Endogen jarayonlar
EN DOGEN J A R AY ON L A R Re ja: 1. Endoge n jaray onlar haqida umumiy maʼlumot ; 2. Ye rning ichk i qismida sodir boʻladigan jaray onlar; 3. Magmat izm jaray onlari .
EN DOGEN J A R AY ON L A R HAQI DA UM UM I Y M A ʼ L UM OT Endoge n jaray onlar – Ye r qaʼrida y e r ichk i k uchlarining t aʼsir e t ishidan y uzaga k e ladigan ge ologik jaray onlar. Ye r poʻst ida sodir boʻladigan t e k t onik harak at lar, sey smik f aollik , magmat izm, me t amorfi zm, gidrot e rmal jaray onlar va boshqalar Endoge n jaray onlarni t ashk il e t adi.
Ye rning ichk i e ne rgiy asi uning chuqur qismida radioak t iv moddalarni parchalanishidan ajralib chiqqan issiqlik , y e r qat lamlaridan hosil boʻladigan gravit at sion k uchlar t aʼsiri va Ye rning ay lanishidan y uzaga k e ladigan k uchlar hisobiga pay do boʻladi.
Yer poʻst ining chuqur qismlarida v a y uqori mant iy ada t oʻplangan energiy a qat lamlarning burmalanishiga, y oriqlar v a uzilmalar hosil boʻlishiga, qat lamlarni y oriqlar boʻy lab t urli y oʻnalishlarda siljishiga, zilzilalar v ujudga k elishiga v a boshqalarga olib k eladi.
Endogen jaray onlar ning riv ojlanishi ay rim hollarda ek zogen jaray onlar t aʼsirida v ujudga k eladi. Koʻpgina geologik hodisalar, foy dali qazilmalarni t ark ib t opishi (mas, neft , t oshk oʻmir v a boshqalar) v a st ruk t uralarning shak llanishi ek zogen v a endogen geologik jaray onlarning bir- biriga boʻlgan aloqasiga bogʻlik dir