Shajarai turk asaridagi etnonimlar
![Arlot eli (hozirda Olot) – arlot
so‘zi
“otaning sevar
o‘g‘li”
ma’nosida talqin etilgan.
Arlat bir kishining oti turur. Ani
otasi ko‘p sevar edi. Aning uchun
Arlat tedilar. Barcha Arlat eli aning
nasli turur [1; 40].
Avshar eli –
qadimiy urug‘lardan
biri bo‘lib, arab geograflari Buxoro
yaqinida Avshar degan qishloqni
tilga oladilar. Abulg‘oziy
Bahodirxon avshar so‘zini
“ishini
ildam ishlamoqchi”
deb izohlaydi.](/data/documents/e409a077-cf08-4dd7-be94-5f2726e4b346/page_7.png)
![Kilgit eli – “tilida, nutqida kamchiligi bor
kishi” ma’nosini anglatadi. Bu haqda
Abulg‘oziy Bahodirxon shunday yozadi:
“Kishining tilida kamligi bo‘lsa, turk xalqi
bo‘ltak der. Mo‘g‘ul kilgi der. Bu
kishining tilining kamligi bor erdi. Aning
uchun Kilgit tedilar. Barcha Kilgit eli u
kishining nasli turur”[1; 40].
Nayman eli
– Naymanlar mo‘g‘ul urug‘i
deb hisoblanar edi; olimlar naim so‘zi
mo‘g‘ulchada “sakkiz” ma’nosini
anglatadi deb aytadilar.](/data/documents/e409a077-cf08-4dd7-be94-5f2726e4b346/page_9.png)
Mavzu:Shajarai turk asaridagi etnonimlar.
Reja: 1.Shajarayi turk asari haqida ma'lumot. 2.Asardagi xalq, qabila nomlari. 3.Asar til xususiyatlari.
"SHAJARAYI TURK", "Shajarai turk va mo g ul" ("Turkiy xalklar va mo g ullar ʻ ʻ ʻ ʻ shajarasi") — tarixiy asar, muallifi Abulg oziy Bahodirxon. Eski ʻ o zbek tilida yozilgan. "SH.t." 13— 17- ʻ asrlardagi mo g ul va turk hukmdorlari ʻ ʻ haqidagi ma lumotlarni, xususan, ʼ Markaziy Osiyo xonliklari, jumladan, Xiva xonligining muallif yashagan davrgacha bo lgan tarixini o z ichiga ʻ ʻ olgan.
Abulg oziy Bahrdirxonning o limi tufayli ʻ ʻ nihoyasiga yetkazilmay qolgan bo lsada, uning ʻ o g li Anusha Muhammadxon (1663—87) ʻ ʻ topshirig iga muvofiq, urganchlik tarixchi ʻ Maxmud ibn Mulla Muhammad Zamon Urganjiy tomonidan ba zi ma lumotlar bilan to ldirilgan. ʼ ʼ ʻ "SH.t."ning yozilish sababi muallif tomonidan quyidagicha izohlangan: "Ammo bizning otaaqalarimizning beparvoliqi va Xorazm xalqining bevuqufliqi, bu ikki sababdin, bizning jamoatimizning Abdullaxonning (Abdullaxon II) otalari birlan bizning otalarimizning ayrilgan yeridin to bizga kelguncha tarixlarini bitmay erdilar.
Har bir el, xalq nomining o‘ziga xos ma’nosi, nomlanish sababi bo‘ladi. Etnonimlar tarix taqozosi bilan vujudga kelgan bo‘lib, axborot tashiydi. Ular qadimiy so‘zlar bo‘lgani uchun xalqlarning etnogenezini, turmushtarzi, tili va diniga oid ko‘pgina ma’lumotlarni aniqlash mumkin, shuning uchun ham ularni o‘rganish muhim ilmiy ahamiyatga ega.