logo
  1. Bosh sahifa
  2. Diplom ishlar
  3. Umumiy
  4. BUYUK BRITANIYA DANIYA HUKMRONLIGI OSTIDA

BUYUK BRITANIYA DANIYA HUKMRONLIGI OSTIDA

Yuklangan vaqt:

12.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

99.310546875 KB
Ko'chirib olish
BUYUK BRITANIYA DANIYA HUKMRONLIGI OSTIDA MUNDARIJA Kirish ……………………………………………………………… I BOB BOSQINDAN HUKMRONLIKGACHA: DANIYA VA UNING BOSHLANISHI 1.1. Vesseksdagi Daniyaliklar va Buyuk Armiya 1.2 Tarozilarning o'zgarishi: ingliz kuchlari o'rtasidagi o'tish II BOB MUSTAMLAKACHILIK, TANGA ZARB QILISH VA MODDIY MADANIYAT 2.1 Guthrum va uning shohligi va Angliyani mustamlaka qilish 2.2 Daniyadagi til III BOB ALFRED HUKMRONLIGI OSTIDAGI ANGLIYA 3.1 Alfred, "Barcha ingliz xalqi" qiroli 3.2 Cherkov tasvirlariga Norse effektlari Xulosa ……………………………………………………………………….. Adabiyotlar ro‘yxati …………………………………………………………. Kirish Bugungi ijtimoiy-siyosiy sharoitda chegaralar ikki millat o‘rtasidagi ziddiyat yoki yagona davlatning bo‘linishi yoki hatto ikki xil munitsipalitetning tinch yo‘l bilan birlashishi bo‘ladimi, turli hodisalar va omillar natijasida o‘zgarib borayotganini ko‘ryapmiz. Ushbu chegaralar o'zgara boshlaganda, yangi tashkil etilgan davlatlar yoki suverenitetlarni tashkil etuvchi madaniyatlar o'rtasida alohida ta'sir mavjud. Bu madaniyatlar bu o'zgarishlardan oldin o'zaro munosabatlarga ega bo'lgan bo'lishi mumkin, ammo hozir ular ikkalasi ham bir narsaning bir qismidir; ular yagona millatning bir qismiga aylangan, ammo ular baribir madaniy xilma- xillikni saqlab qolishlari mumkin. Alohida madaniy guruhlarni bitta siyosiy boshqaruv ostida birlashtirish turli xil natijalarga olib kelishi mumkin. Ochiq to'qnashuvlardan tashqari, bu guruhlar madaniy gibridga aylanishi mumkin, bir madaniyat boshqasiga assimilyatsiya qilinishi mumkin (yoki ko'p bo'lsa, boshqalar). Odatda chegaralarda keskin o'zgarishlar yuz berganda, kamida bitta yoki bir nechta harakatlar sodir bo'ladi. Bu, albatta, dolzarb bo'lgan vaqt va joyning yorqin namunasi 9 va 10 - asrlarda Britaniya orollaridagi O'rta asrlar (yoki Viking davri) Skandinaviya faoliyatining eng yuqori nuqtalaridan biri bo'lgan Daniya davrida bo'lgan. Qisqa umr ko'rgan bo'lsa-da, vikinglar va ularning mintaqani bosib olishlari tufayli biz bugungi kunda Angliyani siyosiy chegaralar o'zgartirgan deb ataymiz. Vikinglar bostirib kirishi va turar-joylari tufayli bizda birlashgan siyosiy ingliz xalqi paydo bo'ldi. Milodiy 793 yil edi . Muqaddas Lindisfarne orolida qurilgan monastirga shimoldan o'zlarining mustahkam uzun kemalarida suzib yurgan bir guruh odamlar hujum qilishdi. Bu dengizchilar va jangchilar anglo-sakslar uchun daniyaliklar yoki shimolliklar sifatida tanilgan va bugungi kunda ular odatda vikinglar sifatida tanilgan. Bu Shvetsiya, Daniya va Norvegiyadan bo'lgan turli xil jangchilar, bosqinchilar va savdogarlardan iborat xalqaro konglomeratga berilgan belgi edi . Keyingi ikki yarim asr davomida dengizning narigi tomonidagi bu erkaklar va ayollar nasroniy shohliklari uchun dahshat sifatida tanilgan edilar, ammo kutilmaganda nasroniylikni qabul qilishlari bilan bu skandinaviyaliklarning ba'zilari xuddi shu e'tiqodning kuchli himoyachilariga aylanishdi. dastlab ularni va ularning ota-bobolarini shayton qilgan edi. Taxminan 1200 yil oldin Angliyaning shimoli-sharqiy qirg'og'idagi Lindisfarn orol monastiriga uyushtirilgan ushbu dahshatli reyddan so'ng, bugungi kunda ko'plab tarixchilar Viking davri boshlangan deb hisoblashadi. Haqiqatan ham, agar kimdir Vikinglar haqidagi biron bir matnni ko'rib chiqsa, u birinchi xatboshilarda, agar jumlalar bo'lmasa, bu dahshatli reydni tasvirlaydigan parcha topadi. Bu Skandinaviya va Evropa tarixining bir davri bo'lib, reydlar va boshqa zo'ravon o'zaro ta'sirlar, ushbu shimoliy madaniyat va ular aloqa qilgan madaniyatlar o'rtasidagi ijtimoiy va siyosiy almashinuvlar, Evropa, Yaqin Sharq va hattoki savdo va kashfiyotlar bilan tavsiflanadi Biroq, bu harakatlar natijasida bizning shimoliy Yevropa jamiyati haqidagi imidjimiz buzildi. Vagner tasvirlari va vahshiylik tuyg'usi bilan eng uzoq vaqt davomida xiralashgan bu Skandinaviya xalqining haqiqiy tarixi hali ham arxeologik tadqiqotlarning yanada rivojlangan shakllari orqali bizga ochib berilmoqda. Ushbu tadqiqotni ushbu asrda yozilgan matnlarni keyingi tadqiqotlarga qo'shish Vikinglar ular bilan aloqa qilgan kishilarga qanday ta'sir qilganini tushunishimizga yordam beradi. Men olib borgan tadqiqotimdan maqsad vikinglar Angliya va uning aholisiga qanday ta'sir ko'rsatganligini va ular da'vo qilgan Daniya deb nomlangan hudud anglo-sakslarga o'zlarining "inglizliklari" haqida yaxshiroq tushuncha berganligini yanada chuqurroq o'rganishdir. va ularni o'z shaxsiyatini yaratishga undadi. Biroq, birinchi navbatda, anglo-sakslar o'zlarini bu davrda qanday ko'rganliklarini tushunish uchun, avvalo, ularning Angliyaga qanday kelganini va ingliz jamiyatida nasroniylikning o'rnatilishini o'rganish kerak. Ushbu muhim tarixiy ma'lumot bilan men o'quvchimga Vikinglar davri natijasida inglizlar qanday o'zgarishlarni boshdan kechirganligi va bugungi kunda biz bilgan ingliz o'ziga xosligi qanday boshlanganligi haqidagi g'oyani tushunishini xohlayman. Boshqacha qilib aytganda, IX asrdagi Skandinaviya faoliyati tufayli biz yagona ingliz o'ziga xosligini shakllantirdik. Milodiy 450 - yildan keyin Angliya Rim istilosi ostida qolmaganida, orol german qabilalarining bostirib kirishi uchun ochiq edi. Bu qabilalar Anxeln deb nomlanuvchi hududdan kelgan burchaklardan, Saksoniyadan kelgan saksonlardan va Daniya shimolidan kelgan jutlardan iborat edi. Afsuski, bu davr bizga etarlicha zamonaviy kontekstual dalillarni taqdim etmaydi, shuning uchun Britaniyaning birinchi german bosqinlari paytida voqealar qanday sodir bo'lganligini tushunish uchun keyingi manbalarga tayanishimiz kerak. Albatta, biz bu ma'lumotni o'rtacha shubha bilan qabul qilishimiz kerak. VII asr oxiri va VIII asr boshlarida yashagan ilk ingliz yozuvchisi Bede Muhtaram o'zining "Ingliz xalqining cherkov tarixi" asarida german xalqlarining ushbu kuchli oqimi haqida batafsil ma'lumot beradi. Dastlab, dengizning narigi tomonidagi bu qabilalar o'sha paytda britaniyaliklarning qiroli bo'lgan Vortigern tomonidan unga va uning xalqiga janubga doimiy tahdid bo'lgan Piktlarga va boshqa shimoliy kelt qabilalariga qarshi kurashda yordam berish uchun taklif qilingan. Birinchi jildining o'n beshinchi bobida u shunday yozadi: “Rabbimiz 449-yilda Mars Valentinian bilan imperator etib tayinlangan va Avgustdan qirq oltinchi yilda imperiyani yetti yil boshqargan. Keyin yuqorida aytilgan qirol tomonidan taklif qilingan burchaklar yoki sakslar xalqi uchta uzun kema bilan Britaniyaga etib kelishdi va ularga o'sha qirol tomonidan i tog'ning sharqiy qismida yashash uchun joy ajratdilar. Shunday qilib, ular o'z vatanlari uchun kurashayotgandek tuyulishi mumkin, ammo ularning asl niyatlari uni qul qilish edi. 12 Ushbu yollanma askarlarning qit'adan yollanishi orolda nemislarning joylashishining boshlanishi edi. O'zlarining qayiqlarida suzib yurgan bu jangovar erkaklar asrlar o'tib Skandinaviyadagi amakivachchalariga o'xshab, quruqlikdagi xizmatlari uchun haq olishgan va bir muncha vaqt o'tgach, ular zamonaviy Angliyaning turli mintaqalarida istiqomat qilishgan. Bu hududlarda turli qabilalar yashagan: “Jutlardan Kent, Uayt oroli va G arbiy Sakslar provinsiyasida, shuʻ kungacha Uayt orolining ro parasida o tirgan, Jut deb ataladigan odamlar kelib ʻ ʻ chiqqan. Sakslardan, ya'ni hozirgi Eski Saksoniya deb ataladigan mamlakatdan 12 Bede, I kitob Sharqiy Sakslar, Janubiy Sakslar va G'arbiy Sakslar kelib chiqqan. Burchaklardan, ya'ni Angliya deb ataladigan va o'sha paytdan beri cho'l bo'lib qolayotgani aytilgan, Jut va Saks provinsiyalari o'rtasida Sharqiy burchaklar, Midland burchaklari, Mercians, Nortumbriyaliklarning barcha irqi, ya'ni Xamber daryosining shimoliy qirg'og'ida yashovchi xalqlar va inglizlarning boshqa xalqlari. Bedening so'zlariga ko'ra, ko'p yillik migratsiyadan so'ng nemislar soni tez orada mahalliy bretonlarnikidan oshib ketdi, bu uning so'zlariga ko'ra, burchaklar, sakslar va jutlarning o'zlarining sobiq dushmani piktlar bilan ittifoq tuzishiga olib keldi va inglizlarni vayron qilib, oxir-oqibat ularni itarib yubordi. g'arbiy qirg'oq bo'ylab shimolda va g'arbda hozirgi Uels va Kornuoll hududlariga borib taqaladi, bu erda mahalliy aholi "o'z mamlakatlarida davom etib, o'rmonlar, toshlar va tog'lar orasida ayanchli hayot kechirishdi va oziq-ovqat etarli emas edi. hayot va har bir lahza ularning oxirgisi bo'lishini kutish" (garchi hozir inglizlar u erdan vatanlarini tark etishmagan, aksincha Anglo-Sakson madaniyatini o'zlashtirgan deb ishonishgan. Eramizdan avvalgi 450-600 yillar oralig ida nemislar hukmronliginingʻ keyingi asrlarida Angliyaning sharqiy qirg oqlariga kelib, g arbga qarab yo l olgan ʻ ʻ ʻ turli qabilalarning boshliqlari tomonidan qirolliklar tashkil etilgan. O'sha paytda tug'ilgan qirolliklar Kent bo'lib, uni Oisk ismli odam yaratgan, Sharqiy Angliya, qirol Vuffa tomonidan asos solingan, Deyra keyinchalik Nortumbriya, Uesseks va Sasseks deb nomlangan, ular mos ravishda G'arbiy Sakslar va Janubiy Sakslar tomonidan joylashtirilgan. , va Mercia Angliyaning midland yurishlarida. Bu nomlar keyinchalik siyosiy va ijtimoiy muhitning o zgarishini ifodalash uchun ʻ yaratilgan va ularning mavjudligi uchun bir-biriga tayangan (masalan, G arbiy ʻ saksonlar o z nomlari tegishli bo lishi uchun Sharq va Janubiy sakslarni talab ʻ ʻ qiladilar). Bu alohida qirolliklar bir nechta siyosiy to'qnashuvlarda qatnashgan (ayniqsa, orolning g'arbiy va shimolida omon qolgan Britaniya xalqlari bilan) va inglizlarning g'arbga kengayishiga olib kelgan murakkab ittifoqlar tizimida qatnashgan. Olimlar tomonidan qabul qilingan ikkita qarash mavjud bo'lib, ular bu erta shohliklar qanday va nima uchun ular qaerda paydo bo'lganligini tushuntiradi va bu qarashlarning ikkalasi ham ishonchlidir. Anglo-sakson erlarini qurish bilan bog'liq g'oyalardan biri qadimgi Rim hududiy belgilarini va inshootlarini butunlay buzib tashlash va ularni oldingi chegaralarni hisobga olmagan yangilari bilan almashtirishdir. Bu g'oya Bede o'zining " Ruh tarixi " asarida tasvirlangan stsenariyga mos keladigan ko'rinadi . Boshqa nuqtai nazar shundaki, dastlab Rim davrida belgilangan bu hududlar va ba'zi Romano-Britaniya markazlari egallab olingan va ularning davomiyligini boshdan kechirgan, bu ularning erta o'rta asrlarda saqlanib qolishiga yordam bergan 13 . Xaymanning so'zlariga ko'ra, bu g'oya to'plangan qabila qirolliklari g'oyasiga emas, balki tarqoq ozchilik anglo- sakson guruhlari o'zlarining kattaroq qo'shni jamoalari tomonidan qo'shilib ketishi haqidagi fikrga e'tibor beradi 14 . Ushbu alohida qirolliklarni boshqarishga kelsak, etakchilik german amaliyotlaridan kelib chiqqan bo'lib, unda rahbarlar odatda janglarda o'zlarini qanchalik yaxshi ko'rsatganligi bilan tanlanadilar. Anglo-Sakson Angliyasida qirollik qirol va uning zodagonlari yoki qoziqlari o'rtasidagi o'zaro manfaatli munosabatlarga tayangan. Nemis an'analariga ko'ra, qabila boshlig'i yoki king jang va bosqin yo'li bilan qo'lga kirita oladigan xazina yoki boylikdan qat'i nazar, uning bir qismi zodagonlar o'rtasida taqsimlangan. Bu qirol o'z zodagonlarining sadoqati va xizmatiga ega bo'lishini ta'minlash uchun edi, zodagonlar esa bu sodiqlik uchun haq to'lashning afzalliklarini his qilishdi. Agar biz Bedening shohliklar haqidagi tavsifiga yana bir bor nazar tashlasak, u ular egallab turgan hudud nomi bilan emas, balki guruh nomi bilan ularga va ularning tashkil topishiga ishora qilganini bilib olamiz 15 . Bundan xulosa qilishimiz mumkinki, bu qabila guruhlari va tashkil topgan saltanatlar qarindoshlik, oilaviy va etnik rishtalarga 13 Highman 137 14 O'sha yerda, 139 15 O'sha yerda, 140 asoslangan edi. Bu kontseptsiya sovg'a berish harakati bilan birga bu shohliklarni go'dakligida birga ushlab turganga o'xshaydi. Biroq, bu, albatta, bu guruhlarning bir-biri bilan jang qilishiga to'sqinlik qilmadi, ayniqsa bu jamiyat urushga qaratilganligini hisobga olsak, lekin bu bu podshohlar o'zlarining hukmronlik qilish huquqiga va sodiqlikka erishish uchun faqat zo'ravonlikka tayanganligini anglatmaydi. ularning izdoshlari. Bunga muzokaralar olib borish va resurslar yaqinida strategik joylashtirish orqali ham erishish mumkin edi 16 . Ular bir-birlari bilan qanday ittifoq yoki adovatga ega bo'lishidan qat'i nazar, haqiqat shundaki, bu qirolliklar va ulardagi odamlar o'zlarini ingliz xalqi kabi ko'rmadilar . Romano-Britaniya madaniyatining kuchli elementi bo'lgan nasroniylik belgilari anglo-sakson bosqinlari natijasida butun Angliyada deyarli yo'q bo'lib ketdi. Ko'rinishidan, u g'arbdagi Keltlar qirolliklari bilan birga saqlanib qolgan, ammo bu dinni beshinchi asrdan VI asr oxirigacha o'zlari bilan birga olib kelgan o'zlarining politeistik dinlariga amal qilgan anglo-sakslar tomonidan amal qilganligi haqida juda kam dalillar mavjud. Xristianlikka ingliz harakati dastlab Angliyaning janubi-sharqida Avgustinning sa'y-harakatlari bilan Kent qirolligida boshlangan. Milodiy 597 yilda Rim papasi Gregori tomonidan yuborilgan bu rohib Kent qiroli Telberhtni va uning o'n mingga yaqin fuqarolarini muvaffaqiyatli o'zgartirdi, bu ularning qiroliga sodiqligi inglizlarning qarorlariga qanday ta'sir qilganini ko'rsatishi mumkin edi. Avgustin o'zini va izdoshlarini qadimiy Kenterberi shahrida joylashtirishga muvaffaq bo'ldi, u erda u miloddan avvalgi 597 yildan 604 yilgacha episkop sifatida ishlagan. Kenterberining Angliyadagi xristian amaliyotining bazasi sifatidagi roli tufayli bu erda joylashgan bu episkop Angliyaning yakuniy nasroniy hokimiyati hisoblanadi. VI asr oxirida Kolumba kabi irlandiyalik missionerlar tomonidan Shotlandiya, Shimoliy Angliya va Britaniya shimolidagi orollarga nasroniylikni olib kelish uchun yana bir harakat qilingan. Uning sa'y-harakatlari va zamondoshlarining sa'y-harakatlari tufayli bir nechta monastir aholi punktlari 16 Hayman, 143 mavjud edi. Kolumbaning hayoti davomida Shotlandiyada muvaffaqiyatli asos solingan 17 . Kolumba tomonidan asos solingan, ingliz-sakson xristianligida bevosita ishtirok etgan yagona monastir Iona orolida joylashgan edi. Aynan shu orol monastiridan u erda rohib sifatida yashagan birinchi taniqli anglo-sakson nasroniylari topilgan. Miloddan avvalgi 635 yilda Nortumbriya shohi bo'lgan Osvald toj kiyishdan oldin surgun paytida monastirda qoldi va hokimiyat tepasiga ko'tarilgach, u oroldan ruhoniylarni Nortumbriyaga kelishlarini so'radi, shunda ular o'zining barcha fuqarolarini o'zgartira oladilar. Lindisfarnga qilingan reyddan so'ng, ko'proq daniyaliklar va norvegiyaliklar g'arbiy yo'lni bosib o'tdilar, ular Angliyaga bosqinlarini cheklab qo'ymay, balki qit'aga va uning atrofida qirg'oq bo'ylab suzib, butun Evropa bo'ylab daryolarni kesib o'tishdi. Olaf Tryggvaso n, Harald Bluetooth kabi erkaklar va bir nechta noma'lum shaxslar ushbu davrni belgilab bergan reyd va ijtimoiy-siyosiy almashinuvlarda ishtirok etib, o'zlari uchun nom chiqargan va bugungi madaniyatga ta'sir qiladigan afsonaviy maqomga ega tarixiy shaxslarga aylanishgan. kino ko'ngilocharlari, texnologik innovatsiyalar (masalan, Bluetooth), adabiyot va boshqalar. Shimoliy Evropadan kelgan bu erkaklar va ayollar va ularning faoliyati Vizantiyaliklar va Karolingiyaliklar tomonidan tuzilgan imperiyalarning siyosiy tuzilishiga ta'sir ko'rsatdi. Shunga qaramay, bu ishning diqqat markazida bu odamlar Angliyaning xarakteriga ta'sir qilish uchun nima qilgani va ularning Britaniya orollariga bostirib kirishi va joylashishi ortidagi sharoitlar ingliz o'ziga xosligini shakllantirishga qanday yordam berganiga qaratiladi. Bular boshqa tilda gapiradigan, turli xudolarga sig'inadigan xalq edi va ko'pchilik ingliz erkaklari va ayollari faqat vayron qilish va uylarini butunlay vayron qilish uchun Xudoning la'nati sifatida ko'rildi. Ammo bu skandinaviyaliklar o'sha odamlarga o'xshash bo'lib, o'zlarini dengizdan kelgan dahshatli illat deb 17 Somerville veb bilgan, inglizlar o'ylagandan ham ko'proq edi. Bu ikki madaniyat, bir necha asrlar davomida dengiz ularni bir-biridan ajratib tursa ham, bir german guruhidan kelib chiqqanligini hisobga olsak, bu ikki madaniyat o'rtasida hali ham ajoyib o'xshashliklar mavjud. Misol uchun, bu guruhlar dastlab bir xil xudolar to'plamining an'analariga sig'inishgan va ularga ergashganlar va inglizlar daniyaliklar bilan uzoq aloqaga kirishgunga qadar faqat bir necha asr davomida to'liq nasroniy bo'lishgan. Ularning tili Skandinaviyadagi amakivachchalarining tilidan farq qilgan bo'lsa-da, hali ham tillarida grammatika kabi ko'plab o'xshash elementlarga ega edi, shuningdek, bir nechta odamlar va narsalar uchun atamalar sifatida ishlatilgan. Birlamchi manbalarni o'rganish va jismoniy artefaktlar va moddiy madaniyatni tahlil qilish orqali biz Vikinglar ingliz madaniyatiga qanday ta'sir ko'rsatishi (to'g'ridan-to'g'ri va bilvosita) bo'lishi mumkin bo'lgan turli usullarni o'rganamiz va bu ta'sir oxir-oqibat qanday qilib birlashgan holda olib keldi. Umumiy o'ziga xoslikka ega inglizlar. Bu tanga zarb qilishdan yangi suverenitetni belgilash usuli sifatida foydalanishdan tortib, inglizlar va daniyaliklar o'rtasida tuzilgan siyosiy kelishuvlar, cherkov yodgorliklari va ularga kiritilgan o'zgartirishlar va ular Daniya davrida olib kelishi mumkin bo'lgan narsalarga qadar bo'ladi. I BOB . BOSQINDAN HUKMRONLIKGACHA: DANIYA VA UNING BOSHLANISHI 1.1 Vesseksdagi Daniyaliklar va Buyuk Armiya VIII asr Angliyada va butun Evropada keskin o'zgarishlar davri bo'ldi. Skandinaviyalik yigitlar o'z boyliklarini izlash va janglarda shon-shuhrat topish uchun otlanar ekan, dengiz bo'ylab bosqinchilar soni ko'paydi. Bu jangchilar va bosqinchilar bu begona mamlakatlarda markaziy hokimiyatga ega bo'lmagan va bosqinga moyil bo'lgan parchalangan qirolliklarni topdilar. Angliya kabi alohida qirolliklardan tashkil topgan Irlandiya va Shotlandiya ham Viking kuchlarining ta'sirini his qildi; Bular birinchi navbatda Norvegiyadan edi va oxir-oqibat bu ikki er chet el bosqinchilari qo'liga o'tdi. Demak, Angliya, garchi e'tiqodda birlashgan bo'lsa-da, o'zini munosib himoya qila oladigan birlashgan davlatga aylanmagan bo'lsa ham, bu kuchlar qurboni bo'lishi ajablanarli emas. VIII asr oxirida sodir bo'lgan reydlardan so'ng, Angliyada Viking faoliyati haqida deyarli hech narsa aytilmagan nisbatan uzoq bo'shliq mavjud. Faqat 835 yilga kelib , Sheppey orolini bosib o'tgandan so'ng, Anglo-Sakson yilnomasi vikinglar yoki daniyaliklar haqida biron bir narsani eslatib o'tishni davom ettiradi 18 , chunki inglizlar bu bosqinchilarni nomlashga odatlangan edi. Bu hujum faqat " Her hepne men oferhergeadon Sceapige " so'zlari bilan tasvirlangan yoki "Bu erda majusiylar Sheppeydan o'tib ketishdi" 19 Aynan shu hujumdan so'ng asr oxirida reydlar tez-tez bo'lib ketdi va ularga nisbatan ancha keng miqyosda rejalashtirilgan va amalga oshirildi. Lindisfarnni ishdan bo'shatgan o'z salaflari. Sheppeyga qilingan hujumdan bir yil oldin , daniyaliklar Gollandiyaga e'tibor qaratib, qit'a bo'ylab reydlar uyushtirishgan . AH Smitning so'zlariga ko'ra, Sheppeyni qo'lga kiritgan bu vikinglar guruhi Gollandiyada harakat qilgan guruhlar bilan qandaydir aloqada bo'lishi mumkin 20 . Agar shunday bo'lgan bo'lsa, Sheppeydagi reydlar 18 Men daniyaliklar, skandinaviyaliklar va vikinglar so'zlarini Shimoliy Evropadan kelgan bu odamlarni tasvirlash uchun bir-birining o'rniga ishlatmoqchiman. 19 Qarang : Parker yilnomasi, 832 yil 20 Smit, 17 guruhi keyingi yillarda Skandinaviyadan suzib ketganlar kabi kattaroq, uyushgan guruhning bir qismi bo'lishi mumkin edi. Biroq, bizda bu da'voni tasdiqlovchi dalillar etarli emas va Sheppeydagi bu guruh butunlay alohida operatsiya bo'lishi mumkin edi. Sheppidan so'ng, inglizlar va vikinglar o'rtasidagi reydlar va janglar yillar davomida Xronikada asosiy mavzu bo'ldi, chunki Vikinglar Temza bo'ylab Kentga va undan keyin Angliyaga yo'l olishdi 21 . 836 yilda daniyaliklar orolning janubiy qirg'og'ini aylanib o'tishdi va Somersetdagi Bristol kanalidagi Karxemptonga qo'ndi. Daniyaliklar bu erda Vesseks qiroli Ekgberht va uning dahshatli mag'lubiyatga uchragan odamlari tomonidan qarshilikka duch kelishdi 22 . Aytish mumkinki, aynan shu reyd va Karxemptondagi keyingi jang oddiy talonchilikdan inglizlar va vikinglar o'rtasidagi ochiq jangga o'tishni belgilaydi. Daniyaliklarning juda ko'p soni ushbu reydning tabiati va Skandinaviyalarning Angliya va uning yerlariga bo'lgan qiziqishini qanday ko'rishimiz mumkinligini ko'rsatishi mumkin. "Bu erda qirol Ekgberht Kargemptonda o'ttiz beshta kema yuki bilan jang qildi va katta qirg'in sodir bo'ldi va daniyaliklar jang maydonini egallab olishdi va ikki episkop, Xerfert va Uayten vafot etdi, ikki aldormen Dudda va Osmond vafot etdi." Aynan Karxemptondagi jangda biz buni Lindisfarnni vayron qilgandek oddiy reyd emas, balki zabt etish uchun intilishning urug'i deb hisoblash mumkinligini allaqachon ko'rishimiz mumkin. Bu erda Xronika tomonidan berilgan kemalar soni , agar u etarlicha aniq bo'lsa, har qanday tezkor reyd uchun juda katta guruh bo'lishi mumkin edi. Vikinglarni dengiz bo'ylab olib o'tadigan uzun kemalar o'rtacha yigirma ikki kishini tashishga qodir edi, ya'ni bu jangchilar va ekipajlarning alohida guruhi etti yuzdan ming kishigacha bo'lgan edi. Har qanday mudofaa kuchlari yetib kelgunga qadar qishloqqa borib, shoshilib ketish uchun juda ko'p odam bo'lar edi. Bundan oldingi reydlar odatda kichikroq erkaklar 21 Fergyuson, 133 22 ikkinchi kelishuv 843 yilda daniyaliklar va Ekgberhtning o'g'li ^thelwulf o'rtasida sodir bo'ldi va bu inglizlarning g'alabasi bilan yakunlandi. (Qarang: Parker yilnomasi) guruhlaridan iborat edi, chunki "kirish, g'azablanish va qochish individual va muvofiqlashtirilmagan bosqinchilar uchun oson edi". Yashirinlik va ajablanish vikinglarga qirg'oq bo'ylab reyd qilishda afzallik bergan narsa edi. Yuqorida ta'kidlab o'tilganidek, bu keyingi guruhlarda ayniqsa qiziq narsa ularning kattaligi edi. 830-yillarda bo'lib o'tgan reydlar juda katta bo'lib, o'ttizdan o'ttiz beshtagacha kema kuchiga ega bo'lsa-da, inglizlar hali ham bu guruhlardan o'zlarini himoya qila oldilar, bu ularni hech bo'lmaganda boshqarish mumkin edi. Anglo - Sakson yilnomasi Vesseks aholisining vikinglarga qarshi qo'lga kiritgan bir nechta g'alabalarini sanab o'tadi. 838 yilda daniyaliklar o'sha paytda ingliz hokimiyatidanajralib chiqishga umid qilgan kornishmenlar bilan ittifoq tuzdilar . Biroq, bu birlashgan kuch qirol Ekgberht va Uesseks erkaklari tomonidan Xingston Downda mag'lub bo'ldi, bu inglizlarning chet elliklar ustidan birinchi g'alabalaridan birini belgiladi. Ushbu g'alabalarga qaramay, Angliyaga kelgan Skandinaviyaliklar soni bir necha o'n yil ichida juda ko'paydi va mahalliy qarshiliklarga to'sqinlik qilmadi. 851 yilda Kenterberi va Londonga qilingan hujum uch yuz ellik kemadan iborat armiyaning ishi bo'lgan. Shunga qaramay, bu raqamlarga qaramay, inglizlar Vesseksning Helwulf va Mersiyalik Beorhtwulf Temza ustidan daniyaliklarni kutib olish uchun o'tganlarida, Vikinglar bilan bo'lgan janglarida g'alaba qozonishdi. Bu g'alaba yilnomachilar tomonidan ta'riflangan pwt mwste wwl geslogon on hwpnum herige pe we secgan hierdon op pisne ondweardan dwg 23 yoki "biz eshitgan majusiylar armiyasining bugungi kungacha bo'lgan eng katta qirg'ini" deb ta'riflangan g'alabaga olib keldi. Xayman aytganidek, agar biz Xronika uni o'qishda biz uchun 24 chizgan taassurotlarga tayanadigan bo'lsak, bu vikinglar "baribir mavjud bo'lgan tahdid" edi . Inglizlarning muvaffaqiyati bebaho bo'lmadi, chunki aldormenlarning bir qismi jangda o'ldirilgan va G'arbiy Sakslar va Mercianlar tomonidan hali ham mag'lubiyatga uchragan. 830 va 840-yillardagi bu majburiyatlarning barchasi kelgusi yillarda inglizlar uchun katta qiyinchilik 23 Qarang : Parker yilnomasi , 851 yil 24 Highman, 258 tug'diradigan yanada buyukroq narsaning belgisi edi. 865 yilning kuzida vikinglar katta kuch bilan Angliyaga qo'nishdi, uni inglizlar (o'sha vaqt va joy uchun juda mos) "Buyuk majusiylar armiyasi" 32 deb atashgan, buning maqsadi yagona hududni kengaytirish edi. . Bu so'nggi bir necha o'n yilliklar davomida rivojlanayotgan bo'lishi mumkin bo'lgan ambitsiya edi, chunki daniyaliklar o'tirishlari yoki qish uchun lagerlar qurishlari, uyga qaytishga shoshilmasliklari, aksincha o'zlarining istehkomlarini qurishlari va nisbatan bir joyda bir joyda qolishlari mumkin edi. uzoq vaqt, o'tgan yillardagi odatiy reyd bilan kutilganidan uzoqroq. Bunday faoliyat faqat Angliya bilan chegaralanib qolmagan. Milodiy 840 yilda vikinglar qish bo'yi Irlandiyada qolishdi va uch yildan so'ng Fransiyada ham shunga o'xshash hodisa yuz berdi; Angliyadagi qishki lagerlar o'sha paytda G'arbiy Evropada Viking tendentsiyalarining o'zgarishining aksi edi 33 . Garchi bu buyuk armiya Evropaning shimolidan yangi kelgan odamlardan iborat emas edi, balki uning o'rniga Jarl va qirollar o'rtasida shartnoma tuzishdan oldin Irlandiya, Fransiya va Britaniya orollarida faoliyat yuritgan bir nechta turli guruhlardan iborat edi. bu qo'shinni o'z ta'qiblarida katta samaradorlik va ular o'rtasidagi hamkorlikda boshqarar edi 34 . Va daniyaliklar endi o'z harakatlarini qirg'oq chizig'ida davom ettirmadilar, aksincha ular Angliyada topilishi mumkin bo'lgan ko'plab daryolar va estuariylar orqali ichki qismga etib borishdi va Viking uzun qayiqlari o'zlarining manevrlari va dizayni tufayli suzishga muvaffaq bo'lishdi. sayozroq suvlarni bosib o'tish. Reydlar odatda qisqa muddatli mavsumiy ishlar bo'lib, ular bahorda yaxshi yelkanli ob-havodan foydalanib, qish fasli bilan dengizlar to'polon bo'lishidan oldin o'zlarini uyga qarab yo'naltirishardi. yaqin kelajakda tuzilgan. Fergyuson The'da yozganidek Vikinglar, bu armiyaning kelishi va uning zabt etishga intilishi "Angliyadagi Vikinglar mavjudligini" butunlay o'zgartirdi 25 . Mashhur Ragnar Lodbrokning o'g'illari Ingvar va Halfdan boshchiligida aytilgan bu qo'shin Sharqiy Angliyadan yo'l oldi, Sharqiy Angliyaliklar bilan sulh 25 Fergyuson . 135 tuzdi va ularga yordam va otlar berildi, Humber daryosi bo'ylab shimolga otlandi va York shahri tomon. O'sha paytda bu shahar ikki kishi, ^lla va Osbert o'rtasida kelishmovchilikni boshdan kechirayotgan edi, ularning ikkalasi ham Nortumbriya taxtini o'zlari uchun egallashga tayyor edilar. Bu ikki kishi Buyuk Armiyani va uning York uchun tahdidini ko'rgan vaqtga kelib, ular allaqachon Vikinglar qo'liga tushishga mahkum edilar. "Va Daniyaliklar Yorkda qarorgoh qurishdi va shaharga bostirib kirishdi va ularning ba'zilari devorlarga kirib ketishdi va Northumbrians katta qirg'in qilindi, ba'zilari [devorlar] ichida, ba'zilari ularning tashqarisida va ikkala shoh ham o'ldirildi va kim daniyaliklar bilan tinchlik o'rnatdi" Ushbu jangdan va shaharni egallab olgandan so'ng, biz daniyaliklarning ingliz xalqlaridan biriga ega bo'lgan yirik siyosiy ta'sirining birinchi holatlaridan birini ko'ramiz. Osbert va Ellaning o'limi bilan daniyaliklar o'zlari tanlagan yangi rahbarni - Ekgberht ismli odamni (Marhum Vesseks qiroli bilan adashtirmaslik kerak) o'rnatdilar, u ta'sir ostida faoliyat yuritadigan qirol bo'lib xizmat qiladi. vikinglar va o'zlarini Skandinaviyalarga bo'ysungan Northumbria ns ustidan boshqaradi . Ikki yil o'tgach, Buyuk Armiya o'zining navbatdagi nishoni - Sharqiy Angliya Qirolligini tanladi va 869 yilning qishida Thetforddagi qishki kvartallarni egalladi. Keyinchalik ularni qirol Edmund kutib oldi, u o'z armiyasi bilan daniyaliklarga qarshilik ko'rsatgan va jangda halok bo'lgan. Xronikada Buyuk Armiyaning Mercian shohligi bo'ylab sayohati va undan keyin sodir bo'lgan jang qisqacha tasvirlangan. “Bu yerda bosqinchi armiya Mersiya orqali Sharqiy Angliyaga otlandi va Thetforddagi qishki qarorgohlarni egalladi. O'sha qishda mehribon Edmund ular bilan jang qildi va daniyaliklar jangda g'alaba qozondi va qirol o'ldirildi va bu yer egallab olindi. Nikolas Xaymanning so'zlariga ko'ra, bu Xronikada birinchi marta ingliz qirolliklarining Vikinglar mezbonlari tomonidan bosib olinishi haqida alohida eslatib o'tiladi. Ushbu jangdan oldin vikinglar qanday g'alaba qozongan bo'lishidan qat'i nazar, ular bilan inglizlar o'rtasida tinchlik bitimi tuzilganga o'xshaydi, holbuki bu voqea haqiqiy egallashni tasvirlaydi. O'limi bilan qirol Edmund "butparastlar qo'lida o'ldirilgan" nasroniy shohi sifatida shahidlikni boshdan kechirdi va uning yangi avliyo unvoni keyingi tangalar (kuchli siyosiy vosita, bu haqda keyingi bobda muhokama qilinadi) sce eadmund yozuvida ko'rinadi yoki "Ey, avliyo va qirol Edmund!" 1.2 Tarozilarning o'zgarishi: ingliz kuchlari o'rtasidagi o'tish Ushbu bosqindan va undan oldin sodir bo'lgan ko'plab reydlardan bir necha yillar oldin Mersiya orolda hukmron qirollik bo'lgan. Biroq, bu Skandinaviya kuchlarining harakati va faolligi bilan, uzoq vaqt davomida turli xil ingliz qirolliklari o'rtasidagi munosabatlarni tavsiflab kelgan kuchlar muvozanati IX asrda keskin o'zgarishlarni boshdan kechiradi. 866 yilda Buyuk Armiya kelishi bilan Mercia, agar vikinglar shimoldagi Osberht va Izabella o'rtasidagi tarqoqlik va tartibsizlikdan foydalansalar, sayohat qilishlari kerak bo'lgan o'tish joyi edi. Armiya 867 yil oxirida Yorkni egallab, o'zlari tanlagan qirolni tayinlaganidan keyin Mersiyaga qaytib keladi va o'sha yili Nottingemda qishlaydi. Ushbu qishki lagerlar bunday kattalikdagi guruhni ushlab turish uchun etarli joy va oziq-ovqatga muhtoj bo'lar edi va o'sha yili mahalliy aholi va resurslarga qanday zarar yetkazilishini tasavvur qilish mumkin edi. Mercian qirol Burgred va uning maslahatchilari qirol Tered va uning yigirma yoshda bo'lgan ukasi Alfreddan yordam so'rab, bu qo'shinni o'z qarorgohidan olib chiqishga urinishgan. Oxir-oqibat, hatto Vesseks qirolligi yordamida ham Mercians daniyaliklarni o'z yurtlaridan haydab chiqarish rejalarida muvaffaqiyatsizlikka uchradi. King Burgred 871 va 872 yillarda London va Linkolnshirga yangi hujumlar bilan keyingi yillarda yana qiladigan tinchlikka erishish uchun Vikinglarga pul to'lashga majbur bo'ldi. Daniyaliklar bilan qayta- qayta tinchlik o'rnatish Merciansga qanday bosim o'tkazgani haqida tasavvurga ega bo'lish uchun ko'p o'ylashning hojati yo'q, chunki " Xronikada " aniq narx haqida hech narsa aytilmagan bo'lsa-da, tinchlik uchun narx juda qimmatga tushdi. . Bu armiya o'zining dastlabki faoliyatida nafaqat qirollikka moliyaviy ta'sir ko'rsatdi, balki vikinglar qirol maqbarasini egallab olganida, ular Merciansga ruhiy ta'sir ko'rsatdi. Bu ma'naviy ahamiyatga ega bo'lgan joy sifatida qabul qilingan va Sent-Vistan cherkovi uchun diniy joy sifatida ham foydalanilgan. Ushbu cherkovning joylashuvi skandinaviyaliklarga strategik ustunlik beradi, chunki vikinglar o'zlarini mustahkamlab, ushbu sayt bo'ylab U shaklidagi istehkomlarni ishlab chiqdilar. Mercia Qirolligi uchun eng katta zarba, Vesseks qirolining ittifoqchisi qirol Burgredning 874-yilda qishlash paytida daniyaliklar tomonidan taxtdan haydalishi bo'ladi. Bu qirol surgunga aylangan qit'aga sayohat qildi. , oxir-oqibat Rimga etib keldi va ko'p o'tmay vafot etdi. Burgredni taxtdan ag'darib, uni surgunga haydab yuborgandan so'ng, Skandinaviya kuchlari shimolda York shahri bilan bo'lgani kabi, uning o'rniga o'zlari tanlagan qo'g'irchoq qirolni qo'yishdi. Mercian taxtini egallagan bu odam Seolvolf nomi bilan tanilgan va bu ismning ikkinchisiga aylanadi. Xronikada u yomon ta'riflangan bo'lsa-da (u bosqinchilar tomonidan unvon berilganligi sababli u "ahmoq podshoh" deb ta'riflangan), uning qonuniyligiga hech kim qarshi chiqqani haqida hech qanday ma'lumot yo'q. Daniyaliklarning Ceolwulfni o'rnatish bo'yicha qilgan bu tanlovi ko'proq siyosiy ahamiyatga ega bo'lishi mumkin edi, bundan tashqari, bu ularning manfaatlariga mos keladigan qirol bo'lishi mumkin edi. Bu odamga hamroh bo'lgan nasabnoma bor edi, bu uning Mercia Qiroli unvoniga da'vosini kuchaytiradi. Bu Seovulf qirol Seolvolf I ning avlodi deb hisoblangan va Seolvolf II taxtga tarixiy da'vo bilan bog'liq . Bu qadimiy chiziq aslida Brugredning uyiga raqib bo'lganligi ajablanarli emas va bu, ehtimol, daniyaliklarning o'z ehtiyojlariga mos keladigan hukmni topish uchun qilgan hiylasining bir qismidir. Ushbu siyosiy aralashuv va armiyaning Angliyada uzoq vaqt qolishi, D.M.Xedli o'zining kitobida yozganidek , vikinglar "o'z harakatlarida siyosiy jihatdan zukko bo'lgan va, ehtimol, kelishuv yo'lini tayyorlagan" degan fikrni bildiradi . Angliyadagi vikinglar . Seolvolfning o'zi haqidagi shaxsiy nuqtai nazari "Xudoning inoyati bilan... Rahmdillar Podshohi" etib tayinlangan taqvodor hukmdorga o'xshaydi. Aftidan, Ceolwulf II, shuningdek, nizomlar chiqarish kabi masalalarda Skandinaviya rahbarlariga murojaat qilmasdan, o'zining siyosiy tashabbuslarida harakat qilgan. Bundan tashqari, u hatto ruhoniylar va hatto zodagonlar tomonidan tan olingan, ba'zilari ilgari surgun qilingan Burgred ostida xizmat qilgan odamlar edi. Ceolwulf hukmronligi davrida Buyuk Armiyaga rahbarlik qilgan lordlardan biri bo'lgan Halfdan 876 yilda Nortumbriyada o'z odamlarini joylashtirishni boshladi. 877 yilga kelib Halfdan va uning qo'shini Mersiyaga qaytib keldi va u erda "bir qismini taqsimlab berdi va" Seolvolfga bir oz berdi" xuddi shimolda qilgani kabi va 880 yilda Sharqiy Angliyada yana qiladi. Bu Mersiyani ingliz g'arbi va Daniya sharqi o'rtasidagi chegara bilan bo'lingan qirollik qoldirdi. Shimol va sharq allaqachon ularning egaligida bo'lganligi sababli, Vesseks daniyaliklarning asosiy diqqat markaziga aylandi. 870-yillar davomida Vesseks Buyuk Armiya faoliyatining nishonlaridan biri bo'lgan va bir nechta janglar bo'lib o'tgan. Alfred akasi Telredning o'rniga taxtga o'tirdi va o'z hukmronligining boshida ko'plab mag'lubiyatlarga uchragan inglizlarni vikinglarga qarshi boshqargan. Alfredning ko'p sonli janglardan so'ng taxtdagi dastlabki yillarini tavsiflovchi narsa uning armiya bilan tinchlik o'rnatish uchun ko'plab almashuvlari edi. Dastlabki aholi punktlari 871 yilda, go'yoki vikinglar Vesseksni tark etishlari sharti bilan tuzilgan, ammo 876 yilda ular qirollikka qaytishgan va qasamyod qilishgan va vikinglar G'arbiy sakslarga garovga berganlar. amalga oshdi, yana tinchlikka erishildi. Buyuk Armiya Vesseksga yo'l oldi va ular borgan sari zabt etdi va o'sha qirollikning ba'zi aholisini qochib ketishga yoki hozirda hududni egallab olgan vikinglarga bo'ysunishga majbur qildi. Agar Alfred bu bosqinchilarning yurishidan qochib qutulmaganida, bu G'arbiy Sakslarning qirollik avlodining tugashini anglatar edi 26 . U o'z izdoshlari bilan birga o'z qirolligining tanho qismlarida sayohat qilib, oxir-oqibat Somerset sathlarining o'tib bo'lmaydigan botqoqlari bilan qo'riqlanadigan Atelney oroliga keldi. Bu orol u va uning odamlari uchun operatsiyalar bazasi bo'lib xizmat qiladi, chunki ular o'z erlarini egallab olgan vikinglarga qarshi bir nechta reydlar o'tkazdilar. 27 Ikki urushayotgan guruh o'rtasidagi ko'p yillik to'qnashuvlardan so'ng, nihoyat qirollar Alfred va Guthrum o'rtasida tinchlik kelishuvi tuzildi. Bu tinchlik shartnomasi qachon tuzilgani aniq emas, garchi olimlar bu eramizdan avvalgi 880 va 890 yillar oralig'ida bo'lganiga ishonishadi. Ko'rinishidan, ushbu shartnomaning ikkita nusxasi Kembrijdagi Korpus Kristi kollejida to'plamning bir qismi sifatida mavjud. Qadimgi ingliz yozuvidan tarjima qilinganidek, ushbu shartnoma quyidagicha ochiladi: Bu qirol Alfred va qirol Gutrum va butun ingliz irqining maslahatchilari va Sharqiy Angliyada bo'lgan barcha odamlar o'zlari va o'z fuqarolari uchun, tiriklar va tug'ilmaganlar uchun kelishib olgan va qasamyod bilan tasdiqlangan tinchlikdir. Ushbu shartnoma bilan biz shartnomaga tegishli bo'lgan ingliz "xalqi" haqida allaqachon eslatib o'tdik. Ushbu shartnoma orqali Daniya chegaralari Alfred va Guthrum o'rtasida o'rnatildi. Ushbu shartnoma bilan bir qatorda, "daniyaliklarga bo'ysunmagan barcha inglizlar (Anxelsin)" ustidan suverenitet qirol Alfredga Londonni muvaffaqiyatli qaytarib olgandan so'ng, milodiy 886 yil voqealariga ko'ra, Angliya-Sakson yilnomasida berilgan . Ushbu shartnoma bilan bog'liq bu voqealarning barchasi bilan tanishish va Alfredning butun ingliz xalqining qo'mondoni sifatida e'tirof etilishi, bizda ushbu shartnomaning aniq sanasi yo'qligini hisobga olsak, juda bahsli. Bundan tashqari, Alfredga kelsak, hatto Londonni qaytarib olishdan va barcha ingliz xalqlarining bo'ysunishidan oldin bu G'arbiy Sakson qiroli o'zini oliy qo'mondon sifatida ko'rgan bo'lishi mumkin, ayniqsa u daniyaliklar hukmronligidan mustaqil bo'lgan oxirgi qirol edi. Aynan shu 26 Highman, 261 27 Highman, 261 voqealar va Daniyaning dastlabki shakllanishi, Alfredning Daniya tashqarisidagi erlarni boshqarishi ingliz madaniyatini va uning Daniya madaniyati bilan son- sanoqsiz o'zaro ta'sirini shakllantiradi, bu esa o'z navbatida ingliz o'ziga xosligini shakllantirishda ta'sir ko'rsatadi. I-rasm: Sharqiy Angliya va Mersiyaning sharqiy yarmini qamrab olgan Daniya xaritasi. II BOB . MUSTAMLAKACHILIK, TANGA ZARB QILISH VA MODDIY MADANIYAT 2.1 Guthrum va uning shohligi va Angliyani mustamlaka qilish Milodiy 878-yilda Edington jangida Alfred va G arbiy Sakson qo shinlariʻ ʻ tomonidan mag lubiyatga uchraganidan so ng, Skandinaviya qo shinlari boshlig i ʻ ʻ ʻ ʻ Gutrum va uning bir qancha izdoshlari nasroniylikka cho mdi va aynan shu yerda ʻ Gutrum o zining nasroniyligini qabul qildi. ism, Athelstan (Alfredning katta ʻ akasiga tegishli bo'lgan ism) va qirol Alfredning ma'budasiga aylanadi. Ikki yil o'tgach, Guthrum o'z odamlari bilan Sharqiy Angliyaga joylashdi va "erni bo'lishdi", ehtimol u o'sha paytda Skandinaviya ishg'oli ostida edi 28 . Ushbu kelishuv natijasida qirol Alfred qirol Guthrum bilan shartnoma imzoladi, bu ikki qirollik o'rtasidagi aniq chegarani tashkil etdi va ba'zilar tomonidan Daniyaning rivojlanishining eng dastlabki yozuvi deb hisoblanadi, garchi shartnomaning tabiati va chegarasi bo'lsa ham. u ta'riflaydi, bugungi kun olimlari tomonidan haligacha muhokama qilinmoqda. DM Xedlining so'zlariga ko'ra, bu ikki qirol o'rtasida tuzilgan shartnoma ularning har biri uchun bir-birining urf-odatlarini yaxshiroq tushunishga va Skandinaviyaliklar va mahalliy ingliz aholisi o'rtasidagi yangi munosabatlarning rivojlanishini yaxshiroq boshqarishga urinish bo'lishi mumkin. Nima bo'lishidan qat'iy nazar, bu shartnoma Guthrumni nasroniy qirol sifatida taqdim etdi, go'yo u o'zini bu begona yurtda yaxshiroq joylashtirish uchun o'zini ko'rsatishga tayyor edi va aytish mumkinki, bu Angliya-Skandinaviya qirolligining shakllanishi. orolda keyingi Skandinaviya joylashuvi uchun yo'l. Ketrin E. Karkov o'zining "Postkolonial nazariya va Anglo-Sakson Angliyasi" asarida ta'kidlaganidek, bu nazariya odatda "mustamlakachi kuch va mustamlaka sub'ekti o'rtasidagi munosabatlarning bajarilishini o'z ichiga oladi, bu til shaklini olishi yoki qurilishi va o'ynashi mumkin. , hududi, siyosiy va ijtimoiy institutlari, adabiy va moddiy madaniyati”. Shubhasiz, bu holatda Skandinaviyaliklar mustamlakachi davlatning bir qismini oladilar, anglo-sakslar esa ushbu hokimiyat sub'ektlari rolini to'ldiradilar. Ushbu mustamlakachilik va viking bosqinlari va inglizlarning o'ziga xoslik tushunchasining kuchayishi natijasida 29 bugungi tadqiqot va ilmiy tadqiqotlarda hali ham mavjud bo'lgan bir 28 Xedli 30 29 Shu yerda. 153 nechta "madaniy ikkilik" shakllana boshladi. Ushbu ikkiliklarning ko'pchiligi o'zlari bilan birga (va hozir ham ma'lum darajada) vikinglarga nisbatan kuchli tarafkashlik bilan qarashgan va ularni madaniyatli, nasroniy anglo-sakslarning savodli madaniyatidan farqli o'laroq, savodsiz, vahshiy butparastlar toifasiga kiritgan. Bularning aksariyati keyingi bobda batafsil tavsiflanadi. Moddiy madaniyat va Angliya-Skandinaviya o'ziga xosliklarining murakkabliklari Moddiy madaniyat arxeologik tadqiqotlarning asosiy yo'nalishi bo'lib, aynan shu materialdan arxeologlar va tarixchilar topilgan ashyolar nimani ochib berishi haqida tasavvur hosil qilishlari mumkin. Shaxsni aniqlash haqida gap ketganda, biz bizga berilgan dalillarni qanday izohlashda ehtiyot bo'lishimiz kerak va material nazarda tutadigan ba'zi tushunchalarni haddan tashqari soddalashtirmaslikka ishonch hosil qilishimiz kerak. Martin J. Rayan “Anglo-sakson olami ” kitobida aytganidek , “moddiy madaniyat yoki til passiv tarzda aks ettirmaydi. Xo'sh, bugungi kunda olimlar qanday qilib bu jismoniy qoldiqlar orqali ikki madaniyat o'rtasida aniq farqlarni aniqlashlari mumkin? Qanday xususiyatlar bu artefaktlarni ingliz yoki skandinaviya qiladi? Skandinaviyalarning orolga ta'sirini aniqlashda biz uchun eng ishonchli usul bo'lmasa-da, moddiy madaniyatni o'rganish zaruratdir, chunki biz yozma manbalardan to'plashimiz mumkin bo'lgan narsalar juda ko'p. Buning natijasida yozma va jismoniy materiallar o'rtasidagi hamkorlik muqarrar. Bundan tashqari, Angliyaning shimoliy- sharqiy hududlarida Vikinglar faoliyatining nisbatan ko'p miqdordagi jismoniy dalillari mavjudligini hisobga olsak, bizga Angliya-Skandinaviya munosabatlari haqida ba'zi muhim ma'lumotlarni taqdim etishi mumkin . Shunday qilib, ehtimol, biz zamonaviy olimlar sifatida shaxsiyatning murakkabligi bilan bog'liq ushbu qiyin vaziyatdan o'tish yo'lini topishimiz va Vikinglar Angliyaning o'ziga xosligiga qanday ta'sir ko'rsatganligi haqida yaxshiroq ma'lumotga ega bo'lishimiz uchun muayyan yondashuvni qo'llashimiz mumkin. Agar biz ushbu davrda Angliyada qolgan madaniy belgilarni va ingliz o'ziga xosligining dastlabki shakllanishini kuzatmoqchi bo'lsak, biz ushbu madaniyatlar o'rtasidagi ba'zi farqlarni va bu ikki asosiy guruh tan olgan kontrastlarni tan olishga harakat qilishimiz kerak. o'zlari. Danelavdagi Anglosakslar va Vikinglar o'rtasida mustahkam madaniy tafovutlarni amalga oshirishdagi murakkabliklarga qo'shimcha ravishda, anglo- sakslar nafaqat ularni belgilab beruvchi bir nechta mahalliy va mintaqaviy o'ziga xosliklarga ega bo'lgan, balki vikinglarning o'zlari ham tarkib topgan. Angliya- Skandinaviya o'ziga xosligi va o'zaro ta'siri aralashmasiga qo'shilgan bir nechta turli millatlar. Skandinaviyaliklarning Angliyaning sharqiy va shimoliga ko'chishi davom etishi bilan Daniya va Norvegiya bosqinchilari Angliyada o'zlarining yangi hokimiyatlari uchun mustahkam tayanch o'rnatish zarurligini topdilar. Ba'zi Skandinaviya hukmdorlari bu muvaffaqiyatga nasroniylik ramziyligidan foydalanish va anglo-sakson qirollari uslubida o'z fuqarolari ustidan hukmronlik qilish kabi bir qancha usullarni qo'llash orqali erishdilar 30 . Bu, albatta, ushbu xorijiy ozchilikning biz hali ham etnik jihatdan "ingliz" deb hisoblaydiganlar yashaydigan yangi tashkil etilgan qirolliklarni samarali boshqarishi uchun zarur edi. Bu hududlarda allaqachon mavjud bo'lgan ruhoniy kuchlar, masalan, York arxiyepiskopi o'rtasida ham qandaydir hamkorlik bo'lishi kerak edi. Xedli tanga zarb qilishni o'rganish orqali Viking qirollari va arxiyepiskop o'rtasidagi bu munosabatlarni o'rganadi. Vikinglar o'zlari bilan kumush zaxirasini olib kelishgan va ilgari mavjud bo'lgan ingliz tangalariga taqlid qiladigan tanga zarb qilish tizimini ishlab chiqishgan (Daniya tanga ishlab chiqarishning dastlabki bosqichi taqlid bosqichi sifatida tanilgan), ammo mahalliy tangalar zarb qilingan vaqtni boshdan kechirganligi sababli yuqori qiymatga ega bo'lgan. tangalar qimmatbaho metallar o'rniga misdan yasalgan. Danelavda tanga zarb qilishni ushbu o'rganish zarurati, chunki tangalar biz Skandinaviyaliklar bilan bevosita bog'lashimiz mumkin bo'lgan moddiy dalillarning bir nechta namunalaridan biri hisoblanadi va 30 Xedli 44 u dastlabki istilodan keyin daniyaliklar va inglizlarning siyosiy munosabatlarini yanada ko'rsatadi. Tezislar hukmdorlarining tangalari xoch va yozuv bilan bezatilgan, bu xristian shohliklarida tangalarni loyihalash va zarb qilish jarayonida odatiy hol bo'lgan. Tangalarning yangi nashrlarini yaratish uchun ular savodli va xristian simvolizmida yaxshi amaliyotga ega bo'lgan odamlardan ularni loyihalashtirishni talab qilishdi. Bu vazifa uchun eng ko'p nomzodlar cherkov institutlari a'zolari edi Xedlining fikriga ko'ra, zarbxonalarda adabiy asboblardan foydalanishda ba'zi bo'shliqlar mavjud bo'lganligi sababli oxir-oqibat skandinaviyaliklar dizayn ustidan nazoratga ega bo'lganlar . Shuningdek, X asr boshlarida tanga zarb qilishda butparast tasvirlar qo'shilganiga oid bir nechta yorqin misollar mavjud. Yorkda Avliyo Pyotr nomidan Sci Petri Mo yoki “St. Butrusning pullari” . Keyinchalik ishlab chiqarishda bu tanga oxir-oqibat tanganing orqa tomonida qilichlar va Tor bolg'alari bilan bezatilgan (II rasmga qarang). Ushbu zarb qilish bu davrda tangalar ishlab chiqarishda nasroniy va butparast ikkitomonlamasining mukammal namunasi bo'lib xizmat qiladi. Ushbu turdagi butparast tasvirlarni Ragnal tangalarida ham topish mumkin, Ragnal 919-67 yillarda o'zini York hukmdori deb e'lon qilgan odam edi . III-rasm: Sankt-Peter tangasini zarb qilish uchun ishlatiladigan shtamp. Tanganing teskari tomoni uchun mo'ljallangan qilich va bolg'aga e'tibor bering (Yorkshire muzeyidan keyin.) Yorkdan 10-asr boshlariga oid yana bir tanga Anlaf (Olaf) Gutfritsson davrida zarb qilingan kumush tanga bo lib, uning Nortumbriya ustidanʻ hukmronligi milodiy 939 -yilda Edmunddan Yorkni tortib olganidan keyin qisqa umr ko rgan edi. ʻ Skandinaviya xudosi Odinning butparast ramzi bo'lgan qarg'ani yoki Avliyo Ioann Xushxabarchi bilan bog'liq bo'lgan burgutni ifodalashi mumkin bo'lgan qush tasvirlangan tasvir aynan mana shu yirtqich qush kabi belgilar bizni bu tanga qaysi nominalni ifodalashdan maqsad qilganligi borasida noaniqlik hissini qoldiradi. Bu qarg'ani vikinglar tomonidan olib kelingan dinning bir qismi sifatida ifodalashi mumkinmi? Yoki, ehtimol, u nasroniy timsoli sifatida mo'ljallangan va Viking hukmdorlari o'zlarini nasroniy shohlari sifatida shakllantira boshlaganliklarini tasvirlash uchun xizmat qilishi kerak edi. Balki bu tangadagi tasvirlar ikki maqsadli bo lib, Anlaf hukmronligi ostida ʻ yashovchi nasroniylar ham, butparastlar uchun ham maqbul ramz bo lib xizmat ʻ 31 qilishi kerak edi (garchi Karkov bu juda sodda fikr bo lishi mumkin, deb ʻ ta kidlashi mumkin). Bu tiyinning qush tasviridan tashqari qiziq tomoni ham tanga ʼ atrofidagi yozuvdir. Unda qadimgi norveg tilida ANLAF CVNVNC yoki Qirol Olaf deb o‘qiladi , ehtimol bu tanga bu davrda topilgan boshqa tangalardan farqli o‘laroq, ruhoniylardan mustaqil ravishda ishlab chiqilganligidan dalolat beradi, ayniqsa chiqarilgan boshqa tangalarning deyarli barchasi lotincha bo‘lganini hisobga olsak. yozuvlar Cherkovning Daniyaga bo'lgan munosabati va bu yangi qirollik qanday ta'sir ko'rsatganligi haqida suhbatimizda ingliz va skandinav simvolizmi o'rtasidagi kesishish faqat tanga zarb qilish bilan chegaralanmaganligini bilib olamiz. 31 939-941 yillarda Angliyaning York shahrida Anlaf Guthfritsson uchun zarb qilingan kumush tiyin (Britaniya muzeyidan keyin). Bir necha o'n yillar oldin qirol Alfred davrida va Danelavning dastlabki bosqichlarida yasalgan tangalarga kelsak, Alfred hukmronligi davrida zarb qilingan tangalarga taqlid qiluvchi to'rtta asosiy zarbxona guruhi bizga ma'lum. Ular Ohsnaforda (Oksford), Doro (Kenterberi), Ikki chiziqli (gorizontal) va London Monogramma turlari sifatida tanilgan . Ushbu turli xil tanga guruhlari Angliya atrofidagi bir nechta qo'shinlarda topilgan. Ashdaunda topilgan bunday qo'shinlardan biri faqat eramizdan avvalgi 885 va 995 yillar oralig'ida tangalarning asosiy chiqarilishi bo'lgan Daniya navining Gorizontal turidagi tangalarni o'z ichiga olgan. Tanga zarb qilishning ushbu taqlid bosqichida Danelavdagi qolip o'ymakorlari o'zlarining o'yib ishlanganida nafaqat ingliz tangalaridan pul sotuvchilarning nomlaridan foydalanganlar, balki eng qizig'i shundaki, ular o'zlarining tanga zarblariga kontinental Yevropadan pul sotuvchilarning nomlarini ham kiritganlar 73 . Demak, daniyaliklar dastlab anglo-sakslarga tegishli bo‘lgan moddiy madaniyatning bir qismini olib, uni o‘z mulkiga aylantiribgina qolmay, balki moddiy madaniyatning bu shakliga boshqa yot ta’sirlarni ham kiritdilar. tomonidan yangi tangalar bu rivojlanishi bilan vikinglar o'rtasidagi kurashning guvohi bo'lamiz . Yuqorida muhokama qilinganidek, bu yangi tashkil etilgan Daniya qirollari o'zlarini oliy Skandinaviya lordlari sifatida ko'rsatish niyatida emas edi, lekin buning o'rniga o'zlarini Anglo-Sakson qirollari sifatida shakllantirishga intilishdi. Skandinaviya o'ziga xosliklarini daniyaliklar va norvegiyaliklar uchun begona bo'lgan yerga oddiygina "ko'chirib o'tkazish" o'rniga, ular bugungi olimlar tomonidan Angliya-Skandinaviya deb ataydigan ikki madaniyatning o'ziga xos duragaylanishini ifodaladilar 32 . Ingliz va Daniya madaniyatining uyg'unligi bilan 32 Rayan, 286 bu davr san'ati va haykaltaroshligida yaqqol namoyon bo'ladigan moddiy madaniyatning uyg'unligi ham paydo bo'ldi va keyingi bobda batafsil muhokama qilinadi va tahlil qilinadi. 2.2 Daniyadagi til Til muloqot va kundalik hayotning asosiy ehtiyojlaridan biriga aylandi. Tilni shakllantirish qobiliyati madaniyatning aniq qismidir va ma'lum bir til (yoki tillar guruhi) odatda tegishli madaniyat va mintaqa bilan bog'lanishi mumkin. Bu, ehtimol, qirol Alfred davrida ham xuddi shunday bo'lgan: vikinglar o'zlarining guruhlari va mintaqalaridan qadimgi Nors tilini o'zgartirishgan, G'arbiy Saksonlar esa o'zlarining qadimgi ingliz lahjalari bilan gaplashgan. Bu ikkala til ham hind- evropa tillari oilasining german bo limiga mansub va shuning uchun lug at vaʻ ʻ alifbo kabi ko plab o xshash xususiyatlarga ega(hech bo lmaganda Angliyada rim ʻ ʻ ʻ alifbosi qabul qilinmaguncha), garchi ular bir-biriga qanchalik tushunarli bo'lgan bo'lsa-da, bugungi kunda ham bahs mavzusi. Ushbu davrdagi lingvistik dalillarni o'rganish bizga inglizlar va vikinglar o'rtasidagi o'zaro munosabatlarning tabiati va ularning o'zaro ta'siri uchun qanday bilimlar muhim ekanligi haqida yaxshiroq tasavvurga ega bo'ladi. Vikinglar Angliyada doimiy yashashni boshlaganlarida va Alfred va uning odamlari bilan diplomatiyada qatnasha boshlaganlarida, ikki guruh bir-biri bilan samarali muloqot qilishlari kerak edi. Sheffild universitetining O'rta asrlar arxeologiyasi professori DM Xedli o'zining nashr etilgan "Angliyadagi vikinglar" asarida Skandinaviya aholi punktlari mavzusini, uning butun Angliyaga ta'siri va og'zaki va yozma tilda sodir bo'lgan ko'plab o'zgarishlarni chuqur o'rganib chiqdi. davr tili. O'z ishida Xedli bizga inglizlar va vikinglar o'rtasidagi til to'siqlari nuqtai nazaridan munosabatlarni o'rganishda e'tiborga olish kerak bo'lgan bir nechta ajoyib savollarni beradi. Bunday savollarga Guthrum va Alfred qanday qilib tinchlik muzokaralarini olib borganliklari va ikki hafta davomida bir-birlari bilan bir joyda qolishlari, shuningdek 33 , keyinchalik Guthrum ishtirokining muhim 33 Shu yerda, 93 qismi bo'lgan "xristian dinining asoslari" haqida fikr almashishlari kiradi. shoh sifatida? Xedli shuningdek, keyinchalik inglizlar va vikinglar o'rtasida er sotib olish va almashish va bu qanday amalga oshirilgan bo'lishi mumkinligi haqida gapiradi 78 . Skandinaviyalarning ingliz o'ziga xosligiga ta'sirini o'rganishimiz uchun muhimroq bo'lgan narsa bu shimoliy Evropa tilining Daniya mavjudligi bilan ingliz tiliga qanday ta'sir qilgani. Skandinaviya mustamlakasi, shuningdek, u bilan birga olib kelingan shimoliy german tili hali ham (9-asr o rtalari va oxirlarida) katta ta sir ko rsatdiʻ ʼ ʻ .Joy nomlari bo'yicha nisbatan balog'atga etmagan ingliz dunyosi. Joylarning nomlari ma'lum bir fazoning tarixini va uni o'rnatish jarayoni bilan bog'liq bo'lgan madaniyatlarni birlashtirishda foydali vosita bo'lishi mumkin. Joy nomlari tabiiy shakllanish yoki hodisani, tarixiy ahamiyatga ega bo'lgan shaxsni yoki u erda yashagan shaxs (yoki shaxslar) sharafiga nom berish kabi oddiy narsalarni ko'rsatishi mumkin. Shunga qaramay, ushbu nomning maqsadi qanday bo'lishidan qat'i nazar, hududlar va hududlarni nomlash amaliyoti madaniy tajribaning bir qismidir va u egallab turgan odamlarning o'zlariga va atrofdagi landshaftga qanday qarashlarini aniqlash imkoniyatiga ega. Daniya va uning hududiy ta'sirini o'rganishda olimlar qadimgi Nors tilidan kelib chiqqan nomlarga ega bo'lgan ingliz joy nomlarini tadqiq qildilar va qayd etdilar. Oldingi bobda qisqacha tasvirlangan tarixga asoslanib taxmin qilish mumkin bo'lganidek, Angliyada Skandinaviya joy nomlarining eng katta kontsentratsiyasi vikinglar ishg'oli uchun belgilangan chegaralarni hisobga olgan holda mamlakatning sharqiy yarmida sodir bo'ladi. Doktor Metyu Taunend qadimgi norveg va eski ingliz tillari bo'yicha katta hajmdagi tadqiqotlar olib borgan ko'plab olimlardan biridir. Danelavda so'zlashadigan bu ikki tilga oid ijtimoiy tashvishlarni ham o'rganib chiqib, doktor Taunend bu ikki guruh bir-birining "adekvat o'zaro tushunarliligiga" ega bo'lganligini va keyinchalik anglo-sakslar ham ikki tilli bo'lishlarini taklif qiladi 34 . Agar yozma dalillardan tashqariga chiqsak, Taunendning xulosasi X asrda odatda 34 Taunend 3 qarindoshlardan iborat bo'lgan joy nomlarida yaqqol namoyon bo'ladi. Boshqa tomondan, DM Hadley, bu qarindoshlar, bu ikki asosiy guruh o'rtasidagi tushunarlilikning muhim darajasining ko'rsatkichi bo'lishi shart emasligini yozadi 35 . Bu Alfred hukmronligi davridagi manbalarda unchalik aniq bo lmasa-da,ʻ qadimgi Nors tili butun ingliz tiliga katta ta sir ko rsatdi va joy nomlari toifasi ʼ ʻ bilan cheklanib qolmaydi. Qadimgi ingliz tilidagi yozma manbalarda biz qadimgi norveg tilidan atigi yuz ellik so‘z topdik. Biroq, o'rta ingliz tilida yozma ravishda olingan so'zlar soni minglab yetdi va nafaqat bu so'z so'zlari, balki orolda qadimgi Nors tilining mavjudligi natijasida yuzaga kelgan grammatik ta'sir ham bor edi 36 . Bularning aksariyati inglizlar va daniyaliklar Daniyaning umumiy maydonida ham, Daniyaning ajratilgan joylarida va hali ham inglizlar hukmronligi ostida bo'lgan erlarda mavjud bo'lishlarini davom ettirishlari uchun zarur bo'lgan o'zaro ta'sirlar bilan bog'liq edi. Ayniqsa, til haqida gap ketganda, ikkala guruh ham ta'sir ko'rsatdi. Skandinaviyaliklar keyinchalik ingliz jamiyatining bir qismiga aylanganga o'xshasa-da, bu transfer aslida bu turli madaniyatlar o'rtasidagi madaniy gibridlanish hodisasi bo'lganmi yoki Skandinaviyaliklar oddiygina assimilyatsiya qilinganmi va unchalik ta'sir o'tkazmaganmi, degan savol muhokama qilindi. Garchi ko'pchilik olimlar ingliz tilining madaniy jihatdan skandinaviyaliklarga nisbatan ko'proq ta'sir qilganiga rozi bo'lishsa-da, 37 biz Angliyada vikinglar bo'lmasa va ularning anglo-sakson madaniyatiga taqlid qilishlari va qo'shgan hissalari bo'lmasa, biz buni e'tiborsiz qoldira olmaymiz. Bu birlashgan ingliz xalqiga, hech bo'lmaganda, o'sha davrda kerak bo'lmagan. Bu ikki madaniyat o'rtasidagi qadimiy aloqalar umumiy ajdodlar, nasroniy urf-odatlari va nomlarini qabul qilish, hatto o'zlarining milliy pul birligiga asoslangan tangalarni ishlab chiqarish orqali biz inglizlar, xususan, yuqori ijtimoiy 35 Xedli 94 36 O'sha 92. 37 Lyuis-Simpson 14 madaniyatga ega bo'lganlar deb taxmin qilishimiz mumkin. Bu bosqinchilar kuchini tortib olgan holda, bu guruhga nisbatan nafaqat katta norozilik, balki skandinaviyaliklarga nisbatan achchiq his-tuyg'ulardan ham chuqurroq narsa bor edi. Ehtimol, bu ingliz zodagonlari va ruhoniylari va oddiy odamlarning bir qismi bu chet elliklardan ma'lum bir qo'rquvni his qilgan bo'lishi mumkin, bu nafaqat Buyuk Armiyalar tarkibiga kirgan bosqinchi kuch tufayli , balki butun dunyodan kelgan bu erkaklar va ayollar uchun. Dengizlar juda xilma-xil, ammo juda o'xshash edi va ehtimol bu o'xshashliklar tufayli bu ikki madaniyat Angliyaning sharqiy yarmida madaniy gibridni shakllantirishga muvaffaq bo'ldi, u erda hozir ham Skandinaviya ta'sirining zaif izlarini topishimiz mumkin. III BOB . ALFRED HUKMRONLIGI OSTIDAGI ANGLIYA 3.1 Alfred, "Barcha ingliz xalqi" qiroli Hayotdagi ko'p narsalarda bo'lgani kabi, bir-biri bilan bog'liq sabablar va oqibatlar mavjud. Yuqorida aytib o'tilganidek, Buyuk Armiyaning bostirib kirishi va Daniyaning rivojlanishi, eramizdan avvalgi 1066 yilda Normandlar hokimiyatni egallashidan oldin inglizlarning o'zlarining umumiy o'ziga xosligini shakllantirishga olib keldi, ammo bu faqat Skandinaviyalarning natijasi emasga o'xshaydi. mustamlaka: ingliz o'ziga xosligining rivojlanishida boshqa omillar ham bor edi, ammo Vikinglar buning sodir bo'lishida katalizator sifatida muhim rol o'ynagandek tuyuldi. Vikinglarning xatti-harakatlari mahalliy ingliz erkak va ayollarining, ayniqsa, Vesseks qiroli Alfredning javobiga olib keldi. Buyuk Armiya bosqinchiligi davomida Daniyaning dastlabki shakllanishi davrida sodir bo'lgan voqealarda muhim rol o'ynagan bir qancha yirik shaxslar bor edi. Ushbu bobda biz ko'proq o'rganadigan figura qirol Alfred bo'lib, u bugungi kunda ham ingliz tarixida topilgan asosiy qahramonlardan biri hisoblanadi. Uning G'arbiy Saksonlarni yig'ish va Guthrum kuchlari bilan jang qilish harakatlari Angliyaning g'arbiy yarmida mahalliy avtonomiyani saqlab qolishga yordam berdi va uning qo'mondonligi ostidagi odamlar bilan daniyaliklar tomonidan bosib olingan erlarning katta qismini, ayniqsa Londonni o'rab turgan yerlarni qaytarib olishga muvaffaq bo'ldi. U shuningdek, yozma ingliz tilini yanada rivojlantirish va standartlashtirishga hissa qo'shgan (garchi bu uning vafotidan keyin asrlar davomida erishilmagan bo'lsa ham). Guthrum va uning odamlari bilan murosaga kelganidan so'ng, Alfred Vikinglar istilosidan keyin oldingi qirolliklardan qolgan yangi birlashgan ingliz qirolligini loyihalash bilan bog'liq bir qancha masalalarda qo'li bor edi. Vikinglar Angliyada qilgan ishlari va Daniya paydo bo'lganligi sababli, Alfred va uning odamlari reaksiyaga kirishish kerakligini his qilishdi va shu tariqa yagona ingliz o'ziga xosligini o'rnatishda katta muvaffaqiyatlarga erishdilar. Bu siyosatdagi va hattoki akademiklardagi bir nechta vositalar orqali amalga oshiriladi. Taxminan milodiy 849-yilda tug'ilgan Alfred besh o'g'il va bir qizning otasi bo'lgan qirol Telvulfning kenja o'g'li edi. Yoshligida u otasi tomonidan Rimga yuborilgan, u erda uni 38 Rim va Angliya o'rtasidagi rishtalarni yanada mustahkamlab, bolani asrab olgan va uning "ruhiy otasi" bo'lgan Papa Leo IV qabul qilgan. Uelslik rohib va Alfredning tarjimai holi bo‘lgan Asserning so‘zlariga ko‘ra, qirolning yoshligi Asserning so‘zlariga ko‘ra, aka-ukalaridan ham ustun bo‘lgan ta’lim ishlari, shuningdek, o‘z sinfi va o‘sha paytdagi maqomiga mos keladigan ko‘proq jismoniy mashg‘ulotlar, jumladan, kamondan otish, qilichbozlik va o‘q otish kabi mashg‘ulotlarga to‘la bo‘lgan. kabi 39 . Alfredning yoshligi va bolaligining o'zi bizni boshqa boblar uchun yetarlicha material bilan ta'minlashi mumkin edi, ammo bizning e'tiborimiz bu qirolning hayoti davomida boshidan kechirgan ko'proq militaristik va siyosiy yutuqlarga qaratiladi. G'arbiy Sakson taxti milodiy 871 yilda Alfredga kelishidan oldin bir necha marta qo'l almashgan edi. Dastlab uning otasi ^telvulf o'zi nazorat qilgan erlarni Kent ustidan hukmronlik qilish uchun to'ng'ich o'g'li Athelstanga bo'lib bergan edi 40 , lekin uning hukmronligi uning taxti bilan birga o'zining Kent ustidan hukmronlik qilish huquqiga ega edi. Alfredning umri juda qisqa bo'lgunga qadar kichik birodarlar. Alfred Uesseks qiroli sifatida ukasi Ethelred jangda o'lik yarador bo'lganidan keyin hokimiyat tepasiga ko'tarildi va G'arbiy Sakson erlarini Viking bosqinchilaridan himoya qilish unga qoldi. U harbiy va taktik lider sifatida etuk bo'lib, Vesseks qiroli bo'lishdan oldin, Alfred vikinglar qo'lida bir nechta mag'lubiyatlarni boshdan kechirdi. Bu G'arbiy Sakson zodagonlari qo'shimcha ravishda, ayniqsa qo'shni Mersiya qirolligi bilan nikoh ittifoqlarini tuzish bilan shug'ullangan. Miloddan avvalgi 867 yilda Vikinglarning Mersiyaga ko'payishi tufayli Alfred Ealxswith ismli mercian zodagon ayolga turmushga chiqdi . Bu Wessex va Mercia qirolliklari o'rtasida 38 Abels 60 39 O'sha yerda 54-55 40 Atelstan aslida ^thelwulfning kenja ukasi bo'lganligi haqida bahslar bor , lekin bu juda dargumon yoki ehtimol oldingi nikohning o'g'li. Abels 50-betga qarang. tuzilgan ko'plab nikoh ittifoqlarining davomi edi. Shunga o'xshash yana bir nikoh o'n besh yil oldin, milodiy 853 yilda Mercian qirol Burgred Alfredning singlisi / Xtlielswitli bilan turmush qurishni o'z zimmasiga olgan edi 41 . Bu yangi bog'langan oilaviy rishtalar va bu ikki shohlikning bir-biriga bo'lgan majburiyat tuyg'usi Alfredning ukasi Ethelred vafotidan keyin qirollikka ko'tarilishidan keyin sodir bo'lgan voqealarning bir qismidir. Mercia va Wessex o'rtasidagi yaqin aloqalar har bir tegishli qirollikning bir-biridan yordam so'rashiga va olishiga olib keldi, bu esa o'z navbatida Alfredning katta akalarining o'limiga va oxir-oqibat uning qirolligiga olib keldi. Vikinglarga va ularning Angliyadagi faoliyatiga nisbatan eng katta norozilik bildirgan asosiy guruhlardan biri cherkov edi. Lindisfarne, Iona va boshqa bir qancha monastir markazlari VIII asrning oxirida vikinglar tomonidan nishonga olingan va ruhoniylarning keyingi a'zolari bu odamlarni yirtqich hayvonlar deb atasalar ajablanarli emas. Ammo keyingi asrlarda bu skandinaviyaliklarga nisbatan ma'naviy nafrat bilan to'lib-toshgan yozuvlar va yilnomalardan tashqariga chiqsak, bosqinchilar va bu cherkov tuzumi o'rtasidagi haqiqiy munosabatlar qanday edi? Cherkovga qanday ta'sir ko'rsatdi va ular Angliyaga joylashayotgan butparastlarga qanday munosabatda bo'lishdi? Ruhoniylar qanday munosabatda bo'lishdi va bu ingliz kimligini shakllantirishga qanday yordam berdi? Daniya va uning oldingi cherkov bilan o'zaro ta'sirini o'rganishni davom ettirish uchun biz bir nechta narsalarni yodda tutishimiz kerak. Ko'rinishidan, u butun qit'ada tarqalgandan beri Evropada nasroniylik va butparastlik bir-biriga qarama-qarshi bo'lib kelgan. Men o'tgan sari nasroniy ta'siri kuchayib bordi, chunki ko'proq odamlar bu e'tiqodga o'tishni boshladilar. Oxir-oqibat, cherkov Evropada hukmron kuchga aylandi va Angliyada Vikinglarning dastlabki reydlari 8-asr oxirida boshlanganda, Angliyada cherkov tizimi, ayniqsa monastir institutlari rivojlangan shimolda yaxshi o'rnatilganga o'xshaydi. Biroq, Angliyada nasroniylik hali ham nisbatan yangi bo'lib, Britaniya orollaridagi german xalqiga bundan bir 41 Abels 119 necha asr oldin kiritilgan. Qadimgi germanlarning butparast tasvirlari va an'analari hali ham ingliz hayotida va hatto cherkov amaliyotida mavjud edi. Hatto ba'zi ingliz qirollari o'z ajdodlarining butparast e'tiqodlari va amaliyotlariga qaytgan holatlar ham bo'lgan. Shunday qilib, IX asrda omon qolgan mahalliy shohliklarning nasroniy rahbarlari dengizning narigi tomonidagi bu butparastlarning mavjudligidan shubhasiz xavf ostida qolishlarini tushunish oson bo'lar edi. Cherkov oddiy oddiy odamlar qiyinchilik va janjal paytida murojaat qiladigan kuch edi. U Buyuk Armiyaning o'zi tomonidan bostirib kirishi bilan bir qatorda, Anglis-sakslarni umumiy maqsad bilan ta'minlagan samarali kuch sifatida harakat qildi. Vikinglar, ayniqsa, darhol o'zgarmaganlar, "boshqa" sifatida ko'riladi. Ular ingliz jamiyatidan tashqarida anglo-sakslar va cherkov xavf ostida qolgan va buning natijasida qirol Alfred sub'ektlari bu chet elliklardan uzoqlashish zarurligini his qilganlar edi. Cherkov ega bo'lgan vikinglardan qo'rqish va ularni mensimaslik, bu nasroniy bo'lmagan xalqlar bilan hamkorlik qilishiga to'sqinlik qilmadi, bu ularning tanga zarb qilishda yordam berishi mumkin. Aytish mumkinki, aynan cherkov vikinglarni mahalliy jamiyatga qo'shilish uchun vosita bilan ta'minlagan 42 , ayniqsa suvga cho'mish va rozilik bilan qabul qilish orqali. Biroq, bu konvertatsiyalarning birortasi Vesseksdan kelgan missionerlar tomonidan Daniyadagi har qanday maxsus missionerlik ishining bir qismi ekanligi haqida yozma dalil yo'q 43 . Bu shuni ko'rsatadiki, Skandinaviyaliklar Vessekslik nasroniylar va haligacha Daniya chegaralarida istiqomat qiluvchilar bilan muloqot qilishlari uchun dinni qabul qilishga tayyor edilar. Vikinglar ishtirok etgan konvertatsiyalar Angliyaga ko'chib o'tishlari va mahalliy aholi bilan o'zaro munosabatlarida ma'lum imtiyozlar bilan birga bo'lgan. Vikinglar uchun nasroniylikni qabul qilishning asosiy afzalliklaridan biri bu 42 Hadley (onlayn), 309 43 O'sha yerda, boshqa nasroniylar bilan ochiq savdo qilish qobiliyatidir. Xristianlar va butparastlar yoki boshqa nasroniy bo'lmaganlar o'rtasida savdo qilish papa tomonidan taqiqlangan edi, bu esa o'zlari ishlab chiqargan yoki talon-taroj qilish orqali qo'lga kiritgan tovarlarini sotmoqchi bo'lgan Norsemanlar uchun muammoli bo'lar edi. Biz Angliyada bu siyosat qanchalik qo'llanilganligini aniq bila olmaymiz, lekin bu odamlarning chet el bosqiniga chidaganliklari bu siyosat amaliyotini, ayniqsa, Vesseksda, boshqa sobiq qirolliklardan ajralib turadigan amaliyotni yanada ko'proq namoyon qilgan bo'lar edi. yaqinda vikinglar qo'liga o'tgan edi. Bundan tashqari, diniy assimilyatsiya Skandinaviya rahbarlariga yangi egallagan erlarida kuchliroq mavqega ega bo'lishi mumkin edi, shu bilan birga o'tgan vikinglar bu yangi dinga sarmoya kiritmagan bo'lishi mumkin. Ehtimol, y dinini qabul qilgan bo'lsa-da, ular o'zlari bilan olib kelgan ba'zi urf-odatlarga amal qilishadi. 3.2 Cherkov tasvirlariga Norse effektlari Ketrin Karkov bizga madaniy sinkretizm yoki "xristian va butparast yonma- yon yashashi mumkin bo'lgan assimilyatsiya jarayoni" atamasini taqdim etadi, garchi oxir-oqibat bu ikki madaniyat, ingliz va skandinaviya, madaniy (va katta ehtimollik bilan etnik) duragaylashning bir qismiga aylandi. Keyinchalik, dastlab bu ikki guruh o'rtasidagi munosabatlar keskinlashgan bo'lar edi. Garchi bu vikinglarning ingliz jamiyati va turmush tarziga oddiy assimilyatsiyasi emas, balki Karkov ancha murakkab jarayonni taklif qiladi. Assimilyatsiya qilish yo'lida vikinglar va inglizlar har qanday assimilyatsiya sodir bo'lishidan oldin madaniy muzokaralar jarayonining bir qismi edi. Bu, ayniqsa, diniy san'at va dizayn sohasiga to'g'ri keldi. 865 yilda Buyuk Armiya Angliyaga bostirib kirishidan oldin, vikinglar tosh va yog'ochga monumental haykaltaroshlik va o'ymakorlik an'analariga ega edilar, bu an'ana Skandinaviyaning ba'zi mintaqalarida Anglo-Sakson Angliyasidan oldin bo'lgan. Va bu an'ana Angliyada Guthrum va Alfred o'rtasidagi sulhdan keyin ham saqlanib qolganga o'xshaydi. Nortumbriya va Midlendlar egallab olingandan so'ng, haykaltaroshlikda ishlab chiqarishda portlash sodir bo'ldi. Angliyadagi haykallar va tosh yodgorliklar soni sakkizinchi va to'qqizinchi asrlarda topilgan haykallarga qaraganda kamida uch baravar ko'paydi, ikonografiyaning aksariyati Skandinaviya ta'sirining qandaydir shaklini aks ettiradi. Daniyadagi hayotning boshqa ko'plab elementlari singari, Skandinaviya madaniyati ham ushbu san'at vositasida kuchli ishtirok etgan. Oxir-oqibat, ushbu shimoliy Evropa uslubining Angliyaga kiritilishi tosh o'ymakorligining mahalliy uslublarida metamorfozga sabab bo'ldi va Angliya- Skandinaviya deb ta'riflanishi mumkin bo'lgan yangi shaklni shakllantirishni boshladi. Skandinaviya uslubi va madaniyati elementlarini aks ettiruvchi bir nechta tasvirlarni xristian kelib chiqishi yodgorliklarida topish mumkin, buning yorqin namunasi litografik artefaktlar, masalan, York yaqinida joylashgan Nunburnholme xochi, tosh yodgorlik. Dastlab rimliklar tomonidan Angliyadagi ko'plab qurilish loyihalaridan birida foydalanilgan, bu ohaktosh bloki keyinchalik qayta ishlanib, burchaklar va sakslar xristian diniga o'tgandan keyin xochga mixlangan shaklga keltiriladi. Ushbu yodgorlik yillar davomida Angliyada Vikinglar va keyinchalik Normanlar davrida bir nechta ta'mirlash va qo'shimchalardan o'tadi. Vikinglarning kelishi va Yorkning Daniya poytaxti sifatida o'rnatilishi bilan, Anglo-Skandinaviya deb tasniflangan yangi qo'l juftligi Nunburnholme xochini hosil qilgan va yangi tasvirlarni o'yilgan tosh bilan ishlashda navbatga ega bo'ldi. Bu davrning boshqa Skandinaviya qismlariga o'xshash edi. Aytishimiz mumkinki, ingliz va skandinaviya san'atining uyg'unligi bilan Angliyaning mahalliy aholisi yangi madaniyatning rivojlanishini boshdan kechira boshladilar, bu Vikinglarning ingliz cherkov madaniyatining mavjud qismlariga o'z madaniyatining bir qismini singdirishi natijasidir. Karkov o'z ishida Nunburnholme xoch tomonlarini A dan D gacha belgilab qo'yadi va bu erda biz ushbu yodgorlikka o'yilgan tasvirlarni tasvirlash va izohlashda ma'lum tartibni saqlash uchun xuddi shunday qilamiz. Biz tezda o'rganadigan ushbu to'rt qirrali xochning birinchi tomonida stulda (yoki ehtimol taxtda) o'tirgan, Buyuk Armiya elitalari ishlatgan qilichga o'xshash qilichni ushlab turgan odam tasvirlangan (rasmga qarang). V Inging ishg'oli davrida o'yilgan bu alohida mavzu, avvalgi mavzulari asosan cherkov xarakteriga ega bo'lgan xochdan kutilganidan ko'ra dunyoviyroqdir. O'tirgan figura yuqorida joylashgan (aslida bo'lmasa ham ) markaziy figuraning ikki tomonida tiz cho'kib turgan yana ikkita figura xochga mixlanish guvohlarini ifodalashi mumkin (VII rasmga qarang). Ushbu pastki panelda yana bir eslatma, markaziy figuraning yelkasida joylashgan ikkita qush va uning qo'llari odamdan tashqari tiz cho'kayotganlarning boshiga suyanganga o'xshaydi. Anlafning tiyiniga o'xshab, bu o'ymakorliklarning tabiati va maqsadi haqida turli xil talqinlarga ega bo'lishi mumkin. Biroq, har xil talqinlardan ajralib turadigan narsa shundaki, ular Odin xudosi va uning qarg'alarini, bu davrdagi skandinaviyaliklar va oldingi anglo-sakslar tomonidan amal qilgan german dinining asosiy arboblari bo'lishi mumkin. Ammo buyumning eng muhim qismlaridan biri bu xochni qurish uchun ishlatilgan materialdir. Yuqorida aytib o'tilganidek, bu xochni qurish uchun ishlatilgan tosh dastlab Rim qurilishi uchun mo'ljallangan edi, lekin u nasroniylik va oxir-oqibat butparastlik san'atida o'z yo'lini topdi. O'rta asrlarda rivojlangan an'ana - bu hokimiyatning namoyon bo'lishi sifatida madaniyatning Rim mavjudligi bilan bog'lanishi. Rim materialidan foydalangan holda, bu asarni birinchi bo'lib o'ymakorlik qilgan Anglo-Saksonlar tarixan kuchli, madaniyatli va madaniyatli bo'lish nimani anglatishini ta'riflagan qadimgi Rimliklar bilan bog'langan. Bu davrda anglo-sakson san atining asosiy o zgarishi mavjud xristianʼ ʻ yodgorliklarining sekulyarizatsiya shakli bo ldi. Karkovning fikriga ko'ra, ʻ vikinglar bu dunyoviy harakatni ilgari mavjud bo'lgan Anglo-Sakson san'atiga siyosiy hokimiyatning o'zgarishini namoyish qilish usuli sifatida olib kelgan, bu davrda odatiy bo'lgan taktika (xuddi eski tuzilmalar o'zgartirilishi kabi) yangi hukmron ozchilikning ehtiyojlari va siyosiy bayonotlariga mos kelish). Asl hunarmandlar Nunburnholme xochini qurish uchun qadimgi rimliklar bilan bog'liq bo'lgan materiallardan foydalanganlari kabi, vikinglar Angliyada o'zlarining yangi hokimiyatlarini ramziy qilish uchun sekulyarizatsiya va german naqshlaridan foydalanganlar. O'zlarining madaniy motivlarini cherkov tabiatidagi yodgorliklarga joylashtirish orqali, xuddi mahalliy tangalarni moslashtirish va uni o'ziga xos qilish kabi, Vikinglar o'zlarining yangi egallagan hududlarida o'z obro'larini mustahkamlay olishdi. Bu Alfredning yaqinda birlashgan Angliyada madaniyat o'rnatishga urinishlarida bir qancha reaktsiyalarga sabab bo'ldi, bu bizni hech bo'lmaganda elitalar orasida Alfred kabi shaxslarni keltirib chiqaradigan qiziqish va ehtimol harakat borligiga ishonishimizga olib kelishi mumkin edi. 9 - asr oxirida o z saltanatida ijtimoiy-siyosiy islohotlar o tkazishga harakat qilish . Yuqoridaʻ ʻ aytib o'tilganidek, Skandinaviya istilosi 9-10- asrlar davomida ingliz madaniy va siyosiy o'ziga xosligining mentaliteti va tashqi ko'rinishini bevosita va bilvosita yo'llar bilan o'zgartirdi . Xulosa IX asrda ingliz hayoti, madaniyati va siyosatini o'rganish davomida biz Skandinaviya mustamlakachiligining Angliya xalqiga ta'sirining ko'plab misollarini ko'rdik. Bir paytlar bir necha qirolliklarning bo'linishi bo'lib, ular o'zlarining mavjudliklari davomida o'zgaruvchan ittifoqlarni va hokimiyat uchun kurashni boshdan kechirganlar, oxir-oqibat Norvegiya tomonidan amalga oshirilgan ko'plab bosqinlar va reydlar, ayniqsa, ularning harakatlari bilan orolda birlik hissini keltirib chiqardi. Buyuk Armiya va unga ergashgan Buyuk Yozgi Armiya. Aytish mumkinki, vikinglar va ularning Angliyani bosib olishi va Daniyaning qurilishi bugungi kunda biz bu millat aholisini G'arbiy Sakson yoki Janubiy Sakson yoki hatto Sharqiy Anglian yoki Northumbrian o'rniga ingliz deb atashimizga sabab bo'ldi. Ularning intilishlari dastlab boylik uchun bo'lgan deb taxmin qilishimiz mumkin bo'lsa-da, vikinglar bosqinchilik jarayonida o'zgarishlarga duch kelishdi va buning natijasida ularning tobora ko'proq faolligi Britaniya orollariga qaytishga emas, balki Britaniya orollariga joylashishga olib keldi. Skandinaviya. Keyin milodiy 786 yilda Buyuk armiya paydo bo'ldi, u Angliyaning shimoli va sharqida muvaffaqiyatli yangi hududlarni egallab, Nortumbriya, Sharqiy Angliya va Mersiyaning yarmini nazorat ostiga oldi. . Orolning bu bosib olinishi Alfredning vikinglar tomonidan bosib olingan yerlarni qaytarib olishga urinishlari bilan birgalikda Alfredning birlashgan ingliz xalqi ustidan hukmronligiga olib keldi. Biz ingliz tarixining ushbu davrida sodir bo'lgan voqealarni yanada chuqurroq tushunish uchun lingvistik dalillarni tez o'rgandik, shuningdek, bir nechta ashyoviy dalillarni tahlil qildik va izohladik. Ushbu tadqiqotda Shimoliy Evropaning bu odamlari bir-biriga qanday ta'sir ko'rsatganligi haqida ba'zi baholar berilgan. 9-10- asrlarning ham moddiy, ham yozma materiallarini o rganishʻ natijasida biz shunday xulosaga keldikki , skandinavliklar anglo-sakslar bilan qo shila boshlagan bo lsalar ham, ular ingliz xalqida hamon o z izlarini qoldirgan . ʻ ʻ ʻ va ularning yodgorliklari va san'at orqali madaniyatni aniqlashga yordam beradigan boshqa shunga o'xshash materiallar. Shunday qilib, ushbu to'g'ridan- to'g'ri va bilvosita ta'sirlar bilan Angliyaning Viking bosqinlari va Daniyaning shakllanishi, Angliyaning Skandinaviya tomonidan bosib olinishi 1066 yilda Norman madaniyati joriy etilishidan oldin ingliz madaniy o'ziga xosligiga o'ziga xos ta'sir ko'rsatdi. Foydalanilgan adabiyotlar ro`yhati 1. Abels, Richard. Buyuk Alfred: Anglo-Sakson Angliyada urush, qirollik va madaniyat . London: Longman, 1998. Chop etish. 2. Asser. "Qirol Alfredning hayoti ". O'rta asr manbalari. Fordham universiteti , 1996. Web. 3. Bede. "Ingliz xalqining cherkov tarixi". O'rta asr manbalari. Fordham universiteti, 1998. Web. 4. Blekbern, Mark. “Vikinglar davridagi valyuta. I qism: Guthrum va eng qadimgi Daniya a. Tangalar”. Britaniya Numizmatik Jamiyati, 2004. Veb. 5. Britaniya muzeyi. "Anlaf Gufritsonning kumush tangasi". Surat. Google madaniyat instituti. 6. Hadley, DM Angliyadagi vikinglar: turar-joy, jamiyat va madaniyat. Manchester: Manchester universiteti nashriyoti, 2006. Chop etish. 7. Xedli, Shon. "Anglosakson xristianligi". Akademiya. Veb. 8. Xoks, Jeyn. "Nunburnholme xochi". Surat. Irlandiya hujjatlari . Universitet kolleji a. Cork. 2002. Web. 9. Xayxem, Nikolas J va Martin J Rayan. Anglo-sakson dunyosi. New Haven: Yale University Press, 2013. Chop etish. 10. Jons, Gvin. Vikinglar tarixi. Oksford: Oksford universiteti nashriyoti, 2002. Chop etish. Karkov, Ketrin E. "Postkolonial nazariya va Anglo-Sakson Angliya". Anglo tili qo'llanmasi a. Sakson tadqiqotlari . Ed. Jaklin Stodnik va Rene R. Trilling. Chichester: Wiley Blackwell, 2012. Chop etish. 11. Lyuis-Simpson, Shennon. "Assimilyatsiya yoki gibridizatsiya?: Daniyadan shaxsiy ismlarni o'rganish". Akademiya. Veb. 12. Parker yilnomasi (832-900). London: Methuen, 1961. Chop etish. 13. Smit, Alfred P. King Alfred Buyuk. Oksford: Oksford universiteti nashriyoti, 1995. Chop etish. 14. Sommervil, JP "Konvertatsiya missiyalari". Anglo-Sakson Angliya III: Xristianlikning tarqalishi . Veb. 15. Taunend, Metyu . Angliyaning Viking davridagi til va tarix. Turnhout: Brepols, 2002. Chop etish. 16. "Alfred va Gutrum shartnomasi". Ilk ingliz qonunlari . Tarixiy tadqiqotlar instituti / King's kolleji, London universiteti. Veb. 17. Tyorner, Sem. "Sharqiy Angliya Daniya". Xarita. Daniyada jamoat yig'ilishining rivojlanish jihatlari . 2000. Web. 18. Yorkshire muzeyi. "Viking tanga markasi". Surat. Viking tangalari: York tarixi . York a. Muzeylar tresti. Veb. 19. Uilyams, Ann. Fathdan oldingi Angliyada qirollik va hukumat, c. 500-1066. Nyu-York: St. a. Martin's Press, Inc., 1999. Chop etish.

BUYUK BRITANIYA DANIYA HUKMRONLIGI OSTIDA MUNDARIJA Kirish ……………………………………………………………… I BOB BOSQINDAN HUKMRONLIKGACHA: DANIYA VA UNING BOSHLANISHI 1.1. Vesseksdagi Daniyaliklar va Buyuk Armiya 1.2 Tarozilarning o'zgarishi: ingliz kuchlari o'rtasidagi o'tish II BOB MUSTAMLAKACHILIK, TANGA ZARB QILISH VA MODDIY MADANIYAT 2.1 Guthrum va uning shohligi va Angliyani mustamlaka qilish 2.2 Daniyadagi til III BOB ALFRED HUKMRONLIGI OSTIDAGI ANGLIYA 3.1 Alfred, "Barcha ingliz xalqi" qiroli 3.2 Cherkov tasvirlariga Norse effektlari Xulosa ……………………………………………………………………….. Adabiyotlar ro‘yxati ………………………………………………………….

Kirish Bugungi ijtimoiy-siyosiy sharoitda chegaralar ikki millat o‘rtasidagi ziddiyat yoki yagona davlatning bo‘linishi yoki hatto ikki xil munitsipalitetning tinch yo‘l bilan birlashishi bo‘ladimi, turli hodisalar va omillar natijasida o‘zgarib borayotganini ko‘ryapmiz. Ushbu chegaralar o'zgara boshlaganda, yangi tashkil etilgan davlatlar yoki suverenitetlarni tashkil etuvchi madaniyatlar o'rtasida alohida ta'sir mavjud. Bu madaniyatlar bu o'zgarishlardan oldin o'zaro munosabatlarga ega bo'lgan bo'lishi mumkin, ammo hozir ular ikkalasi ham bir narsaning bir qismidir; ular yagona millatning bir qismiga aylangan, ammo ular baribir madaniy xilma- xillikni saqlab qolishlari mumkin. Alohida madaniy guruhlarni bitta siyosiy boshqaruv ostida birlashtirish turli xil natijalarga olib kelishi mumkin. Ochiq to'qnashuvlardan tashqari, bu guruhlar madaniy gibridga aylanishi mumkin, bir madaniyat boshqasiga assimilyatsiya qilinishi mumkin (yoki ko'p bo'lsa, boshqalar). Odatda chegaralarda keskin o'zgarishlar yuz berganda, kamida bitta yoki bir nechta harakatlar sodir bo'ladi. Bu, albatta, dolzarb bo'lgan vaqt va joyning yorqin namunasi 9 va 10 - asrlarda Britaniya orollaridagi O'rta asrlar (yoki Viking davri) Skandinaviya faoliyatining eng yuqori nuqtalaridan biri bo'lgan Daniya davrida bo'lgan. Qisqa umr ko'rgan bo'lsa-da, vikinglar va ularning mintaqani bosib olishlari tufayli biz bugungi kunda Angliyani siyosiy chegaralar o'zgartirgan deb ataymiz. Vikinglar bostirib kirishi va turar-joylari tufayli bizda birlashgan siyosiy ingliz xalqi paydo bo'ldi. Milodiy 793 yil edi . Muqaddas Lindisfarne orolida qurilgan monastirga shimoldan o'zlarining mustahkam uzun kemalarida suzib yurgan bir guruh odamlar hujum qilishdi. Bu dengizchilar va jangchilar anglo-sakslar uchun daniyaliklar yoki shimolliklar sifatida tanilgan va bugungi kunda ular odatda vikinglar sifatida tanilgan. Bu Shvetsiya, Daniya va Norvegiyadan bo'lgan turli xil jangchilar, bosqinchilar va savdogarlardan iborat xalqaro konglomeratga berilgan belgi edi . Keyingi ikki yarim asr davomida dengizning narigi tomonidagi bu erkaklar va ayollar nasroniy shohliklari uchun dahshat sifatida tanilgan edilar, ammo

kutilmaganda nasroniylikni qabul qilishlari bilan bu skandinaviyaliklarning ba'zilari xuddi shu e'tiqodning kuchli himoyachilariga aylanishdi. dastlab ularni va ularning ota-bobolarini shayton qilgan edi. Taxminan 1200 yil oldin Angliyaning shimoli-sharqiy qirg'og'idagi Lindisfarn orol monastiriga uyushtirilgan ushbu dahshatli reyddan so'ng, bugungi kunda ko'plab tarixchilar Viking davri boshlangan deb hisoblashadi. Haqiqatan ham, agar kimdir Vikinglar haqidagi biron bir matnni ko'rib chiqsa, u birinchi xatboshilarda, agar jumlalar bo'lmasa, bu dahshatli reydni tasvirlaydigan parcha topadi. Bu Skandinaviya va Evropa tarixining bir davri bo'lib, reydlar va boshqa zo'ravon o'zaro ta'sirlar, ushbu shimoliy madaniyat va ular aloqa qilgan madaniyatlar o'rtasidagi ijtimoiy va siyosiy almashinuvlar, Evropa, Yaqin Sharq va hattoki savdo va kashfiyotlar bilan tavsiflanadi Biroq, bu harakatlar natijasida bizning shimoliy Yevropa jamiyati haqidagi imidjimiz buzildi. Vagner tasvirlari va vahshiylik tuyg'usi bilan eng uzoq vaqt davomida xiralashgan bu Skandinaviya xalqining haqiqiy tarixi hali ham arxeologik tadqiqotlarning yanada rivojlangan shakllari orqali bizga ochib berilmoqda. Ushbu tadqiqotni ushbu asrda yozilgan matnlarni keyingi tadqiqotlarga qo'shish Vikinglar ular bilan aloqa qilgan kishilarga qanday ta'sir qilganini tushunishimizga yordam beradi. Men olib borgan tadqiqotimdan maqsad vikinglar Angliya va uning aholisiga qanday ta'sir ko'rsatganligini va ular da'vo qilgan Daniya deb nomlangan hudud anglo-sakslarga o'zlarining "inglizliklari" haqida yaxshiroq tushuncha berganligini yanada chuqurroq o'rganishdir. va ularni o'z shaxsiyatini yaratishga undadi. Biroq, birinchi navbatda, anglo-sakslar o'zlarini bu davrda qanday ko'rganliklarini tushunish uchun, avvalo, ularning Angliyaga qanday kelganini va ingliz jamiyatida nasroniylikning o'rnatilishini o'rganish kerak. Ushbu muhim tarixiy ma'lumot bilan men o'quvchimga Vikinglar davri natijasida inglizlar qanday o'zgarishlarni boshdan kechirganligi va bugungi kunda biz bilgan ingliz o'ziga xosligi qanday boshlanganligi haqidagi g'oyani tushunishini xohlayman. Boshqacha qilib aytganda, IX asrdagi Skandinaviya faoliyati tufayli biz yagona ingliz o'ziga xosligini shakllantirdik.

Milodiy 450 - yildan keyin Angliya Rim istilosi ostida qolmaganida, orol german qabilalarining bostirib kirishi uchun ochiq edi. Bu qabilalar Anxeln deb nomlanuvchi hududdan kelgan burchaklardan, Saksoniyadan kelgan saksonlardan va Daniya shimolidan kelgan jutlardan iborat edi. Afsuski, bu davr bizga etarlicha zamonaviy kontekstual dalillarni taqdim etmaydi, shuning uchun Britaniyaning birinchi german bosqinlari paytida voqealar qanday sodir bo'lganligini tushunish uchun keyingi manbalarga tayanishimiz kerak. Albatta, biz bu ma'lumotni o'rtacha shubha bilan qabul qilishimiz kerak. VII asr oxiri va VIII asr boshlarida yashagan ilk ingliz yozuvchisi Bede Muhtaram o'zining "Ingliz xalqining cherkov tarixi" asarida german xalqlarining ushbu kuchli oqimi haqida batafsil ma'lumot beradi. Dastlab, dengizning narigi tomonidagi bu qabilalar o'sha paytda britaniyaliklarning qiroli bo'lgan Vortigern tomonidan unga va uning xalqiga janubga doimiy tahdid bo'lgan Piktlarga va boshqa shimoliy kelt qabilalariga qarshi kurashda yordam berish uchun taklif qilingan. Birinchi jildining o'n beshinchi bobida u shunday yozadi: “Rabbimiz 449-yilda Mars Valentinian bilan imperator etib tayinlangan va Avgustdan qirq oltinchi yilda imperiyani yetti yil boshqargan. Keyin yuqorida aytilgan qirol tomonidan taklif qilingan burchaklar yoki sakslar xalqi uchta uzun kema bilan Britaniyaga etib kelishdi va ularga o'sha qirol tomonidan i tog'ning sharqiy qismida yashash uchun joy ajratdilar. Shunday qilib, ular o'z vatanlari uchun kurashayotgandek tuyulishi mumkin, ammo ularning asl niyatlari uni qul qilish edi. 12 Ushbu yollanma askarlarning qit'adan yollanishi orolda nemislarning joylashishining boshlanishi edi. O'zlarining qayiqlarida suzib yurgan bu jangovar erkaklar asrlar o'tib Skandinaviyadagi amakivachchalariga o'xshab, quruqlikdagi xizmatlari uchun haq olishgan va bir muncha vaqt o'tgach, ular zamonaviy Angliyaning turli mintaqalarida istiqomat qilishgan. Bu hududlarda turli qabilalar yashagan: “Jutlardan Kent, Uayt oroli va G arbiy Sakslar provinsiyasida, shuʻ kungacha Uayt orolining ro parasida o tirgan, Jut deb ataladigan odamlar kelib ʻ ʻ chiqqan. Sakslardan, ya'ni hozirgi Eski Saksoniya deb ataladigan mamlakatdan 12 Bede, I kitob

Sharqiy Sakslar, Janubiy Sakslar va G'arbiy Sakslar kelib chiqqan. Burchaklardan, ya'ni Angliya deb ataladigan va o'sha paytdan beri cho'l bo'lib qolayotgani aytilgan, Jut va Saks provinsiyalari o'rtasida Sharqiy burchaklar, Midland burchaklari, Mercians, Nortumbriyaliklarning barcha irqi, ya'ni Xamber daryosining shimoliy qirg'og'ida yashovchi xalqlar va inglizlarning boshqa xalqlari. Bedening so'zlariga ko'ra, ko'p yillik migratsiyadan so'ng nemislar soni tez orada mahalliy bretonlarnikidan oshib ketdi, bu uning so'zlariga ko'ra, burchaklar, sakslar va jutlarning o'zlarining sobiq dushmani piktlar bilan ittifoq tuzishiga olib keldi va inglizlarni vayron qilib, oxir-oqibat ularni itarib yubordi. g'arbiy qirg'oq bo'ylab shimolda va g'arbda hozirgi Uels va Kornuoll hududlariga borib taqaladi, bu erda mahalliy aholi "o'z mamlakatlarida davom etib, o'rmonlar, toshlar va tog'lar orasida ayanchli hayot kechirishdi va oziq-ovqat etarli emas edi. hayot va har bir lahza ularning oxirgisi bo'lishini kutish" (garchi hozir inglizlar u erdan vatanlarini tark etishmagan, aksincha Anglo-Sakson madaniyatini o'zlashtirgan deb ishonishgan. Eramizdan avvalgi 450-600 yillar oralig ida nemislar hukmronliginingʻ keyingi asrlarida Angliyaning sharqiy qirg oqlariga kelib, g arbga qarab yo l olgan ʻ ʻ ʻ turli qabilalarning boshliqlari tomonidan qirolliklar tashkil etilgan. O'sha paytda tug'ilgan qirolliklar Kent bo'lib, uni Oisk ismli odam yaratgan, Sharqiy Angliya, qirol Vuffa tomonidan asos solingan, Deyra keyinchalik Nortumbriya, Uesseks va Sasseks deb nomlangan, ular mos ravishda G'arbiy Sakslar va Janubiy Sakslar tomonidan joylashtirilgan. , va Mercia Angliyaning midland yurishlarida. Bu nomlar keyinchalik siyosiy va ijtimoiy muhitning o zgarishini ifodalash uchun ʻ yaratilgan va ularning mavjudligi uchun bir-biriga tayangan (masalan, G arbiy ʻ saksonlar o z nomlari tegishli bo lishi uchun Sharq va Janubiy sakslarni talab ʻ ʻ qiladilar). Bu alohida qirolliklar bir nechta siyosiy to'qnashuvlarda qatnashgan (ayniqsa, orolning g'arbiy va shimolida omon qolgan Britaniya xalqlari bilan) va inglizlarning g'arbga kengayishiga olib kelgan murakkab ittifoqlar tizimida

O'xshashlar

buyuk britaniya 1 jahon urushi davrida
buyuk britaniya 1 jahon urushi davrida
Majburiy oqim ostida chegaraviy qatlamda issiqlik almashinuvi
Suy sulolasi hukmronligi davrida Xitoy
Suy sulolasi hukmronligi davrida hayot