RATSIONAL SONLAR

RATSIONAL SONLAR

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

4135.443359375 KB

RATSION A L SON LA R

Kasr ko’rinishida yozilishi mumkin
bo’lgan sonlar ratsional sonlar
deyiladi.
( k - butun son , n -natural sonlar)
M: -5 = -5/1 ; 10 = 10 / 1 ; 0 = 0 / 1
2,743 = 2743 / 1000 ; - 0,3 = -3 / 10

RATSION AL SON LAR USTIDA
BA J ARILADIGAN AMALLAR
X OSSALA RI
•
1-xossa . Rat sional sonlarni
qo’shish o’rin almasht irish v a
guruhlash xossalariga ega,
y a’ni
1 . a+b =b+a
2 . a+(b+c) = (a+b) +c

2-X OSSA
Nolni qo’shish sonni
o’zgart irmay di.
a +0 = a ; 7+0=7

•
Qarama-qarshi sonlar
yig’indisi nol ga teng.
•
a + (-a) = 0
•
7 + (-7) = 03-X OSSA

•
Ratsional sonlarni ko’paytirish
o’rin almashtirish va
guruhlash xossasiga ega,ya’ni
•
a b =b a
•
a ( b c) = (a b ) c 4 -X OSSA

1 ga ko’paytirish ratsional sonni
o’zgartirmaydi.
a 1 = 1 a = a
7 1 = 1 7 = 7 5 -X OSSA

•
1) Ratsional sonlarni qo’shish
xossalarini ayting va misollarda
tushuntiring?
•
2) Ratsional sonlarni ko’paytirish
xossalarini ayting va misollarda
tushuntiring?
•
3) Qachon ikkita ratsional sonning
ko’paytmasi nolga teng?
•
4) Ko’paytirishning qo’shishga nisbatan
taqsimot xossasini yozing? Mustahkamlash

х = 0,4(6)
10х = 4,(6)
10х = 4,(6)100х = 46,(6)
100х – 10х = 46,(6) - 4,(6)
90х = 42
15 7
=х 0,4(6) 15
7


A gar х = 0,(2)
10х = 2,(2)
х = 0,(2)10х = 2,(2)
10х – х = 2,(2) - 0,(2)
9х = 29
2
= х
0,(2)
9 2


•
1) -15 (-4) = 60 -4 (-15) =
60
•
2) -25 (-9) = -9 (-25) =
•
3) -94 2 = 2 (-94) =
•
4) -100 6 = 6 (-100) = •
Ko’pay t mani t oping

1055- MISOL JAVOBI
1) -15 (-4) = 60 -4 (-15) = 60
2) -25 (-9) = 225 -9 (-25) =
225
3) -94 2 = -188 2 (-94) = -
188
4) -100 6 = -600 6 (-100) = -
600

Guruhlash usulidan foy dalanib
qulay usulda hisoblang
•
1) -25 x 28 x ( -4 ) = 28 x 100 =2800
•
2) 125 x (-49) x 8 =
•
3) 18 x ( -25 ) x 5 x ( -4 ) =
•
4) -25 x (-23) x ( -8 ) =
•
5) -75 x (-9) x 4 =
•
6) 80 x (-7) x 5 =

•
1) -25 28 ( -4 ) = 28 100 =2800
•
2) 125 (-49) 8 = -49 1000 = -
49000
•
4) -25 (-23) ( -8 ) = -23 200 = -
4600
•
3) 18 ( -25 ) 5 ( -4 ) = (18 5)
100 =9000
•
5) -75 (-9) 4 = -9 ( -300 ) = 2700
•
6) 80 (-7) 5 =-7 400 = -2800Guruhlash usulidan foy dalanib
qulay usulda hisoblang

Umumiy ko’paytuvchini qavsdan tashqariga
chiqaring va hisoblang
1) 48 (-7) +24 14 =(-7) (48 -24 2)
= 0
2) 48 (-54) – 38 (-54)=
3) 12 (-9) – 6 8=
4) 125 (-3) +250 2 =

Umumiy ko’paytuvchini qavsdan tashqariga
chiqaring va hisoblang
1) 48 (-7) +24 14 =(-7) (48 -24 2)
= 0
2) 48 (-54) – 38 (-54)=-159
3) 12 (-9) – 6 8=-156
4) 125 (-3) +250 2 =126

Umumiy k o’pay t uv chini qav sdan t ashqariga
chiqaring v a hisoblang
1) 25 16 - 25 14 =25
(16-14) =25 2 =50
2) -73 57 +( -73 ) (-27) =

Umumiy k o’pay t uv chini qav sdan t ashqariga
chiqaring v a hisoblang
1) 25 x 16 - 25 x 14
=25x(16-14) =25 x 2 =50
2) -73 x 57 +( -73 ) x (-27) =-
2190

E ’ t i b o r i n g i z u c h u n
r a x m a t

RATSION A L SON LA R

Kasr ko’rinishida yozilishi mumkin bo’lgan sonlar ratsional sonlar deyiladi. ( k - butun son , n -natural sonlar) M: -5 = -5/1 ; 10 = 10 / 1 ; 0 = 0 / 1 2,743 = 2743 / 1000 ; - 0,3 = -3 / 10

RATSION AL SON LAR USTIDA BA J ARILADIGAN AMALLAR X OSSALA RI • 1-xossa . Rat sional sonlarni qo’shish o’rin almasht irish v a guruhlash xossalariga ega, y a’ni 1 . a+b =b+a 2 . a+(b+c) = (a+b) +c

2-X OSSA Nolni qo’shish sonni o’zgart irmay di. a +0 = a ; 7+0=7

• Qarama-qarshi sonlar yig’indisi nol ga teng. • a + (-a) = 0 • 7 + (-7) = 03-X OSSA

Похожие

RATSIONAL SONLAR HAQIDA TUSHUNCHA. RATSIONAL SONLAR USTIDA BAJARILADIGAN AMALLAR XOSSALARI

Ratsional sonlar ustida bajariladigan amallar xossalari

kompleks sonlar

Kasr-ratsional ifodalarni ayniy almashtirish

kasr ratsional sonlarni ayniy almashtirish