Qoshisgh va ko’paytirish qoidalari
![Qoshisgh v a
k o’pay t irish
qoidalari](/data/documents/5f6c5d47-41c8-463c-ac83-55bf7e8387c4/page_1.png)
![Qo’shish v a k o’pay t irish qoidalari k ombinat orik a
masalarni y echisghda eng k o’p qo’llaniladigan v a
samarali usullar hisoblanadi
•
5 masala .Savatda 5 ta olama va 3 ta nok bor. Savatadan 1ta
meva tanlashni nechta usulida amalga osghirish mumkin
Olmani 5 ta olma va 3 ta nok usulda tanlash
mumkin.
Demak,
savatdan mevani tanlash usuli 5+8=8](/data/documents/5f6c5d47-41c8-463c-ac83-55bf7e8387c4/page_2.png)
![•
6 masala
Toqqa 7 ta yo’l boradi Sayyoh toqqa chiqib, song pastga tushmoqchi.
Buishni necha usulda amalga oshirish mumkin.
•
7+7+7+7+7+7+7=49](/data/documents/5f6c5d47-41c8-463c-ac83-55bf7e8387c4/page_3.png)
![7 masala
Do’konda 5 ta turli pioyala ,3 ta turli likopcha va 4 ta turli
choy qoshig’I bor.
•
Jift qilib uchta likopchadan ixtiyoriysini olishimiz mumkin.
Jami payola bo’lgani sababli
a) 15(15+3*5) b) 60(60=15*4=3*4*5
c ) Ucht a holat bo’lishi mumk in.
Birinchisi payola va likopcha
juftligi Ikkinchisi payola va qoshiq
juftligi
Uchinchisi- likopcha va qoshiq
Birinchisida 15 ta, ikkinchisida -20 ta, uchinchisida -12 ta
15+20+12=47](/data/documents/5f6c5d47-41c8-463c-ac83-55bf7e8387c4/page_4.png)
![8 masala Barcha raqamlar juft bo’lgan
besh xonali sonlar nechta ?
•
4*5*5*5*5=2500](/data/documents/5f6c5d47-41c8-463c-ac83-55bf7e8387c4/page_5.png)
![№ 7 4
Sav at da 30 t a qizil olam v a 20 t a nashv at i nok bor.Sav at dan
t av ak k aliga bir dona mev a olindi. Uning 1) nok ;2) olma; 3)
y ong’oq; 4) nok y ok i olma](/data/documents/5f6c5d47-41c8-463c-ac83-55bf7e8387c4/page_6.png)
![№ 75 .
Idishda 15 ta shar bor, ularga 1, 2, 3, ... , 14, 15 sonlari yozilgan. Tasodifiy ravishda
idishdan bitta shar olindi. Unda yozilgan sonning 7 ga; 10 ga; 5 ga; 3 ga; 2 ga bo‘linish
ehtimolligini toping.](/data/documents/5f6c5d47-41c8-463c-ac83-55bf7e8387c4/page_7.png)
![№ 76. Tanga 2 marta tashlandi. Bunda ro‘y berishi mumkin bo‘lgan
hodisalarning ehtimolliklarini toping va shunga mos jadval tuzing.](/data/documents/5f6c5d47-41c8-463c-ac83-55bf7e8387c4/page_8.png)
![77*. Tanga 3 marta tashlandi. Bunda ro‘y berishi mumkin bo‘lgan
hodisalarning ehtimolliklarini toping va mos jadval tuzing.](/data/documents/5f6c5d47-41c8-463c-ac83-55bf7e8387c4/page_9.png)
![78*. Ik k it a k ub t ashlandi. Ularning y uqori y oqlaridagi raqamlar
y ig‘indisining: 2 ga, 3 ga, ... , 12 ga t eng bo‘lish eht imolligini t oping v a
jadv alni t o‘ldiring
Raqamlar yig‘indisi 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Paydo bo‘lish ehtimollig
Ko‘rsatma: 2=1+1; 3=1+2=2+1; 4=1+3=3+1=2+2.](/data/documents/5f6c5d47-41c8-463c-ac83-55bf7e8387c4/page_10.png)
![79*. Idishda o‘lchamlari bir xil 10 ta ko‘k, 25 ta yashil, 15 ta qora rangli qalamlar bor. Ko‘k rangli
qalam albatta chiqishi uchun eng kam deganda idishdan bir yo‘la nechta qalam olish kerak?](/data/documents/5f6c5d47-41c8-463c-ac83-55bf7e8387c4/page_11.png)
![№ 80. Kubning yoqlari oq yoki yashil rangga bo‘yalgan. Kubni tashlaganda oq rangli yoq chiqish ehtimolligi ga,
yashil rangli yoq chiqish ehtimolli esa ga teng. Kubning nechta yog‘i oq, nechta yog‘i yashil rangg bo‘yalgan?](/data/documents/5f6c5d47-41c8-463c-ac83-55bf7e8387c4/page_12.png)
![№ 81. Idishda o‘lchamlari bir xil 18 ta ko‘k, 15 ta qora, 17 ta qizil qalam bor. Idishdan tavakkaliga bir dona qalam olindi. Uning: 1) ko‘k; 2) qizil; 3) qora rangda ekanligining
ehtimolligini toping. Bu ehtimolliklarni qo‘shing. Nima uchun yig‘indi 1 ga teng chiqishini tushuntiring.](/data/documents/5f6c5d47-41c8-463c-ac83-55bf7e8387c4/page_13.png)
![№ 82 . Idishdagi sharlarning 40% i oq, qismi qora, qolganlari qizil
rangda.Idishdan tavakkaliga bitta shar olindi. Olingan sharning qaysi rangda
bo’lish ehtimoli ko’proq.Kamroq?](/data/documents/5f6c5d47-41c8-463c-ac83-55bf7e8387c4/page_14.png)
![№ 83. 1) 6, 7, 8 raqamlaridan, ularni takrorlamasdan, 3 xonali sonlar tuzilgan.Juft raqamlarning yonma-yon joylashishi ehtimolligini toping. 2)
3, 4, 5 raqamlaridan, ularni takrorlamasdan, 3 xonali sonlar tuzilgan. Toq raqamlarning yonma-yon joylashishi ehtimolligini toping](/data/documents/5f6c5d47-41c8-463c-ac83-55bf7e8387c4/page_15.png)
![№ 84 . 5 ta idishda sharlarning quyidagicha taqsimlanganligi
ma’lum: birinchisida: 20 ta yashil, 60 ta oq; ikkinchisida: 30 ta
yashil, 90 ta oq; uchinchisida: 18 ta yashil, 32 ta oq; to‘rtinchisida:
25 ta yashil, 75 ta oq; beshinchisida: oq, yashil, qora rangli sharlar
teng miqdorda.Idishdan tavakkaliga olingan shar yashil bo‘lsa,
Sizni yutuq kutadi.
Shar olish uchun qaysi idishni tanlagan bo‘lardingiz?](/data/documents/5f6c5d47-41c8-463c-ac83-55bf7e8387c4/page_16.png)
![№ 85. Hamidulla matematikadan 50 ta yozma
ish variantlaridan 5 tasini yechishni bilmaydi.
Yozma ishda unga bitta variant berildi.
Hamidullaning
shu variantni bilishi ehtimolligini toping va uni
protsentlarda ifodalang.](/data/documents/5f6c5d47-41c8-463c-ac83-55bf7e8387c4/page_17.png)
![№ 86. 100 000 ta lotoreya chiptasi o‘yinga qo‘yildi. Shuning
25 000 tasi yutuqli. Tavakkaliga olingan chiptaning: yutuqli bo‘lishi; yutuqli emasligi ehtimolligini toping va uni
protsentlarda ifodalang](/data/documents/5f6c5d47-41c8-463c-ac83-55bf7e8387c4/page_18.png)
Qoshisgh v a k o’pay t irish qoidalari
Qo’shish v a k o’pay t irish qoidalari k ombinat orik a masalarni y echisghda eng k o’p qo’llaniladigan v a samarali usullar hisoblanadi • 5 masala .Savatda 5 ta olama va 3 ta nok bor. Savatadan 1ta meva tanlashni nechta usulida amalga osghirish mumkin Olmani 5 ta olma va 3 ta nok usulda tanlash mumkin. Demak, savatdan mevani tanlash usuli 5+8=8
• 6 masala Toqqa 7 ta yo’l boradi Sayyoh toqqa chiqib, song pastga tushmoqchi. Buishni necha usulda amalga oshirish mumkin. • 7+7+7+7+7+7+7=49
7 masala Do’konda 5 ta turli pioyala ,3 ta turli likopcha va 4 ta turli choy qoshig’I bor. • Jift qilib uchta likopchadan ixtiyoriysini olishimiz mumkin. Jami payola bo’lgani sababli a) 15(15+3*5) b) 60(60=15*4=3*4*5 c ) Ucht a holat bo’lishi mumk in. Birinchisi payola va likopcha juftligi Ikkinchisi payola va qoshiq juftligi Uchinchisi- likopcha va qoshiq Birinchisida 15 ta, ikkinchisida -20 ta, uchinchisida -12 ta 15+20+12=47
8 masala Barcha raqamlar juft bo’lgan besh xonali sonlar nechta ? • 4*5*5*5*5=2500