logo

ДАР МАВЗУИ ТАРЗҲОИ ФЕЪЛ

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

626.421875 KB
  ДА Р МА ВЗУИ 
ТАРЗҲОИ ФЕЪЛ        ТАРЗҲОИ ФЕЪЛ 
ТА РЗИ Ф ОИЛИ ВА  МАФЪУЛИИ Ф ЕЪ Л 
ТА РЗИ 
Ф ОИЛИ 
М 
БЕВОСИТА  Ф ОИЛИ 
БЕВОСИТА 
Ф ОИ ЛИ 
БА ВО СИТА   МАФЪУЛИ  
М 
БА ВОСИТА           ТА РЗИ Ф ОИЛИ 
Тарзи  ф оилӣ . Ин тарзи ф еъл м еф аҳ м онад , 
к и м у бтадо ичро-
к у нандаи  ам ал аст: Ман ч изи ф арм удаи  
ш у м оро м у ҳ айё к ардам
(С.У.). Ак бар дар суф ачаи дарвозахона 
ниш аст. Дар ин ҳ ангом
аз ду р, аз дарае ги рдбоди сах те беру н ом ад 
(Р.Ҷ .).          ТА РЗИ Ф ОИЛИ 
БЕВОСИТА  
Тарзи фоилии бевосита. Ин тарзи 
муносибати амал ва фо-
илу мафъул бо хусусияти феълҳои 
гузарандаи бевосита му-
совӣ буда, мефаҳмонад, ки фоил 
(иҷрокунандаи амал) бевосита
мубтадо шуда омадааст: Мария 
қомати зебои худро рост кард
(Р.Ҷ.). Ман тобистони соли 1916-ро 
бештар бо саёҳат гузарон-
дам (С.А.). Аҳмадбек ба қафо 
нигарист (Ф.М.).         ТА РЗИ Ф ОИЛИ 
БА ВОСИТА  
Тарзи  ф оили и бавоси та. Ин тарзи м у носи бати ам ал ва ф о-
илу  м аф ъул ба х усуси яти ф еъ лҳ ои гу зарандаи бавосита 
баро-
бар буда, бо воситае иҷ ро ш удани  ам али ф оилро 
м еф аҳ м онад ,
яъне ам али дигаре ҳ ам ч у н натиҷ аи ам али ф оил (м у бтадо) 
воқ еъ
м егардад: Навоӣ  дар бораи  м у ам м о ба м авлоно 
К ам олиддин ва
м авлоно Шам сид дин к итобҳ о ф арм уда нависонд (С.А .). 
Ҳ оло
ту  раф та аз дӯ к они бақ қ олӣ  нону  ангу р гириф та, ба бачаҳ о
х у рон (Р.Ҷ .).         ТА РЗИ МАФЪУЛИ  
Тарзи мафъулӣ. Ин тарзи феъл 
муносибати мураккаби бай-
ни фоил (мубтадо), мафъул 
(пуркунанда) ва феъл (амал ё ҳо-
лат)-ро ифода мекунад. Дар тарзи 
мафъулии феъл фоили аслӣ
(иҷрокунандаи амал) ҳамчун 
мафъул (пуркунандаи бавосита)
воқеъ мегардад, мафъули аслӣ 
бошад, ба вазифаи фоил (мубта-
до) меояд:          ТА РЗИ МАФЪУЛИ   
БЕВОСИТА  
Тарзи м аф ъули и бевосита. Ин навъ и тарзи м аф ъулӣ  аз
ф еълҳ ои гу заранда бо ф еъли “ ш удан”  сох та м еш авад. Дар ин
гу на тарк ибҳ о ф еъ ли асосӣ (ҷ у зъи як у м ) дар ш ак ли ф еъли ҳ ол
ва ф еъли ёридиҳ андаи “ ш удан”  дар ш ак ли  тасри ф ӣ ом ада, дар
иҷ рои ам ал ш ирк ат надош тани  воситаи дигареро ниш он м е-
диҳ ад . Дар ин тарзи иф одаи ф и к р м у м к ин аст, к и ҷ у зъи  як у м  аз
ф еълҳ ои содда ё сох таи гу заранда и борат бош ад: ш у ни да ш у -
дан, дӯ х та ш удан, навиш та ш удан, гириф та ш удан, дода ш удан,
ф и ри стода ш удан ва м онанди инҳ о:            ТА РЗИ МАФЪУЛИ   
БА ВОСИТА  
Тарзи  м аф ъулии бавосита. Ин тарзи м аф ъулӣ аз тарзи  ф ои -
лии бевосита бо ф еъ ли ёридиҳ андаи “ ш удан”  сох та ш уда, 
ам али
бо ягон восита и ҷ рош ударо м еф аҳ м онад . Тарзи м аф ъулии ба-
восита аз ф еълҳ ои содда иборат бош ад , ҷ у зъи як у м и ф еъ лҳ ои
тарк ибии  м аф ъулӣ  бо пасванди он м еояд: хондан хонондан
хононда ш удан, навиш тан нависондан нависонда ш удан,
х ӯ рдан – х ӯ рондан — х ӯ ронда ш удан ва м онанди инҳ о.

ДА Р МА ВЗУИ ТАРЗҲОИ ФЕЪЛ

ТАРЗҲОИ ФЕЪЛ ТА РЗИ Ф ОИЛИ ВА МАФЪУЛИИ Ф ЕЪ Л ТА РЗИ Ф ОИЛИ М БЕВОСИТА Ф ОИЛИ БЕВОСИТА Ф ОИ ЛИ БА ВО СИТА МАФЪУЛИ М БА ВОСИТА

ТА РЗИ Ф ОИЛИ Тарзи ф оилӣ . Ин тарзи ф еъл м еф аҳ м онад , к и м у бтадо ичро- к у нандаи ам ал аст: Ман ч изи ф арм удаи ш у м оро м у ҳ айё к ардам (С.У.). Ак бар дар суф ачаи дарвозахона ниш аст. Дар ин ҳ ангом аз ду р, аз дарае ги рдбоди сах те беру н ом ад (Р.Ҷ .).

ТА РЗИ Ф ОИЛИ БЕВОСИТА Тарзи фоилии бевосита. Ин тарзи муносибати амал ва фо- илу мафъул бо хусусияти феълҳои гузарандаи бевосита му- совӣ буда, мефаҳмонад, ки фоил (иҷрокунандаи амал) бевосита мубтадо шуда омадааст: Мария қомати зебои худро рост кард (Р.Ҷ.). Ман тобистони соли 1916-ро бештар бо саёҳат гузарон- дам (С.А.). Аҳмадбек ба қафо нигарист (Ф.М.).

ТА РЗИ Ф ОИЛИ БА ВОСИТА Тарзи ф оили и бавоси та. Ин тарзи м у носи бати ам ал ва ф о- илу м аф ъул ба х усуси яти ф еъ лҳ ои гу зарандаи бавосита баро- бар буда, бо воситае иҷ ро ш удани ам али ф оилро м еф аҳ м онад , яъне ам али дигаре ҳ ам ч у н натиҷ аи ам али ф оил (м у бтадо) воқ еъ м егардад: Навоӣ дар бораи м у ам м о ба м авлоно К ам олиддин ва м авлоно Шам сид дин к итобҳ о ф арм уда нависонд (С.А .). Ҳ оло ту раф та аз дӯ к они бақ қ олӣ нону ангу р гириф та, ба бачаҳ о х у рон (Р.Ҷ .).