logo

VILYAM SHEKSPIR

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

483.796875 KB
VILYA M SHEKSPIR  Bilib oling!
•
Ingliz  shoiri,  dramaturgi,  aktyori  Vilyam 
Shekspir  1564-  yilning  23-  aprelida  Yorkshir 
grafligidagi Stratford shahrida tug‘ildi. 
•
Otasi  —  Jon  Shekspir  shaharning  ancha 
mashhur  kishilaridan  bo‘lib,  shahar 
boshqaruvining turli lavozimlarida ishlagan edi. 
•
Onasi  —  Meri  shu  yerlik  qadimiy,  ammo 
kambag‘allashgan  dvoryanlardan  Robert 
Ardenning qizi edi.  Globus
•
1598-  yilda  aka-uka  Berbejilar  Londonning 
shimoliy  chetidagi  eski  teatrni  buzib,  uning 
uskunalaridan  Temza  daryosining  janubiy 
qirg‘og‘ida  «Globus»  teatrini  tikladilar.  Shekspir 
ham  yangi  teatrning  hissadorlaridan  biri,  ham  o‘z 
ijodiy guruhiga ega aktyor edi. 
•
1608-  yilda  u  katta  foyda  keltiradigan 
«Blekfrayerz»  teatrining  ham  hissadorlaridan 
biriga aylandi.  «Qirol hazratlarining xizmatkorlari»
•
1603-  yil da  qirol  Yakov  Shekspir  truppasini  o‘z 
himoyatiga  oldi.  Guruh  a’zolari  «Qirol 
hazratlarining  xizmatkorlari»  deb  atalib, 
kamerdinerlar  singari  saroy  xodimlari 
hisoblanishardi. 
•
Shekspirning  moddiy  ahvoli  yaxshilanib, 
Londondan  ham,  Stratforddan  ham  bir  qancha 
mulk sotib oldi.  •
1616- y ilning 23- aprelida buy uk  
dramat urg, ist e’dodli shoir, t engsiz       
           ak t y or Shek spir olamdan o‘t di. 
•
Uning jasadini o‘z qav mi cherk ov iga 
k o‘mishdi.  ASARLAR
•
Qanchalik mashhur bo‘lmasin, 
bironta pyesasi hayotlik chog‘ida 
risoladagiday nashr qilinmagan edi. 
•
Ularning aksariyati 1623- yilga kelib, 
adib o‘limidan yetti yil o‘tgach, 
dunyo yuzini ko‘rdi.  Aktyor ShekspirAktyor sifatida ko‘proq qirollarning 
rollarini o‘ynaganligi qayd etilgan:
•
  «Hamlet» - Arvoh; 
•
«Sizga bu yoqadimi?» - Odam 
•
Ben  Jonsonning  «O‘ziga 
yetguncha»,  «Sevan» 
pyesalarida  Shekspir  o‘zining 
so‘nggi rollarini o‘ynagan. •	U	m	r	i	 	m	o	b	a	y	n	i	d	a	 	 	 	 	 	 	 	 	 	 	 	 	 	 	 	 	 	 	 	 	
 	 	 	 	 	V	.	 	S	h	e	k	s	p	i	r	 	3	6	 	d	r	a	m	a	t	i	k	 	
a	s	a	r	,	 	1	5	4	 	s	o	n	e	t	 	v	a	 	b	i	r	 	n	e	c	h	a	 	
d	o	s	t	o	n	 	y	o	z	g	a	n	.   ASARLARI 
•
1593-yil- “Venera va Adonis” poema 
•
1594-yil – “Lukretsiya” poema 
•
1592-yil – “Xatolar komediyasi” komediya 
•
1593-yil – “Qiyiq qizning quyulishi” komediya (Turob To`la t.q.)
•
1594-yil – “Ikki Veronalik” komediya 
•
1594-yil – “Sevgining behuda zo’rayishi” komediya 
•
1595-yil – “Yoz kechasidagi tush” komediya 
•
1599-yil -“Bu sizga yoqadimi?” komediya 
•
1600-yil – “O’n ikkinchi tun” komediya 
•
1594-1595-yil – “Romeo va Juletta ” tragediya 
•
1598-yil – “Yuliy Sezar”  tragediya 
•
1601-yil – “Hamlet”  
•
1604-yil – “Otello” tragediya 
•
1605-yil – “Qirol Lir”,
•
1606-yil - “Makbet” tragediyalari. 
•
1606-yil –“Antoniy va Kleopatra” tragediya
•
1612-yil – “Bo’ron” tragediya “ Ot ello”  f	o	
j	i	a	
s	i QATNA SHUVCHILAR
•
Brabansio  — senator.
•
Gratsiano  — Brabansioning ukasi.
•
Lodoviko  — Brabansinoning qarindoshi.
•
Otello  — aslzoda arab, Venetsiya davlatining amaldori.
•
Kassio  — uning leytenanti.
•
Yago  — Otelloning mulozimi.
•
Rodrigo  — venetsiyalik boy yigit.
•
Montano  — Qibrisning oldingi hokimi.
•
Dezdemona  — Brabansioning qizi, Otelloning xotini.
•
Emiliya  — Yagoning xotini. Qisqacha 
•
Umrini janglarda o‘tkazgan oqil va halol arab general Otello o‘ziga 
jasur  Kassioni  leytenant  qilib  oladi.  Uning  xizmatkori  Yago  shu 
o‘ringa  o‘tishni  mo‘ljallab  yurar  edi.  Shuningdek,  Venetsiya 
senatori  Brabansioning  go‘zal  qizi  Dezdemona  venetsiyalik  boy 
yigit  Rodrigoni  rad  qilib,  qora  va  qariroq  bo‘lishiga  qaramay, 
Otelloni  sevib  qoladi  va  unga  tegadi.  Ikki  alamzada:  Yago  va 
Rodrigo  birlashib,  Otello  bilan  Kassiodan  o‘ch  olishga  bel 
bog‘lashadi.  Generalga  xo tini  Dezdemona  unga  xiyonat  qilib, 
kelishgan  leytenant  Kassio  bilan  yurishini  aytishadi.  O‘zi  rostgo‘y 
bo‘lgani  uchun  hammani  chin  gapiradi  deb  o‘ylaydigan  Otello 
ularning gapiga ishonadi. Ammo ... •
Dezdemona.  Shu kecha ham yashay qolay, erta o‘ldiring.
•
Otello.  Qarshilik ham ko‘rsatmoqchi bo‘lasanmi, a?
•
Dezdemona.   Yarim soatga axir!
•
Otello.  Muhlat berilmas.
•
Dezdemona.  Duo o‘qiy hech bo‘lmasa!
•
Otello.  Vaqt o‘tdi, kech.  (Uni bo‘g‘adi.) Xulosa o`rnida
•
«Otello»  fojiasida  insoniyat  paydo  bo‘lgandan  beri 
yonma-yon  kelayotgan  ezgulik  va  yovuzlik,  xiyonat 
va  sadoqat,  jinoyat  va  ishonch,  olijanoblik  va 
pastkashlik  singari  sifatlar  o‘rtasidagi  kurash 
tasvirlangan.  O‘sha  davrning  barcha  gumanistlari 
singari  Shekspir  ham  insonni  har  jihatdan  yetuk, 
kamchiliklardan  xoli,  odam  degan  mukarram  nomga 
munosib ko‘rishni istaydi. Asarda ana shunga intilgan 
zotlar  va  o‘tkinchi  manfaat,  hokimiyatga  erishish 
yo‘lida  qabihlik  qilgan  kimsalar  taqdirining  o‘zaro 
kesishgan nuqtalari tasvir etilgan. •
Manfaatparastlik,  hasadgo‘ylik  shunday  illatki, 
unga  yo‘liqqan  kimsa  o‘ziga  ham,  o‘zgalarga 
ham  zug‘um  qilmasligi,  zarar  yetkazmasligi 
mumkin  emas.  General  Otelloning  mulozimi 
bo‘lmish  munofiq  va  hasadgo‘y  Yago 
o‘rinbosarlikka  uni  emas,  jasur  Kassioni 
tanlagani  uchun  ham  xo‘jayinidan,  ham 
leytenantdan  o‘ch  olishga  tutinadi.  Buning 
uchun  eng  tuban  yo‘ldan  borib,  generalning 
xotinini  buzuqlikda  ayblaydi.  O‘zining  arzimas 
manfaati  uchun  ulug‘  kishilarni  ham,  yuksak 
qadriyatlarni ham oyoqosti qilishga tayyor Yago 
Otelloning  ishonuvchan  va  oqko‘ngilligidan 
ustalik bilan foydalanadi. •
Otello  —  samimiy  odam.  U  turlanishni, 
kishilar  ko‘ziga  o‘zini  boshqacha 
ko‘rsatishni  istamaydi.  Oriyatli  bo‘lgani 
uchun  ham  xotinining  xiyonati  haqidagi 
xabarni  juda  og‘ir  kechiradi,  yo‘qotish 
dahshatidan  qutulolmaydi,  hamisha  shuning 
ta’sirida  yuradi.  Lekin  u  dardini  bozorga 
solmaydi,  odamlarga  tomosha  ko‘rsatishni 
istamaydi.  Otello  —  inson  hayoti,  umr 
mazmuni  haqida  ko‘p  o‘ylaydigan  va  uni 
to‘g‘ri  baholashga  urinadigan  o‘ychil  odam. 
Hamma  insofli  odamlar  singari  o‘ziga 
nisbatan talabchan. Mustahkamlash
•
1. Vilyam Shekspirning ilk asari?       
•
2 .  Shekspirning sahnada o`ynalgan ilk asari qaysi?
•
3 .  Shekspirning adabiy merosi?
•
4 .  Shekspirning mashhur tragedik asarlari? 
•
5 .  Shekspir qalamiga mansub komediyalar?       
•
6 .  Otello fojiasida ishonuvchan, sodda, odamlardan xiyonat kutmaydigan 
kishilar obrazi?   
•
7 .  Yago nima uchun Otellodan o`ch olmoqchi bo`ladi?
•
8 .  Rodrigo nima uchun Yagoga yordam beradi?
•
9 .  Otello nima uchun ro`molchani qadrlar edi?
•
1 0 .  General Otello nima uchun leytenanti Kassioni o`zidan uzoqlashtirgan 
edi? 
•
1 1 .  Shekspirning “Otello” tragediyasini ilk bor kim o`zbekchaga o`girgan?        E	’	T	I	B	O	R	I	N	G	I	Z	D	A	N	 	
X	U	R	S	A	N	D	M	
I	Z	!

VILYA M SHEKSPIR

Bilib oling! • Ingliz shoiri, dramaturgi, aktyori Vilyam Shekspir 1564- yilning 23- aprelida Yorkshir grafligidagi Stratford shahrida tug‘ildi. • Otasi — Jon Shekspir shaharning ancha mashhur kishilaridan bo‘lib, shahar boshqaruvining turli lavozimlarida ishlagan edi. • Onasi — Meri shu yerlik qadimiy, ammo kambag‘allashgan dvoryanlardan Robert Ardenning qizi edi.

Globus • 1598- yilda aka-uka Berbejilar Londonning shimoliy chetidagi eski teatrni buzib, uning uskunalaridan Temza daryosining janubiy qirg‘og‘ida «Globus» teatrini tikladilar. Shekspir ham yangi teatrning hissadorlaridan biri, ham o‘z ijodiy guruhiga ega aktyor edi. • 1608- yilda u katta foyda keltiradigan «Blekfrayerz» teatrining ham hissadorlaridan biriga aylandi.

«Qirol hazratlarining xizmatkorlari» • 1603- yil da qirol Yakov Shekspir truppasini o‘z himoyatiga oldi. Guruh a’zolari «Qirol hazratlarining xizmatkorlari» deb atalib, kamerdinerlar singari saroy xodimlari hisoblanishardi. • Shekspirning moddiy ahvoli yaxshilanib, Londondan ham, Stratforddan ham bir qancha mulk sotib oldi.