logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Общий
  4. Mexanizmlarni grafik va grafoanalitik usullarda kinematik tahlil qilish

Mexanizmlarni grafik va grafoanalitik usullarda kinematik tahlil qilish

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

361.025390625 KB
Скачать
«Mexanizmlarni grafik va grafoanalitik usullarda kinematik tahlil qilish» REJA: 1. Tekis richagli mexanizmlar kinematik sxemasi va holatlarini qurish; 2. Kinematik tahlilning tezlik va tezlanishlar rejalarini qurish (grafoanalitik) va kinematik diagrammalar qurish (grafik usullari). Tekis mexanizmlarning holatlari, tezliklari va tezlanishlari rejalari va bo’g’inlar holatini, nuqtalar hamda bo’g’inlar tezliklari va tezlanishlarini aniqlashga imkon beruvchi mexanizmlarni tadqiq etishning grafik usullari keng tarqalgan. Bu hol loyihalashning amaliy masalalarini yechishdagi tezkorlik, qulaylik va yaqqollik bilan bog’liqdir. Yaqqollik grafik usullarga xos bo’lib, tekshirishga qulayligi bilan boshqa usullardan farq qiladi. Grafik usulda hisoblash geometrik yasashga asoslangan bo’ladi va ko’pincha u analitik va raqamli hisoblashdagi natijalarga birmuncha yaqin bo’lgan natijalarni beradi. Grafik usullarning aniqligi 0,3 ... 0,5% ni tashkil e tib, ko’pgina amaliy masalalarni yechish uchun yetarlidir. Tezlik va tezlanish rejalari deb, ayni paytda moduli va yo’nalishi bo’yicha mexanizm bo’g’inlari har xil nuqtalarining tezlik va tezlanishlariga teng bo’lgan kesmalar tarzidagi vektorlar tasvirlangan chizmaga aytiladi. Mexanizm uchun bu rejalar alohida-alohida bo’g’inlar uchun yasalgan bir nechta tezlik va tezlanishlar rejalarining majmui bo’lib, barcha bo’g’inlar uchun umumiy qo’tb bo’ladi va u mexanizm tezliklar yoki tezlanishlar rejasining q u tbi deb ataladi. Bu rejalarni qurish uchun nazariy mexanika kursidan ma’lum bo’lgan tezlik va tezlanishlarni qo’yish haqidagi teoremalardan foydalanamiz. Mexanizmlarni kinematik tahlilini mexanizm rejasini qurish bilan boshlanadi. Mexanizm rejasi deb, yetakchi bo’g’inning ma’lum bir holatiga mos keluvchi tanlangan masshtab asosida chizilgan mexanizmning kinematik sxemasiga aytiladi. Mexanizm rejasini qurish uchun masshtab koeffisiyenti bo’g’inlar xaqiqiy o’lchamlarining metrdagi qiymatini rejadagi tanlangan o’lchamning millimetrdagi qiymatiga nisbati olinadi, ya’ni       mm m AB AB l ; ) (  II sinf 1 -tur Assur guruhiga mansub mexanizmlardan somon to’plovchi mexanizm ` Berilgan : yetakchi bo’g’in burchak tezligi - ω 1 , bo’g’inlarning o’lchamlari - O 1 A, AB, O 3 B=k AB . Mazkur mexanizmning berilgan φ dagi holati uchun tezlik va tezlanishlar rejasi qo’r am is.s m l V A O A / 5,1 25,0 6 1 1       Mexanizm rejasi shaklda keltirilgan. mazkur mexanizm II sinf Assur guruhiga mansub bo’lib, uning tuzilish formulasi II (2,3)→ I (1,4) Tezliklar rejasini qurish uchun A nuqtaning chiziqli tezligini aniqlaymiz: tezliklarning qiymatlarini tezliklar rejasini qo’rib bilib olamiz. Bu rejani qurish uchun qo’tb ( p nuqta) tanlab olinadi. Tezliklar rejasi uchun masshtab koeffisiyentini tanlaymiz: Bu tenglamladagi barcha tezliklarning yo’ nalishlari ma’lum Bu tenglamalarni o’ng tomonlarini tenglashtirsak Bu yerda 3 3 BO O B BA A B V V V V V V           0 3  OV  3 BO BA A V V V      3BOBA1A BOV,BAV,AOV 3   mm c m pa V V V A A A v / 05,0 30 5,1 ) ( ) (     B nuqtaning chiziqli tezligi uchun vektor tenglamasini tuz a miz: BAV  3 BO V  pa k esmadagi a nuqtadan AB ga perpendikulyar chiziq o’tkazamiz, qo’tbdan esa AB bo’g’in o’qiga perpendikulyar bo’lgan ikkinchi chiziq o’tkazamiz. Bu ikki chiziqning kesishgan nuqtasi biz axtarayotgan b nuqtani beradi. C nuqtaning tezligini o’xshashlik qoidasidan foydalanib topamiz. Mexanizm harakterli nuqtalari ( B va C )ning xaqiqiy tezliklarini hisoblaymizs m pc V s m ba V s m pb V V V C V BA V BO B 1,2 05,0 42 ) ( 8,1 05,0 36 ) ( 75,1 05,0 35 ) ( 3                        Tezlanishlar rejasi A nuqtaning tengensial tezlanishi nolga teng, chunki B nuqtaning chiziqli tezlanishini aniqlash uchun vektor tenglamasini tuzamiz Bu tenglamadagi barcha vektorlarning yo’nalishlari ma’lum2 2 2 1 / 9 25, 0 6 1 c m l a A O n A        const  1   BA n BA A B a a a a        0 3  O a   3 3 3 BO n BO O B a a a a          3 3 BO n BO BA n BA A a a a a a          3 3 1 3 3 ; // ; ; // ; // BO a BO a BA a BA a A O a BO n BO BA n BA A          Agar tezliklar rejasi ko’rilgan bo’lsa, normal tezlanishlar qo’yidagicha topiladi: Bu ifodadagi tangensial tezlanishlarning qiymatlari esa tezlanishlar rejasi ko’rilgandan keyin aniqlanadi. Tezlanishlar rejasini qurish uchun masshtab koeffisiyentini hisoblaymiz. Bo’g’ing uchun tezlanishlar rejasining qo’tb nuqtasi sifatida р nuqta tanlaymiz va bu nuqtadan a A tezlanish yo’nalishida ( // O 1 A ) to’g’ri chiziq o’tkazamiz. Bu chiziqda ( р a) kesmani o’lchab qo’yib a nuqtaning topamiz. U holda masshtab koeffisiyenti Bu tezlanishlarni tezlanishlar rejasida ifodalovchi vektorlarning uzunliklarini hisoblaymiz Mexanizm kinematikasini diagrammalar usuli bilan tekshirish Mexanizm tarkibiga kiruvchi alohida bo’g’in kinematikasini tekshirishda diagrammalar qurish usulidan foydalanish mumkin. Bunda tekshiriladigan bo’g’inning kinematik parametrlari vaqtning yoki yetaklovchi bo’g’in burilish burchagining funksiyasi deb qaraladi, ya’ni ilgarilama harakat qiluvchi bo’g’inlar va aylanma harakat qiluvchi bo’g’inlar uchun Qo’rilgan kinematik diagrammalar yuqorida ko’rsatilgan funksiyalarning grafik tasviri bo’ladi. Bo’g’in kinematik diagrammasining biror ko’rinishi qo’rilgan bo’lsa, qolgan diagrammalar grafik differensiallash yoki grafik integrallash usullaridan foydalanib keltirib chiqarilishi mumkin. Agar yo’l diagrammasidan tezlik diagrammasi, tezlik diagrammasidan tezlanish diagrammasi hosil qilinsa, diagrammalarning bunday ketma- ketlikda hosil qilinishi grafikni differensiallash deyiladi. Agar diagrammalar hosil qilishda teskari ketma- ketlikka amal qilinsa, bu usul grafikni integrallash usuli deyiladi. Grafik differensiallashning vatarlar, urinmalar va orttirmalar usuli bor. Vatarlar usuli ancha qo’lay va yetarli aniqlikni ta’minlagani uchun mexanizmlarni kinematik tekshirishda ko’proq foydalaniladi. Mexanizm diagrammalar usulida uning davriy harakati davomida tekshiriladi. Mexanizm harakatining davri deb shunday vaqt oralig’iga aytiladiki, bunda bo’g’inlarning holati, tezligi, tezlanishi dastlabki holatdagi qiymatlarni takrorlaydi. Davr mobaynida krivoship o’z o’qi atrofida to’la aylanadi. ) , ( ); , ( ); , (    t а а t v v t s s    Krivoship-polzunli mexanizm polzunining kinematikasini vatarlar usulida tekshirish Polzunga tegishli B nuqtaning vaqtga yoki krivoship burilish burchagiga bog’liq diagrammasini qurish uchun qabul qilingan koordinata sistemasining abssissa o’qida kesma ajratib, uni teng o’n ikki bo’lakka bo’lamiz. Har bir bo’lak oralig’i davrning 1/12 bo’lagini yoki krivoshipning 30° ga burilishini ko’rsatadi. Har bir belgilangan nuqtadan tik chiziqlar o’tkazib, shu chiziqlarga polzunning dastlabki holatiga nisbatan bosib o’tgan o’lchamlari B 0 B 1 ; B 0 B 2 ; B 0 B 3 . . . ni keltirib qo’yamiz. O’lchamlarning oxirlari ravon egri chiziq bilan lekalo yordamida tutashtirilib, yo’l diagrammasi hosil qilinadi. Yo’l diagrammasidan tezlik diagrammasini hosil qilish uchun tezlikning differensial tenglamasini eslaymiz        mm m S S S ;         mm grad ; 0              mm rad ; 180 0               mm s n t ; 60           mm mm Í S d dS ; 1          mm sm d dS v / ; 1000             mm mm H H Í S d dS d S d ; 2 2 1 2 2 2               mm sm d S d à 2 2 / ; 1000 22    Diagrammalar uchun masshtablar Haqiqiy tezlanish masshtab Tezlanish analogi masshtabiHaqiqiy tezlik masshtabi Yo’l masshtabi Gradusda ifodalangan burchak masshtabi Radianda ifodalangan burchak masshtabi Vaqt masshtabi Tezlik analogi masshtabi Nazorat savollari va topshiriqlar: 1. Kinematik tahlil qilishning qanday usullari bor? 2. Mexanizmning kinematik sxemasi qanday chiziladi? 3. Diagrammalar yordamida kinematik tahlil qilish qanday amalga oshiriladi? 4. Grafoanalitik usulda kinematik tahlil qilish tartibini tushuntirib bering? 5. Analitik usulda kinematik tahlil qilish tartibini tushuntirib bering?

«Mexanizmlarni grafik va grafoanalitik usullarda kinematik tahlil qilish»

REJA: 1. Tekis richagli mexanizmlar kinematik sxemasi va holatlarini qurish; 2. Kinematik tahlilning tezlik va tezlanishlar rejalarini qurish (grafoanalitik) va kinematik diagrammalar qurish (grafik usullari).

Tekis mexanizmlarning holatlari, tezliklari va tezlanishlari rejalari va bo’g’inlar holatini, nuqtalar hamda bo’g’inlar tezliklari va tezlanishlarini aniqlashga imkon beruvchi mexanizmlarni tadqiq etishning grafik usullari keng tarqalgan. Bu hol loyihalashning amaliy masalalarini yechishdagi tezkorlik, qulaylik va yaqqollik bilan bog’liqdir. Yaqqollik grafik usullarga xos bo’lib, tekshirishga qulayligi bilan boshqa usullardan farq qiladi. Grafik usulda hisoblash geometrik yasashga asoslangan bo’ladi va ko’pincha u analitik va raqamli hisoblashdagi natijalarga birmuncha yaqin bo’lgan natijalarni beradi. Grafik usullarning aniqligi 0,3 ... 0,5% ni tashkil e tib, ko’pgina amaliy masalalarni yechish uchun yetarlidir.

Tezlik va tezlanish rejalari deb, ayni paytda moduli va yo’nalishi bo’yicha mexanizm bo’g’inlari har xil nuqtalarining tezlik va tezlanishlariga teng bo’lgan kesmalar tarzidagi vektorlar tasvirlangan chizmaga aytiladi. Mexanizm uchun bu rejalar alohida-alohida bo’g’inlar uchun yasalgan bir nechta tezlik va tezlanishlar rejalarining majmui bo’lib, barcha bo’g’inlar uchun umumiy qo’tb bo’ladi va u mexanizm tezliklar yoki tezlanishlar rejasining q u tbi deb ataladi. Bu rejalarni qurish uchun nazariy mexanika kursidan ma’lum bo’lgan tezlik va tezlanishlarni qo’yish haqidagi teoremalardan foydalanamiz.

Mexanizmlarni kinematik tahlilini mexanizm rejasini qurish bilan boshlanadi. Mexanizm rejasi deb, yetakchi bo’g’inning ma’lum bir holatiga mos keluvchi tanlangan masshtab asosida chizilgan mexanizmning kinematik sxemasiga aytiladi. Mexanizm rejasini qurish uchun masshtab koeffisiyenti bo’g’inlar xaqiqiy o’lchamlarining metrdagi qiymatini rejadagi tanlangan o’lchamning millimetrdagi qiymatiga nisbati olinadi, ya’ni       mm m AB AB l ; ) ( 

Похожие

Mexanizmlarning kinematik tahlili
Predmet sohani tizimli tahlil qilish
Predmet sohani tizimli tahlil qilish
Tizim tushunchasi. Tizimlarni tahlil qilish asoslari
Afrika tabiiy, iqlim, iqlim sharoiti va tabiat zonalarini tahlil qilish