logo

Qizil kitob Baliqlar

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

1245.525390625 KB
Oʻzbekiston ,,QIZ IL 
KITOBIGA,,kirit ilgan baliqlar 
zoogeografi yasi bilan t anishish •
Respublikamiz hayvonot dunyosining taxminiy 
soni 16000 ga yaqin turni tashkil etadi. 
Jumladan, sut emizuvchilar - 97, yirtqichlar - 37, 
tuyoqlilar - 24, qushlar - 424, reptiliyalar - 59, 
ilonlar - 18 (shundan, zaxarlilar - 5),  baliqlar - 
83,  umurtqasizlar - 12670 turni tashkil etadi. 
SHundan, O'zbekiston Qizil kitobiga kirgan 
turlar 184 turni tashkil etadi.      2009-yilda chop etilgan     
 "Qizil Kitob"ga baliqlarning 
18 turi kiritilgan. 1. Orol bahrisi (bakra)
2. Sirdaryo kurakburuni (filbuyin)
3. Amudaryo kichik kurakburuni (toshbakra)
4. Amudaryo katta kurakburuni
5. Korakuz (oq sazan)
6. Toshkent yuzasuzari
7. Churtansifat oqqayrok (kalbaliq, churtanmarka)
8. Orol mo’ylabdori (sugyon, suzanbaliq)
9. Turkiston mo’ylabdori (shimbaliq)
10. Parrak (nashtarkanot) •
Sirdary o 
k urak buruni  yoki  fi lboʻy in  ( Pseudoscaphirhynchus 
fedtschenkoi )  bakrasimonlar  (Acipenseriformes) 
turkumi  bakralar  (Acipenseridae) oilasiga mansub 
Sirdaryo  havzasi  endemigi  boʻlgan baliq [1]
. Ilgari 
Sirdaryoning quyi oqimidan to yuqori oqimigacha, 
baʼzan  Qoradaryoda  ham uchragan [1] [2]
. Sirdaro 
kurakburuni daryoning chuqurligi 1,5-2 metr 
keladigan, tubi qumli, loyli boʻlgan qismlarida, loyqa 
suvlarda yashaydi. 1960-yillardan beri qayd etilmagan, 
hozir qirilib ketgan boʻlishi mumkin [3] [4  •
Turkiston kukbo’yini (kukturta)
•
Orol tikanagi
•
Turkiston lakkachasi
•
Orol sulaymonbalig’i
•
Amudaryo gulbalig’i
•
Orol sanchari (tikanbaliq, itbaliq)
•
Chotqol shaytonbalig’i (toshbukasi)
•
Turkiston shaytonbalig’i (toshbukasi). Orol sulaymonbalig'i (Salmo trutta aralensis 
Berg, 1908) soni har doim kam bo'lgan. 30-
yillarda Orol dengizida yiliga 10 dona atrofida 
ovlangan. Oxirgi marta 1937-yili tutilgan. Hozirga 
kelib yer yuzida qirilib ketgan. Orol bahrisi va 
Orol mo’ylabdori oxirgi 20 yil davomida Toshkent 
va Farg'ona hududida umuman uchratilinmagan. 
Quyidagi Orol dengizida yashagan turlar hozirda 
bu yerda umuman yo'q bo'lib ketgan:  •
Amudaryo katta kurakburuni
•
Amudaryo katta soxta kurakburuni yoki qilquyruq  (inglizcha nomi — 
Amu Darya sturgeon yoki false shovelnose sturgeon)  bakralar 
oilasiga (osyotrlar oilasi) mansub baliq turi bo‘lib, Amudaryoning 
endemik relikt turi  hisoblanadi . Ilmiy nomi  — Pseudoscaphirhynchus 
kaufmanni.  O‘zbekiston va Turkmanistonda Amudaryoning o‘rta va 
quyi oqimida uchraydi. Afg‘oniston va Tojikistonda ham uchrashi 
taxmin qilinadi. Uzunligi ingichka dumi bilan birgalikda 85 sm 
gacha, og‘irligi 2 kg gacha yetadi. Ular chuchuk suv balig‘i 
hisoblanadi.

Oʻzbekiston ,,QIZ IL KITOBIGA,,kirit ilgan baliqlar zoogeografi yasi bilan t anishish

• Respublikamiz hayvonot dunyosining taxminiy soni 16000 ga yaqin turni tashkil etadi. Jumladan, sut emizuvchilar - 97, yirtqichlar - 37, tuyoqlilar - 24, qushlar - 424, reptiliyalar - 59, ilonlar - 18 (shundan, zaxarlilar - 5), baliqlar - 83, umurtqasizlar - 12670 turni tashkil etadi. SHundan, O'zbekiston Qizil kitobiga kirgan turlar 184 turni tashkil etadi.

2009-yilda chop etilgan "Qizil Kitob"ga baliqlarning 18 turi kiritilgan.

1. Orol bahrisi (bakra) 2. Sirdaryo kurakburuni (filbuyin) 3. Amudaryo kichik kurakburuni (toshbakra) 4. Amudaryo katta kurakburuni 5. Korakuz (oq sazan) 6. Toshkent yuzasuzari 7. Churtansifat oqqayrok (kalbaliq, churtanmarka) 8. Orol mo’ylabdori (sugyon, suzanbaliq) 9. Turkiston mo’ylabdori (shimbaliq) 10. Parrak (nashtarkanot)

• Sirdary o k urak buruni  yoki  fi lboʻy in  ( Pseudoscaphirhynchus fedtschenkoi )  bakrasimonlar  (Acipenseriformes) turkumi  bakralar  (Acipenseridae) oilasiga mansub  Sirdaryo  havzasi  endemigi  boʻlgan baliq [1] . Ilgari Sirdaryoning quyi oqimidan to yuqori oqimigacha, baʼzan  Qoradaryoda  ham uchragan [1] [2] . Sirdaro kurakburuni daryoning chuqurligi 1,5-2 metr keladigan, tubi qumli, loyli boʻlgan qismlarida, loyqa suvlarda yashaydi. 1960-yillardan beri qayd etilmagan, hozir qirilib ketgan boʻlishi mumkin [3] [4