Jamoada shaxsni tarbiyalash

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

2738.5 KB

Скачать


1.Jamoa haqida umumiy tushuncha.

2.Jamoani shakllantirish bosqichlari va
shakllari.

3.Jamoaning o‘ziga xos xususiyatlarini
o‘rganish.

4.Jamoani tashkil qilishga qo‘yilgan
talablar


Umumiy o‘rta ta’lim hamda yangi turdagi ta’lim
muassasalarida jamoani shakllantirish ma’suliyatli vazifa
sanaladi.

Maktab jamoasi tarkibida eng barqaror butun-bu sinflar
jamoalari sanaladi. Sinf jamoasida o‘quvchilarning asosiy
faoliyati o‘qishdir. Aynan sinf jamoasida o‘quvchilar o‘rtasida
mustahkam shaxslararo aloqa va munosabatlar tarkib topadi.
Bu bilan sinf jamoasi o‘z negizida maktab jamoasining
shakllanishi uchun o‘ziga xos poydevor vazifasini bajaradi.
Maktab jamoasi tarkibida o‘quvchilar jamoasi asosiy qismni
tashkil etadi. O‘quvchilar jamoasi bu, ijtimoiy ahamiyatni
tashkil etish, shuningdek umumiy saylov organlari va umumiy
javobgarlik, barcha a’zolarning huquq va burchlari tengligi
asosidagi o‘zaro birlikka ega o‘quvchilar guruhidir.


Sinf rahbari ishida o‘quvchilar jamoasini
shakllantirish asosiy vazifa hisoblanadi, chunki
jamoada shaxsni tarbiyalash – tarbiyaning yetakchi
tamoyilidir. Bolalar jamoasini shakllantirish
metodikasi hozirgi kunda ancha to‘liq va mukammal
ishlab chiqilgan. Bu metodikaning umumiy asoslari
pedagogika kursida bayon etaman, jamoa va jamoada
shaxsni tarbiyalash nazariyasiga tayanadi.


Jamoa nazariyasi qoidalariga muvofiq uni
yaratish metodikasi ishlab chiqilgan. Uning
umumiy asoslari quyidagilardan iborat:

- talablar qo‘yish;

- faollarni aniqlash,

- o‘quv mehnat,

- ijtimoiy siyosiy va ommaviy madaniy
faoliyatdagi istiqbollarni tashkil etish;

- sog‘lom jamoatchilik fikrini shakllantirish

- ijobiy an’analarni yaratish va ko‘paytirish.


Sinf rahbari ishining o‘ziga xos
xususiyati shundan iboratki, u oddiy
bolalar jamoasini emas, balki
o‘quvchilar jamoasini shakllantiradi.
O‘quvchilarning asosiy vazifasi
o‘qishdan iborat. S h uning uchun sinf
rahbari dastavval bolalarning
o‘qishga qanday munosabatda
ekanliklarni, o‘zlarini darsda qanday
tutishlarni, uy vazifalarni sidqidildan
bajarishlarni yoki bajarmasliklarni
aniqlaydi v a nihoyat eng muhimi –
ularning o‘qishdagi muljallari
ijtimoiy mohiyatga molik yoki
molik emasligi hisoblanadi.


Jamoada shaxsni tarbiyalashda yakka tartibdagi yondashuvning
mohiyati alohida o‘quvchini jamoa faoliyatigan jalb etishdan
jamoani esa mazkur o‘quvchi bilan qiziqtirib qo‘yishdan ham
iboratdir. Har qanday jamoada tarbiyasi qiyin bolalar bo‘ladi,
lekin «ajratib qo‘yilgan» bolalar bo‘lmaydi. O‘quvchilarning xulq
atvori, o‘quvchining muntazam o‘rganishni o‘z oldiga maxsus
maqsad qilib qo‘ymasa uning uchun sezilmagan tarzda o‘zgarishi
mumkin. Bunday o‘rganish yakka tartibda ishni tashkil etishning
hal qiluvchi sharti hisoblanadi. Jamoani shaklantirish, yuzasidan
olib boriladigan ish albatta ayrim o‘quvchilarning rivojlanishga
ta’sir etadi va shuning uchun ham bu jarayon stixiyali emas, balki
maqsadga qaratilgan va boshqariladigan bo‘lishi kerak.

Tadbirlar
Kechalar
To’garak lar
Olimpiadalar
Ek sk ursiy alarShaxsni
jamoda
t arbiy alash


Jamoa qanday bosqichda turmasin, uning oldida
bir vaqtqning o’zida ya q in, o’rta va uzo q
istiqbollar bo’lishi kerak.

Ekskursiya, madaniy yurish, shahar tashqarisiga
sayrdan xursandchilik yetkazadigan qiziqarli
ishlar tanlanadi, bu kichik tadbirlarni tayyorlash
to`quvchining faol pedagogik yordam ostida
muayyan kuch-g’ayrat sarflashlarini va
tashkilotchilik fazilatlarini namoyon etishlarini
talab qiladi. Bunday jamoa tadbirlarini o’tkazish
chog’ida faol o`quvchilar aniqlanadi.


Jamoa hayotining birinchi bos q ichida jamoa
faoliyatining paydo bo’lishi ushbu davr uchun
xarakterli hodisadir. Faoliyatning tarkib topishi
demakdir. Jamoa faoli (aktiv) muayyan guruhning
shunday a’zolariki, ular jamoa manfaatiga muvofiq
tarzda harakat qiladilar va pedagog faoliyati va talabiga
nisbatan hayrixohlik bilan munosabatda bo’ladilar.
Faol p edagogning ya q in yordamchilari sifatida ish olib
boradilar


Jamoa rivojlanishining ikkinchi bo sq ichi . Ushbu bos q ich jamoa fao l lining
pedagog talabini qo’llab-quvvatlashi hamda o’z navbatida uning o’zi bu
talablarini jamoa a’zolari zimmasiga qo’yishi bilan tavsiflanadi. Endilikda
pedagog jamoada paydo bo’lgan va u bilan bog’liq muammo, masalalarni
yolg’iz o’zlari hal qilmaydi. Jamoa faoli bilan maxsus tarbiyaviy ish olib
borish or q ali bu ishga uni jalb etadilar. Jamoa hayotini tashkil qilish usuli
murakkablashib boradi, ya’ni jamoa o’z-o’zini boshqarishga o’tadi.

Tarbiyalanuvchilar amaliy faoliyatning doimiy ravishda murakkablashib
borishi mazku r davrining muhim xususiyati sanaladi. Ikkinchi bosqichda
jamoaning muhim ishlarini o’quvchilar tomonidan mustaqil
rejalashtirilishi, tadbirlarni o’tkazishga tayyorgarlik, uni o’tkazish hamda
faoliyat natijalarini muhokama qilish jamoa faoliyatining ijodiy
xususiyatini ko’rsatuvchi omillar sanaladi.


Jamoa rivojlanishining uchinchi bosqichi jamoa faoliyatida bu
bosqich anchagina sermahsul hisoblanadi.

A.S.Makorenkoning aniqlashicha, bu davrda butun jamoa «ayrim
o`zini chetga olib qoluvchi, injiq shaxs»larga talab qo’ya boshlaydi.

Jamoa shunga endilikda fa q at faolligini emas, balki un i ng butun
a’zolari q izi q adi. Jamoa hayotidagi uchinchi bosqich, ijtimoiy fikr
mavjudligi bilan ifodalanadi. Pedagog mazkur yo’nalishda maqsadga
muvofiq va izchil ish olib borgan sharoitdagina –harakatini jamoa
bo’lib muhokama qilinadi: turli mavzularda suhbatlar va ma’ruzalar
uyushtiriladi, o’quvchilar o’rtasida samarali axborot vositalari
yordamida ijtimoiy-g’oyaviy, axloqiy, estetik, ekologik, huquqiy,
iqtisodiy va boshqa bilimlar targ’iboti tashkil etiladi.


Jamoa rivojlanishining to’rtinchi bosqichi , bu bosqich
uning barcha a’zolari jamoa oldida turgan talablar
asosida o’z-o’zlariga talablar qo’ya olishlari bilan
tavsiflanadi.

Xuddi shu jihatdan to’rtinch i bosqich jamoa
a’zolarining o’z ishiga nisbatan yuksak axloqiy talablar
qo’ya olishlari bilan ahamiyatlidir.


Bola tarbiyasining ham o‘ziga xos muhim qonun-qoidalari
borki, ularga amal qilish tarbiya ishining samarali bo‘lishini
ta’minlaydi,

- tarbiyaning bir maqsadga qaratilganligi;

- tarbiyaning hayot, mehnat bilan, O‘zbekistonimizning
mustaqilligi, gullab yashnashi yo‘lida qilinayotgan fidoiy
ishlar bilan bog‘lanishi;

- o‘quvchini jamoada, jamoa orqali tarbiyalash;

- tarbiyada bola shaxsini hurmat qilish va unga talabchanlik;

- tarbiyaviy ishlarning izchilligi, muntazamligi hamda birligi;

- tarbiyada o‘quvchilarning yoshi va o‘ziga xos
xususiyatlarini hisobga olish.


Do‘stlik – inson axloqining bebaho go‘zalligi,
ijobiy fazilatlar gavhari. Insondagi barcha
go‘zal fazilatlar bir marvarid shodasi bo‘lsa,
uning dur-gavhari chin insoniy muhabbatga
asoslangan do‘stlikdir, Do‘stlik tufayli
xonadonimiz obod, dunyoda tinchlik va
dasturxonimizda to‘kinlik hukmron. SHuning
uchun ham dono kishilar hamma jamiyatda
ham do‘stlikni ulug‘lab, qadrlab kelganlar va
odamlarni do‘st bo‘lib yashashga, ko‘proq
do‘st orttirishga undaganlar .


«Qora kuningda do‘sting yaraydi».

«Do‘st achitib, dushman kuldirib gapirar».

«Qoqilganingda do‘sting suyab qoladi».

«O‘zini siylamagan, o‘rtoqlarini ham siylamas».

«O‘zingni qurbon qilib bo‘lsa ham, o‘rtoqlaringni saqlab
qol».

«Kuning quvnoq o‘tishini istasang, o‘rtoqlaring bilan
bo‘l».

«Ulfat qancha ko‘p bo‘lsa, kulfat shuncha oz bo‘ladi».

«Aqli ko‘pni dov olmas, do‘sti ko‘pni yov olmas».

«YAxshilar bo‘lsa o‘rtoq, kunda bo‘lurlar qo‘noq».

D o‘stlikni mustahkamlovchi quyidagi omillarni vujudga keltirdi:

1) o‘zaro hurmat va ishonch;

2) do‘stga sodiqliq;

3) zarur paytda bir-biridan moddiy va ma’naviy yordamini
ayamaslik;

4) kamchiligini yotig‘i bilan o‘ziga aytib tuzatish;

5) do‘st sirini saqlay olish;

6) do‘stning shodligidan quvonish, tashvishiga sherik bulish;

7) maqsad birligi;

8) o‘zaro (munosabatda samimiylik, ziyraklik, rostgo‘ylik,
to‘g‘rilik;

9) bir-birini yurakdan quvontirishga intilish.

•
Foydalanilgan adabiyotlar r o’ yxati
O’zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’g’risida”gi qonuni. T,
1997.
O’zbekiston Respublikasi “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”
T,1997.
I.Karimov. “Donishmand xalqimizning mustahkam irodasiga
ishonaman”.T, 2000
I.Karimov. “Barkamol-avlod O’zbekiston taraqqiyoti poydevori
“.T,1997
Pedagogika.(qo’llanma.A.Munavvarov tahriri ostida)T,1996.
Pedagogika (qo’llanma. Prof A.Ilina tahriri ostida ) M,1984.
Karimov I.A. @ Y u ksak ma’naviyat-engilmas kuch»
Ma’naviyat nashriyoti.Toshkent 2008yil.
ZununovA. Badiiy asar tahlili :Adabiyot o’ qituvchilari uchun
q o’ llanma.- Toshkent. 1989y.
•
R.Ishmuxammedov,M.Mirsolieva O‘quv jarayonida innovatsion
ta’lim texnologiyalari. Metodik qo‘llanma.2014y.

E ’t i b o r i n g i z u c h u n r a x m
a t !

 1.Jamoa haqida umumiy tushuncha.  2.Jamoani shakllantirish bosqichlari va shakllari.  3.Jamoaning o‘ziga xos xususiyatlarini o‘rganish.  4.Jamoani tashkil qilishga qo‘yilgan talablar

 Umumiy o‘rta ta’lim hamda yangi turdagi ta’lim muassasalarida jamoani shakllantirish ma’suliyatli vazifa sanaladi.  Maktab jamoasi tarkibida eng barqaror butun-bu sinflar jamoalari sanaladi. Sinf jamoasida o‘quvchilarning asosiy faoliyati o‘qishdir. Aynan sinf jamoasida o‘quvchilar o‘rtasida mustahkam shaxslararo aloqa va munosabatlar tarkib topadi. Bu bilan sinf jamoasi o‘z negizida maktab jamoasining shakllanishi uchun o‘ziga xos poydevor vazifasini bajaradi. Maktab jamoasi tarkibida o‘quvchilar jamoasi asosiy qismni tashkil etadi. O‘quvchilar jamoasi bu, ijtimoiy ahamiyatni tashkil etish, shuningdek umumiy saylov organlari va umumiy javobgarlik, barcha a’zolarning huquq va burchlari tengligi asosidagi o‘zaro birlikka ega o‘quvchilar guruhidir.

 Sinf rahbari ishida o‘quvchilar jamoasini shakllantirish asosiy vazifa hisoblanadi, chunki jamoada shaxsni tarbiyalash – tarbiyaning yetakchi tamoyilidir. Bolalar jamoasini shakllantirish metodikasi hozirgi kunda ancha to‘liq va mukammal ishlab chiqilgan. Bu metodikaning umumiy asoslari pedagogika kursida bayon etaman, jamoa va jamoada shaxsni tarbiyalash nazariyasiga tayanadi.

 Jamoa nazariyasi qoidalariga muvofiq uni yaratish metodikasi ishlab chiqilgan. Uning umumiy asoslari quyidagilardan iborat:  - talablar qo‘yish;  - faollarni aniqlash,  - o‘quv mehnat,  - ijtimoiy siyosiy va ommaviy madaniy faoliyatdagi istiqbollarni tashkil etish;  - sog‘lom jamoatchilik fikrini shakllantirish  - ijobiy an’analarni yaratish va ko‘paytirish.

Jamoada shaxsni tarbiyalash

15.08.2023

0

2738.5 KB

Похожие