SURXONDARYO VILOYATI QUMQO’RG’ON TUMANI XALQ TA’LIMI MUASSASALARI FAOLIYATINI METODIK TA’MINLASH VA TASHKIL ETISH BO’LIMIGA QARASHLI 32-UMUMIY O’RTA TA’LIM MAKTABI ON A TI LI VA A DABI Y OT FAN I O’QI TUVCHI SI QO’SHIMCHA LA R VA ULA RN IN G TA SN IFI mavzusidagi bir soatlik ochiq dars Qumqo’rg’on- 2017

DARSNING TEXNOLO GIK XARITASI № Dars bosqichlari Vaqt O’qituvchi faoliyati O’quvchi faoliyati Texnologiya Metod Shakl Vosita 1 Tashkiliy qism 3m Salomlashish,yo’qlama, o’quvchilarning darsga tayyorgarligi tekshiriladi Hozirjavoblik bilan javob beradilar “Intervyu”,s avol-javob Guruhiy Oldindan tayyorlangan savollar 2 O’tilgan mavzuni takrorlash 8m Aylanma daftar nazorati,individual savollar “Javob bering, taqdirlayman” o’yini,o’quvchilar berilgan topshiriqni bajaradilar “Javob bering, taqdirlayma n” Yakka tartibda, guruhlarda Ko’rgazma 3 O’tilgan mavzuni umumlashtirish 2m O’quvchilarning xato va kamchiliklari kuzatiladi O’quvchilarning savollari bo’lsa o’qituvchiga murojaat qiladi Tahlil Guruhiy Ko’rgazma 4 Yangi mavzuni tushuntirish 10m Mavzu Kadaskop orqali slaydlardan,ko’rgazmalar dan,vidioproyektordan foydalanib tushuntiriladi O’quvchilar yangi mavzuni o’rganadilar.Kerak li joylarini yozib oladilar “Klaster” Ko’rgazmali, og’zaki,yoz ma Yakka guruhiy Kodos kop slayd, ko’rgazma 5 Yangi mavzuni mustaxkamlash 15m Mustahkamlash usullari: jadval,”Blits so’rov”,topshiriqlar O’quvchilar topshiriqlarni bajaradilar Ko’rgazmali, yozma Yakka, guruhiy Tarqat malar 6 Yangi mavzuni umumlashtirish 5m O’quvchilarning bajargan ishlari tekshiriladi.To’plagan ballariga qarab baholar qo’yiladi. O’quvchilarning bajargan ishlari natijalari tahlil qilinadi. Suhbat Guruhiy yakka Jurnal, ruchka 7 Uyga vazifa 2m 52-mashq. Qo’shimchalar guruhlanadi Uy vazifasini yozib oladilar. Yozma Guruhiy Kitob (Ushbu dars ishlanma o’quvchilar bilimida topilgan bo’shliq asosida tuzilgan)

(6-sinf ona tili I chorak) Mavzu : QO’SHIMCHALAR VA UARNING TASNIFI Dars maqsadi : 1 ) ta`limiy : O’quvchilarga qo’shimchalar va ularning tasnifi haqida ma’lumot berish. Oquvchilarda mavzu yuzasidan bilim, ko`nikma, malaka hosil qilish; 2 ) tarbiyaviy : o’quvchilarda insonparvarlik,olijanoblik,mehr-oqibat kabi insoniy fazilarlarni kamol toptirish; 3) rivojlantiruvchi : Davlat tilimizga hurmat,undan to’g’ri foydalanish ko’nikmalarini shakllantirish,nutq madaniyatini shakllantirish. Dars turi : zamonaviy yangi bilim beruvchi Dars metodi :”Intervyu” , “Javob bering, taqdirlayman!”, “Klaster”,”Bilits-so’rov”. Dars shakli : Yakka va guruhlarda ishlash. Dars jihozi : darslik, slaydlar, ko`rgazmalar, tarqatmalar,noutbuk, vidioproyektor ( jadval,topishmoqlar). Dars shiori :Ilm egallashga harakat qilish har bir kishi uchun farzdir. Darsning borishi : Tashkiliy qism : a) o`quvchilar bilan salomlashish , davomatni aniqlash,o’quvchilarning va sinfxonani,o’quv qurollarini nazoratga olish hamda sinfxonaga yaxshi kayfiyat bag’ishlash. Darsning maqsad va vazifalarini tushuntirish, darsning oltin qoidalarini eslatish, guruhlarga bo`lish, sardorlarni aniqlash. 1-guruh Yangi ma’nolilar 2-guruh. Qo’shimcha ma’nolilar 3-guruh. Vositachilar b) mamlakatimiz hayotida yuz berayotga ijtimoiy-siyosiy voqealar to’g’risida ( Dars davomida har bir o’quvchi o’z bilimlari bilan o’z-o’ziga ball ,guruhiga rag’bat yig’ib boradi)

Dars ma’naviyat daqiqasini o’tkazishdan boshlanadi.Buni avvalo’qituvchi boshlab beradi. Buni avval o’qituvchi bshlab beradi,songra sinfning faol o’quvchisiga jurnalistlik vazifasini topshiradi.Faol o’quvchi oldindan tuzilgan maktab , fan va jamiyat hayotidagi ijtimoiy-siyosiy voqealarga doir savollarni berib,ulardan javob oladi. Bu uslub o’quvchilarning so’z boyligini oshirishga, ogohlikka, o’z ustida muntazzam ishlashga yo’naltirilgan. Uy vazifasini tekshirish: Uyga vazifa qilib berilgan mashq tekshiriladi va tahlil qilinadi. “Javob bering, taqdirlayman!” usuli orqali o’tigan mavzu so’raladi. 1- guruh Javob bering, taqdirlayman! 1 Asos va qo’shimchalardan tashkil topadi So’z tarkibi 2 So’zlarning asosiy ma’nosini ifodalab, mustaqil qo’llana oladigan qismi Asos 3 Asos va qo’shimchlar So’z tarkibi 4 So’zlarning grammatik ma’nolarini o’rganuvchi tilshunoslik bo’limi Morfologiya 5 So’zlarning borliqdagi ma’lum narsa,belgi- xususiyat,harakat-holatini bildirishi So’zning atash manosi 2-guruh Javob bering, taqdirlayman! 1 So’zning mustaqil qo’llana olmaydigan qismi Qo’shimcha 2 So’z shakllarini o’rganuvchi tilshunoslik bo’limi Morfologiya 3 Do’stlarimizni so’zining tarkibini aniqlang Do’st-asos, -larimizni-qo’shimcha 4. Morfologiya bilan qaysi bo’lim o’rtasida uzviy aloqa mavjud? Leksikologiya 5 Ishchi, gulchi, temirchi so’zlari…. Asosdosh so’zlar 3-guruh Javob bering, taqdirlayman! 1 So’z tarkibi….. Asos va qo’shimchalardan iborat

2 So’zning asosiy ma’nosini ifodalovchi qismi Asos qismi 3 Bilimdonlarning so’zini tarkibiy qismlarga ajrating. Bilim – asos , -donlarning – qo’shimcha 4 So’z birikmasi gap va uning turlarini o’rgatuvchi tilshunoslik fani bo’limi Sintaksis 5 -jon ,-xon, -bek ,-oy kabi qo’shimchalar so’zlarga qo’shilganda… So’slarga erkalash ma’nosini qo’shadi Yangi mavzu bayoni: O’qituvchi sinf taxtasiga mavzuni yozadi va uch guruhga topshiriq beradi. 1- guruh o’quvchilariga -chi, -la, ser-, -dosh, -kor qo’shimchalardan so’z yasash va shu so’zlar ishtirokida birikmalar tuzish, 2-guruhga –lar, -cha, - gina, -chak, -loq qo’shimchalaridan so’z hosil qilish va shu so’zlar ishtirokida birikma tuzish, 3-guruhga kelishik va egalik qo’shimchali so’zlar hosil qilish va shu so’zlar ishtirokida birikmalar hosil qilish topshirig’i beriladi. Masalan: ishchi - ayol ish chi , bola lar – odobli bola lar, kitob ni – kitob ni o’qimoq. Guruh a’zolari bajargan topshiriqlar o’qitiladi va tahlil qilinadi.So’ngra vidioproektorda ko’rsatilgan mavzuga doir ma’lumotlar o’qib eshittiriladi. Qo’shimchalar vazifasiga ko’ra ikki turga bo’linadi: a) so’z yasovchi qo’shimchalar,masalan,oq asosiga –la qo’shimchasining qo’shilishidan “oq rangga kiritish” ma’noli yangi so’z yasalgan; b) shakl yasovchi qo’shimchalar, masalan, -lar qo’shimchasi gul asosiga qo’shilib ,uning ma’nosidan boshqa yangi ma’no yasamaydi, gilning birdan ortiq ekanligini bildiradi . So’z asosi va qo’shimchalar tasnifi So’z asos