Mesopotamiyada Urning uchinchi sulolasi davri tashqi siyosati va diplomatiyasi

Загружено в:

16.11.2024

Скачано:

0

Размер:

2435.498046875 KB

Скачать

Mesopotamiyada Urning uchinchi sulolasi davri tashqi
siyosati va diplomatiyasi

Shimoliy Mesopotamiya bosqichi
N eolit bosqichi
(mil.avv. 8-ming yillik o‘rta
yillik o‘rtalari) – dehqonchilik
va chorvachilik paydo
bo‘lgan;
Xassunagacha
bo‘lgan bosqich
(mil.avv. 7-ming yillik
o‘rtalaridan.– mil.avv.
6000-yillar
atrofi) – sopol ixtiro
qilingan Xassuna va Samarra
bosqichi (mil.avv. 7-ming
yillikning oxiri – 6-ming
yillikning birinchi yarmi) –
dehqonchilikchorvachilik
madaniyatining to‘liq
shakllanishi
Xalaf bosqichi (mil.avv.
5600-5000-yy.) Ubayd bosqichi
(madaniyati) (mil.avv.
5500-4000-yy.) – deyarli
Mesopotamiyaning butun
hududiga tarqalgan

•
Janubiy Mesopotamiya bosqichiUruk bosqichi
(mil.avv.4000(3500)
3100-yy.) – shahar
turmush tarzining
paydo bo‘lishi bilan
xususiyatlanadi
Jamdat-Nasr bosqichi (yoki
yozuvgacha bo‘lgan
bosqich) (mil.avv. 3100-
2900-yy) – Mesopotamiyada
tarixgacha bo‘lgan davrni
yakunlovchi bosqichi
sifatida qabul qilinadi. Ilk sulolalar bosqichlari I-III
(mil.avv.2900-2350-yy.) –
Shumer va Akkadda ilk shahar-
davlatlarning
(Sippar, Kish, Isin, Nippur, Adab,
Umma, Lagash, Uruk, Larsa, Ur
kabi) paydo
bo‘lishi bilan xususiyatlanadiIsin (mil.avv.
2006-1794-yy.) va
Larsa
(mil.avv.2025-
1763-yy.)
sulolalari bosqichi Eski Bobil
bosqichi – I
Bobil
(amoreylar)
sulolasi
(mil.avv.1894-
1595-yy.)

Urning III sulolasi hukmdorlari
Ur-Nammu (mil.avv.2112-
2095-yy.)
Shulgi (mil.avv.2094-2047-yy
Shu-Sin (Suen) (tax.
M il.avv.2037-2028-

Sargon tomonidan asos
solingan davlatni barbod
qilgan gutiylar
Mesopotamiyaga shimoli-
sharqdan, Zagros
tog‘laridan kirib kelgan
edilar.
Mesopotamiya tarixida
Beqarorlik va gutiylar
hukmronligi bosqichi
(mil.avv.
2150(2137)-2113-yy.) bir
asrdan ziyodroq vaqtga
cho‘zildi .

Garchi ularning
hukmdorlari (ular qabilalar ittifoq tepasida
turuvchi “buyuk sardor” edi aslida)
o‘zlarini “to‘rt iqlim hukmdori” deb e’lon
qilgan, shuningdek Shumerning
“ Hukmdorlar ro‘yxati”ga kirgan bo‘lsada,
ammo ular amalda Mesopotamiyani
boshqarmaganlar. Hududdan o‘lpon yig‘ish
vazifasi Lagash hukmdoriga
yuklatilgan. Urukning V sulolasiga mansub
podsho Utuxengel ggutiylarnquvib,
mamlakatni ozod qiladi va o‘ziga “Shumer
va Akkad podshomi” unvonini oladi

URNING III SULOLASI
ASOSCHISI BO‘LGAN UR-
NAMMU UTUXENGELNING
KUYOVI VA UR
SHAHRIDAGI ENSISI
(NOIB-QO‘MONDONI–
SHAGANASI)
EDI. OLIY HUKMDORNING
O‘LIMIDAN SO‘NG UR-
NAMMU (MIL.AVV.2112-
2095-YY.)
HOKIMIYATNI QO‘LGA
KIRITIB, POYTAXTNI
URGA KO‘CHIRADI.

Hokimiyatni to‘la qo‘lga
kiritgandan keyin o‘ziga “Shumer
va Akkad o‘lkalarining podshosi”
unvonini
oladi. Uning vorisi bo‘lgan Shulgi
(mil.avv.2094-2047-yy.) davrida
ushbu
unvonga “To‘rt tomonning
podshosi” (Koinot podshosi)
unvoni qo‘shildi.
Mesopotamiyaning bu bosqichi
Urning III sulolasi yoki “Shumer
renessansi” nomlari bilan atalgan .

Tarixiy adabiyotlarda bu sulolaning
hukmronligi bosqichi tashqi siyosiy
voqealari haqida, asosan Elam bilan olib
borilgan urushlarni hisobga olmaganda, juda
kam ma’lumotlar keltirilgan. Shimolda ham
sulola
hukmdorlari g‘alabali urushlar olib borib,
Mari va Frotning O‘rta oqimidagi
boshqa shaharlarni, shuningdek, Xabur
daryosi vodiysini egallaganlar. Suriya
va Finikiyagacha uzoq vaqtga bo‘lmasada,
kirib kelganlar. Elam bilan bo‘lgan
urushning katta qismi muvaffaqiyatli bo‘lgan,
ammo Urning III sulolasi
hukmdorlari va undan keyingi vorislarga
Elam ustidan mustahkam hukmronlik
o‘rnatish nasib qilmagan .

FAQAT BU BOSQICHDA AMALGA
OSHIRILGAN BIR QANCHA NIKOH
DIPLOMATIYASIGA OID MA’LUMOTLAR
YETIB KELGAN .
Shulgi (tax.
M il.avv.2093-2046-
yy.)
hukmronligining 18-
yilida qizini
Marxashi (yoki
Varaxsa) hukmdori
nikohiga
beradi Boshqa qizini 31-
yilida Anshan
(Elamning birinchi
poytaxti sifatida
ko‘rsatiladi)
hukmdoriga beradiShulgi
tomonidan
tuzilgan nikoh
diplomatiyasi

Bir necha o‘n yillar o‘tgach, Shu-Sin
(Suen) (tax. M il.avv.2037-2028-
yy.) qizini katta sep bilan Anshan hukmdori
(ensisi) nikohiga beradi. Bu
nikohdan u sharqda, Elamda o‘z
mavqeyini mustahkamlashni ko‘zlaydi.
Ammo Urning III sulolasi vakillari xorijiy
davlatlar hukmdorlarining qizlarini
malika sifatida olganligi haqida
ma’lumotlar uchramaydi

•
URNING III SULOLASI ASOSCHISI
BO‘LGAN UR-NAMMU KIMNING KUYOVI ?
A ) Utuxengelning
B) Shulgi
D) Shu-Sin (Suen)

SHAGANASI SO’ZINING MA’NMA’NOSNMA’NOSI?
A) Vazir
B) elchi
D) noib-qo’mondoni

SHU-SIN (SUEN) QIZNI QAYSI
HUKUMDOR NIGOHIGA BERADI ?
A) Elam
B) ossuriya
D) Anshan

GUTIYLAR MESOPOTAMIYAGA QAYSI
TARAFDAN KIRIB KELSHDI
A:Shmol sharq
B:Janubiy g’arbdan
D:G’arbdan
C:Shmoli g’arbdan

Mesopotamiyada Urning uchinchi sulolasi davri tashqi siyosati va diplomatiyasi

Shimoliy Mesopotamiya bosqichi N eolit bosqichi (mil.avv. 8-ming yillik o‘rta yillik o‘rtalari) – dehqonchilik va chorvachilik paydo bo‘lgan; Xassunagacha bo‘lgan bosqich (mil.avv. 7-ming yillik o‘rtalaridan.– mil.avv. 6000-yillar atrofi) – sopol ixtiro qilingan Xassuna va Samarra bosqichi (mil.avv. 7-ming yillikning oxiri – 6-ming yillikning birinchi yarmi) – dehqonchilikchorvachilik madaniyatining to‘liq shakllanishi Xalaf bosqichi (mil.avv. 5600-5000-yy.) Ubayd bosqichi (madaniyati) (mil.avv. 5500-4000-yy.) – deyarli Mesopotamiyaning butun hududiga tarqalgan

• Janubiy Mesopotamiya bosqichiUruk bosqichi (mil.avv.4000(3500) 3100-yy.) – shahar turmush tarzining paydo bo‘lishi bilan xususiyatlanadi Jamdat-Nasr bosqichi (yoki yozuvgacha bo‘lgan bosqich) (mil.avv. 3100- 2900-yy) – Mesopotamiyada tarixgacha bo‘lgan davrni yakunlovchi bosqichi sifatida qabul qilinadi. Ilk sulolalar bosqichlari I-III (mil.avv.2900-2350-yy.) – Shumer va Akkadda ilk shahar- davlatlarning (Sippar, Kish, Isin, Nippur, Adab, Umma, Lagash, Uruk, Larsa, Ur kabi) paydo bo‘lishi bilan xususiyatlanadiIsin (mil.avv. 2006-1794-yy.) va Larsa (mil.avv.2025- 1763-yy.) sulolalari bosqichi Eski Bobil bosqichi – I Bobil (amoreylar) sulolasi (mil.avv.1894- 1595-yy.)

Urning III sulolasi hukmdorlari Ur-Nammu (mil.avv.2112- 2095-yy.) Shulgi (mil.avv.2094-2047-yy Shu-Sin (Suen) (tax. M il.avv.2037-2028-

Sargon tomonidan asos solingan davlatni barbod qilgan gutiylar Mesopotamiyaga shimoli- sharqdan, Zagros tog‘laridan kirib kelgan edilar. Mesopotamiya tarixida Beqarorlik va gutiylar hukmronligi bosqichi (mil.avv. 2150(2137)-2113-yy.) bir asrdan ziyodroq vaqtga cho‘zildi .

Mesopotamiyada Urning uchinchi sulolasi davri tashqi siyosati va diplomatiyasi

16.11.2024

0

2435.498046875 KB

Похожие