logo

Jadvallar yaratish. Jadvallar bilan ishlash. Tayyor rasmlarni o’rnatish va tahrirlash. Chizmalarni tayyorlash va o’rnatish. Hujjatlarni chop etish.

Загружено в:

08.08.2023

Скачано:

0

Размер:

288.2216796875 KB
Mav zu:   J adv allar y arat ish. J adv allar bilan ishlash. Tay y or rasmlarni
o’rnat ish v a t ahrirlash. Chizm a l a rni t a y y o rl a sh v a  o’rn a t ish.
Hujj a t l a rni ch o p et ish.
Reja:
1. Word matn muxarriri bosh menyusi bilan tanishish.
2. Word matn muxarririda jadvallar bilan ishlash
3. Word matn muxarriri tezkor tugmalari bilan tanishish .
4. Word matn muxarriri rasmlar bilan ishlash.
  Word mat n muxarririda jadv allar bilan ishlash 
             Word matn muxaririning asosiy imkoniyatlardan biri - bu jadvallar 
bilan ishlash imkoniyatlar. Word jadvallari - rezina jadvallarideb 
nomlanadi, chunki ular ma’lumotlarga kura ung va pastki tomonga 
chuzilishi mumkin. Jadvallar ustunlar, satrlar va xonalardan iborat 
buladi. Shulardan asosiy e’tiborni ustunlarga karatishimiz kerak chunki 
agar ustunlar sonida biz adashsak u xolda jadvalimiz yoki varakaga 
sigaolmasligi yoki juda kichik bulishi mumkin. Jadval satrlari esa matn 
satrlariga uxshash xolda bitta varakadan ikkinchiga utish imkoniyati 
bor.
Y  Familiya va ismi  Malumot 
Millati  Tugilgan 
yili  Adres 
1                 
2                 
3                 
4                 
5                 
6                 
       
Jadvalni ustun va satrlar chegaralgan. Ush bu chegarani biz sichkoncha
yordamida uzgartirishimiz (siljitishimiz) mumkin. Buning uchun kerakli 
chegaraga sichkoncha bilan kursatamiz, shunda sichkoncha kuyidagi 
kurinishlarga utishi mumkin.
-  Vert ik al chegaralarda  - jadval ustunlar enini uzgartirish. -  Gorizont al chegaralarda  - jadval satrlar buyini uzgartirish
-  X onalar chap t omonida  - jadval xonalarini tanlash
-  Ust un t epa k ismida  - jadval ustunini tanlash
Panel TA BLIS Ы  I  GRA N ISI
1. -  Karandash  - Jadval chiziklarini sichkon yordamida chizish
2. -  Rezink a  - Jadval chiziklarini uchiring
3. -  Tip  - Chizik turini (kurinishini ) uzgartirish
4. -  Razmer liniy  - Chizik razmeri (kalinlik darajasi)
5. -  Sv et  liniy  - Chiziklar rangini uzgartirish
6. -  Obramleniy e  - Chegaralash (jadvalni tashki va ichki 
chegaralarini chegaralash)
7. -  Zaliv k a  - Jadval xonalarini buyoklash
8. -  Oby edenit  y achey k i  - Bir necha tanlangan xonalarni jamlash 
(birlashtirish)
9. -  Razbit  y achey k i  - Tanlangan xonani bir necha xonalarga bulish
10. -  Sent rirov at  po v erxney  grani  - Jadval xonasida matnni yukori 
kism buyicha rostlash
11. -  Sent rirov at  po sent ru  - Jadval xonasida matnni urta buyicha 
rostlash
12. -  Sent rirov at  po nijney  grani  - Jadval xonasida matnni pastki 
kism buyicha rostlash
13. -  V ы rov nit  v ы sot u st rok  - Tanlangan satrlarni buyini rostlash (bir
xil kilish)
14. -  V ы rov nit  shirinu st olbsov  - Tanlangan ustunlar enini rostlash  (bir xil kilish)
15. -  Sort irov k a  - Alfavit buyicha ma’lumotlarni saralash
16. -  Sort irov k a  - Alfavitga karshi xolatda ma’lumotlarni saralash
Word mat n muxarriri t ezk or t ugmalari bilan t anishish .
             Kompyuterda ishlash vaktimizda xar xil vaziyatlar bulishi mumkin. 
Shulardan eng kup uchraydigan bu sichkonchaning nosozligi. 
Foydalanuvchilarning kata kismi esa ush bu kurilma orkali asosiy 
amallarni bajarishadi, vash u sabali shunaka vaziyatlarda ish tuxtab 
yoki sekinlab koladi. Shunaka vaziyatni yechish uchun bizga tezkor 
tugmalar yordam berishadi. Tezkor tugmalar yordamida biz biror bir 
amallarni klaviatura yordamida tezkor bajara olamiz. Shuning uchun 
ush bu tugmalarni bilish foydalanuvchilarga talab deb kuyiladi. 
Kuyidagi ruyxatda asosiy tezkor tugmalar kursatilgan:
1.  Ct rl + N  - Yangi dokumentni yaratish
2.  Ct rl + O, y ok i Ct rl + F12, y ok i Alt +Ct rl+F2  - Mavjud bulgan (ilgari 
yaratilgan) dokumentni kurish yoki uzgartirish uchun ochish
3.  Ct rl + W  - Ekranda ochik bulgan dokumentni berkitish.
4.  Ct rl + S, y ok i Shift +F12, y ok i A lt +Shift +F2  - Ekranda ochik bulgan 
dokumentni saklash
5.  Ct rl + P, y ok i Ct rl+Shift +F12  - Ekranda ochik bulgan dokumentni 
bosmaga chikarish
6.  Ct rl + Z, y ok i Alt  + Back space  - Oxirgi bajarilgan xarakatni bekor 
kilish (orkaga kaytish)
7.  Ct rl + Y , y ok i F4, y ok i A lt  + Ent er  - Bekor kilingan xarkatni kaytarish 
(oldinga kaytarish) 8.  Ct rl + X , y ok i Shift  +Delet e  - Tanlab olingan matn kismi nusxasini 
xotiraga kuchirib (kirkib) olish.
9.  Ct rl + C, y ok i Ct rl + Insert , y ok i Ct rl + Num0  - Tanlab olingan matn 
kismi nusxasini xotiraga olish
10.  Ct rl + V, y ok i Shift  + Insert , y ok i Shift +N um0  - Xotirada 
joylashgan matn kismini chikarib kursor turgan joyiga kuyish
11.  Ct rl + A, y ok i Ct rl + N um5  - Butun matnni tanlash
12.  Ct rl + F  - Butun matnda biror bir suz yoki jumlani izlash
13.  Ct rl + H  - Butun matnda biror bir suz yoki jumlani topib uning 
urniga boshka suz yoki jumla bilan almashtirish
14.  Delet e  - Tanlab olingan matn kismi yoki kursordan ung tomonda 
joylashgan belgilarni uchirish
15.  F7  - Butun matnning imlo xatolarini tekshirish
16.  Shift  + F7  - Tanlangan suzning sinonimlarini topish
17.  F12  - Ekranda ochik bulgan faylni kayta nomlash
18.  Alt  + Ct rl + I  - Bosmaga tayyorlangan xujjatni saxifaga joylashishini 
oldindan kurish.
19.  Ct rl + E  - Matnni (kursor turgan abzasni) markaz buyicha tekkislash
20.  Ct rl + L  - Matnnni (kursor turgan abzasni) chap chegara buyicha 
tekkislash
21.  Ct rl + R  - Matnnni (kursor turgan abzasni) ung chegara buyicha 
tekkislash
22.  Ct rl + J  - Matnni (kursor turgan abzasni) ikala chegara buyicha 
tekkislash
23.  Shift  + F3  - Xarflar kurinishini uzgartirish (registr) 24.  Ct rl + B , y ok i Ct rl + Shift  + B  - Kalin xarflar xolatiga utish yoki 
undan chikib ketish
25.  Ct rl + I , y ok i Ct rl + Shift  + I  - Kursiv (yotik) xarflar xolatiga utish 
yoki undan chikib ketish
26.  Ct rl + Shift  + D  - Ikkita chizikli xarflar xolatiga utish yoki undan 
chikib ketish
27.  Ct rl + U  - Chizikli xarflar xolatiga utish yoki undan chikib ketish
28.  Ct rl + Shift  + F  - Xarflar shaklini (shriftini) uzgartirish
29.  Ct rl + Shift  + P  - Xarflar kattaligini uzgartirish
30.  Ct rl + D  - "Format shrifta" ga tegishli menyu bulimini ochish
31.  Ct rl + Shift  + S  - Matnni stilini uzgartirish
32.  Ct rl + =  - Pastki xarflar xolatiga utish yoki undan chikib ketish
33.  Ct rl + +  - Ustki xarflar xolatiga utish yoki undan chikib ketish
34.  Ct rl + F6, y ok i A lt  + F6  - Boshka aktiv dokument oynasiga utish
35.  Ct rl + Shift  + F6  - Xamma aktiv dokument oynalarini kurish
36.  Shift  + st relk a  - Guruxga olish (belgilarga tegishli)
37.  Ct rl + Shift  + st relk a  - Guruxga olish (suzlarga tegishli)
38.  Shift  + Home y ok i End  - Satr boshigacha yoki oxirigacha guruxga 
olish
39.  Ct rl + Shift  + Home y ok i End  - Dokumetnt boshigacha yoki 
oxirigacha guruxga olish
Word mat n muxarriri bosh meny usi bilan t anishish.
FA Y L v a PRA VKA  bulimlari.  Word matn muxarriri menyusi oynani yukori kismida joylashgan 
bulib u 8 bulimdan iborat: Fayl, Pravka, Vid, Vstavka, Format, Servis, 
Tablisa va Okno. Bu bulimlar yordamida biz matn fayllari, matn, rasm 
va istalgan obyektlar ustidan xar xil amallarni bajarishimiz mumkin. 
Endi bu bulimlar bilan yakinrok tanishaylik.
Fay l meny u k omandalarining mazmuni:
1.  Sozdat  . . .  - Yangi, ilgari mavjud bulmagan dokumentni yaratish 
(tayyor shablondan foydalanib).
2.  Ot k r ы t  . . .  - Mavjud bulgan (ilgari yaratilgan) dokumentni kurish 
yoki uzgartirish uchun ochish
3.  Zak r ы t  - Ekranda ochik bulgan dokumentni berkitish.
4.  Soxranit  - Ekranda ochik bulgan dokumentni saklash
5.  Soxranit  k ak  . . .  - Ekranda ochik bulgan dokumentni saklash yangi 
nom ostida chaklab kuyish yoki boshka bir katalogga joylashtirish.
6.  Soxranit  v  format e N TML . . .  - Ekranda ochik bulgan dokumentni 
xotiraga gipertekst kurinishida saklab kuyish.
7.  Versii  - Ekranda ochik bulgan dokumentni yangi versiyasini saklash.
8.  Paramet r ы  st ranis ы  . . .  - Ishchi saxifasini formatlashga oid 
parametrlardan iborat dialog oynasini xosil kilish.              Bu oyna orkali:
•  POLY a  kismi: varaka ustki, pastki, chap, ung xoshiyalarini, jildga 
xamda ustki va pastki kolontitularga koldirilgan masofa;
•  RA ZMER BUMA GI  kismi: varaka xajmi va uning kitob yoki albom 
xolati;
•  ISTOChN IK  BUMA GI  kismi: kogozlarni printerga kuyilish xolatlari;
•  MA KET  kismi: kolontitullarni farklanishi, matnni varakada vertikal 
joylanishi, satrlarni nomerlash va varaka chegaralarini ramkalash
va boshka xususiyatlarini uzgartirish mumkin.
9.  Predv arit eln ы y  prosmot or  - Bosmaga tayyorlangan xujjatni 
saxifaga joylashishini oldindan kurish.
10.  Pechat  - Faylni bosmaga chikarishga oid parametrlardan iborat 
dialog oynasini xosil kilish. 
             Bu oyna orkali kaysi printerda, kaysi varaklarni (xammasi, ekranda 
kurinib turgan, rakami kursatilgan) pechatlash, nechta nusxada va 
kanaka xolda nusxalarni pechatlash, bitta kogozda nechta varakada 
joylashtirish va boshka xususiyatlarini uzgartirish mumkin. Bundan 
tashkari SVOYSTVA tugma yordamida biz tanlagan printer 
xususiyatlarini va uni ishlash xolatlarini uzgartirishimiz mumkin. 11.  Ot prav it  - Faylni boshka kompterga junatish
12.  Sv oy st v a  - Fayl xakida ma’lumotlar saklash
Prav k a meny usi k omandalarining mazmuni:
1.  Ot menit  izmeneniy a  - Ma’lumotlarni uzgartirishga olib kelgan 
oxirgi bajarilgan xarakatni bekor kilish (orkaga kaytish).
2.  Pov t orit  - Bekor kilingan xarkatni kaytarish (oldinga kaytarish)
3.  Vы rezat  - Tanlab olingan matn kismi nusxasini xotiraga kuchirib 
(kirkib) olish
4.  Kopirov at  - Tanlab olingan matn kismi nusxasini xotiraga olish
5.  Vst av it  - Xotirada joylashgan matn kismini chikarib kursor turgan 
joyiga kuyish
6.  Spesialnay a v st av k a  - Xotirada joylashgan matn kismini chikarib 
kursor turgan joyiga xar xil kurinishda kuyish Buni amalning dialog 
oynasida bir kator parametrlarni xisobga olgan xolda bajarish mumkin 
buladi.
7.  Vы delit  v sy o  - Butun fayldagi matnni tanlash
8.  Ochist it  - Faylning tanlagan kimni ichini yoki yozuvlarni tashki 
kurinishini tozalash.
9.  Nay t i . . .  - Butun matnda suz yoki suzlar ketma ketligini kidirib 
topish komandasi.  Bu buyrukni tanlaganimizdan keyin ekranda 
kuyidagi oyna xosil kilinadi. Bu oynaning NAYTI satriga kidirish zarur bulgan suzni yozamiz va
NAYTI DALEYe tugmasini bosamiz. Natijada ekranda biz kidirgan suz 
joylashgan matn kismi kursatiladi va shu suz tanlangan buladi. Agar 
shu suz matnda topilmasa u xolda shu xakida ma’lumot bilan oyna 
ekranda xosil kilinadi.
10.  Zamenit  . . .  - Butun matnda suz yoki suzlar ketma ketligini kidirib 
topib almashtirish komandasi.  Bu buyrukni tanlaganimizdan keyin 
ekranda kuyidagi oyna xosil kilinadi.
Bu oynaning NAYTI satriga kidirish zarur bulgan suzni, ZAMENIT 
NA satrida esa shu suzni urniga yoziladigan yangi suzni yozamiz va 
NAYTI DALEYe tugmasini bosamiz.  Natijada ekranda biz kidirgan suz 
joylashgan matn kismi kursatiladi va shu suz tanlangan buladi. Agar 
shu matn kismida suzni uzgartirish kerak bulsa u xolda ZAMENIT 
tugmasini bosamiz agar esa suzni uzgartirish kerak emas bulsa u xolda
NAYTI DALEYe tugmasini bosamiz. Natijada keyingi suz joylashgan  matn kismiga utamiz. Agar butun matndagi suzlarni yangi suzga 
uzgartirish kerak bulsa u xolda ZAMENIT VSE tugmasini bosamiz. Agar 
esa matnda suz topilmasa u xolda shu xakida ma’lumot bilan oyna 
ekranda xosil kilinadi.
11.  Perey t i . . .  - Kursorni boshka varak, satr, abzas, rasm, jadval va 
umuman faylning boshka kismiga utkazish.  Bu buyrukni 
tanlaganimizdan keyin ekranda kuyidagi oyna xosil kilinadi.
Bu oynaning chap tomondagi kismida utmokchi bulgan obyektlar
turini tanlaymiz. Ung tomondagi satrda esa shu obyekt nomini yoki 
rakamini kursatamiz. Pastdagi NAZAD tugmasi yordamida oldingi 
obyetga, DALEYe tugmasi yordamida esa keyingi obyektga utishni 
amalini bajaramiz.
VID v a VSTA VKA  bulimlari .
Vid meny usi k omandalarining mazmuni:
1.  Ob ы chn ы y  - Oddiy xolatdagi dokument kurinishi
2.  Elek t ronn ы y  dok ument  - Elektron xolatdagi dokumentni kurinishi
3.  Razmet k a st anis ы  - Varaklarga bulingan xolatda dokumentni 
kurinishi
4.  St ruk t ura  - Strukturalarni (dokument kismlarini) kursatish xolatda 
dokumentni kurinishi
5.  Glav n ы y  dok ument  - Asosiy xolatda dokumentni kurinishi 6.  Paneli inst rument ov  - Komanda ekranda bir kator asboblar 
panelini xosil kilish va Nastroyka tugmasi orkali bu panellarga yangi 
tugmalar joylashtirishi mumkin.
7.  Liney k a  - Ekranda chizgich kurinishi yoki kurinmasligini urnatish
8.  Sxema dok ument a  - Dokumentni kismlari kurinish xolatiga utish va 
undan chikib ketish
9.  Kolont it ul ы  - Kolontitullarni kurish
10.  Snosk i  - Belgilangan kism mazmuni xakida pastki izoxlarni 
(varaklar pastki kismida joylashadi) kurish
11.  Primechaniy a  - Belgilangan kism mazmuni xakida izoxlarni 
(sichkonchani shu kismga kursatganingizda ekranda xosil buladi) 
kurish
12.  Vo v es ek ran  - Dokumentni butun ekran buyicha kengaytirish.
13.  Massht ab  - Dokumentni ekrandagi varaka masshtabini 
uzgartirtirish va ekrandagi matn xarflari kanday kattaligida bulinishini 
kurish.
Vst av k a meny usi k omandalarining mazmuni:
1.  Razr ы v  . . .  - Dastur tomonidan avtomatik tarzda saxifalarga 
ajratilish (yangi varakaga, abzasga, satrga, ustunga majburiy utish 
joyini belgilash).
2.  Nomera st ranis ы  . . .  - varakalarga yukori yoki pastki kismiga, chap, 
urta yoki ung tomonda varaka rakami (nomeri) kushish mumkin.  Bu 
buyruk tanlaganimizda kuyidagi oyna xosil buladi. Shu oynadagi POLOJENIYe ruyxat yordamida varakalarning yukori yoki 
pastki kismiga, VЫRAVNIVANIYe ruyxati yordamida esa chap, urta yoki 
ung tomonda varaka rakamini (nomerini) kushish mumkin.  Pastki 
kismida joylashgan NOMERA NA PERVOY STANISE bayrokcha 
yordamida birinchi varakada nomer kuyilishi yoki kuyilmasligini 
ta’minlaymiz. FORMAT.. tugmasi bizga nomerlar kurinishini va 
nechanchisidan boshlashini uzgartirishimiz mumkin.
3.  Dat a i v remy a . . .  - Matnga avtomatik ravishda bugungi kun va 
vaktni xakida ma’lumotni kushish
4.  Av t ot ek st   - Dokumentga avtomatik ravishda xar xil doimiy yozuvlar 
kushish
5.  Pole . . .  - Dokumentga xar xil amallar yordamida vakt, kun, varak 
rakami va x.k. larni kushish
6.  Simv ol . . .  - Matnga xar xil belgilarni kushish (masalan: © ® § ). Bu 
buyruk tanlaganimizda kuyidagi oyna xosil buladi. Shu oyna orkali biz matnga xar xil belgilarni kiritishimiz mumkin. 
Buning uchun biz kerakli shriftni tanlab, ush bu shrift tarkibiga kiruvchi
belgilardan kerakligisini tanlab  VSTA VIT  tugmasini bosamiz. 
AVTOZA MEN A  tugmasi yordasida esa biz kerakli belgiga kanakadur 
xarflar ketma ketligini beramiz, va natijada matndagi xamma shu 
ketma ketliglar shu belgiga aylanadi.  KLA VIShA  tugmasi esa biz 
tanlagan belgi uchun klaviaturada tezkor tugmalarni urnatamiz 
(masalan  ?  belgi uchun  CTRL + 1  tugmalarni urnatishimiz mukin). Shu 
oynaning  SPESIA LN Ы Y e SIMVOL Ы  kismi yordamida maxsus kup 
ishlatiladigan belgilar uchun tayyor ketma ketliglarni kurishimiz 
mumkin.
7.  Primechaniy a  - Belgilangan kism mazmuni xakida izoxlarni 
(sichkonchani shu kismga kursatganingizda ekranda xosil buladi) 
yaratish
8.  Snosk a . . .  - Belgilangan kism mazmuni xakida pastki izoxlarni 
(varaklar pastki kismida joylashadi) yaratish
9.  Nazv aniy e . . .  - Matn kismlariga yoki obyektlariga nom yaratish
10.  Perek rest nay a ss ы lk a  . . . - Matnning bir kismidan boshkasiga tez 
utishni urnatish
11  Oglav leniy a i uk azat eli  . . . - Matnning shu kismida mundarija, 
rasmlar yoki jadvallar va asosiy suzlar ruyxatini kushish.
12.  Risunok  - Bu komanda yordamida dokumentiga rasmlar va xar xil 
grafik obyektlar kuyiladi. Ush bu guruxda:  Kart ink i  - tayyor rasimlar 
koleksiyasidan,  Iz fay la  - kompyuterda saklanuvchi rasmni, 
Av t ofi gur ы  - tayyor grafik shakllar,  Oby ek t  Word Art  - grafik  jixozlangan matn va xokazo.
13.  Nadpis  - Matnga ustki yozuv kushish. Ustki yozuv varakada emas 
balki aloxida katlamda yaratiladi va uni varaka buylab siljitish mumkin.
14.  Fay l  - Boshka fayldan matnni kushish
15.  Oby ek t  - Bu komanda umumlashgan komanda bulib, xar xil  rasm, 
k art a, diogramma, v ideo, audio, mat emat ik  formulalar  va boshka 
bir kancha murakkab obyektlarni dokumentiga kuyishga xizmat kiladi.
16.  Zak ladk a  - Matnning shu joyini bitta nom berib belgilab kuyish
17.  Giperss ы lk a  - Matnning bir kismidan boshka kismiga tez utishni 
urnatish
FORMA T v a SERVIS bulimlari.
Format  meny usi k omandalarining mazmuni:
1.  Shrift  - Matnga tegishli xususiyatlarni uzgartirish. Shu buyruk 
tanlangandan keyin ekranda kuyidagi oyna xosil kilinadi.
Bu oyna 3 kisimdan iborat:
ShRIFT - matn shaklini(shriftini), kurinishini, kattaligini, rangini, chiziklar
turini va ular rangini xamda xar xil kushimcha effektlarni (uchirgan 
xarflar, yukori yoki pastki belgilar, soyali, burtib chikkanva bosilgan 
xarflar xamda boshka effektlar) urnatish.
IN TERVA L  - matn xarflar enining foizi, ular urtasidagi masofa va satrga karaganda joylanishi (yukoriga yoki pastda) uzgartirish.
AN IMA SIY a  - matn xarflarini animasion efektlar bilan jixozlash. 
2.  Abzas  - Abzaslarga tegishli xususiyatlarni uzgartirish.  Shu buyruk 
tanlangandan keyin ekranda kuyidagi oyna xosil kilinadi.
Bu oynadagi :
OTSTUPЫ  I IN TERVA LЫ  kismi yordamida abzasni gorizontal joylanishi,
chap va ung tomondan koldirilgan masofa, birinchi satr joylanishi, 
oldingi va keytngi abzaslar urtasidagi masofa, abzasning satrlar 
urtasidagi masofani uzgartirish.
POLOJ EN I Y e N A  STRA N ISE  kismi yordamida abzasning varakadan 
varakaga va satrdan satrga utishni sozlash. 
3.  Spisok  - Ruyxatlarni kurinishini kurish va uzgartirish. Shu buyruk 
tanlangandan keyin ekranda kuyidagi oyna xosil kilinadi.
Bu oynadagi  MA RKIROVA N N Ы Y  kismi yordamida belgili ruyxat 
kurinishini tanlaymiz. Pastagi  RISUN OK  va  Izmenit  tugmalari  yordamida belgi kurinishini uzgartiramiz.  NUMEROVA N N Ы Y  kismi 
yordamida rakamli ruyxat kurinishini uzgartiramiz. 
MN OGOUROVN EV Ы Y  kismi yordamida esa murakkab ruyxat 
kurinishini uzgartiramiz.
4.  Granis ы  i zaliv k a  - Matnga ramkalar va fonlarni (orka ranglarni) 
urnatish. Bu buyruk bizga tanlangan abzas yoki varak chegaralarini 
ramka va rang bilan bezashga imkoniyat beradi.
`
Ush bu buyruk dialog oynadagi  GRA N ISA  bulimidan tanlangan abzasni
ramkalash,  STRA N ISA  bulimida varakani ramka bilan bezash mumkin. 
Bu bulimlarda ramkalarga chiziklar turini, rangni, kalinligini va tasvirini 
uzgartirishimiz mumkin.  ZA LIVKA  bulimi yordamida yesa abzas 
orkasini rang bilan buyash mumkin.
5.  Kolonk i  - Matnni ustunlarini kurinishini uzgartirish. Shu buyruk 
tanlangandan keyin ekranda buyruk dialog oyna xosil kilinadi. Ushbu 
oyna yordamida biz ustunlar sonini, ular enini va urtasidagi masofani 
tanlashimiz mumkin. Pastki  KOLON KI  ODIN A KOVOY  ShIRIN Ы  bayrokcha yordamida 
ustunlarni avtamotik teng kilishimiz mumkin.  RA ZDELITEL  bayrokcha 
yordamida esa ustunlar urtasida chiziklarni kuyishimiz mumkin.
6.  Tabuly asiy a  -  TA B  tugmasi xususiyatlarini uzgartirish
7.  Buk v isa  - Abzas birinchi xarfining kurinishini uzgartirish.
8.  Naprav leniy e t ek st a  - Matnning yozilish yunalinishini uzgartirish 
(fakat jadval va ustki yozuvlarda ishlaydi.)
9.  Regist r  - Tanlangan xarflarni registrini (bosh yoki kichik xarflar 
kurinishi) uzgartirish.
10.  Av t oformat  - Dokumentni tayyor xolatga olib kelish.
11.  Bibliot ek a st iley  - Dokumentlarni tayyor xolatlarni kurish yoki 
uzgartirish.
12.  St il  - Dokumetdagi stillarni kurish, uzgartirish va yangilarni 
yaratish.
13.  Fon  - Dokument varakalarning orka rangini uzgartirish (fakat  VEB 
DOKUMEN T  kurinishida ishlaydi).
14.  Oby ek t  - Tanlangan obyektlarni xususiyatlarini kurish.
Serv is meny usi k omandalarining mazmuni:
1.  Orfografi y a. . .  - Imlo xatolarini tekshirish tizimini ishga tushiradi.
2.  Y az ы k  - Xatolarni tekshirish tilini uzgartirish yoki tanlangan suzga  sinonim topish.
3.  St at ist ik a  - Dokument xakida umumiy ma’lumotlarni kurish.
4.  Av t oreferat  - Dokument matnidan xar xil asosiy satrlarni tanlab 
olish
5.  Av t ozamena. . .  - Komanda kursatilgan belgilar ketma-ketligini 
avtomatik ravishda bitta belgigi uzgartirishni amalga oshiradi.  Bu 
buyruk tanlangandan keyin kuyidagi dialog oyna xosil kilinadi.
Bu yerda  ZA MEN IT  soxada uzgarishi shart bulgan belgilar 
ketmaketligini kursatamiz,  NA  soxada esa uzgargan xolatini 
kursatamiz. Ikala soxa tulgandan keyin pastki  DOBA VIT  tugmasini 
bosamiz.
6.  Isprav leniy a  - Tuzatishlar ekranda kursatish
7.  Oby edenit  isprav leniy a  - Xatolarni jamlash
8.  Ust anov it  za щ it u  - Dokumenti ochib kurish yoki uzgartirishlardan 
parol bilan ximoyalash.
9.  Sliy aniy e  - Bir nechta dokumentlarni birlashtirish.
10.  Konv ert ы  i nak ley k i  - Konvert va nakleykalarni yaratish 
yordamchisidan foydalanish.
11.  Mak ros. . .  - Mavjud makroslar bilan ishlash yoki yangilarini 
yaratish.
12.  Shablon ы  i nadst roy k i. . .  - Dokument parametrlarini uzgartirish 13.  Nast roy k a. . .  - Yordamchi tugmalar panellarini, menyu bulimlarini 
ekranda kurinishini yoki tartibini sozlash, klaviaturadan bajariladigan 
amallarni uzgartirish. Shu buyruk tanlangandan keyin ekranda buyruk 
dialog oyna xosil kilinadi.
Ushbu oynaning  PA N EL IN STRUMEN TOV  kismida ekranda kurinib 
turga yordamchi tugmalar panellarni tanlashimiz va ularni  SBROS  
tugmasi yordamida standart tartibga olib kelish.  KOMA ND Ы  kismi 
yordamida esa ekrandagi yordamchi tugmalar panellarga yangi 
tugmalar kushish. Buning uchun kerakli buyruk tugmasini sichkoncha 
yordamida tanlab, kuyib yubormasdan panelning ixtiyoriy joyga olib 
borib tashlaymiz. Dialog oynaning  PA RA METR Ы  kismi yordamida esa 
Menyu ochilishi va tugmalar kurinishini sozlashimiz mumkin.
14.  Paramet r ы . . .  - Dasturning asosiy parametrlarini uzgartirish va 
uning ishlash xolatlarini sozlash.  Bu buyruk tanlangandan keyin 
kuyidagi dialog oyna xosil kilinadi. Ushbu oynaning kuyidagi kisimlardan iborat:
VID  - dastur oynasini va uning elementlar kurinishi sozlash.
OB Щ IY e  - dastur asosiy xususiyatlarini sozlash
PRA VKA  - matn va rsmlarni taxrirlashning asosiy xususiyatlarini 
sozlash
PEChA T  - pechatlashning asosiy xususiyatlarini uzgartirish.
SOX RA N EN IY e  - dokumentni saklanishi xolatlarini sozlash.
BEZOPA STN OST  - dokumentni ochish va uzgartirishga parol bilan 
ximoyalash.
PRA VOPISA N IY e  - xatolarni tekshirish xolatlarini sozlash.
ISPRA VLEN IY a  - kilingan oxirgi uzgarishlarni ranglar bilan belgilash 
xolatlarni sozlash.
POLZOVA TEL  - dastur foydalanuvchisi xakida umumiy ma’lumotni 
sozlash.
SOVMESTIMOST  - yaratilgan faylni dasturning boshka versiyalarga 
moslash
RA SPOLOJ EN I Y e  - dasturning asosiy kismlari joylanishini uzgartirish.
TA BLISA  v a OKN O bulimlari . Tablisa meny usi k omandalarining mazmuni:
1.  Narisov at  t ablisu . . .  - Kursor turgan joyda yangi jadvalni yaratish
2.  Dobav it  st rok i  - Sizning kursor turgan joyda yangi xona, satr yoki 
ustunni kushish
3.  Udalit  y achey k i  - Sizning kursor turgan xona, satr yoki ustunni 
uchirish
4.  Oby edenit  y achey k i  - Siz tanlagan xonalarni birlashtirish
5.  Razbit  y achey k i  - Siz tanlagan xonalarni bir nechta satr yoki 
ustunlarga bulish
6.  V ы delit  st rok u  - Sizning kursor turgan satrni butunlay tanlab olish
7.  V ы delit  st olbes  - Sizning kursor turgan ustunni butunlay tanlab 
olish
8.  V ы delit  t ablisu  - Sizning kursor turgan jadvalni butunlay tanlab 
olish
9.  Av t oformat  - Jadvalni tayyor xolatiga (rang va shriftlar bilan 
jixozlanishiga) olib kelish
10.  V ы rov ny at  v ы sot u st rok i  - Tanlangan katorlarni buyini rostlash
11.  V ы rov ny at  shirinu st olbsa  - Tanlangan ustunni enini rostlash
12.  V ы sot a i shirina y achey k i . . .  - Satr va ustunlarning ulchamini 
(buyii va eni) uzgartirish.
13.  Zagolov k i  - Agar jadval bitta varakaga sigmasa u xolda xar bir 
yangi varak boshida jadvalni boshini avtomatik chikarishni yokish.
14.  Preobrazov at  v  t ablisu  - Tanlangan matnni jadval kurishiga, yoki 
tanlangan jadvalni matn kurinishiga utkazish.
15.  Sort irov k a . . .  - Jadval ma’lumotlarni ustunlar buyicha saralash 16.  Formula . . .  - Jadval xonalariga xar xil formula kushish
17.  Razbit  t ablisu  - Jadvalni siz turgan satrdan boshlab ikkiga bulish 
(bush satr kushish)
18.  Sk r ы t  set k u  - Jadvallarni rangsiz chegaralarini ekranda kursatish 
va kursatmaslikni sozlash
Ok no meny usi k omandalarining mazmuni:
1.  Nov oy e  - Dokumentni ikkita oynada kursatilishini taminlash.
2.  Upory adochit  v se  - Xamma ochik fayllar oynalarini ekranda 
kurinishini taminlash.
3.  Razdelit  - Dokument oynasini ikkiga bulib unda ishlash.
               Yukoridagi buyruklarni kup kismini biz yordamchi yoki tezkor 
tugmalar yordamida bajarishimiz mumkin. Shuning uchun vaktni 
tejash maksadida kup kompyuter foydalanuvchilari menyu 
xizmatlaridan kam foydalanishadi.

Mav zu: J adv allar y arat ish. J adv allar bilan ishlash. Tay y or rasmlarni o’rnat ish v a t ahrirlash. Chizm a l a rni t a y y o rl a sh v a o’rn a t ish. Hujj a t l a rni ch o p et ish. Reja: 1. Word matn muxarriri bosh menyusi bilan tanishish. 2. Word matn muxarririda jadvallar bilan ishlash 3. Word matn muxarriri tezkor tugmalari bilan tanishish . 4. Word matn muxarriri rasmlar bilan ishlash.

Word mat n muxarririda jadv allar bilan ishlash         Word matn muxaririning asosiy imkoniyatlardan biri - bu jadvallar bilan ishlash imkoniyatlar. Word jadvallari - rezina jadvallarideb nomlanadi, chunki ular ma’lumotlarga kura ung va pastki tomonga chuzilishi mumkin. Jadvallar ustunlar, satrlar va xonalardan iborat buladi. Shulardan asosiy e’tiborni ustunlarga karatishimiz kerak chunki agar ustunlar sonida biz adashsak u xolda jadvalimiz yoki varakaga sigaolmasligi yoki juda kichik bulishi mumkin. Jadval satrlari esa matn satrlariga uxshash xolda bitta varakadan ikkinchiga utish imkoniyati bor. Y Familiya va ismi Malumot Millati Tugilgan yili Adres 1         2         3         4         5         6             Jadvalni ustun va satrlar chegaralgan. Ush bu chegarani biz sichkoncha yordamida uzgartirishimiz (siljitishimiz) mumkin. Buning uchun kerakli chegaraga sichkoncha bilan kursatamiz, shunda sichkoncha kuyidagi kurinishlarga utishi mumkin. - Vert ik al chegaralarda - jadval ustunlar enini uzgartirish.

- Gorizont al chegaralarda - jadval satrlar buyini uzgartirish - X onalar chap t omonida - jadval xonalarini tanlash - Ust un t epa k ismida - jadval ustunini tanlash Panel TA BLIS Ы I GRA N ISI 1. - Karandash - Jadval chiziklarini sichkon yordamida chizish 2. - Rezink a - Jadval chiziklarini uchiring 3. - Tip - Chizik turini (kurinishini ) uzgartirish 4. - Razmer liniy - Chizik razmeri (kalinlik darajasi) 5. - Sv et liniy - Chiziklar rangini uzgartirish 6. - Obramleniy e - Chegaralash (jadvalni tashki va ichki chegaralarini chegaralash) 7. - Zaliv k a - Jadval xonalarini buyoklash 8. - Oby edenit y achey k i - Bir necha tanlangan xonalarni jamlash (birlashtirish) 9. - Razbit y achey k i - Tanlangan xonani bir necha xonalarga bulish 10. - Sent rirov at po v erxney grani - Jadval xonasida matnni yukori kism buyicha rostlash 11. - Sent rirov at po sent ru - Jadval xonasida matnni urta buyicha rostlash 12. - Sent rirov at po nijney grani - Jadval xonasida matnni pastki kism buyicha rostlash 13. - V ы rov nit v ы sot u st rok - Tanlangan satrlarni buyini rostlash (bir xil kilish) 14. - V ы rov nit shirinu st olbsov - Tanlangan ustunlar enini rostlash

(bir xil kilish) 15. - Sort irov k a - Alfavit buyicha ma’lumotlarni saralash 16. - Sort irov k a - Alfavitga karshi xolatda ma’lumotlarni saralash Word mat n muxarriri t ezk or t ugmalari bilan t anishish .         Kompyuterda ishlash vaktimizda xar xil vaziyatlar bulishi mumkin. Shulardan eng kup uchraydigan bu sichkonchaning nosozligi. Foydalanuvchilarning kata kismi esa ush bu kurilma orkali asosiy amallarni bajarishadi, vash u sabali shunaka vaziyatlarda ish tuxtab yoki sekinlab koladi. Shunaka vaziyatni yechish uchun bizga tezkor tugmalar yordam berishadi. Tezkor tugmalar yordamida biz biror bir amallarni klaviatura yordamida tezkor bajara olamiz. Shuning uchun ush bu tugmalarni bilish foydalanuvchilarga talab deb kuyiladi. Kuyidagi ruyxatda asosiy tezkor tugmalar kursatilgan: 1. Ct rl + N - Yangi dokumentni yaratish 2. Ct rl + O, y ok i Ct rl + F12, y ok i Alt +Ct rl+F2 - Mavjud bulgan (ilgari yaratilgan) dokumentni kurish yoki uzgartirish uchun ochish 3. Ct rl + W - Ekranda ochik bulgan dokumentni berkitish. 4. Ct rl + S, y ok i Shift +F12, y ok i A lt +Shift +F2 - Ekranda ochik bulgan dokumentni saklash 5. Ct rl + P, y ok i Ct rl+Shift +F12 - Ekranda ochik bulgan dokumentni bosmaga chikarish 6. Ct rl + Z, y ok i Alt + Back space - Oxirgi bajarilgan xarakatni bekor kilish (orkaga kaytish) 7. Ct rl + Y , y ok i F4, y ok i A lt + Ent er - Bekor kilingan xarkatni kaytarish (oldinga kaytarish)

8. Ct rl + X , y ok i Shift +Delet e - Tanlab olingan matn kismi nusxasini xotiraga kuchirib (kirkib) olish. 9. Ct rl + C, y ok i Ct rl + Insert , y ok i Ct rl + Num0 - Tanlab olingan matn kismi nusxasini xotiraga olish 10. Ct rl + V, y ok i Shift + Insert , y ok i Shift +N um0 - Xotirada joylashgan matn kismini chikarib kursor turgan joyiga kuyish 11. Ct rl + A, y ok i Ct rl + N um5 - Butun matnni tanlash 12. Ct rl + F - Butun matnda biror bir suz yoki jumlani izlash 13. Ct rl + H - Butun matnda biror bir suz yoki jumlani topib uning urniga boshka suz yoki jumla bilan almashtirish 14. Delet e - Tanlab olingan matn kismi yoki kursordan ung tomonda joylashgan belgilarni uchirish 15. F7 - Butun matnning imlo xatolarini tekshirish 16. Shift + F7 - Tanlangan suzning sinonimlarini topish 17. F12 - Ekranda ochik bulgan faylni kayta nomlash 18. Alt + Ct rl + I - Bosmaga tayyorlangan xujjatni saxifaga joylashishini oldindan kurish. 19. Ct rl + E - Matnni (kursor turgan abzasni) markaz buyicha tekkislash 20. Ct rl + L - Matnnni (kursor turgan abzasni) chap chegara buyicha tekkislash 21. Ct rl + R - Matnnni (kursor turgan abzasni) ung chegara buyicha tekkislash 22. Ct rl + J - Matnni (kursor turgan abzasni) ikala chegara buyicha tekkislash 23. Shift + F3 - Xarflar kurinishini uzgartirish (registr)