logo

Modernizatsiya qilingan Eynshteyn tenglamalarini kompyuterlarda modellashtirish va yechimlarini topish

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

1365.607421875 KB
“ Modernizatsiya qilingan Eynshteyn 
tenglama larini  kompyuterlarda 
modellashtirish va yechimlarini topish ” - Эйнштейн   тенгламасининг   энг   асосий   хусусияти   бу  
чизи сизқ   тенгламадир . 
- Шу   сабабдан   суперпозиция   принципини   ўллаб	
қ  
бўлмайди .
- Илк   бор   бу   тенглама   ечимлари   та рибий	
қ   топилди . 
- Аммо , 1916  йилда   марказий  – симметрик   координатада  
биринчи   бўлиб   Шварцшильд   ани
қ   ечимини   топди .  Бу 
ечим   M  массали    ора туйнуклар	
Қ :
км
M M
cGM
R
S
 32
2 A.Eynshtеyn 1915 y ilda  gravitatsion 
maydon uchun  :    
bu ni       metrika bo’ y icha variatsialasa
  Eynshteyn   tenglamasi ga kela di     
   Bunda - Richi  tenzori,  -  gravitatsion konstanta, - energiya 
va impuls tenzori,  - .
   
 ????????????????????????????????????????????????	??????????????????	:	????????????	
2	
=	??????	
????????????	
????????????	
??????	
????????????	
??????	
??????	????????????	−	
1
2	
??????	????????????	??????	=	
8	??????	??????	
??????	
4	
??????	????????????          Gravitatsiya    Yang-Mills         Higgs                   Higgs potentsiali  Jutta Kunz (Germany)   ва  
        Rustam Ibadov (Uzbekistan)2004-2023  йиллар давомида
  R. Ibadov, B. Kleihaus, J. Kunz and Y. Shnir,  “New Regular Solutions with 
Axial Symmetry in Einstein-Yang-Mills Theory”,   Phys. Lett. B  609, 150 
(2005);
  R. Ibadov, B. Kleihaus, J. Kunz, M. Wirschins, “New Black Hole Solutions 
with Axial Symmetry in Einstein-Yang-Mills Theory”,  Phys. Lett. B  627, 180 
(2005). Бу    тенгламалар  ора  туйнуклар, қ магнит 
монополлар ,  монопол-антимонопол ,  дион , 
гравитацион  дионлар ,  сфелерон   ва  юмрон ози  	
қ қ
уяларига  олиб  келувчи  янги  ечимлари  бўлиб, 
натижалари кейнчалик ушбу нашрларда чоп этишган: 
A.Mukhtarov, R.Ibadov, U.Khodjaeva,  Physics, XI , N 3, p.6-10 (2007);  
R. Ibadov, B. Kleihaus, J. Kunz and M. Leissner  Phys.  Lett. B 663 , 136 
(2008) ;
  R. Ibadov, B. Kleihaus, J. Kunz and U. Neemann,  Phys.  Lett. B 659 , 421 
(2008); 
  R. Ibadov, B. Kleihaus, J. Kunz and U. Neemann,  Gravitation and 
Cosmology ,    14, 28 (2008).
R. Ibadov, B. Kleihaus, J. Kunz and 
M. Leissner   Phys.  Lett. B 686 , 
298 (2010)
  R. Ibadov, B. Kleihaus, J. Kunz and 
M. Leissner   Phys.Rev.D   (2010) O. Р auser, R.Ibadov, B.Kleihaus, 
J.Kunz ,  Phys. Rev.D 89 , 064010 
(2014).R. Ibadov,    Intern .  Conf .  on Gravit . , Cosmology and 
Astrophysics , June 23-28, 2008, Moscow, Russia  Umumiy nisbiylik nazariyasi (UNN) Koinotda "yumronqoziq inlari" 
mavjudligini bashorat qiladi. Gipotetik "Yumronqoziq ini" (ingilizcha 
wormhole) Koinotning bir nuqtasidan boshqa nuqtasiga o‘tish uchun 
fazo-vaqt tunelidir. Ayrim olimlar bashorat qilayotgan gipotezalarga 
ko‘ra ushbu "yumronqoziq ini" bo‘yicha fazo-vaqtda sayohat etish 
mumkin. "Hodisalar ufqi" ichida bo‘lganlar tashqariga chiqishlari uchun 
yorug‘lik tezligidan katta tezlik bilan harakat etishi lozim bo‘ladi. Qora 
tuynuk orqali o‘tish imkoniyatiga ega bo‘lganlar boshqa Koinotga o‘tadi. 
Bu xodisa 1935-yilda Eynshteyn tamonidan tafsiflangan bo‘lib 
"Eynshteyn-Rozen ko‘prigi",  hozirgi davrda "yumronqoziq ini" 
( кротовыенори)  deb nomlanadi. EsGB nazariyalarida yumronqoziq inlari yechimlari
    Yumronqoziq inlari umumiy nisbiylik tenglamalari bilan bashorat qilinadigan faraziy ob'ektlardir. 
Ular yorug'likdan tezroq sayohat qilish va vaqt sayohatiga imkon beradigan fazo-vaqt tunnellaridir. 
Yumronqoziq  inlari  materiya  va  energiya  natijasida  hosil  bo'lgan  fazo-vaqtning  egriligidan  hosil 
bo'ladi.
Biz EsGB nazariyalari uchun ta’sir integralini ko'rib chiqamiz,
bu yerda  -  bog'lanish funksiya,  potensial va 
Gauss-Bonnet kvadratik hadiga ega skalyar maydon.
    Statik, sferik simmetrik yumronqoziq yechimlarini olish uchun biz quyidagi chiziq elementini 
qabul qilamiz:
Bu yerda  - yordamchi funksiya,  masshtablash parametridir. Quyida biz bog‘lanish funksiyasi    va potentsial    yordamida olingan natijalarimizni 
taqdim etamiz:
.
Biz  doimiy    ni  tuzatamiz,  lekin    ni  erkin  parametr  sifatida  qoldiramiz.  To'liq 
potentsialdan foydalanganda biz , ,  va  ni o'rnatamiz, faqat ommaviy atama bo'lsa, 
biz ,  ni saqlab qolamiz, lekin  ni o'rnatamiz. Bundan tashqari, biz  ni o'rnatamiz.
Ekvator tekisligining qo'shilishi  ;  (a) birlashma konstantasi  bo'lgan bitta tomoq chuvalchang 
teshigi va markazdagi skalyar maydon miqdori  (b)  va  -0.3  ga ega bo'lgan qo'shaloq tomoq 
teshigi. 
     Xulosa qilib aytganda, EsGB nazariyalarida yumronqoziq 
ini  va  qora  tuynuk  yechimlarini  o‘rganish  ekstremal 
sharoitlarda  tortishish  harakati  haqida  yangi  natijalar  berdi. 
EsGB  nazariyalarida  Gauss-Bonnet  nazariyasi  umumiy 
nisbiylik  nazariyasi  tenglamalarini  o‘zgartirib,  yangi 
xususiyatlarga  ega  bo‘lgan  yangi  turdagi  yechimlarning 
shakllanishiga olib keladi.

          Yorug‘likdan  tezroq  harakat  qilish  va  vaqt  sayohati 
uchun  gipotetik  ob’ektlar  bo‘lgan  yumronqoziq  inlari 
Gauss-Bonnet  nazariyasi  bilan  barqarorlashtiriladi,  bu 
ularning  qulashiga  to‘sqinlik  qilishi  mumkin.  ESGB 
nazariyalarida  Gauss-Bonnet  nazariyasi  mavjudligi 
yumronqoziq  inlaridan  o‘tish  mumkin  bo‘lgan  ekzotik 
moddalar miqdorini kamaytirishi mumkin .Xulosa 
        Koinotdagi  eng  sirli  ob’ektlardan  biri  bo’lgan  qora  tuynuklarga 
EsGB  nazariyalarida  Gauss-Bonnet  nazariyasi  ham  ta’sir  qiladi. 
Ushbu  nazariyaning  qo‘shilishi  "minimal"  qora  tuynuk  kabi  noyob 
xususiyatlarga  ega  bo‘lgan  qora  tuynuk  yechimlarining  yangi 
turlarini  shakllantirishga  olib  kelishi  mumkin.  EsGB  nazariyalari, 
shuningdek,  skalyar  maydon  bilan  o‘ralgan  qora  tuynuklar  bo‘lgan 
skalyar  sochli  qora  tuynuklarning  termodinamikasini  o‘rganish 
uchun ham ishlatilgan.

     Umuman olganda, EsGB nazariyalarida yumronqoziq ini va qora 
tuynuk  yechimlarini  o‘rganish  ekstremal  sharoitlarda  tortishish 
harakati haqida yangi tushunchalarni taqdim etib kosmik sayohat va 
tadqiqotlar  uchun  yangi  texnologiyalarni  ishlab  chiqishga  olib 
kelishi mumkin. Ushbu sohadagi keyingi tadqiqotlar bizga koinot va 
uning asosiy qonunlarini yaxshiroq tushunishga yordam beradi. 1. P . Kanti ,  E . Winstanley .  Hawking radiation from higher-dimensional black holes.  
arXiv:1402.3952
2. V.Dzhunushaliev, V.Folomeev, B.Kleihaus, J.Kunz, D. Singleton. Stable wormholes in 
Einstein-scalar-Gauss-Bonnet theories. Physical Review D, 82(2), 024028 (2010).
3. R.A.Konoplya, A.Zhidenko. Wormholes versus black holes: Phenomenological 
distinguishing features. Physical Review D, 97(8), 084057 (2018).
4. D.D.Doneva, S.S.Yazadjiev, K.D.Kokkotas. Scalarized black holes in scalar-Gauss-Bonnet 
gravity. Physical Review D, 88(12), 124031 (2013).
5. S.Antoci, D.Mihalache. Scalarized black holes in modified Gauss-Bonnet gravity. Journal 
of High Energy Physics, 2020(7), 1 -28 (2020).
6. H.Maeda. Gauss-Bonnet black holes. Physics Reports, 468(6), 213-276 (2008).
7. F.Rahaman, M.Kalam, S.Chakraborty, I.Karar. Wormhole solutions in Einstein-scalar-
Gauss-Bonnet theory. Annals of Physi cs, 367, 113-129 (2016).
8. R.Ibadov, B.Kleihaus, J.Kunz, S.Murodov. Wormholes in Einstein-scalar-Gauss-Bonnet 
theories with a scalar self-interaction potential. Physical Review D 2020, 102, 064010.
9. R.Ibadov, B.Kleihaus, J.Kunz, S.Murodov. Scalarized Nutty Wormholes. Symmetry 2021, 
13, 89.
10. R.Ibadov, B.Kleihaus, J.Kunz, S.Murodov.  Wormhole solutions with NUT charge in 
higher curvature theories. Arabian Journal of Mathematics 2022, 11. Foydalanilgan adabiyotlar Samarkand State University 12E’tiboringiz uchun rahmat !

“ Modernizatsiya qilingan Eynshteyn tenglama larini kompyuterlarda modellashtirish va yechimlarini topish ”

- Эйнштейн тенгламасининг энг асосий хусусияти бу чизи сизқ тенгламадир . - Шу сабабдан суперпозиция принципини ўллаб қ бўлмайди . - Илк бор бу тенглама ечимлари та рибий қ топилди . - Аммо , 1916 йилда марказий – симметрик координатада биринчи бўлиб Шварцшильд ани қ ечимини топди . Бу ечим M массали ора туйнуклар Қ : км M M cGM R S  32 2

A.Eynshtеyn 1915 y ilda gravitatsion maydon uchun : bu ni metrika bo’ y icha variatsialasa Eynshteyn tenglamasi ga kela di Bunda - Richi tenzori, - gravitatsion konstanta, - energiya va impuls tenzori, - . ???????????????????????????????????????????????? ?????????????????? : ???????????? 2 = ?????? ???????????? ???????????? ?????? ???????????? ?????? ?????? ???????????? − 1 2 ?????? ???????????? ?????? = 8 ?????? ?????? ?????? 4 ?????? ????????????

Gravitatsiya Yang-Mills Higgs Higgs potentsiali Jutta Kunz (Germany) ва Rustam Ibadov (Uzbekistan)2004-2023 йиллар давомида R. Ibadov, B. Kleihaus, J. Kunz and Y. Shnir, “New Regular Solutions with Axial Symmetry in Einstein-Yang-Mills Theory”, Phys. Lett. B 609, 150 (2005); R. Ibadov, B. Kleihaus, J. Kunz, M. Wirschins, “New Black Hole Solutions with Axial Symmetry in Einstein-Yang-Mills Theory”, Phys. Lett. B 627, 180 (2005).

Бу тенгламалар ора туйнуклар, қ магнит монополлар , монопол-антимонопол , дион , гравитацион дионлар , сфелерон ва юмрон ози қ қ уяларига олиб келувчи янги ечимлари бўлиб, натижалари кейнчалик ушбу нашрларда чоп этишган: A.Mukhtarov, R.Ibadov, U.Khodjaeva, Physics, XI , N 3, p.6-10 (2007); R. Ibadov, B. Kleihaus, J. Kunz and M. Leissner Phys. Lett. B 663 , 136 (2008) ; R. Ibadov, B. Kleihaus, J. Kunz and U. Neemann, Phys. Lett. B 659 , 421 (2008); R. Ibadov, B. Kleihaus, J. Kunz and U. Neemann, Gravitation and Cosmology , 14, 28 (2008). R. Ibadov, B. Kleihaus, J. Kunz and M. Leissner Phys. Lett. B 686 , 298 (2010) R. Ibadov, B. Kleihaus, J. Kunz and M. Leissner Phys.Rev.D (2010) O. Р auser, R.Ibadov, B.Kleihaus, J.Kunz , Phys. Rev.D 89 , 064010 (2014).R. Ibadov, Intern . Conf . on Gravit . , Cosmology and Astrophysics , June 23-28, 2008, Moscow, Russia