Dorishunoslik slayd

Загружено в:

22.01.2024

Скачано:

0

Размер:

3931.814453125 KB

Скачать

Reja:

1.Dorishunoslik fani haqida tushuncha.

2.Dorixona haqida tushuncha.

3.Dori moddalarning shakli.

4.Odam organizmiga dori moddalarning ta’siri.

1.Dorishunoslik fani haqida tushuncha.

Dorishunoslik fani va dorixona haqida tushuncha.
Farmakologiya dorishunoslik fani degan ma’noni
bildiradi. Dorishunoslik fani dori moddalarning olinishi,
ishlab chiqarilishi, odam organizmiga ta’sirini
o‘rganuvchi fan.

Dorixona. Dorixona (yunoncha-Apotheca-ombor)
so‘zidan olingan bo‘lib, sog‘liqni saqlash tizimiga
qarashli muassasadir. Dorixonaning asosiy vazifasi
aholini va davolash muassasalarini dori moddalari bilan
ta’minlashdir.

Dorixonada dori moddalar retseptlarga muvofiq
tayyorlanadi. Bundan tashqari dorixonada retseptsiz
beriladigan tayyor dorilar ham sotiladi.

Dorixona haqida tushuncha.

Dorixonada bemorlarni davolash jarayonida ishlatiladigan
buyumlar, mineral suvlar, bog‘lov materiallari, ko‘zoynaklar va
shu kabilar chakana mollar sifatida sotiladi.

Dorixonalarning ikki turi bo‘ladi:

Birinchisi - ochiq turdagi dorixonalar (xo‘jalik hisobidagi),
bularda vrach yozib bergan retsept orqali beriladigan hamda
retseptsiz beriladigan dorilar va tibbiy asboblar, buyumlar sotiladi.

Ikkinchisi- yopiq turdagi dorixona bo‘lib, shifoxonada tashkil
etiladi va shifoxonada davolanayotgan bemorlarni dori moddalari
bilan ta’minlaydi. Bu dorixonalarda shifoxona, davolash maskani
shifokorlari buyurtmasi bo‘yicha dori tayyorlanadi.

Dori moddalarning shakli.

Dori moddalarning shakllari. Dori
moddalarining quyidagi shakllari bo‘ladi:

1.Qattiq dori shakli: kukun, tabletka,
draje, kapsula, granula.

2.Suyuq dori shakli: damlama,
qaynatma, ekstrakt, nastoyka, emulsiya,
suspenziya, ampula va flakonlarda
chiqadigan suyuq dorilar.

3.Yumshoq dori shakli: malham,
shamcha, pasta, liniment.

Dori moddalarning odam organizmiga ta’siri.

Dori moddalarning odam organizmiga ta’siri.
Dori moddalari odam organizmga quyidagicha
ta’sir ko‘rsatadi:

1.Mahalliy ta’siri - organizm to‘qima yoki
a’zosining dori qo‘llangan joyiga ta’sir ko‘rsatadi.

2.Rezorbtiv ta’siri - dori qon orqali so‘rilib
organizmga umumiy ta’sir ko‘rsatadi.

3.Reflektor ta’siri - qo‘llangan dori
retseptorlarni qo‘zg‘atishi orqali ta’sir ko‘rsatadi. 
4.Nojo‘ya ta’sir - qo‘llangan dori organizmga
foydali ta’siri bilan birga ayrim to‘qima va a’zolarga
nojo‘ya (zararli) ta’sir ko‘rsatishi mumkin.

5.Etiotrop ta’siri -qo‘llangan dori kasallikni
yuzaga keltirgan sababchisiga, ya’ni mikrob, virus,
zamburuq va hokazo qo‘zg‘atuvchilarga qarshi ta’sir
ko‘rsatadi.

6.Simptomatik ta’siri -qo‘llangan dori
kasallikning asosiy belgisini bartaraf etishga ta’sir
ko‘rsatadi Masalan, tana haroratini tushirish,
tirishishni yo‘qotish, ich ketishini to‘xtatish, yurak
faoliyatini yaxshilash va hokazo.

Dori moddalarini odam organizmiga
yuborish yo‘llari

1.Enteral yo‘l. Dorini til ostiga qo`yish, og‘iz orqali
ichish, zond orqali oshqozon va o‘n ikki barmoqli
ichakka yuborish, to‘g‘ri ichakka klizma orqali
yuborish.

2.Parenteral yo‘l. Dorini nafas orqali (hidlash,
ingalyatsiya), teriga surtish, shilliq qavatlarga surtish va
tomizish (burunga, tomoqqa, ko‘zga, quloqqa va
hokazo), bo‘shliqlar (bo‘g‘imlar bo‘shlig‘i, gaymor
bo‘shlig‘i, plevra bo‘shlig‘i, qorin bo‘shlig‘i) ga, teri
orasiga, teri ostiga, muskul orasiga, vena tomiriga, orqa
miya kanaliga yuborish.

Dorilarning zaharliligi darajasi bo‘yicha
bo‘linishi.

Dori moddalari odam organizmiga nisbatan
zaharlilik darajasi bo‘yicha 2 guruhga bo‘linadi.

“ A” guruhga zaharli dori moddalari kiradi.
Bu dorilar dorixonaning “A” shkafida yoki
seyfda qulflangan holda saqlanadi. Ular
muhrlangan retsept orqali beriladi. Retseptda
davolovchi shifokorning va bosh shifokorning
imzolari bo‘lishi shart.

“ B”guruhga kuchli ta’sir etuvchi dorilar
kiradi. Ular dorixonaning “B” shkafida
qulflangan holda saqlanadi. Davolovchi
shifokorning imzosi va muhr qo‘yilgan retsept
orqali beriladi.

Dorilarni saqlash qoidalari

Dorilarni saqlash qoidalari. Dorixonada
yog‘ochdan maxsus yasalgan yashiklar
va shkaflar bo‘lib, ularning har birida
alohida turdagi dorilar saqlanadi. Dorilar
saqlanadigan xonaning havo harorati
doimo bir xilda, 16-18єC bo‘lishi kerak.
Havo namligi 40-60 foizdan oshmasligi
lozim.Quyosh nuri tushmasligi kerak.
Dorixonada sanitariya-gigiyena qoidalari
va talablari bajarilishi shart.

Ayrim kasalliklarda qo`llanadigan dorilar:

Isitmani tushuradigan va og‘riqsizlantiradigan dorilar.

- an a lgin (baralgin)-tabletka 0,5 ichishga, ampula -
50%- 1-2 ml muskul orasiga, venaga;

- paratsetamol - kukun, tabletka 0,2-0,5 ichishga,
sirop 60 ml 1 choy qoshiqda ichishga;

- brufen, indometatsin, voltaren, melbek, sinepar -
tabletka.

Yurak kasalliklarida :

- Digitoksin - tabletka 0,0001 ichishga;

- Digoksin - tabletka 0,00025 ichishga, ampula
0,025% - 1 ml vena tomiriga;

- Strofantin K - ampula 0,05 % - 1 ml vena tomiriga;

- Korglikon - ampula 0,06 % - 1 ml vena tomiriga; 
- Valokardin, karvalol – 20-25 tomchi;

- validol, nitroglitserin tabletka, til ostiga;

- interkordin tabletka;

- adonizid – 20 tomchi;

- Mildranat – ampula, kapsula;

Gipertoniya kasalligida qo‘llanadigan
dorilar:

- Raunatin - tabletka 0,02 ichishga;

- Enam, enap - tabletka - 0,25 - 0,5 ichishga;

- Adelfan-tabletka - 0,02 ichishga;

Ayrim kasalliklarda qo`llanadigan dorilar:

- Konkor – Ѕ - 1 tabletka;

- Teveten – 1 kapsula, ertalab;

- Dibazol - tabletka - 0,02 ichshga, ampula
1 %li - 1-5 ml muskul orasiga, vena tomiriga;

- Klofellin - tabletka - 0,00075 - 0,0015
ichishga;

- Elanoprill 0,5 – 1 tabletka 2 marta
ichishga;

- Atenalol – 0,05 -0,1 x 2 marta. 
Arterial qon boismi pasaygan
(gipotoniya) da:

- Mezaton – 0,5 – 1ml teri ostiga;

- Adrenalin, noradrenalin;

- Dofamin – 5 ml vena tomirida;

- Kofein, kordiamin, kamfora.

Mikroblarga qarshi qo‘llanadigan dorilar.

- Antibiotiklar;

- Sulfonilamidlar;

- Antiseptik va dezinfeksiyalovchi
moddalar.

Antibiotiklar mikroorganizmlarga qarshi
ta’sir doirasi bo‘yicha 5 guruhga bo‘linadi:

Gramm musbat mikroorganizmlarga
ta’sir etuvchi antibiotiklar: 
- ampitsillin - 500 mg muskul orasiga;

- ampioks - kapsula - 0,25 ichishga;

- eritromitsin - kapsula, tabletka-0,1-0,5
ichishga, flakon-0,5 muskul orasiga,
malham-10,0-15,0-30,0 teriga surtishga;

- oksatsillin - flakon - 0,5 muskul orasiga;

- oleandomitsin - tabletka - 0,1-0,2
ichishga.


-xloramin - kukun-0,25-0,5 % eritma sirtga, qo‘lni
dezinfeksiyasi uchun, gripp tarqalgan davrda 4 qavatli
dokani namlab, eshiklar dastasiga bog‘lab qo‘yiladi.1,5-
2 % eritmasi yiringli yaralarni yuvish uchun;

- yodning spirtli eritmasi flakonda 5-10 % - 5 - 10
ml jarohat atrofiga surtiladi;

- borat kislota - 3 % eritmasi jarohatni yuvish,
tomoqni chayqash uchun;

- vodorod peroksid - 3 % eritmasi yiringli jarohatni
yuvish uchun;

- kaliy permanganat - 1:1000 nisbatdagi och pushti
rangli eritmasi jarohatni yuvish, zaharlanganda me`dani
yuvish uchun;Antiseptik va dezinfeksiyalovchi moddalar.


- protorgol - 1-3 % - 10 ml eritma burunga
tomizish, tomoqqa surtish uchun;

-furatsilin - 1:5000 nisbatdagi eritma
jarohatni yuvish, tomoqni chayish uchun,
(tabletka 0,1-200 ml qaynagan suvda eritiladi).
- brilliant yashili - 1-2 % spirtli eritmasi 10 ml
flakonda jarohat atrofiga, yiringli yaraga,
suvchechak toshmasiga surtish uchun;

- metilin ko‘ki - 1-3 % - spirtli eritmasi
og‘iz shilliq qavatidagi yaralar (yarali aftoz
stomatit) kasalligida surtish uchun qo‘llanadi. Antiseptik va dezinfeksiyalovchi moddalar.

D orishunoslik

Reja:  1.Dorishunoslik fani haqida tushuncha.  2.Dorixona haqida tushuncha.  3.Dori moddalarning shakli.  4.Odam organizmiga dori moddalarning ta’siri.

1.Dorishunoslik fani haqida tushuncha.  Dorishunoslik fani va dorixona haqida tushuncha. Farmakologiya dorishunoslik fani degan ma’noni bildiradi. Dorishunoslik fani dori moddalarning olinishi, ishlab chiqarilishi, odam organizmiga ta’sirini o‘rganuvchi fan.  Dorixona. Dorixona (yunoncha-Apotheca-ombor) so‘zidan olingan bo‘lib, sog‘liqni saqlash tizimiga qarashli muassasadir. Dorixonaning asosiy vazifasi aholini va davolash muassasalarini dori moddalari bilan ta’minlashdir.  Dorixonada dori moddalar retseptlarga muvofiq tayyorlanadi. Bundan tashqari dorixonada retseptsiz beriladigan tayyor dorilar ham sotiladi.

Dorixona haqida tushuncha.  Dorixonada bemorlarni davolash jarayonida ishlatiladigan buyumlar, mineral suvlar, bog‘lov materiallari, ko‘zoynaklar va shu kabilar chakana mollar sifatida sotiladi.  Dorixonalarning ikki turi bo‘ladi:  Birinchisi - ochiq turdagi dorixonalar (xo‘jalik hisobidagi), bularda vrach yozib bergan retsept orqali beriladigan hamda retseptsiz beriladigan dorilar va tibbiy asboblar, buyumlar sotiladi.  Ikkinchisi- yopiq turdagi dorixona bo‘lib, shifoxonada tashkil etiladi va shifoxonada davolanayotgan bemorlarni dori moddalari bilan ta’minlaydi. Bu dorixonalarda shifoxona, davolash maskani shifokorlari buyurtmasi bo‘yicha dori tayyorlanadi.

Dori moddalarning shakli.  Dori moddalarning shakllari. Dori moddalarining quyidagi shakllari bo‘ladi:  1.Qattiq dori shakli: kukun, tabletka, draje, kapsula, granula.  2.Suyuq dori shakli: damlama, qaynatma, ekstrakt, nastoyka, emulsiya, suspenziya, ampula va flakonlarda chiqadigan suyuq dorilar.  3.Yumshoq dori shakli: malham, shamcha, pasta, liniment.

Dorishunoslik slayd

22.01.2024

0

3931.814453125 KB

Похожие