Kompleks sonlar va ular ustida amallar

Загружено в:

23.11.2024

Скачано:

0

Размер:

2308.369140625 KB

Скачать

Mavzu: Kompleks sonlar va
ular ustida amallar.

Darsning maqsadi:
a) Ta’limiy maqsad: O’quvchilarga kompleks sonlar va ular ustida
amallar.Kompleks sonni tasvirlash mavzusini o’rgatish
b)Tarbiyaviy maqsad: Vatanni sevish,Milliy va umuminsoniy
qadriyatlarga hurmatda bo’lish,odob-axloq qoidalariga rioya qilishni
singdirish.
C)Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarni mustaqil fikrlarini o’stirish
va rivojlantirish

Tayanch va fanga oid kompetensiyalar:
TK :o’rganilgan matematik tushunchalar, faktlar va
algoritmlarni nostandart vaziyatlarda qo’llay oladi va
yangi bilimlar hosil qila oladi
FK : kompleks sonlarni o’z ichiga olgan sodda sonli
ifodaning qiymatini hisoblay oladi kompleks sonlar
yordamida modellashtira oladi.

.
Darsningturi:Aralash
Darsninguslublari:Bahs-munozara,aqliyhujum
Darsningjihozlari:Darslikchizmalar,formulalar,slay
dlar,kompyuter,plakat,proyektor,bukletlar.

,
a)salomlashi
sh
b)Davomatni
aniqlash Darsningbori
shi:
c)Vazifanitekshirish,o’
tilganlaryuzasidansavo
l-
javoblar,testtarqatmala
ri

Ta’rif: Bir kompleks sonning haqiqiy qismi
ikkinchi bir kompleks sonning haqiqiy qismiga,
mavhum qismi esa mavhum qismiga teng
bo’lsa,ular teng kompleks sonlar deyiladi.
Masalan: a+bi va c+di larda a=c va bi=di
bo’lsa, u holda a+bi=c+di bo’ladi.

Agar a=0 bo’lsa, a+bi=0+ib=ib –mavhum son bo’ladi.
Agar b=0 bo’lsa, a+bi=a+i*0=a-haqiqiy son hosil
bo’ladi.
Bularga asosan 2i=0+2i; 3=3+0*i ko’rinishlarda yozish
ham mumkin.Yolg’iz mavhum qismlarining oldidagi
ishoralari bilan farq qiluvchi ikki kompleks son
qo’shma kompleks sonlar deyiladi.
Masalan, (a+bi) va (a-bi) lar kabi.

a) Kompleks sonlar ustida amallar
1) Qo’shish va ayirish
Kompleks sonlarni o’zaro qo’shish va ayirish ko’phadlarni
qo’shish va ayirish kabi bajariladi. Qo’shish.
(a+bi)+(c+di)=a+ib+c+id=(a+c)+(b+d)i.
Misol. (3+2i)+(5+3i)=(3+5)+(2+3)i=8+5i. Ayirish.
(a+bi)-(c+di)=a+bi-c-di=(a-c)+(b-d)i.
Misol. (7+2i)-(5-4i)=(7-5)+(2+4)i=2+6i=2(1+3i).

b)Kompleks sonning geometrik tasviri
(a+bi) ni geometrik tasvirlash uchun to’g’ri burchakli koordinatalar
sistemasida abssisasi a, ordinatasi b bo’lgan biror M nuqtani topamiz.
Demak, (a+bi) kompleks songa geometrik nuqtayi nazardan tekislikda
M(a,b) nuqta to’g’ri keladi va aksincha, tekislikning har bir nuqtasiga
faqat birgina kompleks son to’g’ri keladi. Izoh. Haqiqiy a sonni X o’qi
bo’yicha, mavhum qismidagi b sonni Y o’qi bo’yicha qo’yilgani uchun
XX o’qni haqiqiy o’q; YY -mavhum o’q deyiladi.₁ ₁

Yangi mavzuga doir misollar


2-misol. Yig’indini toping :
(3+7i)+(-5+4i).

Yig’indini topish uchun (a+bi)+
(c+di)=a+ib+c+id=(a+c)+(b+d)i
formuladan foydalanamiz: (3+7i)
+(-5+4i)= (3+(-5))+(7+4)i= -
2+11i

Yangi mavzuni mustahkamlashga
doir savol va topshiriqlar
1.Kompleks sonning algebraik ko’rinishini
yozing,misol keltiring.
2. Ikkita kompleks son qachon teng bo’ladi?
3)Qarama-qarshi kompleks son nima?
4) Qo’shma kompleks sonlar nima?
5) O’zaro teskari kompleks sonlar nima?

Mashqlar va test savo l lari

№ 1 Kompleks sonlarning haqiqiy va mavhum
qismlarini ayting. 1) z=-3+7 i ;

Re(z)=-3 va Im(z)=7

№ 2 Kompleks sonlarni algebraik ko’rinishda
yozing. 1) Re(z)=4 va Im(z)=5

Yechish:z=a+bi kompleks sonda a=4 , b=5
z=4+5i

Misollar yechish namunalari
№ 5 z soniga qo’shma
bo’lgan ž ni toping.

1) z=5-3i;bu so n ga
qo’shma son ž
=5+3i

№ 6 z soniga qo’shma
bo’lgan ž ni toping.

4)z=-2i+(7+3i) bu so n ga
qo’shma sonni topish
uchun yig’ i ndini
hisoblaymiz, ž
= 7-i 
№ 7-Yig’ i ndini
toping.

1) (-5+3i)+(2-i)
(-5+3i)+(2-i)=
(-5+2)+(3i-i)= =-
3+2i
№ 8-Yig’indini toping.
3)9i+(3-8i)=(9-8)i+3=
3+i

Mavzu: Kompleks sonlar va ular ustida amallar.

Darsning maqsadi: a) Ta’limiy maqsad: O’quvchilarga kompleks sonlar va ular ustida amallar.Kompleks sonni tasvirlash mavzusini o’rgatish b)Tarbiyaviy maqsad: Vatanni sevish,Milliy va umuminsoniy qadriyatlarga hurmatda bo’lish,odob-axloq qoidalariga rioya qilishni singdirish. C)Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarni mustaqil fikrlarini o’stirish va rivojlantirish

Tayanch va fanga oid kompetensiyalar: TK :o’rganilgan matematik tushunchalar, faktlar va algoritmlarni nostandart vaziyatlarda qo’llay oladi va yangi bilimlar hosil qila oladi FK : kompleks sonlarni o’z ichiga olgan sodda sonli ifodaning qiymatini hisoblay oladi kompleks sonlar yordamida modellashtira oladi.

. Darsningturi:Aralash Darsninguslublari:Bahs-munozara,aqliyhujum Darsningjihozlari:Darslikchizmalar,formulalar,slay dlar,kompyuter,plakat,proyektor,bukletlar.

, a)salomlashi sh b)Davomatni aniqlash Darsningbori shi: c)Vazifanitekshirish,o’ tilganlaryuzasidansavo l- javoblar,testtarqatmala ri

Kompleks sonlar va ular ustida amallar

23.11.2024

0

2308.369140625 KB

Похожие