Oddiy mexanizimlar blok qiya tekislik vind pona, chig’iriqning qo’llanilishi

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

2296.080078125 KB

Скачать

6- sinfda Oddiy mexanizimlar blok qiya tekislik
vind pona, chig’iriqning qo’llanilishi ”
mavzusidagi
1-soatlik Fizika fanidan
DARS ISHLANMASI

Ta’limi maqsad : Oddiy mexanizimlar blok qiya tekislik vind
pona, chig’iriqning qo’llanilishi haqida tushunchalar bеrish.
O`quvchilarga Oddiy mexanizimlar mavzusini yoritishda misоllar
kеltirish оrqali mustahkamlashdir.
Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarning d unyo qarashni shakllantirish,
tabiatga bo’lgan muhabbatini o’yg’otish, Tabiatni asrab avaylashga
o’rgatish.
Rivojlantiruvchi maqsad: O`rganilayotgan matеriallarning zarurini
ajrata оlishga, ta`limni davоm эttirish va turlarga tatbiq qilish.
Mеtоdlar : Suhbat, munоzara, o`qituvchining bayoni, tajribalar
dеmоnstrasiyasi, kuzatish, “Klastеr”, usulidan fоydalanish (klastеr va
usuli ilоva qilinadi) , didaktik o`yin tехnоlоgiyasi (didaktik o`yin
tехnоlоgiyasi ilоva qilinadi) . Kuzatganlarni umumiylashtirish.
Dars uslublari : Suhbat, tushuntirish, ko’rgazmalik.
Dars jihozi : darslik, o`quv filmi, kоdоskоp yoki kоmpyutеr, mavzu
bo`yicha yaratilgan slaydlar to`plami, эkran, dоska, bo`r. Mavzu: “ Oddiy mexanizimlar blok qiya tekislik vind pona,
chig’iriqning qo’llanilishi ”

Darsning xronologik tuzilishi:
№ Dars bosqichlari Vaqt
1 Tashkiliy qism 3
2 O’tilgan mavzuni so’rash 10
3 Yangi mavzuni tushuntirish 1 7
4 Darsni mustaxkamlash 10
5
6 O’quvchilarni rag’batlantirish
Uyga vazifa. 3
2

1. Aktiv qarshilik deb nimaga aytiladi?
2. Tebranish amplitudasi deb nimaga aytiladi ?
3. Aktiv qarshilikda ajralib chiqqan effektiv quvvatni
aniqlash formulasini yozing
4. Tok deb deb nimaga aytiladi?
5. Tebranish davri deb nimaga aytiladi?
6. Tranzistorlarning shartli belgisi qanday buladi?
7.Tranzistorlar nechi xil bo’ladi?
8. Avtotebranishning majburiy tebranishdan farqi nimada?
9.Avtotebranish tizimi qanday asosiy elementlardan iborat?

Yangi mavzu bayoni.
Mavzu: O‘zgaruvchan tok zanjiridagi kondensator
Kondensatorlar haqida umumiy ma’lumot. Kondensator deb Qarama-
qarshi ishorada, teng miqdorda zariyadlangan ikki o’tkazgichdan
iborat to’plovchi qurulmaga kondensator deyiladi.
Kondensatorning birligi sifatida Farad qabul qilingan, bu juda
katta birlik bo ’ lib. Yerning elektir sig ’ imi 0.1 F ga teng

Tajribalarda, o‘zgarmas tok zanjiriga kondensator ulansa,
undan tok o‘tmasligini ko‘rsatadi. Chunki, kondensator
qoplamalarining orasi dielektrik bilan ajratilgan. lekin
kondensatorni o‘zgaruvchan tok zanjiriga ulansa, undan tok
o‘tar ekan. Kondensator orqali o‘tuvchi tok kuchi qanday fizik
parametrlarga
bog‘liqligini o‘rganish uchun o‘zgaruvchan
tok zanjiriga faqat kondensator ulangan holni qaraylik
(3.13-rasm).

•
kondensator sig‘imi Cga teng va unga qo‘yilgan
kuchlanish U = Um cosωt (3 –11) qonuniyat
bo‘yicha o‘zgarsin. Ulanish simlarining qarshiligi
R = 0 bo‘lsin. U holda kondensatordagi kuchlanish
U = Um
cosωt= q/C bo‘ladi. Bunda q –
kondensator qoplamalaridagi zaryad bo‘lib q =
CU mcosωt ga teng. Zanjirdagi tok kuchini
topish uchun zaryad formulasidan birinchi tartibli
hosila olamiz:
•
i = q´
= –UmCω sin ωt = U
m Cω cos(ωt+p/2).

•
U ni tok kuchining oniy qiymatibilan solishtirilsa, Im =
UmCω ekanligi kelib chiqadi. Bunda Im– tok kuchi ning
maksimal qiymati. U holda kondensatordan o‘tuvchi tok
kuchining tenglamasi quyidagicha bo‘ladi:
•
i = Imcos(ωt +p/2). (3–12)
•
Zanjirdagi kondensatorning sig‘im qarshiligi:
•
Xc
= 1/ωC (3–13)
•
U holda tok kuchining amplituda qiymati quyidagicha
bo‘ladi:
•
Im
= U
m /X
C .

•
Bu ifoda zanjirning bir qismi uchun Om qonuni bo‘lib,
aktiv qarshilik o‘rnida XC kattalik turibdi. shuning uchun uni
sig‘im qarshilik (reaktiv qarshilik) deyiladi. Sig‘im
qarshilik
ham Ω (Om) larda o‘lchanadi.
. Bundan kondensatordan o‘tuvchi tok kuchi kondensator
sig‘imi va o‘zgaruvchan tok chastotasiga bog‘liq bo‘lishi kelib
chiqadi. sig‘im va chastota qancha katta bo‘lsa, zanjir
qarshiligi shuncha kichik bo‘ladi va mos ravishda tok kuchi
katta bo‘ladi.

•
Masala yechish namunasi: Chastotasi 50
hz bo‘lgan o‘zgaruvchan tok zanjiriga sig‘im
50μf bo‘lgan kondensator
ulangan.
Zanjirning
sig‘im qarshiligi nimaga teng?

Darsni mustahkamlash
uchun“Didaktik o`yin”
1.Nima sababdan kondensator orqali o‘zgarmas tok
o‘tmaydi, lekin o‘zgaruvchan tok o‘tadi?
2.Sig‘im qarshilik qanday kattaliklarga bog‘liq?
3.Tranzistorlar nechi xil bo’ladi?
4. Kondensatorning shartli bebgisini chizib ko’rsating ?
5.Avtotebranish tizimi qanday asosiy elementlardan iborat?
6. Kondensator deb ?
7.Teskari bog‘lanish nima?
8. Kondensatorning vazifaci nimadan iborat?

Darslikdan 15 - § ni o`qish.
Mavzu oxirida keltirilgan savollar
va masalalarga javob topish va
yozish.

6- sinfda Oddiy mexanizimlar blok qiya tekislik vind pona, chig’iriqning qo’llanilishi ” mavzusidagi 1-soatlik Fizika fanidan DARS ISHLANMASI

Ta’limi maqsad : Oddiy mexanizimlar blok qiya tekislik vind pona, chig’iriqning qo’llanilishi haqida tushunchalar bеrish. O`quvchilarga Oddiy mexanizimlar mavzusini yoritishda misоllar kеltirish оrqali mustahkamlashdir. Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarning d unyo qarashni shakllantirish, tabiatga bo’lgan muhabbatini o’yg’otish, Tabiatni asrab avaylashga o’rgatish. Rivojlantiruvchi maqsad: O`rganilayotgan matеriallarning zarurini ajrata оlishga, ta`limni davоm эttirish va turlarga tatbiq qilish. Mеtоdlar : Suhbat, munоzara, o`qituvchining bayoni, tajribalar dеmоnstrasiyasi, kuzatish, “Klastеr”, usulidan fоydalanish (klastеr va usuli ilоva qilinadi) , didaktik o`yin tехnоlоgiyasi (didaktik o`yin tехnоlоgiyasi ilоva qilinadi) . Kuzatganlarni umumiylashtirish. Dars uslublari : Suhbat, tushuntirish, ko’rgazmalik. Dars jihozi : darslik, o`quv filmi, kоdоskоp yoki kоmpyutеr, mavzu bo`yicha yaratilgan slaydlar to`plami, эkran, dоska, bo`r. Mavzu: “ Oddiy mexanizimlar blok qiya tekislik vind pona, chig’iriqning qo’llanilishi ”

Darsning xronologik tuzilishi: № Dars bosqichlari Vaqt 1 Tashkiliy qism 3 2 O’tilgan mavzuni so’rash 10 3 Yangi mavzuni tushuntirish 1 7 4 Darsni mustaxkamlash 10 5 6 O’quvchilarni rag’batlantirish Uyga vazifa. 3 2

1. Aktiv qarshilik deb nimaga aytiladi? 2. Tebranish amplitudasi deb nimaga aytiladi ? 3. Aktiv qarshilikda ajralib chiqqan effektiv quvvatni aniqlash formulasini yozing 4. Tok deb deb nimaga aytiladi? 5. Tebranish davri deb nimaga aytiladi? 6. Tranzistorlarning shartli belgisi qanday buladi? 7.Tranzistorlar nechi xil bo’ladi? 8. Avtotebranishning majburiy tebranishdan farqi nimada? 9.Avtotebranish tizimi qanday asosiy elementlardan iborat?

Yangi mavzu bayoni. Mavzu: O‘zgaruvchan tok zanjiridagi kondensator Kondensatorlar haqida umumiy ma’lumot. Kondensator deb Qarama- qarshi ishorada, teng miqdorda zariyadlangan ikki o’tkazgichdan iborat to’plovchi qurulmaga kondensator deyiladi. Kondensatorning birligi sifatida Farad qabul qilingan, bu juda katta birlik bo ’ lib. Yerning elektir sig ’ imi 0.1 F ga teng

Oddiy mexanizimlar blok qiya tekislik vind pona, chig’iriqning qo’llanilishi

10.08.2023

0

2296.080078125 KB

Похожие