Mobil texnologiya vositalari va ilovalar yaratish. Mobil ilovalar yaratish muharrirlari. “Mening mobil ilovam” mavzusida loyiha ishi

Загружено в:

08.08.2023

Скачано:

0

Размер:

27.494140625 KB

Скачать

Mavzu: Mobil texnologiya vositalari va ilovalar yaratish. Mobil ilovalar
yaratish muharrirlari. “Mening mobil ilovam” mavzusida loyiha ishi.
REJA:
Kirish
Asosiy qism
1. Mobil texnologiya vositalari va ilovalar yaratish
2. Mobil ilovalar yaratish muharrirlari
3. Mening mobil ilovam” mavzusida loyiha ishi
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish
Mobil ilova (inglizcha: Mobile app) — ma lum bir platforma (iOS, Android, Windowsʼ
Phone va boshqalar) uchun ishlab chiqilgan smartfonlar, planshetlar va boshqa mobil
qurilmalarda ishlashga mo ljallangan dastur. Ko pgina mobil ilovalar qurilmaning
ʻ ʻ
o zida oldindan o rnatiladi yoki ularni App Store, Google Play va boshqalar kabi
ʻ ʻ
onlayn dastur do konlaridan bepul yoki pullik bilan yuklab olish mumkin. Dastlab,
ʻ
mobil ilovalar elektron pochtani tezda tekshirish uchun ishlatilgan, ammo ularning
yuqori talablari boshqa sohalarda ham kengayishiga olib keldi, masalan, mobil telefon
va GPS o yinlari, suhbatlashish, video tomosha qilish va Internetdan foydalanish.
ʻ
Kalit so’zlar. Mobil ilova, MySQL, Flutter, Figma, iOS, Android, LAMP, SQL, Dart,
ma’lumotlar bazasi, dasturlash tillari. Mobil ilovalarni ishlab chiqishda quyidagi ba’zi
dasturlar kerak bo’ladi: 1-rasm. Mobil ilovalarni ishlab chiqishda foydalaniladigan
dasturlar. MySQL— ochiq manbali relyatsion ma lumotlar bazasini boshqarish tizimi.
ʼ
Uning nomi "My", Maykl Videniusning qizining ismi va "SQL", Strukturalangan
so rovlar tilining qisqartmasidan iborat. Relyatsion ma'lumotlar bazasi ma'lumotlarni
ʻ
bir yoki bir nechta ma'lumotlar jadvallarida tartibga soladi, ularda ma'lumotlar bir-biri
bilan bog'liq bo'lishi mumkin; bu munosabatlar ma'lumotlarni tuzilishga yordam
beradi. SQL - dasturchilar relyatsion ma'lumotlar bazasidan ma'lumotlarni yaratish,
o'zgartirish va chiqarish, shuningdek, ma'lumotlar bazasiga foydalanuvchi kirishini
boshqarish uchun foydalanadigan til. Relyatsion ma'lumotlar bazalari va SQL-ga
qo'shimcha ravishda, MySQL kabi RDBMS kompyuterning saqlash tizimida
relyatsion ma'lumotlar bazasini amalga oshirish uchun operatsion tizim bilan ishlaydi,
foydalanuvchilarni boshqaradi, tarmoqqa kirish imkonini beradi va ma'lumotlar bazasi
yaxlitligini sinovdan o'tkazish va zaxira nusxalarini yaratishni osonlashtiradi.
MySQLda ma’lumotlar bazalarini o’zaro bog’lash. MySQL-da foydalanuvchilarga
SQL-dan foydalangan holda MySQL ma'lumotlar bazasi bilan to'g'ridan-to'g'ri o'zaro
ishlash imkonini beruvchi mustaqil mijozlari mavjud, lekin ko'pincha MySQL
relyatsion ma'lumotlar bazasi qobiliyatiga muhtoj bo'lgan ilovalarni amalga oshirish

uchun boshqa dasturlar bilan ishlatiladi. MySQL Linux, Apache, MySQL,
Perl/PHP/Python so'zlarining qisqartmasi bo'lgan LAMP veb-ilovalar stekining (va
boshqalar) tarkibiy qismidir. MySQL ko'plab ma'lumotlar bazasiga asoslangan veb-
ilovalar, jumladan Drupal, Joomla, phpBB va WordPress tomonidan qo'llaniladi.
MySQL-dan Facebook, Flickr, MediaWiki, Twitter va YouTube kabi mashhur veb-
saytlar ham foydalanadi. MySQLni manba kodidan qo'lda qurish va o'rnatish mumkin,
lekin maxsus sozlashlar talab qilinmasa, u odatda ikkilik paketdan o'rnatiladi.
Ko'pgina Linux distributivlarida paketlarni boshqarish tizimi MySQL-ni minimal kuch
bilan yuklab olishi va o'rnatishi mumkin, Ammo xavfsizlik va optimallashtirish
sozlamalarini sozlash uchun ko'pincha qo'shimcha konfiguratsiya talab qilinadi.
LAMP dasturiy ta minot to plami, bu yerda Squid bilan birga ko rsatiladi. MySQL ʼ ʻ ʻ
kuchliroq mulkiy ma'lumotlar bazalariga past darajadagi muqobil sifatida boshlangan
bo'lsa-da, u asta-sekin katta hajmdagi ehtiyojlarni qo'llab-quvvatlash uchun rivojlandi.
U hali ham ko'pincha kichik va o'rta miqyosdagi bitta serverli joylashtirishda,
LAMPga asoslangan veb-ilovaning komponenti sifatida yoki mustaqil ma'lumotlar
bazasi serveri sifatida ishlatiladi. MySQLning ko'p jozibadorligi phpMyAdmin kabi
ochiq manbali vositalar ekotizimlari tomonidan faollashtirilgan nisbatan soddaligi va
foydalanish qulayligidan kelib chiqadi . O'rta diapazonda MySQLni gigabayt xotiraga
ega bo'lgan ko'p protsessorli server kabi kuchliroq uskunada o'rnatish orqali
masshtablash mumkin. Biroq, bitta serverda unumdorlik qanchalik kengayishi
mumkinligi ("kengaytirish") bo'yicha cheklovlar mavjud, shuning uchun yaxshilangan
ishlash va ishonchlilikni ta'minlash uchun kattaroq miqyoslarda ko'p serverli MySQL
("kengaytirish") o'rnatilishi talab qilinadi. Oddiy yuqori darajadagi konfiguratsiya
ma'lumotlarni yozish operatsiyalarini boshqaradigan va barcha o'qish operatsiyalarini
bajaradigan bir nechta tobelarga takrorlanadigan kuchli asosiy ma'lumotlar bazasini
o'z ichiga olishi mumkin. Asosiy server doimiy ravishda binlog hodisalarini ulangan
tobelarga surib turadi, shuning uchun ishlamay qolganda to xtash vaqtini
ʻ
minimallashtirib, yangi master bo lishi mumkin. Ishlashning keyingi yaxshilanishiga
ʻ
memcached yordamida ma'lumotlar bazasi so'rovlari natijalarini xotirada keshlash

yoki ma'lumotlar bazasini kichikroq bo'laklarga bo'lish orqali erishish mumkin. Flutter
- bu Google tomonidan yaratilgan ochiq manbali UI dasturiy ta'minot ishlab chiqish
tizimi. U Android, iOS, Linux, macOS, Windows, Google Fuchsia, va Internet uchun
yagona kod bazasidan o zaro platforma ilovalarini ishlab chiqishda foydalaniladi. ʻ
Birinchi marta 2015-yilda ishlab chiqilgan. Flutter 2017-yilning may oyida
chiqarilgan. Flutterning asosiy komponentlari quyidagilardan iborat: Dart platformasi
Flutter dvigateli (Skia Graphics Engine) Fond kutubxonasi Dizayn uchun maxsus
vidjetlar Flutter rivojlantirish vositalari (DevTools) 3-rasm. Flutterda iOS hamda
Andoroid uchun mobil ilovalar yaratish mumkin. Dart platformasi. Flutter ilovalari
Dart tilida yozilgan va tilning ko‘plab ilg‘or funksiyalaridan foydalanadi. Ilovani
yozish va disk raskadrovka qilishda Flutter Dart virtual mashinasida ishlaydi, u o'z
vaqtida bajaruvchi vositaga ega. Bu tez kompilyatsiya vaqtlarini, shuningdek, "qayta
yuklash" imkonini beradi, buning yordamida manba fayllariga o'zgartirishlar
ishlaydigan dasturga kiritilishi mumkin. Flutter buni holatli qayta yuklashni qo‘llab-
quvvatlash bilan kengaytiradi, bunda ko‘p hollarda manba kodidagi o‘zgarishlar qayta
ishga tushirishni yoki holatni CENTRAL yo‘qotmasdan darhol ishlaydigan ilovada
aks etadi. Yaxshiroq ishlash uchun Flutter ilovalarining barcha platformalardagi
versiyalari oldindan (AOT) kompilyatsiyasidan foydalanadi. Figma - vektor grafik
muharriri va prototiplash vositasi bo lib, u asosan veb-ga asoslangan bo lib, macOS va
ʻ ʻ
Windows uchun ish stoli ilovalari tomonidan yoqilgan qo shimcha oflayn
ʻ
funksiyalarga ega. Android va iOS uchun Figma mobil ilovasi real vaqtda mobil
qurilmalarda Figma prototiplarini ko'rish va ular bilan ishlash imkonini beradi. Figma
xususiyatlari to'plami foydalanuvchi interfeysi va foydalanuvchi tajribasini
loyihalashda foydalanishga qaratilgan bo'lib, real vaqtda hamkorlikka urg'u beradi.
Mustaqil MacOS ilovasi sifatida ishlaydigan Sketchdan farqli o'laroq, Figma butunlay
brauzerga asoslangan va shuning uchun nafaqat Mac kompyuterlarida, balki Windows
yoki Linux bilan ishlaydigan shaxsiy kompyuterlarda va hatto Chromebooklarda ham
ishlaydi. Shuningdek, u veb-APIni taklif qiladi va u bepul. Figmaning yana bir katta
afzalligi shundaki, u bir xil faylda real vaqtda ishlash imkonini beradi. Sketch va

Photoshop kabi an'anaviy "oflayn" ilovalardan foydalanganda, agar dizaynerlar o'z
ishlarini baham ko'rishni xohlasalar, odatda uni rasm fayliga eksport qilishlari kerak,
keyin uni elektron pochta yoki tezkor xabar orqali yuborishlari kerak. Figma dasturida
UI ko’rinishini yaratish. Figmada, statik tasvirlarni eksport qilish o'rniga, mijozlar va
hamkasblar brauzerida ochishlari uchun Figma fayliga havolani ulashamiz. Bu o'z-
o'zidan dizaynerning ish jarayonida sezilarli vaqt va noqulayliklarni tejaydi. Ammo
bundan ham muhimi, bu mijozlar va hamkasblar ish bilan yanada boyroq muloqot
qilishlari va faylning so'nggi versiyasini ko'rib chiqishlari mumkinligini anglatadi.

Asosiy qism.
Ma’lumki, zamonaviy kompyuterlar operation tizimga ega. Operation tizim ilovalari
ular yordamida amaliy vazifalami bajarishga xizmat qiladi. Ilovalarga misol sifatida

ofis ilovalari: MicroSoft Word (qisqacha w| - MS Word), ® - MS Excel, д - MS
Access, g - MS Power Pointlami keltirish mumkin. Bu ilovalaming o‘ziga xos jihati
ulaming interfaolligi bo‘lib, ular yordamida yuzlab va minglab amallami bajarish
mumkin. Bunday murakkab ilovalaming o‘zi qanday yaratiladi? Ilovalarai
yaratishning dasturiy vositalari bugungi kunga kelib juda katta imkoniyatlarga ega.
Ular bilan tanishishni dasturlash tarixiga nazar tashlashdan boshlaymiz.
Dasturlashning rivojlanish bosqichlari.
Ilovalar (amaliy dasturlar) yaratish vositalarining rivojlanishini quyidagi bosqichlarga
ajratish mumkin. Dastlab yaratilgan kompyuterlarda dastur bevosita
mikroprotscssoming buyruqlari (mashina kodi)ketma-ketligi ko’rinishida yozilgan. Bu
esa dasturlash uchun juda katta kuch va vaqt talab qilgan, dasturdagi xatolami topish
mushkul bo` lgan. Bu ishni bir oz bo‘lsada osonlashtirish uchun mikroprotsessor
buyruqlari uchun qisqa nomlar kiritilgan va maxsus dastur bunday nomlami mashina
kodi (mikroprotsessor buyruqlari)ga o’girib bcrgan. Hosil bo‘lgan dastur kodi bevosita
kompyuterda bajarilgan. Bunday dasturlash Assembler tilida dasturlash deb atalgan.
Kompyuterlar ommaviy ishlab chiqarila boshlangach (uchinchi avlod kompyuterlari),
ularda operatsion tizim vujudga keldi. Bunday kompyuterlarda dasturlash uchun
yuqori darajadagi dasturlash tillari yaratildi. Dasturlash endi kompyuteming mashina
kodiga bevosita bog‘liq bo‘lmay qoldi. Dasturlash tili odamlar orasidagi muloqot tiliga
ko'proq o‘xshab bora boshladi. Masalan, bu tillarda agar x>0 bo'Isa, holda y=ln(x)
kabi jumlalardan foydalanish mumkin bo‘lgan. Dastur matnini kompyuter
tushunadigan mashina kodiga o‘girishni maxsus ishlab chiqilgan va translator deb
ataluvchi dastur bajargan. Natijada dasturlash ancha osonlashib, kompyuter yordamida
yechiladigan masalalar ko‘lami kengaydi. Navbatdagi bosqichda kompyuterda
yechiladigan masala bir necha kichikroq va osonroq masalalarga ajratilgan. Zarurat
bo‘lganda, ular ham o‘z navbatida yanada kichikroq masalalarga bo‘lib chiqilgan. Bu
esa bitta masala bo‘yicha bir ncchta, ba’zan o‘nlab dasturchilar birgalikda
shug‘ullanishlariga imkon berdi. Yaratilayotgan dasturiy vositalaming, ya’ni
ilovalaming sifati yanada oshdi, dasturlar yanada murakkablashdi, dasturlar ko‘proq

imkoniyatlarga ega bo‘ldi. Bunday dasturlash tuzilmaviy dasturlash deb atalgan. Biz
bilgan dasturlash tili Turbo Pascal shunday tillar jumlasiga kiradi. Masalani kichikroq
masalalarga ajratish hamda dasturlash protseduralar va funksiyalar yordamida amalga
oshirilgan. Dasturlashning navbatdagi bosqichi obyektlarga yondashgan dasturlash
deb ataladi. Bu birinchi navbatda shaxsiy kompyuterlaming keng tarqalishi va ularda
ishlashni yanada oson va qulay qilish maqsadida yaratilgan grafik operatsion tizimlar
(ularga hozirgi paytda keng tarqalgan Windows ham kiradi) bilan bog‘liq. Biz
bilamizki, axborotni qayta ishlash usulini ma’lum bo‘lgan ma’lumot deb atash
mumkin. Har qanday axborotni obyckt deb qarashimiz mumkin. Turbo Pascalda
ma’lumotlar o‘zgaruvchi va o‘zgarmaslarga boMinadi. Ulami qayta ishlash usullari
(qayta ishlash algoritmlari) alohida protseduralar va funksiyalar ko‘rinishida bo‘ladi.
Obyektlarga mo‘ljallangan dasturlashda awallari birlashtirish mumkin bo‘lmagan bu
ikki unsumi birlashtirish imkoni paydo bo‘ldi. Ular orasidagi farq yo‘qola boshladi.
Natijada axborot bilan ishlash yanada qulay mumkin. Masalan, har bir dastuming o‘z
oynasi bo‘ladi. Dastur oynasining bo‘yi va cni kabi xossalari (oyna obyekti xossalari)
bor, oynani yaratish, yopish, joyini va o‘lchovlarini o‘zgartirish kabi qayta ishlash
usullari (oyna obyekti usullari) yordamida dastur oynasi bilan ishlashni osonlashtirish
mumkin. Agar oyna degan obyekt yaratilgan bo‘lsa, dastur oynasi bilan ishlash bu
obyektning xossalarini kerakli tarzda o‘matish va obyekt usullaridan kerakli joyda
foydalanish ko‘rinishida juda oson kechadi. Natijada dasturlash yanada osonlashdi,
yaratilayotgan dasturlaming sifati yanada oshdi. Endi ilova yaratish uchun boshqalar
tomonidan yaratilgan tayyor obyektlami dasturga kiritish va ulaming xossalarini kcrak
bo‘lgandek qilib o‘matish yetarli bo‘lib qoldi. Bunday dasturlash vizual dasturlash deb
ataladi va dasturlash ko‘proq Lego yordamida o‘yinchoq yasashga o‘xshab qoldi.
Hozirgi paytda umumlashgan dasturlash usuli ommaviylashib bormoqda. Uning
ma’nosini quyidagicha tushuntirish mumkin. Dasturda uchburchak, to'rtburchak,
ko‘pburchak, aylana kabi obyektlar va ulaming yuzasi degan xossalari bo‘lsin.
Ulaming har biridan foydalanish o‘miga geometrik shakl yuzasi degan xossadan
foydalanishimiz mumkin. Dastuming o‘zi qanday geometrik shakl to‘g‘risida gap

ketayotganini aniqlab, kerakli obyektning kerakli xossasidan foydalanib javobni
topadi. Natijada dasturlash yanada osonlashdi va arzonlashdi. Endi yaratilayotgan
dastumi bir paytning o‘zida xohlagan operatsion tizim uchun va uning interfeysini
kerakli tilda yaratish mumkin. Ulami o‘zgartiris h ko‘p vaqt va kuch talab qilmaydi.
Zamonaviy dasturlash muhitlari .
Hozirgi paytda dunyoda o‘n milliondan ortiq dasturchilar bo‘lib, ulardan ikki
millioni professional, qolganlari esa havaskor dasturchilardir. Albatta, ulaming ish
qurollari, ya’ni ular foydalanadigan dasturlash muhitlari ham bir-biridan farqlanadi.
Bugungi kunda keng tarqalgan dasturlash muhitlarida asosan uchta dasturlash tili: Si,
BASIC, Pascal dan keng foydalaniladi. Professional va tajribali havaskor dasturchilar
asosan C (Si) va uning keyingi variantlari C++ va C# dan foydalanishsa, faqat
o‘zlarining masalalarini yechish uchun dasturlashda foydalanadiganlaming ko‘pchiligi
Pascal dan foydalanishadi. BASIC (to‘g‘risi, Visual BASIC) Microsoft kompaniyasi
mahsulotlari ofis ilovalari va boshqa kompaniyalaming bir qator mahsulotlari, grafik
muharrirlarda ishlami avtomatlashtirish uchun qoMlaniladi. Kuchli raqobat va
foydalanuvchilami jalb qilish maqsadida hozirgi paytda ommaviy dasturlash muhitlari
bir paytda bir nechta dasturlash tillaridan foydalanish imkonini bcradi. Shuningdck,
so‘nggi paytda yaratilayotgan dasturlash tillarining ko‘pchiligi yuqoridagi tillardan
biridan foydalanayotganlar uchun mo‘ljallab yaratilgan. Masalan, keng tarqalgan veb
dasturlash tillari Java, Java Script, ASP, PHP, Python lar C++ va C# ga, keng
tarqalgan kompyuter matematikasi paketlari MatLab, MathCAD, Maplclaming
dasturlash tillari Pascalga, MacroMedia Flash nomli animatsion grafika yaratish
ilovasining dasturlash tili Action Script esa Visual BASICga o'xshab ketadi. 4. Delphi
dasturlash muhiti. Delphi (o'qilishi Delfi) qadimgi dunyoda mashhur bo‘lgan avliyo
yashagan ibodatxona joylashgan yunon shaharchasining nomi bo‘lib, u avliyo kabi bu
dasturlash muhiti ham ko‘pchilik orasida juda mashhur bo‘lib ketgan. Uning qariyib
chorak asr mobaynida 25 ta varianti yaratilgan bo‘lib, ular quyidagi uchta guruhga
ajratiladi: Delphi 1 - Delphi 8 (1995-2003 yillar); Delphi 2005 - Delphi 2010 (2005-
2009 yillar); Delphi XE 1 - Delphi XE 10 (2010-2017 yillar). Ulaming barchasida

asosiy (ba’zan yagona) dasturlash tili Object Pascal bo‘lsada, ko‘pchiligida C++,
Assembler da, oxirgi variantlarida Java da, ba’zi versiyalarida hatto PHPda ham dastur
yozish mumkin. Oxirgi versiyalari Windows ilovalari bilan birga Android va IOS
ilovalarini ham yaratish imkonini beradi. DELPHI DASTURLASH MUHITI 1.
Delphi interfeysi quyidagi bo‘limlardan iborat: 2. Sarlavha satri. 3. Asosiy menyu. 4.
Uskunalar pancli. 5. Boshqarish obyektlari (komponentalar) paneli. 6. Boshqarish
obyektlari brauzeri. 7. Boshqarish obyektlari (elementlari) inspektori. 8.
Yaratilayotgan ilova oynasi (forma). 9. Yaratilayotgan ilova kodi oynasi. Delphi
muhiti bosh oynasining sarlavha satri standart ko‘rinishga ega bo‘lib, unda ilovaning
nomi, unda yaratilayotgan loyiha nomi va oynani yashirish, o‘lchovini o‘zgartirish va
uni yopish uchun xizmat qiladigan uchta tugma joylashgan. 3. Delphining asosiy
menyusi 11 ta bo‘limdan iborat bo'lib, ular quyidagilardir: 7. Component (Boshqarish
obyektlari). 1. File (Fayl). 8. Database (Ma’lumotlar ombori). 9. Tools (Uskunalar).
10. Window (Oynalar). 11. Help (Yordam). 6. Run (Ishga tushirish). 3. Delphi
uskunalar paneli va obyekt (komponenta)lar paneli. Uskunalar panelida ko‘p
ishlatiladigan buyruqlaming tugmalari joylashgan bo‘lib, bu ulami asosiy menyuga
kirmasdan ishlatish imkonini beradi. Uskunalar panelida o‘ndan ortiq tugmalar bo‘lib,
ularga yangilarini qo‘shish, ba’zilarini olib tashlash mumkin. Komponenta deb
yaratilayotgan ilovaga joylash uchun mo‘ljallangan turli boshqarish elementlari
(obyektlari)ga aytiladi. Vizual dasturlash shu boshqarish elementlarini ilova oynasiga
joylash va uning xossalarini 0‘zgartirish orqali amalga oshiriladi. Delphida yuzlab
boshqarish elementlari bo‘lib, ular komponentalar panelining yigirmadan ortiq
jildlariga joylab chiqilgan.
Delphi ilovalari
Delphi ning bosh oynasidan tashqari yana bir qator oynalari bo‘lib, ulaming
bosh oyna ichida joylashishini o‘zgartirish, ulami yashirish, ekranga chiqarish,
o‘lchamlarini o‘zgartirish mumkin. Bu oynalardan birinchisi forma oynasi deb ataladi
va unda yaratilayotgan ilovaning asosiy oynasining ko‘rinishi aks etadi. Bu oynaning
oUchamlarini o‘zgartirish bilan yaratilayotgan ilova oynasining o‘lchamlarini

o'zgartirish mumkin. Unga komponentalar panelidan kerakli komponentalami
sichqoncha yordamida sudrab o‘tkaziladi va ulaming o‘zaro joylashishi
rejalashtiriladi. Bu oynani yangi ilova oynasi yoki sodda qilib ilova oynasi deb
ataymiz. U bilan ishlash uning o‘lchamlarini o‘zgartirish, unga yangi boshqarish
elementlarini joylash va bu elementlaming joylashishini o‘zgartirishdan iborat bo'ladi.
Ikkinchi muhim oyna bu dastur kodi (aslida dastur matni) oynasi bo‘lib, ilova
oynasidagi o‘zgarishlar unda avtomatik tarzda aks etadi. Masalan, biz ilova oynasining
o‘lchamlarini o'zgartirsak, dastuming buni amalga oshiradigan operatori uning
matniga qo‘shiladi. Ilova oynasiga yangi boshqarish elementlari joylansa, bu
elementlami tavsiflovchi operatorlar avtomatik ravishda dastur matniga qo‘shiladi.
Dastur kodi oynasida dasturchi qiladigan asosiy ish boshqarish elementlarini
hodisalarga bog‘langanida elementning bu hodisa ro‘y berganida dastur unga qanday
javob berishi kerakligini ko‘rsatib berishdir. Bunda har bir hodisa uchun bitta
protsedura yaratiladi va bu protsedura matnini yozish dasturchi zimmasiga yuklanadi.
Vizual dasturlashda dasturchining asosiy vazifasi dasturda foydalaniladigan
boshqarish elementlarining, ya’ni obyektlaming kerakli xossalari va usullaridan
foydalanishdir. Bunda yuzdan ortiq obyektlaming o‘nlab xossalari va usullaridan
keraklisini tezda topa olish juda muhimdir. Bu ishda Obyekt inspektorining o‘mi juda
muhim. Ilova oynasida biror obyekt tanlanganda bu obyektning barcha xossalari
obyekt inspektorida aks etadi. Natijada kerakli xossaning nomi va qiymatlarini
eslashga va qidirishga hojat qolmaydi. Yirik va murakkab ilovalami yaratishda unda
foydalaniladigan obyektlar soni keskin oshib ketadi. Ilovadagi obyektlardan
keraklisini topishning oson usuli bu Object 2. Edit (Tahrirlash). 3. Search (Qidiruv). 4.
View (Ko‘rinish). 5. Project (Loyiha). TreeView (Obyektlaming daraxtsimon ro‘yxati)
deb nomlangan maxsus oynadan foydalanishdir. Bu oyna yana Obyektlar brauzeri deb
ham ataladi. Obyektlardan biri ikkinchisini o‘z ichiga olishi mumkin. Shu sababli
obyektlaming daraxtsimon (shoxlovchi) ro‘yxati eng qulay ro‘yxatdir. Dclphida yana
bir nechta asosiy va ko‘plab muloqot oynalari bo*lib, ular bilan keyinroq, zarur
bo‘lganda tanishamiz.

Delphida loyihalar yaratish va saqlash .
Dclphida yaratiladigan ilovalar proyektlar (loyihalar) deb ataladi va maxsus
Projects papkasida saqlanadi. Ular Pascal da yaratilgan ilovalardan ancha murakkab
bo‘lib, ulami saqlash uchun bir nechta fayl kerak bo'ladi. Pascal da yaratilgan dastumi
saqlash uchun bitta fayl yetarli va unda yaratilgan barcha dasturlami bitta papkada
saqlash mumkin. Lekin Delphida bunday qilib bo‘lmaydi, chunki turli loyihalaming
bir xil nomli fayllari birining o‘miga ikkinchisini saqlab qo‘yadi. Natijada loyihalar
noto‘g‘ri ishlaydi va ular orasida nizolar kelib chiqadi. Shuning uchun yangi loyiha
bilan ishlashdan oldin bu loyiha uchun yangi papka yaratish lozim. Delphida mavjud
loyiha asosida yangi loyiha yaratishda ham ehtiyot bo‘lish kerak. Loyihaga
o‘zgartirish kiritilishi bilan bu o‘zgarishlar loyiha fayllarida avtomatik tarzda saqlab
qo'yiladi va awalgi loyihani qayta tiklashning iloji bo‘lmaydi. Shu sababli, mavjud
loyiha asosida yangi loyiha yaratishdan oldin mavjud loyihani yangi nomli boshqa
papkaga ko‘chirib olish kerak bo‘ladi. Delphi loyihalarini ilovalar deb atashga kelishib
olamiz

XULOSA
“ Mening mobil ilovam” mobil texnologiyalar va Windows uchun manipulyatorni
masofadan boshqaruv pulti yaratish.

Maxsus til mavjud bo’lib, bu til yordamida matnlar , grafik ma’lumotlar Web-
sahifa hujjatga joylashtiriladi va bu hujjatni barcha kompyuterda ko’rish imkoniyati
mavjuddir. Bunday maxsus tillar razmetkali tillar deb ataladi. Ularning asosiy vazifasi
- Web-sahifaga “ma’lumotlarni joylashtirish” va ular orasidagi aloqani
(gipersaloqalar) ta’minlashdan iborat.
Razmetkali tillar quyidagilarni o’z ichiga oladi:
HTML (HyperText Markup Language)
Dastlab World Wide Web tizimi matnli ma’lumotlarni va HTML hujjatlarni
ko’rishga mo’ljallangan, matnni taxrirlovchi tilga o’xshash tizim bo’lgan. Ayni damda
HTML tili WWW daga eng ommabop tillardan biri hisoblanadi. HTML tilida yozilgan
ma’lumotlar o’z ichiga matn fayllar, grafik ma’lumotlar va boshqalarni oladi.
Hujjatlar orasidagi aloqani ta’minlash va ma’lumotlarni formatlash vositalari teg
(tag) deb ataluvchi vosita orqali amalga oshiriladi.
Web-sahifaning matn va teglari aralash ravishda HTML-hujjat deb ataluvchi
faylining ichiga joylashtiriladi. Qanday tegni qo’llaganingizga qarab brauzer oynasida
ma’lumotlar turlicha ko’rinadi. HTML hujjatga ma’lumotlarni joylashtirish va
tahrirlash uchun yuzlab teglar mavjud. Masalan , va
teglari abzastni tashkil etadi, va juft teglari esa, matnni yozma (kursiv) holda
ko’rsatish uchun qo’llaniladi. Shu bilan birga gipermatnli SSIlkalar teglari ham
mavjud. Ushbu elementlar foydalanuvchiga gipermatn ustiga sichqoncha kursori
bosilganda boshqa hujjatga bog’lanish imkonini beradi. Butunjaxon o’rgimchak
to’rining asosiy va HTML ning tarkibiy qismini gipermatnlar va gipermurojaatlar
tashkil etadi.
A D A B I Y O T L A R
1.Boqiyev, A.O.Matchonov “Informatika” O`quv qo`llanma. Toshkent. 2012 y.
2. Aripov M, Haydarov A. « Informatika asoslari » Akademik litsey va kasb –
hunar kollejlari uchun o`quv qo`llanma. Toshkent. 2002 y.

3. Taylaqov A, Axmedov A « Informatika va Axborot texnologiyalari » 10-sinf
darsligi. Extremum-press Toshkent 2017
4. Taylaqov A, Axmedov A « Informatika va Axborot texnologiyalari » 11-sinf
darsligi. Extremum-press Toshkent 2018
5. Axmedov, N. Toyloqov “Informatika”. Toshkent “O’qituvchi” 2001 y. 8.
www.ziyonet.uz, www.ref.uz, www.google.u

Mavzu: Mobil texnologiya vositalari va ilovalar yaratish. Mobil ilovalar yaratish muharrirlari. “Mening mobil ilovam” mavzusida loyiha ishi. REJA: Kirish Asosiy qism 1. Mobil texnologiya vositalari va ilovalar yaratish 2. Mobil ilovalar yaratish muharrirlari 3. Mening mobil ilovam” mavzusida loyiha ishi Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish Mobil ilova (inglizcha: Mobile app) — ma lum bir platforma (iOS, Android, Windowsʼ Phone va boshqalar) uchun ishlab chiqilgan smartfonlar, planshetlar va boshqa mobil qurilmalarda ishlashga mo ljallangan dastur. Ko pgina mobil ilovalar qurilmaning ʻ ʻ o zida oldindan o rnatiladi yoki ularni App Store, Google Play va boshqalar kabi ʻ ʻ onlayn dastur do konlaridan bepul yoki pullik bilan yuklab olish mumkin. Dastlab, ʻ mobil ilovalar elektron pochtani tezda tekshirish uchun ishlatilgan, ammo ularning yuqori talablari boshqa sohalarda ham kengayishiga olib keldi, masalan, mobil telefon va GPS o yinlari, suhbatlashish, video tomosha qilish va Internetdan foydalanish. ʻ Kalit so’zlar. Mobil ilova, MySQL, Flutter, Figma, iOS, Android, LAMP, SQL, Dart, ma’lumotlar bazasi, dasturlash tillari. Mobil ilovalarni ishlab chiqishda quyidagi ba’zi dasturlar kerak bo’ladi: 1-rasm. Mobil ilovalarni ishlab chiqishda foydalaniladigan dasturlar. MySQL— ochiq manbali relyatsion ma lumotlar bazasini boshqarish tizimi. ʼ Uning nomi "My", Maykl Videniusning qizining ismi va "SQL", Strukturalangan so rovlar tilining qisqartmasidan iborat. Relyatsion ma'lumotlar bazasi ma'lumotlarni ʻ bir yoki bir nechta ma'lumotlar jadvallarida tartibga soladi, ularda ma'lumotlar bir-biri bilan bog'liq bo'lishi mumkin; bu munosabatlar ma'lumotlarni tuzilishga yordam beradi. SQL - dasturchilar relyatsion ma'lumotlar bazasidan ma'lumotlarni yaratish, o'zgartirish va chiqarish, shuningdek, ma'lumotlar bazasiga foydalanuvchi kirishini boshqarish uchun foydalanadigan til. Relyatsion ma'lumotlar bazalari va SQL-ga qo'shimcha ravishda, MySQL kabi RDBMS kompyuterning saqlash tizimida relyatsion ma'lumotlar bazasini amalga oshirish uchun operatsion tizim bilan ishlaydi, foydalanuvchilarni boshqaradi, tarmoqqa kirish imkonini beradi va ma'lumotlar bazasi yaxlitligini sinovdan o'tkazish va zaxira nusxalarini yaratishni osonlashtiradi. MySQLda ma’lumotlar bazalarini o’zaro bog’lash. MySQL-da foydalanuvchilarga SQL-dan foydalangan holda MySQL ma'lumotlar bazasi bilan to'g'ridan-to'g'ri o'zaro ishlash imkonini beruvchi mustaqil mijozlari mavjud, lekin ko'pincha MySQL relyatsion ma'lumotlar bazasi qobiliyatiga muhtoj bo'lgan ilovalarni amalga oshirish

uchun boshqa dasturlar bilan ishlatiladi. MySQL Linux, Apache, MySQL, Perl/PHP/Python so'zlarining qisqartmasi bo'lgan LAMP veb-ilovalar stekining (va boshqalar) tarkibiy qismidir. MySQL ko'plab ma'lumotlar bazasiga asoslangan veb- ilovalar, jumladan Drupal, Joomla, phpBB va WordPress tomonidan qo'llaniladi. MySQL-dan Facebook, Flickr, MediaWiki, Twitter va YouTube kabi mashhur veb- saytlar ham foydalanadi. MySQLni manba kodidan qo'lda qurish va o'rnatish mumkin, lekin maxsus sozlashlar talab qilinmasa, u odatda ikkilik paketdan o'rnatiladi. Ko'pgina Linux distributivlarida paketlarni boshqarish tizimi MySQL-ni minimal kuch bilan yuklab olishi va o'rnatishi mumkin, Ammo xavfsizlik va optimallashtirish sozlamalarini sozlash uchun ko'pincha qo'shimcha konfiguratsiya talab qilinadi. LAMP dasturiy ta minot to plami, bu yerda Squid bilan birga ko rsatiladi. MySQL ʼ ʻ ʻ kuchliroq mulkiy ma'lumotlar bazalariga past darajadagi muqobil sifatida boshlangan bo'lsa-da, u asta-sekin katta hajmdagi ehtiyojlarni qo'llab-quvvatlash uchun rivojlandi. U hali ham ko'pincha kichik va o'rta miqyosdagi bitta serverli joylashtirishda, LAMPga asoslangan veb-ilovaning komponenti sifatida yoki mustaqil ma'lumotlar bazasi serveri sifatida ishlatiladi. MySQLning ko'p jozibadorligi phpMyAdmin kabi ochiq manbali vositalar ekotizimlari tomonidan faollashtirilgan nisbatan soddaligi va foydalanish qulayligidan kelib chiqadi . O'rta diapazonda MySQLni gigabayt xotiraga ega bo'lgan ko'p protsessorli server kabi kuchliroq uskunada o'rnatish orqali masshtablash mumkin. Biroq, bitta serverda unumdorlik qanchalik kengayishi mumkinligi ("kengaytirish") bo'yicha cheklovlar mavjud, shuning uchun yaxshilangan ishlash va ishonchlilikni ta'minlash uchun kattaroq miqyoslarda ko'p serverli MySQL ("kengaytirish") o'rnatilishi talab qilinadi. Oddiy yuqori darajadagi konfiguratsiya ma'lumotlarni yozish operatsiyalarini boshqaradigan va barcha o'qish operatsiyalarini bajaradigan bir nechta tobelarga takrorlanadigan kuchli asosiy ma'lumotlar bazasini o'z ichiga olishi mumkin. Asosiy server doimiy ravishda binlog hodisalarini ulangan tobelarga surib turadi, shuning uchun ishlamay qolganda to xtash vaqtini ʻ minimallashtirib, yangi master bo lishi mumkin. Ishlashning keyingi yaxshilanishiga ʻ memcached yordamida ma'lumotlar bazasi so'rovlari natijalarini xotirada keshlash

yoki ma'lumotlar bazasini kichikroq bo'laklarga bo'lish orqali erishish mumkin. Flutter - bu Google tomonidan yaratilgan ochiq manbali UI dasturiy ta'minot ishlab chiqish tizimi. U Android, iOS, Linux, macOS, Windows, Google Fuchsia, va Internet uchun yagona kod bazasidan o zaro platforma ilovalarini ishlab chiqishda foydalaniladi. ʻ Birinchi marta 2015-yilda ishlab chiqilgan. Flutter 2017-yilning may oyida chiqarilgan. Flutterning asosiy komponentlari quyidagilardan iborat: Dart platformasi Flutter dvigateli (Skia Graphics Engine) Fond kutubxonasi Dizayn uchun maxsus vidjetlar Flutter rivojlantirish vositalari (DevTools) 3-rasm. Flutterda iOS hamda Andoroid uchun mobil ilovalar yaratish mumkin. Dart platformasi. Flutter ilovalari Dart tilida yozilgan va tilning ko‘plab ilg‘or funksiyalaridan foydalanadi. Ilovani yozish va disk raskadrovka qilishda Flutter Dart virtual mashinasida ishlaydi, u o'z vaqtida bajaruvchi vositaga ega. Bu tez kompilyatsiya vaqtlarini, shuningdek, "qayta yuklash" imkonini beradi, buning yordamida manba fayllariga o'zgartirishlar ishlaydigan dasturga kiritilishi mumkin. Flutter buni holatli qayta yuklashni qo‘llab- quvvatlash bilan kengaytiradi, bunda ko‘p hollarda manba kodidagi o‘zgarishlar qayta ishga tushirishni yoki holatni CENTRAL yo‘qotmasdan darhol ishlaydigan ilovada aks etadi. Yaxshiroq ishlash uchun Flutter ilovalarining barcha platformalardagi versiyalari oldindan (AOT) kompilyatsiyasidan foydalanadi. Figma - vektor grafik muharriri va prototiplash vositasi bo lib, u asosan veb-ga asoslangan bo lib, macOS va ʻ ʻ Windows uchun ish stoli ilovalari tomonidan yoqilgan qo shimcha oflayn ʻ funksiyalarga ega. Android va iOS uchun Figma mobil ilovasi real vaqtda mobil qurilmalarda Figma prototiplarini ko'rish va ular bilan ishlash imkonini beradi. Figma xususiyatlari to'plami foydalanuvchi interfeysi va foydalanuvchi tajribasini loyihalashda foydalanishga qaratilgan bo'lib, real vaqtda hamkorlikka urg'u beradi. Mustaqil MacOS ilovasi sifatida ishlaydigan Sketchdan farqli o'laroq, Figma butunlay brauzerga asoslangan va shuning uchun nafaqat Mac kompyuterlarida, balki Windows yoki Linux bilan ishlaydigan shaxsiy kompyuterlarda va hatto Chromebooklarda ham ishlaydi. Shuningdek, u veb-APIni taklif qiladi va u bepul. Figmaning yana bir katta afzalligi shundaki, u bir xil faylda real vaqtda ishlash imkonini beradi. Sketch va

Photoshop kabi an'anaviy "oflayn" ilovalardan foydalanganda, agar dizaynerlar o'z ishlarini baham ko'rishni xohlasalar, odatda uni rasm fayliga eksport qilishlari kerak, keyin uni elektron pochta yoki tezkor xabar orqali yuborishlari kerak. Figma dasturida UI ko’rinishini yaratish. Figmada, statik tasvirlarni eksport qilish o'rniga, mijozlar va hamkasblar brauzerida ochishlari uchun Figma fayliga havolani ulashamiz. Bu o'z- o'zidan dizaynerning ish jarayonida sezilarli vaqt va noqulayliklarni tejaydi. Ammo bundan ham muhimi, bu mijozlar va hamkasblar ish bilan yanada boyroq muloqot qilishlari va faylning so'nggi versiyasini ko'rib chiqishlari mumkinligini anglatadi. Asosiy qism. Ma’lumki, zamonaviy kompyuterlar operation tizimga ega. Operation tizim ilovalari ular yordamida amaliy vazifalami bajarishga xizmat qiladi. Ilovalarga misol sifatida

Mobil texnologiya vositalari va ilovalar yaratish. Mobil ilovalar yaratish muharrirlari. “Mening mobil ilovam” mavzusida loyiha ishi

08.08.2023

0

27.494140625 KB

Похожие