Ona Tili va Oʻqish fanlariga eski yondashuv
![Grammatik
a
Grammar
tilning lingvistik
jihatlari va tuzilishi
darslarning diqqat
markazida
Lessons focused on the
linguistic aspects and
structures of the language O qisʻ
h
Reading
ba zi o qish
ʼ ʻ
ko nikmalarini
ʻ
rivojlantirish uchun
ertaklar va qissalardan
foydalanish
Fairy tales and short stories
were used to develop
reading skillsSavod chiqarish
uchun ayrim
ko nikmalar bilan
ʻ
cheklanib qolish
A limited number of skills were
applied to build literacyOna Tili va O qish fanlariga eski yondashuv
ʻ
The Traditional Approach to Grammar and Reading](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_1.png)
![Photo by Kuanish Reymbaev on Unsplash Til
Mahorati
Language Arts
O qish
ʻ
Reading Grammatika
GrammarSavodxonlik
LiteracySavodli
fuqarolarni
yetishtirish
Cultivation of literate
citizens](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_2.png)
![O qish fanining komponentlari (5 + 2)ʻ
Evidence-based Components of Reading (5 + 2)
Fonologik tushuncha/nutq
tovushlari haqida tushuncha
Phonological Awareness
Fonetik va bosma xabardorlik
Alphabetic Principle (Phonics and Print Awareness)
Ravonlik
Fluency
Lug’at/So‘z boyligi
Vocabulary
Anglash
Comprehension
Og'zaki til
Spoken Language
Yozish
Writing](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_3.png)
![Ta’lim
standartlari
Student
Standards
Hajm va tartib
Scopes & SequencesO qituvchilaʻ
r
uchun
qo llanmalar
ʻ
Teacher Guides Darsliklar
Student Textbooks
Malaka oshirish
Professional DevelopmentO quvchilar nimani
ʻ
bilishlari va nima
qila olishlari
kerak?
What should students
know and be able to
do? O BTD O quv Mahsulotlari
ʻ ʻ
UEEP Curriculum Products
Ta’lim standartlarida mazmun va
ko nikmalarini o rgatish sur’ati va
ʻ ʻ
tartibini belgilash
Specify the pace and sequence for teaching
the content and skills in the student
standards Standartlarga asoslangan darslar,
o qish darslari va mashqlar
ʻ
Standards-based lessons, reading
passages, and exercises.Dalillarga asoslangan o qitish usullari va
ʻ
o qituvchilar uchun dars o tish jarayonida
ʻ ʻ
foydalanish uchun fan bo yicha dolzarb
ʻ
ma’lumotlar
Evidence-based instructional methods and up-to-date
subject information for teachers to use during lessons
Standartlarni amalga
oshirishni qo llab-
ʻ
quvvatlash uchun yuqori
sifatli, dalillarga
asoslangan treninglar
High-quality, evidence-based
training to support the
implementation of the standards](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_4.png)
![Ta lim Standartlari — butun dunyo bo ylabʼ ʻ
Student Learning Standards – Used Worldwide
1980-yillar
1980s
standartlarga asoslangan
ta lim islohoti amalga oshirildi
ʼ
va ommalashdi
Standards-based
Education Reform
introduced and spread yuqori natijalarga erishgan
mamlakatlarning aksariyatida
Ta lim Standartlari qo llaniladi
ʼ ʻ
Student Learning Standards
used in most
high-performing countries Bugun
Today
o quv
ʻ
dasturlarini
ishlab chiqish
Curriculum
development o quvchilarni ʻ
baholash
Student
Assessment o qituvchilar ʻ
malakasini
oshirish
Teacher
professional
development bo lajak ʻ
o qituvchilar
ʻ
ni tayyorlash
Preservice
teacher
education o qituvchilar
ʻ
mahoratini
baholash
Teacher
evaluations maktablarni
yanada
rivojlantirish
School
improvement](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_5.png)
![ U m um m illiy m aqsadlar,
istiqbolli rejalar va resurslarni
qo llab-quvvatlaydi
ʻ
Support national goals, priorities, and
resources
F an bo yicha m avjud bilim lar
ʻ
va ilg or tajribalarni o zida aks
ʻ
ʻ
ettiradi
Reflect current knowledge and best
practices in the subject
O quvchilarni xalqaro
ʻ
tadbirlarda yuqori natijalarga
erishishga tayyorlayd
Prepare students to perform well on
international m easures
T ushunarli
Clear
O lchovli (bilim -ko nikm alarni
ʻ
ʻ
kuzatish/ko rish yoki baholash
ʻ
im konini beradi)
M easurable
R ivojlanish uchun m os
Developm entally appropriate
E rishsa bo ladigan
ʻ
Achievable
To liq va m antiqiy uzviylikka
ʻ
ega
Follow a com plete and logical
progression
Y u q o ri s ifa tli T a lim S ta n d a rtla rin in g x u s u s iy a tla ri
ʼ
Characteristics of High-Q uality Student Standards](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_6.png)
![Baholash va topshiriqlarni ishlab chiqish
Assessment and Task Development ESLATMA : ba’zi standartlarni
o zlashtirish uchun haftalar, oylar yoki ʻ
butun o quv yili talab etilishi mumkin.
ʻ
REMINDER: Some standards may take weeks,
months, or the whole school year to master.
Gapirish
Speaking
Yozish
Writing
Jismoniy harakatdan
iborat javob
Physical response
Kreativ mahsulotlar /
javoblar
Creative products
Uzoq muddatli
loyihalar
Longer-term projectsJavob turlari
Response Types
Yozma javob
Written responses
Raqamli baholash
Digital assessments
Audio/video yozuv
Audio/video recording
Nazorat ro yxati
ʻ
Checklist
Rubrikalar
RubricsQayd etish
vositalari
Recording Tools
Qaysi standart(lar) yoki standartning qaysi qismlari
baholanadi?
Which standard(s) or parts of a standard will be assessed?
Standart o quvchidan nimani bilish yoki bajarishni talab
ʻ
etadi?
What does the standard require the student to know or do ?
Standard yana qanday qo shimcha shartlar, talablar yoki
ʻ
chegaralanishlarni o z ichiga oladi?
ʻ
What additional conditions, requirements, or limits are included in the
standard?
Blum Taksanomiyasiga ko ra standard qanday kognitiv
ʻ
jarayonlarni nazarda tutadi?
What cognitive processes are suggested by the standard according to
Bloom’s Revised Taxonomy?Standartlarga moslashtirish
Standards-alignment](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_7.png)
![So z bilan ifodalangan baholar, foizda ʻ
ifodalangan baholar, reytinglar
Letter grades, percentage grades, rankings
Har bir standart uchun ko nikmalarni
ʻ
o zlashtirish reytinglari aks etgan nazorat
ʻ
ro yxati
ʻ
Standards checklists with mastery ratings for
each standard
O quvchining o zlashtirishini ko rsatib
ʻ ʻ ʻ
beruvchi portfolio. Bu portfolioda o quvchi
ʻ
bajargan ishlar qayd etiladi.
Portfolio of student work showing evidence of
mastery O rtacha
ʻ
daraja
MediumPast daraja
Low
Yuqori
daraja
HighTayyorlash uchun
zarur bo lgan vaqt
ʻ
Time required
to prepare
O rtacha
ʻ
daraja
MediumPast daraja
Low
Yuqori
daraja
HighDars o tishni
ʻ
takomillashtirish
uchun foydalilik
Usefulness for
improving instructionTushunish uchun
zarur bo lgan bilim
ʻ
Knowledge required to
understand
Past daraja
LowPast daraja
Low
Yuqori
daraja
HighO quvchining standartni qay darajada o zlashtirayotganini kuzatish va
ʻ ʻ
hisobot yozish
Tracking and Reporting Student Mastery of the Standards](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_8.png)
![O zbekiston barkamollik uchun ʻ
ta’lim dasturining ta’lim
standartlarini ishlab chiqishga
umumiy yondashuvi
Uzbekistan Education for Excellence Program’s
general approach for developing
student standards](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_9.png)
![Milliy o quv dasturini o rganib chiqishʻ ʻ
Analysis of the National Curriculum
Tushunarlimi?
Is the standard
clear? O lchovlimi?
ʻ
Is the standard
measurable? Oldingi sinfda tayanch
talablar mavjudmi?
Are prerequisite standards
taught in the preceding grade? O quvchi darajasiga ʻ
mosmi?
Is the standard
appropriate?
Har bir domendagi standartlar
birgalikda Miliy Dastur
maqsadlariga mos keladimi?
Do the standards in each domain collectively
meet the goals of the National Curriculum?](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_10.png)
![Milliy o quv dasturini o rganib chiqishʻ ʻ
Analysis of the National Curriculum](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_11.png)
![Xalqaro dasturlarni qiyoslash
International Benchmark Comparisons
Xalqaro baholash
dasturlari
International Assessments Xalqaro ta’lim
standartlari
International Standards Yuqori ko rsatkichlarga ʻ
ega mamlakatlar
High-performing Countries](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_12.png)
![Xalqaro dasturlarni qiyoslash natijalari
Summaries of International Benchmark Comparisons
PIRLS xalqaro
baholash tizimi
PIRLS Assessment UNESCOning o qish ʻ
mahoratining global mezoni
UNESCO Global Proficiency Framework Turkiyaning Ona tilidan
milliy til dasturi
Turkey Mother Tongue Standards
Exceeded Clearly
addressed Not clearly
addressed](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_13.png)
![Asosiy domenlar va bo limlarni aniqlashʻ
Identification of High-level Domains and Sub-domains
Tinglash
Listening
Anglash
Comprehension Yozish
Writing
Husnixat
Handwriting
Soʻz, soʻz birikmasi, gap
va matnlarni yozish
Writing words, phrases,
sentences, and text
Maqsadli yozish
Writing for a purposeOgʻzaki nutq
Speaking
Ravonlik
Fluency
Suhbatlashish
koʻnikmasi
Conversation skills
Notiqlik mahorati
Public speaking skills Oʻqish
Reading
Bosib chiqarish
toʻg'risida xabardorlik
Print Awareness
Harf tanish
Decoding
Ravonlik
Fluency
Anglash
Comprehension Lingvistik kompetentsiya
Linguistic competence
Fonologik tushuncha/nutq
tovushlari haqida tushuncha
Phonological awareness
Lug’at/Soʻz boyligi
Vocabulary
Grammatika
GrammarOna tili uchun O BTD domenlari va sub-domenlari
ʻ
UEEP Uzbek Mother Tongue Domains and Sub-domains•
Har bir fan bo yicha keng e'tirof etilgan
ʻ
kategoriyalarni aks ettirish
Reflect widely-recognized categories in each subject
•
Bolalar fanlarni qanday o rganishiga bag’ishlangan
ʻ
tadqiqotlarning natijalarini mustahkamlash
Reinforce research-based findings about how children learn
the subject •
Turli domenlardagi o zaro bog’liq ko nikmalarni
ʻ ʻ
ta’kidlash
Highlight related expectations in different domains
•
Ko nikmalarning mazmunli kontekstlarda
ʻ
qo llanilishiga urg’u berish
ʻ
Emphasize the application of skills in meaningful contexts](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_14.png)
![Muhim o tish sinfi darajasi uchun ʻ
talablarni ishlab chiqish
Development of requirements for the “milestone” grade level
“ Muhim o tish sinfi” darajasi quyidagilarni
ʻ
anglatadi:
“milestone” grade level :
•
Talab etilgan baholash nazarda tutilgani
(PISA, PIRLS, TIMSS)
When a required assessment is given (PISA, PIRLS, TIMSS)
•
Maktab ta’limi bosqichlari orasida biridan
ikkinchisiga o tishning sodir bo lishi
ʻ ʻ
When a transition occurs between levels of schooling](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_15.png)
![Ta’lim talablarining tartibini ishlab chiqish
Development of a Sequence of Student Requirements
1. O quvchilar uchun muhim o tish sinfi darajasidagi talablarni ishlab chiqishʻ ʻ
Developed requirements for students in the milestone grade
2. Teskari tartibning qo llanilishi
ʻ
Worked backward
3. Har bir oldingi sinf darajasidagi tayanch talabni aniqlash
Identified prerequisite requirements in each preceding grade•
O quv dasturidagi bo shliqlarni to ldirish
ʻ ʻ ʻ
Eliminated gaps in the curriculum
•
Talablar sinf darajasiga mos ekanligiga ishonch hosil qilish
Ensured that requirements are developmentally appropriate](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_16.png)
![Har bir talabni ishlab chiqish uchun
Bloom taksonomiyasining
tahrirlangan variantidagi kognitiv
jarayonlarni aniqlash
Consideration of Cognitive Processes in the Revised Version of
Bloom’s Taxonomy
•
MO D, PIRLS va UNESCO O qish ʻ ʻ
Mahoratining Global Mezoni murakkab
kognitiv jarayonlar qo llanilishini talab qiladi
ʻ
The National Curriculum, PIRLS, and UNESCO Global Proficiency
Framework require the use of complex cognitive processes
•
Kognitiv jarayonlar = O quvchilarning muloqot
ʻ
qilish, vazifa bajarish, savolga javob berish,
muammolarni hal qilish va mahsulot
yaratishda qo llaniladigan fikrlash turlari
ʻ
Cognitive Processes = The types of thinking that students use to
communicate, complete tasks, answer questions, solve problems,
and create products](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_17.png)
![Kognitiv jarayonlarning Blum Taksonomiyasi
Bloom’s Revised Taxonomy of Cognitive Processes
Eslab qolish —
tegishli bilimlarni uzoq muddatli
xotiradan tiklash.
•
Tanib olish
•
Esga tushirish
Tushunish —
og zaki, yozma va grafik aloqalarni ʻ
o z ichiga olgan ko rsatma
ʻ ʻ
xabarlarning ma nosini aniqlash.
ʼ
•
Talqin qilish
•
Misol keltirish
•
Tasniflash/turlarga ajratish
•
Xulosalash
•
Xulosaga kelish, nazarda
tutish
•
Taqqoslash
•
Tushuntirish Qo llash
ʻ —
Muayyan jarayonni amalga
oshirmoq yoki undan foydalanmoq
•
Bajarish/Ijro etish
•
Amalga oshirish / Amalda
qo llash
ʻ
Tahlil qilish —
materialni tarkibiy qismlariga
ajratish va qismlarning bir-biriga
va umumiy tuzilishga yoki
maqsadga bog liqligini aniqlash.
ʻ
•
Farqlash
•
Tartibga solish/Tartiblash
•
Sababni ko rsatish
ʻ Baholash —
mezon va standartlar asosida
xulosa chiqarish.
•
Tekshirish
•
Tanqid qilish
Yaratish —
izchil maxsulot yaratish uchun
elementlarni birlashtirish, yoki
yangi mahsulot yaratish
•
Yaratish/Tuzish
•
Rejalashtirish
•
ishlab chiqishBazaviy Murakkabroq Eng murakkab](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_18.png)
![Ta’lim standartlari uchun o lchovli mazmunni ishlab chiqishʻ
Development of Measurable Statements for Student Standards
•
O quvchilar egallagan bilim-ko nikmalarini qanday
ʻ ʻ
qilib ko rsatishlari mumkin
ʻ
Considered how students might demonstrate their knowledge and skills
•
ko zlangan kognitiv jarayonlar
ʻ
Considered the cognitive processes to be used
•
O quvchilar egallagan bilim-ko nikmalarni
ʻ ʻ
kuzatish/ko rish yoki baholash imkoni borligini
ʻ
ta’minlovchi fe’llar
Used verbs that emphasize students’ actions that can be observed or
measured as they apply the concepts and skills in each standard Tushunish, ishonish, eshitish,
anglash, qobiliyat, aql, tan
olish, bilish, ko rish, fikrlash,
ʻ
tinglash, yodlash, o ylash,
ʻ
tajriba qilish, idrok etish, his
qilish kabi kuzatish/baholash
imkonini bermaydigan so zlarni
ʻ
qo llamaslik
ʻO lchab bo lmaydigan fe’llar
ʻ ʻ
Non-measurable Verbs](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_19.png)
![Ekspertlar taqrizi va fikr-mulohazalari
Expert Review and Feedback
•
Vazirlik taqrizchi ekspertlar guruhini jalb qildi
The Ministry recruited diverse teams of expert reviewers
•
Dasturimiz trening o tkazdi, taqriz vositalarini taqdim etdi va taqriz guruhini qo llab-quvvatlab turdiʻ ʻ
Our Program provided training, tools, and support
Tahlillarimiz natijasi va ta’lim
standartlarining loyihasini taqriz
qilish
Reviewed our analysis findings and draft student
standards Har bir standard va domenga
Dasturning interaktiv vositalaridan
foydalanib baho beish hamda fikr-
mulohaza bildirish
Rated and commented on each standard and
domain using our Program’s interactive tools Taqriz guruhining baho va
xulosalarini presentatsiya, hisobot
va fikr-mulohazalar shaklida aks
ettirish
Shared the review group’s ratings and feedback in
a presentation, report, and team feedback form](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_20.png)
![Ta’lim standartlarini ishlab chiqishni
yakunlash, bosma shaklini tayyorlash
va taqdim etish
Finalization, Publication, and Submission of Student Standards](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_21.png)
![22DASTURIMIZNING
TELEGRAM KANALIMIZGA
OBUNA BO LINGʻ – biz bilan
muloqot qilib, kelajakda
o tkaziladigan tadbirlardan
ʻ
xabordor bo lib turing
ʻ
SUBSCRIBE TO OUR PROGRAM
TELEGRAM CHANNEL – to stay in touch
and to learn more about future events DASTURIMIZNING
TELEGRAM KANALIDA FIKR-
MULOHAZA BILDIRING –
shunda ko proq fikrlaringiz bilan
ʻ
tanishib chiqa olamiz
COMMENT ON OUR PROGRAM
TELEGRAM CHANNEL – so we can hear
more from you! DASTURIMIZNING
TELEGRAM KANALI HAQIDA
BOSHQALARGA HAM
AYTING – bu bizga ta’lim
sohasining mutaxassislarni
kengroq qamrab olishga yordam
beradi.
SHARE OUR PROGRAM TELEGRAM
CHANNEL WITH OTHERS – to help us to
reach more education professionals. @UzbekistanEducationforExcellence
t.me/UzbekistanEducationforExcellence](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_22.png)
![23Ministry of Public Education of the
Republic of Uzbekistan
Valerie Haugen, Chief of Party
O zbekiston Barkamollik Uchun Ta’lim Dasturi ʻ
Uzbekistan Education For Excellence Program
Email Address: vhaugen@rti.org
Skype Name: Valerie.Haugen
Telephone Number: +1-202-288-8328
Telegram & WhatsApp Name/Number: Valerie
Haugen/+1-202-288-8328
Oybek Kurbanov, Deputy Chief of Party
O zbekiston Barkamollik Uchun Ta’lim Dasturi
ʻ
Uzbekistan Education For Excellence Program
Email Address: okurbanov@ueep.rti.org
Skype Name: Oybek Kurbanov
Telephone Number: +998-972-247-904
Telegram Number: +998-972-247-904](/data/documents/7cd57f3e-00c1-42ea-a609-c643f5b4e4e4/page_23.png)
Grammatik a Grammar tilning lingvistik jihatlari va tuzilishi darslarning diqqat markazida Lessons focused on the linguistic aspects and structures of the language O qisʻ h Reading ba zi o qish ʼ ʻ ko nikmalarini ʻ rivojlantirish uchun ertaklar va qissalardan foydalanish Fairy tales and short stories were used to develop reading skillsSavod chiqarish uchun ayrim ko nikmalar bilan ʻ cheklanib qolish A limited number of skills were applied to build literacyOna Tili va O qish fanlariga eski yondashuv ʻ The Traditional Approach to Grammar and Reading
Photo by Kuanish Reymbaev on Unsplash Til Mahorati Language Arts O qish ʻ Reading Grammatika GrammarSavodxonlik LiteracySavodli fuqarolarni yetishtirish Cultivation of literate citizens
O qish fanining komponentlari (5 + 2)ʻ Evidence-based Components of Reading (5 + 2) Fonologik tushuncha/nutq tovushlari haqida tushuncha Phonological Awareness Fonetik va bosma xabardorlik Alphabetic Principle (Phonics and Print Awareness) Ravonlik Fluency Lug’at/So‘z boyligi Vocabulary Anglash Comprehension Og'zaki til Spoken Language Yozish Writing
Ta’lim standartlari Student Standards Hajm va tartib Scopes & SequencesO qituvchilaʻ r uchun qo llanmalar ʻ Teacher Guides Darsliklar Student Textbooks Malaka oshirish Professional DevelopmentO quvchilar nimani ʻ bilishlari va nima qila olishlari kerak? What should students know and be able to do? O BTD O quv Mahsulotlari ʻ ʻ UEEP Curriculum Products Ta’lim standartlarida mazmun va ko nikmalarini o rgatish sur’ati va ʻ ʻ tartibini belgilash Specify the pace and sequence for teaching the content and skills in the student standards Standartlarga asoslangan darslar, o qish darslari va mashqlar ʻ Standards-based lessons, reading passages, and exercises.Dalillarga asoslangan o qitish usullari va ʻ o qituvchilar uchun dars o tish jarayonida ʻ ʻ foydalanish uchun fan bo yicha dolzarb ʻ ma’lumotlar Evidence-based instructional methods and up-to-date subject information for teachers to use during lessons Standartlarni amalga oshirishni qo llab- ʻ quvvatlash uchun yuqori sifatli, dalillarga asoslangan treninglar High-quality, evidence-based training to support the implementation of the standards
Ta lim Standartlari — butun dunyo bo ylabʼ ʻ Student Learning Standards – Used Worldwide 1980-yillar 1980s standartlarga asoslangan ta lim islohoti amalga oshirildi ʼ va ommalashdi Standards-based Education Reform introduced and spread yuqori natijalarga erishgan mamlakatlarning aksariyatida Ta lim Standartlari qo llaniladi ʼ ʻ Student Learning Standards used in most high-performing countries Bugun Today o quv ʻ dasturlarini ishlab chiqish Curriculum development o quvchilarni ʻ baholash Student Assessment o qituvchilar ʻ malakasini oshirish Teacher professional development bo lajak ʻ o qituvchilar ʻ ni tayyorlash Preservice teacher education o qituvchilar ʻ mahoratini baholash Teacher evaluations maktablarni yanada rivojlantirish School improvement