri. 1970 y. noyabrdan
SAR bosh vaziri va mudofaa vaziri. . 1971 y.dan
SAR prezidenti va Arab sotsialistik uyg‘onish
partiyasi bosh kotibi. 1971-yil 12-martdan to
2000-yil 10-iyungacha Suriya prezidenti
lavozimida ishlagan.. Suriya hududida odam

paleolit davridan yashab keladi. Mil. av. 2ming
yillikning 1-yarmida mayda shahardavlatlar
vujudga kelgan. Mil. av. 15-asrda Suriyaning ko pʻ
qismini Misr, 14-asrda Xett podshoxligi egallab
olgan, 12-asr boshlarida Suriya ozodlikka
erishsada, 8-asr oxirida Ossuriyata, 7-asr oxirida
esa Yangi Bobil podshoxligi, 6-asr o rtalarida
ʻ
Axomaniylarga qaram bo ldi. Mil. av. 333 yil
ʻ
Iskandar Maqsuniy (Aleksandr) davlati tarkibiga
kirdi, bu davlat barbod bo lgach, salavkiylar
ʻ
davlatining viloyatiga aylandi. Mil. av. 1-asrda
Armaniston podshosi Tigran II S.ni bosib oldi, 64
yil Rim, mil. 4-asr oxiridan Vizantiya viloyatiga
aylandi. Mil. 633–40 yillarda Arab xalifaligi, 1516-
yilda Usmonli turk imperiyasi zabt etdi va Suriya
1818-yilgacha Turkiya tarkibida bo ldi. 1832–40
ʻ
yillarda Misr qo shinlari tomonidan bosib olindi.
ʻ
1840-yil Suriyada Yana turklar hukmronligi
tiklandi. 1918-yil okabrda Suriyani ingliz
qo shinlari bosib oldi. 1919-
ʻ
yil Angliya Fransiya kelishuviga binoan
inglizlarning o rnini fransuzlar egalladi. 20 yillarda
ʻ
milliy ozodlik harakati kuchaydi. 1928-yil Ta sis
ʼ
majlisiga saylov o tkazildi, 1930-yil mayda Suriya
ʻ
respublika deb e lon qilindi, ammo Fransiya
ʼ
mandati saqlanib krldi, bu mandat 1943-yil
dekabrda bekor qilindi. 1946-yil 17 apreldagina
to la mustaqillikka erishdi. 1958-yil Suriya Misr
ʻ
bilan yagona davlat – Birlashgan Arab
Respublikasi (BAR)ga birlashdi, ammo 1961-yil 28

sentabrda uning tarkibidan ajralib chiqdi va o ziniʻ
Suriya Arab Respublikasi (SAR) deb e lon qildi.
ʼ
1963-yil 8 martda davlat to ntarishi bo lib, Suriya
ʻ ʻ
Arab sotsialistik uyg onish partiyasi (
ʻ Ba s ʼ )
hokimiyatni qo lga oldi, 1971-yil 12 martdan
ʻ Hofiz
Asad prezident bo ldi
ʻ
Asadlar oilasi Suriyada
Birinchi jahon urushidan keyin, Suriya Usmoniy turklar
imperiyasi hukmronligidan ozod bo’lgan davrlardan
buyon vaziyat juda notinch edi. Turklarning o’rniga kelgan
fransuzlarga qarshi qo’zg’olonlar umuman to’xtamasdi.
Faqat nisbatan xotirjam bo’lgan 1922-yilning o’zida
Suriyada Fransiyaning 5 mingta askari o’ldirildi.
Keyinchalik Fransiya o’z qo’shinlarini Sovet Ittifoqining
siquvi ostida chiqarishga majbur bo’ldi. O’sha vaqtlarda
Arab sotsialistik uyg’onish partiyasi (BAAS) yashirin
holatda edi va Suriyada hammasi bo’lib 500 ga yaqin
a’zosi bor edi. BAASning mafkurasi o’zida sotsializm va
natsionalizmni birlashtirardi. Partiya asoschilari chet el
kapitaliga asoslangan barcha kompaniyalarni
milliylashtirishni va barcha arab davlatlarini birlashtirishni
talab qilardilar. (Saysko-Pekko kelishuvuni eslang!) BAAS
dunyoviy partiya sifatida yaratilgan va hozirgacha ham
shundayligicha qoldi, uning Islom diniga befarq ekanligini
tushunish oson: partiya asoschisi Mishel Aflyak Xristian
diniga e’tiqod qilgan.

Mazkur partiya Iroqda va Suriyada eng ko’p muvaffaqiyat
qozongan va shu davlatlarda hukmron partiyaga aylandi.
BAAS o’z maqsadiga 1958-yil 1-fevralda Misr va Suriya
hukumatlarining o’zaro kelishuvi natijasida yangi unitar
davlat-Birlashgan Arab Respublikasi tuzildi.
1970-yilning noyabriga qadar mustaqil Suriyaning
qisqagina tarixida yigirmadan ortiq harbiy to’ntarishlar
bo’ldi. Hofiz Asad uyushtirgan to’ntarish ularning eng
oxirgisi edi. So’l BAASchilardan bo’lgan Asad
milliylashtirilgan ba’zi kichik sanoat korxonalarini
egalariga qaytarib berish bilan avvalgi hukumatdan
norozilik to’lqinini so’ndirdi. Asad prezidentligining tashqi
siyosatdagi asosiy g’oyasi Isroilga qarshi murosasiz kurash
bo’ldi. 1973-yilda sovetlar yordamida 1967-yilgi “olti
kunlik” Suriya-Isroil urushidagi mag’lubiyat tufayli bo
berilgan Jo’lan tepaliklaridagi yerlarni qaytarib olishga
urundi. Ammo isroilliklar qarshi hujumda Damashqqa
artilleriya hujumlarini uyushtirdilar. Bundan faqat Asadni
qo’shni arab davlatlari yordami va sovet diplomatlarining
BMT Xavfsizlik kengashidagi faol harakatlari qutqarib
qoldi. Asadda xuddi Saddam singari xalqni o’ziga
ishontirish qobilyati mavjudligi,bu mag’lubiyatda ham
uning mamlakatdagi obro’yini tushira olmadi. Bugungi
Bashar Asadning armiyasini asosini Hofiz Asad yaratgan.
Bunga arab neft qirollaridan va SSSRdan yirik moliyaviy
yordam olishi evaziga erishgan. 1973-yilgi mag’lubiyatdan
o’ch olish maqsadida Asad geografiyadan foydalandi.

Bunda u Livanni tanladi. Bunda Livanning Suriya nazorati
ostida qolgan hududlari Isroilga terroristik tashkilotlarni
yetishtirish uchun ozuqa manbai bo’lib qoldi. Hofiz Asad
“Xizbolloh”ni Eron bilan birgalikda, “Islom jihodi”ni esa-
bir o’zi ta’minlardi. O’sha vaqtlarda Falastinni ozod qilish
tashkiloti bilan munosabatlar unchalim darajada yaxshi
emas edi. Bunga sabab, neft qirollarining moliyaviy
yordami uchun Hofiz Asad va Yosir Arofat
raqobatlashayotgani edi.
Bugungi kunda dastlab muxolifatchilar sifatida nomoyon
bo’lgan terroristik gruppalarning Bashar Asad
hukmronligiga qarshiligiga sabab, Hofiz Asad davrida
Suriyada faoliyat olib borgan “Musulmon
og’aynilar”ekstremistik tashkilotining Asadning “sof”
islom nuqtai nazarida prezidentning “noto’g’ri” diniy
mansubligi haqida eslatib turishalari edi. Bilamizki,
Asadlar oilasi musulmonlarning alaviyya mashabiga
mansub edi. Bu mashab Suriya aholisining 1/10 tashkil
qiladi. Asad hokimiyatni o’g’illaridan birortasiga berish
haqida o’ylay boshladi. Voris sifatida katta o’g’li Baselni
tayyorladi,biroq 1994-yilda avtohalokatda olamdan o’tdi.
Shunda Asad ikkinchi o’g’li Bashar Asadni tanladi. Bashar
o’sha vaqtda otasining orzusi, ya’ni shifokor bo’lish uchun
Londondagi tibbiy markazlardan birining ordinaturasida
oftalmologlikka o’qiyotgan edi.
2000-yil 10-yanvarda Asad olamdan o’tdi. O’sha kun
Suriya parlamenti konstitutsiyaga o’zgartirish kiritdi. Bu

o’zgartirish prezidentga nomzodlar yoshiga qo’yilgan
cheklov 40 dan 34 yoshga (Bashar shu yoshda)
pasaytirildi. Deputatlar bir ovozdan Basharni saylashdi
keyinroq esa referendum o’tkazildi. Bashar shu kungacha
hokimiyatni asrash vazifasini uddalayotgan edi. 2004-
yilda tug’ilgan o’g’liga otasi ismini berdi. Bundan
kelajakda mamlakatni Hofiz II boshqarishiga ishora qilgan
bo’lsa ajab emas. Ammo bunga NATO qo’shinlari halaqit
qilmasmikin?
Isroilga birinchi marta tashrif buyurgan Misr prezidenti
Anvar Sadat, MBA tarixidagi eng yirik janjal va Oy
yuzasiga qo‘ngan “Apollon-12”. Kun xronologiyasida 19-
noyabr
19-noyabr sanasiga bog‘liq diqqatga sazovor voqealar
qatoridan Isroilga birinchi marta tashrif buyurgan arab
davlati yetakchisi Anvar Sadat, MBA tarixidagi eng yirik
janjal hamda Oyga qo‘ngan “Apollon-12”ga oid faktlar
o‘rin olgan.Isroilga birinchi marta tashrif buyurgan Anvar
Sadat 1977-yil 19-noyabr kuni soat 20:06 da Ben-Gurion
aeroportiga Qohiradan uchgan samolyot kelib qo‘ngan.
Bu vaqtda uchish yo‘lagida Isroilning yuqori rahbariyati
to‘plangan, faxriy qorovul saf tortgan edi. Shunday qilib
Misr prezidenti Anvar Sadatning Isroilga tashrifi
boshlangan.Bu mutlaqo misli ko‘rilmagan voqea edi.
Anvar Sadat yahudiylar davlatiga kelishga qaror qilgan
birinchi arab yetakchisi edi. Misr va Isroil o‘rtasidagi o‘n
yillik qon to‘kilishlardan keyin ular tinchlik haqida

gaplashishga qaror qilgan.“Masihlik vaqti yetdi”, — deya
shivirlardi Ben-Gurion aeroportining keksa xodimi.
“Bundan voqealar hayotda bir marta sodir bo‘ladi. U
haqida bolalarimiz va nabiralarimizga so‘zlab beramiz”, —
deya yozgandi “Davar” gazetasi muxbiri Naxum Barnea.
Nafaqat Isroil va Misrda, balki butun dunyodagi
millionlab odamlar televizor ekranlariga mixlanib, tarixiy
voqeani kuzatardi. Anvar Sadatning tashrifini yoritish
uchun Isroilga 3 mingga yaqin jurnalist tashrif buyurgan.
Uchrashuv marosimi yarim soatga yaqin davom etgan.
“Bu Yaqin Sharqqa xos marosim edi”, — deb yozadi
Barnea. Bu vaqt ichida Sadat mezbonlar bilan 150
martadan ortiq qo‘l berib so‘rashgan. Knesset (Isroil
qonunchilik organi) mehmonni arab tilida qutlagan.Misr
prezidentini kutib olishga chiqqanlar qatorida Isroil sobiq
bosh vaziri Golda Meir ham bor edi. “Siz bilan
uchrashuvni uzoq kutdim”, — deya tan olgan Sadat unga.
“Nima uchun ertaroq kelmadingiz?”, — so‘ragan Golda.
“Buning vaqti endi keldi”, — javob qaytargan Misr
prezidenti. U yana bir necha o‘n kishi bilan qo‘l berib
so‘rashishi lozim edi.Siyosatchilar, harbiylar, jurnalistlar
qurshovida qolgan Sadat aeroportda Ariel Sharon —
“Oxirzamon urushi”da Misr mudofaasini yorib o‘tgan
afsonaviy general — ham bormi, deya so‘ragan. Qishloq
xo‘jaligi vaziri lavozimida faoliyat yuritayotgan Sharon
rostdan ham mezbonlar qatorida bor edi. “Biz sizni
frontning narigi chizig‘ida ushlashga rosa urindik”, —
degan Sadat unga qo‘l uzatib. Sharon unga javoban faqat

kulib qo‘ygan. Tashqi ishlar vaziri Moshe Dayanni
Sadatning o‘zi tanib qolgan.Jurnalistlarning uchish
maydoniga kiritilishi bilan bog‘liq Isroil va Misr xavfsizlik
xizmatlari o‘rtasidagi mojaro ham bayram marosimi
kayfiyatiga ta’sir ko‘rsatmagan. Yuzaga kelgan keskinlikni
tezda bartaraf etishga muvaffaq bo‘lingan.Ertasi kuni
Anvar Sadar Quddusdagi “Al-Aqso” masjidiga, keyin esa
bosh vazir Menaxem Begin hamrohligida “Yad va-Shem”
memorial majmuasiga borgan. Shu kuni kechqurun Sadat
Knesset yig‘ilishiga ishtirok etib, parlament tribunasidan
Isroil va arab davlatlari o‘rtasida tinchlik o‘rnatishga
chaqirgan mashhur nutqini so‘zlagan. Sadat Olti kunlik
urush davomida egallangan barcha davlatlar hududidan
Isroil qo‘shinlarining olib chiqib ketilishini talab qilgan va
mustaqil Falastin davlatini tuzish zarurati haqida
gapirgan.
Biroq Sadat o‘z chiqishida Falastin ozodlik tashkilotini
tilga olmagan va bu Isroil tomonidan ijobiy qabul
qilingan. Bunga javoban Menaxem Begin Suriya va
Iordaniya yetakchilari — Hofiz Asad va podshoh Husaynni
Misr prezidentidan o‘rnak olib, Isroil bilan tinchlik
muzokaralarini olib borishga chaqirgan. Muxolifat
yetakchisi Shimol Peres Yaqin Sharqda tinchlikni
o‘rnatishga yaqin kelajakda erishish mumkinligiga

ishonch bildirgan.Sadatning Isroilga tashrifi Misrda ham
eyforiyani yuzaga keltirgan. Qohiraning 100 minglab
aholisi Quddus safaridan qaytgan prezidentini
mamnuniyat bilan kutib qolgan. AQSH va G‘arbning
boshqa davlatlari Sadatning Isroil bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri
dialog o‘rnatish qarorini olqishlagan.Arab davlatlari va
Sovet Ittifoqi Sadatning Quddusga tashrifiga aksincha
salbiy tus bergan. Suriyada milliy motam e’lon qilingan,
Falastin ozodlik tashkiloti Misr prezidentining mazkur
harakatini xoinlik deb atagan, Liviya Misrdagi barcha
fuqarolaridan zudlik bilan vatanga qaytishni talab qilgan.
Anvar Sadatning Isroilga tashrifini Saudiya Arabistoni ham
qoralagan. Tehronda namoyishchilar “El-Al”
aviakompaniyasi vakolatxonasining oynalari sindirib
tashlagan.Sovet Ittifoqi Misr rahbariyatining “alohida
bitimlar va taslim bo‘lish siyosatini” keskin qoralagan.
Moskva Suriya, Liviya, Yaman, Jazoir va Falastin ozodlik
tashkiloti kirgan “qarshilik fronti”ni qo‘llab-quvvatlagan.
Umuman olganda Sadatning Quddusga tashrifi SSSR
uchun kutilmagan voqea emasdi.Sadat o‘z siyosatining
yo‘nalishini “Oxirzamon urushi”dan oldin belgilab
olgandi. 1972-yil iyulda Anvar Sadat sovet harbiy
maslahatchilari va mutaxassislari xizmatidan
foydalanishni rad etgan. SSSR va Misr o‘rtasidagi
munosabatlar keyingi yillar davomida faqat
yomonlashgan. 1976-yilda Sadat SSSR va Misr o‘rtasidagi
do‘stlik to‘g‘risidagi bitimni bekor qilish bo‘yicha taklifni
parlamentga kiritgan. Prezidentning taklifi mutlaq

ustunlik bilan qabul qilingan. Deputatlar ushbu
tashabbusni olqishlar bilan kutib olgan. Misrliklar Sovet
Ittifoqiga Iskandariyadagi barcha xodimlari va mulklarini
olib ketish uchun bir oy muddat bergan. Moskva
qanchalik istamasin, mazkur talabni bajargan.Anvar
Sadatning Isroilga birinchi tashrifi uch kun davom etgan.
Shundan keyin u yana ikki marta yahudiylar davlatiga
borgan. 1979-yil martda u Beershebaga, to‘rt oydan keyin
Hayfa shahriga kelgan. Bu vaqtda esa Vashingtonda Isroil
—Misr tinchlik bitimi imzolangan va Isroil Sinay
yarimorolidan chekinishga tayyorlangan. Isroil qo‘shinlari
Sinaydan 1982-yilda olib chiqilgan, ammo bu vaqtga kelib
Anvar Sadat vafot etgandi. 1981-yil 6-oktabr kuni islom
fundamentalistlari Al-Gama’a al-Islomiyya va Misr Islomiy
jihodining terroristik guruhlari birlashib, Isroil bilan
yaqinlashgani uchun qasos olish uchun Misr prezidenti
Anvar Sadatga suiqasd uyushtirishgan.

Suriya prezidenti Bashar Asadni “diktator” deb atayotgan
kishilar, bu davlatdagi haqiqiy vaziyatdan bexabar. Bu
haqda Suriya prezidentining 15 yoshli o‘g‘li Hofiz Asad O
Globo nashriga bergan intervyusida ma’lum qildi, deb
xabar bermoqda Sky News.Asadning o‘g‘li Rio-de-Janeyro
shahriga Suriya delegatsiyasi tarkibida Xalqaro
matematika olimpiadasiga kelgan.“Otam qanday ekanini
men bilaman. U haqda kishilar turli gaplarni aytishadi.
Ko‘p vaziyatlarda salbiy fikrlar uzoqni ko‘ra bilmaganlar
tomonidan bildiriladi. Biroq, ular aytayotgan narsalar

haqiqiy holatga to‘g‘ri kelmaydi”, - deya ma’lum qildi
Hofiz Asad.Uning so‘zlariga ko‘ra, u ham mamlakatida
ro‘y berayotgan dahshatlarni ko‘rishga majburdir.“Xalq
va hukumat mamlakatni bosib olmoqchi bo‘lgan
bosqinchilar bilan kurashda yakdil”, - deya qo‘shimcha
qilib o‘tgan Suriya prezidentining o‘g‘li.1943-yili Suriya o‘z
mustaqilligini e’lon qildi. Bugun u shu qisqa tarix
davomidagi eng chuqur siyosiy inqirozni boshdan
kechirmoqda. 1970-yili harbiy to‘ntarish orqali
hokimiyatga kelgan Hafi z Asad Suriyani 2000-yilgacha
boshqardi. Shu davrda mamlakat katta taraqqiyot yo‘lini
bosib o‘tdi. Neft va gaz zaxiralari ishga tushirildi, sanoat
va qishloq xo‘jaligi rivojlandi, aholi soni ko‘payib, yashash
darajasi yaxshilandi. Ammo 1990-yillarda iqtisodda
turg‘unlik boshlandi. Buning sabablari mazkur paytda yuz
bergan sotsialistik tizimning inqirozidan tashqari
Suriyaning yangi tarixidagi eng dahshatli qurg‘oqchilik
bilan ham bog‘liq edi.Shunday holatda 2000-yili H. Asad
vafot etdi. Mamlakatda o‘tkazilgan referendum natijasida
hokimiyatga H. Asadning o‘g‘li Bashar Asad keldi.
B. Asad otasidan farqli ravishda tashqi siyosatda
“yumshoq” kurs olib bordi. Isroil bilan Jo‘lan tepaliklari
masalasida muzokaralarni tikladi. 30 yildan beri Livanda
turgan Suriya qo‘shinlarini u yerdan olib chiqdi. U Iroq
diktatori Saddam Husayn bilan yarashdi. Ichki siyosatda
siyosiy partiyalar faoliyatiga ruxsat berdi, korrupsiyaga
qarshi juda keskin choralar qo‘lladi. Ayni paytda otasi

hukmronlik qilgan davrni tanqid qilgan amaldorlarni ham
jazoladi.
Iqtisoddagi turg‘unlikni B. Asad savdo va moliya sohasini
liberallashtirish orqali yengib o‘tishga urindi. Ammo bu
faqat Damashq va Halab singari yirik shaharlarda
iqtisodning jonlanishiga olib keldi. Qishloqlar va kichik
shaharlarda esa ishsizlar soni ortib ketdi. Bundan
tashqari, shu davrda qo‘shni davlatlardan kelgan
qochoqlar ham Suriyaning katta muammosiga aylandi.
2011-yili Suriyada yarim millionga yaqin falastinlik va bir
milliondan oshiq iroqlik qochoqlar bor edi.
Co‘nggi paytlarda Suriya prezidenti Bashar Asad o‘z
o‘rniga rafiqasi Asmo Asadni tayinlashga hozirlik
ko‘rayotgani haqida ovoza tarqaldi. 43 yoshli Asmo xonim
parokandalikka yuz tutgan mamlakatdagi turli siyosiy
guruhlar uchun maqbul nomzod bo‘lishi mumkinligi
aytilmoqda.Suriya davlat ommaviy axborot vositalarida
Asmo Asadni «millat onasi» siymosida aks ettirishga
urinishlar yanada kuchaygan. Televideniye orqali efirga
berilayotgan reportajlarda prezident rafiqasining yarador
askarlar holidan xabar olayotgani, urushda otasidan
ayrilgan bolalarning boshini onalarcha silayotgani kabi
ta’sirchan lavhalarni ko‘rish mumkin. Kindik qoni
Angliyada to‘kilgan birinchi xonimning tarafdorlari uning
xalqparvarligi haqida rivoyatnamo gaplarni ham ustalik
bilan tarqatayotganini qayd etish joiz.

Asmo Asad (qizlik familiyasi — al-Axras) Londonda
suriyaliklar oilasida tug‘ilgan. Uning onasi Suriya
elchixonasi xodimi, otasi esa shifokor edi. O‘ziga to‘q
oilada o‘sgan qiz nufuzli maktab va oliy o‘quv yurtlarida
tahsil oldi, arab, ingliz, fransuz va ispan tillarini o‘rgandi.
U «Doyche bank» (Germaniya) J.P.Morgan (AQSh) kabi
nufuzli shirkatlarda ishlaydi. Londondalik chog‘larida u
Suriya prezidenti Hofiz Asadning o‘g‘li Bashar bilan
tanishadi. U mahallar Bashar Asad yosh oftalmolog
sifatida Londonga malaka oshirishga tez-tez borib turar
edi. Shu tariqa 2000-yilda ular turmush quradi. 25 yoshiga
qadar Londonda yashagan Asmo xonim endi Damashqni
manzil-makon tutadi. Kelinchakning qadami qutlug‘
keladi: ko‘p o‘tmay eri Suriya prezidenti lavozimini
egallaydi…Shom o‘lkasida 2011-yildan buyon davom
etayotgan fuqarolar urushi mobaynida prezident Bashar
Asad xalqaro maydonda yomonotliq bo‘ldi. Butun
dunyoda o‘z xalqiga qarshi kimyoviy qurol ishlatgan,
ko‘zini hokimiyat qutqusi ko‘r qilgan mustabid sifatida
nom chiqardi. Rossiyani istisno etganda, qonli ixtilofni
bartaraf etishga intilayotgan yetakchi davlatlar va xalqaro
tashkilotlar Bashar Asadning prezident lavozimida
qolishiga tish-tirnog‘I bilan qarshi. BMT Bosh kotibining
Suriyadagi maxsus vakili Staffan de Mistura esa
mamlakatning kelgusi rahbari ayol kishi bo‘lishiga umid
bildirgan.Bularning bari Asmo Asad boshiga davlat qushi
qo‘nishi haqidagi ovozalarni tasdiq etayotgandek. Ammo,
bizningcha, Bashar Asad o‘z rafiqasiga prezidentlikni

topshirib qo‘ymasa kerak. Negaki, u mazkur shaxmatcha
yurish bilan ashaddiy muxoliflarini rozi qila olmasligini
yaxshi anglaydi. Zotan, mamlakat ichidagi va xorijdagi
muxolifat Asad rejimi vakillari (ular safida prezidentni
hamisha qo‘llab-quvvatlab kelayotgan Asmo xonim ham
bor, albatta) o‘z xalqiga qarshi mudhish jinoyatlari uchun
jazolanishi kerakligini talab qilmoqda.
Boz ustiga, Asmo Asadning salomatligi ham yaxshi emas.
O‘tgan yil avgustda birinchi xonim ko‘krak bezi saratoniga
chalingani haqida xabar tarqaldi. Joriy yil avgustda esa
rasmiy Damashq Asmo xonim kasallikdan butkul forig‘
bo‘lgani haqida bayonot berdi. Murakkab operatsiyalar,
uzluksiz muolajalar esa har qanday insonni holdan
toydirishi aniq.Yana bir gap. Bir necha yil avval Bashar
Asadga prezidentlikni topshirish evaziga xorijiy
davlatlardan birida xavfsiz va to‘kin hayot va’da
qilinganda ham u lavozimidan qolajagini bildirgan.
Tahlilchilarga ko‘ra, hukmdorlik «ta’m»ini juda erta
totgan Bashar Asad lavozimini qo‘shqo‘llab
topshirmaydi. Suriyani o‘ttiz yil (1970—2000) davomida
idora etgan Hofiz Asad 2000-yil 10-iyunda vafot etadi.
Marhumning o‘rtancha o‘g‘li Bashar Asad voris o‘laroq
tanlanadi. O‘sha paytda u 34 yoshda edi. Mamlakat
konstitutsiyasiga ko‘ra 40 yoshdan o‘tgan nomzodgina
prezidentlik saylovida qatnashishi mumkin edi. Parlament
oshig‘ich ravishda yig‘ilish o‘tkazib, konstitutsiyaga
o‘zgartirish kiritadi, prezidentlik uchun yosh chegarasi 34

yoshga tushiriladi. 2000-yil iyulda bo‘lib o‘tgan muqobil
nomzodlarsiz saylovda Bashar Asad davlat rahbari
lavozimiga saylanadi. O‘tgan 19 yildan beri u hokimiyat
jilovini mahkam tutib kelmoqda. Muxolifat va G‘arb
mamlakatlari 2007 va 2014-yilgi prezidentlik saylovi
demokratik tamoyillarga zid ravishda o‘tgan deb
hisoblaydi. Sirasini aytganda, Suriyada qariyb yarim
asrdan beri davlat boshqaruvi Asadlar oilasi qo‘lida.
Bashar va Asmo Asad oilasida ham ikki o‘g‘il va bir qiz
(Hofiz — 18 yosh, Zeyn — 16 yosh, Karim — 15 yosh)
voyaga yetib kelmoqda. Ayrim kuzatuvchilar fikricha,
Bashar Asad to‘ng‘ichini vorislikka tayyorlashi ham
mumkin.Bu hol qo‘shni arab podshohliklarida ro‘y bersa
edi, hech kim e’tiroz bildirmas edi. Monarxiya tuzumida
davlat rahbari shajaraviy vorisiylik asosida tayinlanishi
ma’lum. Ammo Suriya — demokratik rivojlanish yo‘lini
e’lon qilgan respublika. Demokratik tartibot esa oliy
hokimiyatning otadan o‘g‘ilga, erdan xotinga o‘tishini aslo
qabul qilmaydi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI

1.SHUHRAT ERGASHEV JAHON TARIXI ENG YANGI DAVR
1918-1945-YILLAR III QISM TOSHKENT,2018 YIL.
2.SHUHRAT ERGASHEV JAHON TARIXI ENG YANGI DAVR
1945-2017-YILLAR IV QISM TOSHKENT 2019 YIL.
3.SHUHRAT ERGASHEV VA TO’LQIN BOBOMATOV XX ASR
TAQDIRLARDA AKS ETGAN TARIX TOSHKENT 2013 YIL.
4.http://geografiya.uz/sharq-mamlakatlari/.html
5. https://uz.eferrit.com/suriya -davlati-faktlar-va-tarix/
6. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
7. W.w.w.arxiv.uz
8.w.w.w.ziyo.net
9.fayllar.org

MAVZU: HOFIZ ASAD HAYOTI VA FAOLIYATI REJA: 1-KRISH 2-ASOSIY QISM 3.HOFIZ ASADNING HAYOT YO’LI 4-HOFIZ ASADNING ISLOHOTLARI 5-HOFIZ ASADNING DIPLOMATIK ALOQALARI 6-XULOSA 7-FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI

Hofiz Asad 1930 yil 6 oktyabrda Kardaxa kichik joyida tug'ilgan Hafez Asad ham bor edi. U alaviylar jamoasidagi kambag'al dehqon Ali Sulaymonning to'qqizinchi farzandi edi. Uning otasi, imtiyozsiz amma qatlamiga mansub bo'lsa-da, 1947 yilgi urush paytida mustamlakachilar va isroilliklar bilan faol kurashgan hurmatli odam edi. Buning uchun vatandoshlar uni hurmat bilan al-Assad deb atashdi, bu Arab tilidan tarjima qilingan "sher"degan ma'noni anglatadi. Asta-sekin bu taxallus ajoyib familiyaga aylandi. Biroq, shifokor bo'lishni orzu qilgan o'g'li Hafez ta'lim ololmadi. Mustamlaka tuzumi qulaganidan keyin hammasi o'zgardi. Yosh Arab davlatlari xizmat qilish uchun milliy xodimlarni talab qiladigan o'z qo'shinlarini tuzdilar. Natijada Hafez Asad 1952 yilda Xoms shahridagi harbiy bilim yurtiga o'qishga kirishga muvaffaq bo'ldi, keyin Aleppodagi uchish bilim yurtida o'qishni davom ettirdi. Kursant vaqtni behuda sarflamadi va uni tugatgandan so'ng "Suriya havo kuchlarining eng yaxshi uchuvchisi" maxsus nishonini, bo'linma komandiri lavozimini oldi va SSSRga reaktiv qiruvchi samolyotlarda uchish uchun qayta o'qitish uchun yuborildi . U yerdan allaqachon tashkil etilgan Birlashgan Arab Respublikasiga (Oar) Misr va Suriya konfederatsiyasiga Asad eskadrilla komandiri sifatida qaytdi. Arab mamlakatlarida "qurolli kuchlar" va "siyosat" tushunchalari ajralmasdir. Hali ham maktabda, anti- sionizm va millatchilik g'oyalariga ega bo'lgan Hafez PASV yoshlar tashkilotiga a'zo bo'ldi.

Ammo konfederatsiya nisbatan qisqa umr ko'rdi. Oar prezidenti Gamal Abdel Nosir tomonidan sotsialism qurilishi bo'yicha o'rta sinf va Suriyadagi harbiylarning bir qismi qo'llab-quvvatlanmadi. Va ularning bosimi ostida mamlakat 1961 yilda koalitsiyadan chiqib ketdi. Bunga to'sqinlik qilishga uringan Baas partiyasi muxolifatga ketishga majbur bo'ldi, uning a'zolari esa ta'qiblarga uchradi. Ular orasida siyosiy qarashlari uchun harbiy-havo kuchlaridan bo'shatilgan Hafez Asad ham bor edi. Ammo yosh ofitser taslim bo'lmoqchi emas edi va Qohirada Baas partiyasining yashirin harbiy qo'mitasini tuzdi. Yutqazgan kishi g'alaba qozonganda Muxolifatning javob zarbasini tayyorlash uchun atigi ikki yil kerak bo'ldi. 1963 yil 8 martda qonsiz to'ntarish sodir bo'ldi, uning davomida "baasistlar" o'z raqiblarini hokimiyatdan chetlatdilar. Keyin 1966 yilda yangi davlat to'ntarishi sodir bo'ldi, uning maqsadi PASV asoschilarini yo'q qilish edi. Uni partiyaning harbiy qanoti rahbari Solih jadid boshqargan, ammo uning ustozlari Mishel Aflek va Salah Bitarni jismoniy yo'q qilishni talab qilgan Hafez Asad ham muhim rol o'ynagan. To'g'ri, yana inson qurbonlarisiz - sharmandali siyosatchilar chet elga hijrat qilishga muvaffaq bo'lishdi. Jadid Baas partiyasining bosh kotibi bo'ldi, prezident lavozimida Hyp ad-din Atasi "qo'g'irchoq" o'tirdi, Asad esa brigada generalining navbatdan tashqari unvoni va mudofaa vaziri lavozimiga ega bo'ldi. Shuni ta'kidlash kerakki, Suriya

davlatining qisqa tarixida bu siyosiy fitnalar natijasida hokimiyat o'zgarishining o'n to'qqizinchi holati edi. Tez orada mamlakat qurolli kuchlari boshlig'i lavozimi Asadning siyosiy ambitsiyalarini qondira olmaganligi ma'lum bo'ldi. Shu bilan birga, 1967 yilda Isroil bilan ikkinchi urush boshlandi, u olti kunlik urush deb nomlandi, chunki yarim hafta ichida isroilliklar Arab ittifoqchilari koalitsiyasini butunlay mag'lub qildilar. Suriyaliklar nafaqat Sovet Ittifoqidan etkazib berilgan barcha harbiy texnikani, balki o'z hududlarining bir qismini - Golan tepaliklarini ham yo'qotdilar. Mag'lubiyatning asosiy sababi Suriya qo'shinlarining jangovar qobiliyatining pastligi edi. Bundan tashqari, ularni, ehtimol, ajoyib uchuvchi boshqargan, ammo strategist va taktik iste'dodga ega bo'lgan qo'mondon emas va bundan tashqari, sovet harbiy maslahatchilarining tavsiyalariga ham bo'ysungan. Ko'rinishidan, bu vaziyatda mudofaa vaziri nafaqat iste'foga chiqishi, balki umuman siyosiy maydondan chiqib ketishi kerak edi. Ammo Asad bunday emas edi. Arslon sakrashga tayyorlanayotgan edi! Hokimiyat fitnalarining ustasi bo'lib, u nafaqat o'z muhitida, balki Suriya jamiyatida ham davlatning yuqori rahbarlari sharmandali mag'lubiyatning aybdorlari bo'lgan degan fikrni shakllantirishga muvaffaq bo'ldi. Va ular o'z vazifalarini bajara olmaganliklari sababli, xulosa shuki, Suriya mamlakatni siyosiy inqirozdan olib chiqishga qodir kuchli shaxsga muhtoj.Aytishim kerakki, partiya rahbariyati va harbiylarning ma'lum bir qismi ushbu dalillarga rozi bo'lishdi. Asadning bosimi ostida bosh

vazir Yusuf az-Zuayni iste'foga chiqishga majbur bo'ldi. Hokimiyat yo'lidagi mumkin bo'lgan to'siqlar bartaraf etilganiga ishonch hosil qilib, 1970 yil 13 noyabrda Asadning buyrug'i bilan Hyp prezidenti ad-din Atasi va PASV bosh kotibi Solih jadid hibsga olindi. Endi uchta lavozim - Prezident, Baas partiyasi bosh kotibi va mudofaa vaziri Hafez Al-Asad tomonidan egallab olindi. Shu paytdan boshlab mualim (o'qituvchi), diktator deb nomlana boshlagach, hokimiyatni egallashga bo'lgan har qanday urinishlarni qat'iyan to'xtatdi. Yaqin Sharq mamlakatlaridagi notinch geosiyosiy vaziyatning asosiy sabablaridan biri hokimiyat uchun kurashayotgan turli diniy oqimlar vakillarining uzoq vaqtdan beri qarama- qarshiligidir. Natijada fitnalar, to'ntarishlar va harbiy mojarolar. Afsuski, Suriya ham bundan mustasno emas edi. XX asrning deyarli birinchi yarmida Suriya bosqinchilar bo'yinturug'i ostida edi. Birinchi jahon urushida bu yerda turklar hukmronlik qilgan, keyin ularni frantsuzlar almashtirgan. 1930-yillarning oxirida ular ketgandan keyingina Suriyada milliy siyosiy jarayon boshlandi. 1946 yilga kelib mamlakatda uchta partiya tashkil topdi: Kommunistik, Suriya ijtimoiy- millatchi va Arab sotsialistik tiklanish partiyasi (PASV) yoki Baas. Ularning har biri hokimiyat uchun kurasha boshladi. Suriya prezidenti Bashar Asadning oilasida uchta bola bor — Hafez, Zayn vaKarim. Katta o'g'li 1971 yildan 2000 yilgacha mamlakatni boshqargan Suriyaningsobiq prezidenti Hafez Asadning bobosi sharafiga nomlangan.

HOFIZ ASAD HAYOTI VA FAOLIYATI

23.11.2024

0

71.8427734375 KB

Похожие