GEOGRAFIK TERMINLAR” MAVZUSINI O‘QITISHDA INNOVATSION TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH
![GEOGRAFIK TERMINLAR”
MAVZUSINI O‘QITISHDA
INNOVATSION
TEXNOLOGIYALARDAN
FOYDALANISH](/data/documents/47dec70c-d1f7-49c6-b3ef-b7e3486da7d2/page_1.png)
![“ GEOGRAFIK TERMINLAR” NI
O‘RGANISHNING AHAMIYATI A HAMIYATI
Qayerdaqandaygeografikobyektjoylashgan,ularbirbiriganisbatanqand
ayo‘rindaekanliginio‘rganishorqali-
harbirobyektningo‘zatoqlioti,obyektningxususiyatiniifodalovchihodis
avajarayonlarningmaxsus geografikterminlardan iboratekanligivauni
ngmohiyatinio‘quvchibiliboladi.Qayerdaqandayjoylashuvobyektning
nomimazmuniva terminlar ta’rifinibilishgeografikbilimvageografikdu
nnyoqarashhisoblanadi.
Obyektnomidanfoydalanibog‘zakivayozmanutqdaushbu terminning birorbirp
redmetyokihodisabilanbog‘lashimkoniyatipaydobo‘ladi.Nomlaraynishuobye
ktningshusingariboshqaobyektlarganibatanhududiyjoylashishiboshqalaribilan
hududiybog‘liqligihamdageografikhodisavajarayonlarniobyektbilanbog‘lash
gayordamberadi.](/data/documents/47dec70c-d1f7-49c6-b3ef-b7e3486da7d2/page_2.png)
![Ta’lim mazmuning majburiy minemumida o‘quvchilar
egallashi shart bo‘lgan ko‘nikma va malakalar – ayta
(ko‘rsata) olish, aniqlay (o‘lchay) olish , tasvirlay olish,
tushuntira olish va bashorat qila olish kabi ko‘rsatkichlar
vositasida ifodalangan. Bular asosan obyektni xaritadan
ko‘rsata olish va uning hususiyatini tariflay olish geografik
terminlarni bilish bilan bog‘liq.
Geografik terminlar manosini bilish o‘qituvchi va
o‘quvchini Yer sayyoramizning obyektlari va tabiatini
ko‘z oldimizda gavdalantirishning zaruri talabi deb
qaramoq lozim.](/data/documents/47dec70c-d1f7-49c6-b3ef-b7e3486da7d2/page_3.png)
![geografik termin lar o‘quvchilarda geografiya
darslariga bo‘lgan qiziqishni hosil qiladi
ular tomonidan geografik tushunchalarning
chuqur o‘zlashtirilishi ta’minlanadi
o‘quvchilarning tafakkuri rivojlanadi, natijada
o‘zlashtirilgan bilim faoliyat ko‘nikmaga
aylanadiDARS JARAYONIDA GEOGRAFIK TUSHUNCHALARDAN
FOYDALANISH QO‘YIDAGI HOLATLARNING RO‘Y
BERISHINI TA’MINLAYDI](/data/documents/47dec70c-d1f7-49c6-b3ef-b7e3486da7d2/page_4.png)
![O‘lkashunoslik materiallari yordamida umumiy geografik
tushunchalarni shakllantirishning asosiy yo‘li jonli
mushohadadan abstrakt tafakkurga borishdir. Geografik
tushunchalarning shakllanishi, ya’ni o‘rganiladigan narsa,
ob y ekt va hodislarning muhim xususiyatlari hamda asosiy
belgilarining o‘quvchilar ongida aks etishida o‘lkashunoslik
materiallari muhim o‘rinni egallaydi. O‘quvchilar tabiiy
geografiya boshlang‘ich kursi asoslarini o‘rganish jarayonida
juda ko‘p geografik terminlar, toponimlar, shuningdek
mahalliy vositalar borasida aniq tasavvur va ilmiy
tushunchalarga ega bo‘lishi lozimdir.](/data/documents/47dec70c-d1f7-49c6-b3ef-b7e3486da7d2/page_5.png)
![“ GEOGRAFIK TERMINLAR” MAVZUSINI O‘QITISHDA
INNOVATSIONTEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH.
SKARABEY
BUMERANG
FSMU](/data/documents/47dec70c-d1f7-49c6-b3ef-b7e3486da7d2/page_6.png)
![“ Skarabey” (“Qo‘ng‘iz”) strategiyasi o‘quvchilarda mantiqiy
fikrlash qobiliyatini, xotirani, shuningdek, muayyan muammoni
hal qilishda o‘z fikrini ochiq, erkin ifodalash malakasini
rivojlanishiga xizmat qiladi. O‘quvchi (talaba) strategiyani
qo‘llash jarayonida bilimlarining sifati, darajasini xolis baholash,
o‘rganilayotgan mavzu haqidagi tasavvuri ko‘lamini aniqlash
imkoniyatini qo‘lga kiritadi. Strategiya, shuningdek, turli
g‘oyalarni ochiq, erkin, mantiqan ifodalash, ular o‘rtasidagi
o‘zaro bog‘liqlikni aniqlashda ham samarali sanaladi.](/data/documents/47dec70c-d1f7-49c6-b3ef-b7e3486da7d2/page_7.png)
![STRATEGIYADAN DARSNING MUAYYAN
BOSQICHLARIDA TURLI MAQSADLARDA FOYDALANISH
MUMKIN.](/data/documents/47dec70c-d1f7-49c6-b3ef-b7e3486da7d2/page_8.png)
![“ BUMERANG” STRATEGIYASI
Texnologiya o‘quvchilarni dars jarayonida, darsdan tashqarida turli
adabiyotlar, matnlar bilan ishlash, yodda saqlash, so‘zlab berish,
fikrlarni erkin bayon etish, qisqa vaqt ichida ko‘p bilimga ega bo‘lish,
o‘qituvchi tomonidan barcha o‘quvchilar faoliyatining birdek
baholanishi uchun sharoit yaratishga xizmat qiladi. U o‘qituvchiga
tarqatma materiallarning o‘quvchilar tomonidan guruhli, individual
shaklda samarali o‘zlashtirilishini, auditoriyada tashkil etiladigan
suhbatning munozaraga aylanishini ta’minlash orqali ularning
faoliyatini nazorat qilish imkonini beradi. Bu texnologiyadan suhbat-
munozara shaklidagi darslarda individual, juftlik, guruhli va jamoaviy
shakllarda foydalanish mumkin.](/data/documents/47dec70c-d1f7-49c6-b3ef-b7e3486da7d2/page_9.png)
![](/data/documents/47dec70c-d1f7-49c6-b3ef-b7e3486da7d2/page_10.png)
![« FSMU »
F-fikrni bayonlash
S- sababini k o‘ rsatish (fikrning)
M-misol (misol bilan tushuntirish)
U- umumlashtirish (fikrni)](/data/documents/47dec70c-d1f7-49c6-b3ef-b7e3486da7d2/page_11.png)
![Geografik terminlar o‘quvchilarning ilmiy dunyoqarashini shakllantirishda,
dunyo va undagi bo‘layotgan voqea-hodisalarga geografik nuqtai-nazardan
baholashda, qolaversa ekologik va estetik madaniyatni shakllantirishda muhim
ahamiyat kasb etadi. O‘quvchilarning bu kabi fazilatlarini rivojlantirish
o‘qituvchidan yuksak pedagogik mahorat talab etadi. Yangi asr geografiya
o‘qutuvchisi o‘quvchilarning bilim, ko‘nikma va malakalarini rivojlantirishda
chuqur pedagogik-psixologik bilim va tajribaga ega bo‘lishlari kerak.
Innovatsion texnologiyalarni mahoratli, tajribali va ijodkor o‘qituvchilar
yaratadilar. O‘qituvchi esa undan samarali foydalana olsagina, o‘qitishda yangi
natijalarga erishadi. Chunki, aniq maqsadga yo‘ naltirilgan innovatsion
texnologiyalar oldindan rejalashtiriladi va natijasi kafolatlanadi.
Innovatsion texnologiyalarni geografiya darslariga joriy etishda o‘qituvchining
darsni to‘ g‘ ri tashkil eta olishi hamda boshqaruvchanlik qobiliyati birinchi
o‘rinda turadi. Texnologik yondashuv asosida geografiya ta’limini tashkil
etishda o‘qituvchi va o‘quvchi uchun qulay sharoitlar ta’minlanishi muhim
ahamiyatga egadir. XULOSA](/data/documents/47dec70c-d1f7-49c6-b3ef-b7e3486da7d2/page_12.png)
![Geografiya ta’limiga i nnovatsion texnologiyalarni joriy etishning ahamiyatli
jihatlaridan biri-bu o‘quvchilarning o‘z fikr va g‘ oyalarini bayon qilishga
yo‘ naltirilgan harakatlarning ra g‘ batlantirilib borilishidadir.
Geografiya o‘qituvchisining yuksak pedagogik mahorati, bilim darajasi,
shubhasiz ta’lim tarbiyaning muhim omillaridan biridir. Chinakam pedagogik
mahoratli, nutq ustasi bo‘lgan o‘qituvchi rejada ko‘rsatilgan darsni shunchaki
bayon qilib bermaydi. Avvalo, uni fikrlari bilan to‘ldirib maromiga etkazadi,
so‘ng ko‘rgazmali qurollar, misollar va topshiriqlar tayyorlaydi. Agar o‘qituvchi
bor kuchini materiallarning mazmunini qayta bayon qilishga qaratsa, darsiga
nisbatan bolalarda qiziqish uyg‘ota olmaydi. Demak, o‘qituvchi dars materialini
qanchalik yaxshi bilsa, uni interfaol usullar, yangi pedagogik va axborot
texnologiyalarni qo‘llab, o‘quvchilarga etkaza bilsa, natijada o‘quvchilarning
ham darsga bo‘lgan qiziqishlari ortadi va geografiya ta’limi samaradorligi
yanada oshadi.](/data/documents/47dec70c-d1f7-49c6-b3ef-b7e3486da7d2/page_13.png)
![E'tiboringiz uchun tashakkur ??????](/data/documents/47dec70c-d1f7-49c6-b3ef-b7e3486da7d2/page_14.png)
GEOGRAFIK TERMINLAR” MAVZUSINI O‘QITISHDA INNOVATSION TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH
“ GEOGRAFIK TERMINLAR” NI O‘RGANISHNING AHAMIYATI A HAMIYATI Qayerdaqandaygeografikobyektjoylashgan,ularbirbiriganisbatanqand ayo‘rindaekanliginio‘rganishorqali- harbirobyektningo‘zatoqlioti,obyektningxususiyatiniifodalovchihodis avajarayonlarningmaxsus geografikterminlardan iboratekanligivauni ngmohiyatinio‘quvchibiliboladi.Qayerdaqandayjoylashuvobyektning nomimazmuniva terminlar ta’rifinibilishgeografikbilimvageografikdu nnyoqarashhisoblanadi. Obyektnomidanfoydalanibog‘zakivayozmanutqdaushbu terminning birorbirp redmetyokihodisabilanbog‘lashimkoniyatipaydobo‘ladi.Nomlaraynishuobye ktningshusingariboshqaobyektlarganibatanhududiyjoylashishiboshqalaribilan hududiybog‘liqligihamdageografikhodisavajarayonlarniobyektbilanbog‘lash gayordamberadi.
Ta’lim mazmuning majburiy minemumida o‘quvchilar egallashi shart bo‘lgan ko‘nikma va malakalar – ayta (ko‘rsata) olish, aniqlay (o‘lchay) olish , tasvirlay olish, tushuntira olish va bashorat qila olish kabi ko‘rsatkichlar vositasida ifodalangan. Bular asosan obyektni xaritadan ko‘rsata olish va uning hususiyatini tariflay olish geografik terminlarni bilish bilan bog‘liq. Geografik terminlar manosini bilish o‘qituvchi va o‘quvchini Yer sayyoramizning obyektlari va tabiatini ko‘z oldimizda gavdalantirishning zaruri talabi deb qaramoq lozim.
geografik termin lar o‘quvchilarda geografiya darslariga bo‘lgan qiziqishni hosil qiladi ular tomonidan geografik tushunchalarning chuqur o‘zlashtirilishi ta’minlanadi o‘quvchilarning tafakkuri rivojlanadi, natijada o‘zlashtirilgan bilim faoliyat ko‘nikmaga aylanadiDARS JARAYONIDA GEOGRAFIK TUSHUNCHALARDAN FOYDALANISH QO‘YIDAGI HOLATLARNING RO‘Y BERISHINI TA’MINLAYDI
O‘lkashunoslik materiallari yordamida umumiy geografik tushunchalarni shakllantirishning asosiy yo‘li jonli mushohadadan abstrakt tafakkurga borishdir. Geografik tushunchalarning shakllanishi, ya’ni o‘rganiladigan narsa, ob y ekt va hodislarning muhim xususiyatlari hamda asosiy belgilarining o‘quvchilar ongida aks etishida o‘lkashunoslik materiallari muhim o‘rinni egallaydi. O‘quvchilar tabiiy geografiya boshlang‘ich kursi asoslarini o‘rganish jarayonida juda ko‘p geografik terminlar, toponimlar, shuningdek mahalliy vositalar borasida aniq tasavvur va ilmiy tushunchalarga ega bo‘lishi lozimdir.