MAVZU: MUSTAQILLIK YILLARIDA SUVEREN QORAQALPOG ISTONNING IJTIMOIY-IQTISODIY TARAQQIYOTIʻ KIRISH I BOB. O ZBEKISTON RESPUBLIKASI MUSTAQILLIK YILLARIDA ʻ QORAQALPOG ISTON DAVLATCHILIGI TARAQQIYOTI. ʻ 1.1.Qoraqalpog’iston Respublikasiga umumiy tavsif berish 1.2.Davlatimiz rahbarlari tomonidan ‘’Orol fojiasi ‘’ni yechish uchun qilgan sa’yi harakatlari. II BOB. MUSTAQIL QORAQALPOG ISTONNING IJTIMOIY-IQTISODIY ʻ TARAQQIYOTI. 2.1.Qoraqalpog‘iston iqtisodiyotining mustaqillik yillarida o sib borishi ʻ . 2.2.Shavkat Mirziyoyev davrida Qoraqalpog’iston Respublikasiga tashriflar va islohotlar . III XALQ TA LIMI, FAN VA MADANIYAT. ʼ 3.1. Qoraqalpog‘iston Respublikasi ma’naviy-madaniy va ta’lim sohadagi yangilanishlar. 3.2. Xalq ta’limi fan va madaniyat . XULOSA. ADABIYOTLAR RO YXATI. ʻ

KIRISH Mavzuning dolzarbligi: Bilamizki Qoraqalpog iston Respublikasining iqtisodiy,ʻ ijtimoiy, siyosiy ahvoli sho rolar davriga kelib xuddi O zbekiston Respublikasi kabi ʻ ʻ og ir ahvolni o z boshidan kechirgan.Bu davrda yangi yerlarni o zlashtirish hisobiga ʻ ʻ ʻ Orol dengizi suvi qurib boshlaydi.Bu esa global muammo darajasiga borib yetadi.Bu katta fojia hisoblanadi.Chunki orolning qurishi bu ekologik muammolarni ham keltirib chiqaradi.Turli xil kasalliklar oshqozon tipi,teberkluyoz, oshqozon raki kabi o ta xavfli ʻ kasalliklarni keltirib chiqaradi.Bu fojia nafaqat Qoraqalpog iston Respublikasining ʻ balkim unga qo shni bo lgan O zbekiston Respublikasi va Qozog iston Respublikasi ʻ ʻ ʻ ʻ kabi davlatlarning ham iqlimiga jiddiy ravishda ta sir ko rsatadi.Bir so z bilan aytganda ʼ ʻ ʻ sho rolar davrida Qoraqalpog iston Respublikasining iqtisodiy ahvoli ʻ ʻ og irlashdi.O zbekiston Respublikasi bilan birgalikda mustaqillikka erishgandan so ng ʻ ʻ ʻ Qoraqalpog istonda bir qator islohotlar o tkazildi.Qoraqalpog iston ʻ ʻ ʻ jamoatchiligi O zbekiston tarkibida mustaqilligi va Respublika maqomining huquqiy asosiga ega ʻ bo lishiga intilishi Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov tomonidan qo llab ʻ ʻ quvvatlanadi.Amaldagi Prezidentimiz Shavkat Miromonovich Mirziyoyev ham Orol fojiasini hal qilish uchun ko’plab tashabbusni ilgari surib kelmoqdalar. Bilamizki O zbekiston va Qoraqalpog iston xalqlari azal-azaldan bir-biriga qardosh va qondosh ʻ ʻ xalqlar bo lgan.Bu ikki mamlakat ko plab qiyinchiliklarni boshlaridan o tkazadilar.Bu ʻ ʻ ʻ xalqlarni bosqinchilar bir-biridan ayirmoqchi bo ldilar.Lekin bu ikki davlatning bir- ʻ biriga yaqinligi,bag rikengligi,baynalmilalligi,til va dinning birligi bu xalqlarning ʻ birdamligini ta minlab berdi.Bu xalqlar qadim zamonlarda Amudaryo va Sirdaryo ʼ etaklarida turli xil sharoitlarda yashab kelganlar.Tarixdan bilamizki qoraqalpoq xalqi erksevar va mehnatkash xalq hisoblanadi.Ular o z qo llari bilan qator shaharlarni ʻ ʻ bunyod etadi.Ular ko plab bosqinlarni boshidan kechirganlar.Ularning boy yerlari turli ʻ xil davlatlarni e tiborini tortmasdan qolmagan. Mustaqillik yilarida har ikkala xalq bir- ʼ birlarini qo’llab-quvvatlab kelmoqdalar.

Tadqiqot obyekti va predmeti .Ilmiy izlanishning tadqiqot obyekti va predmeti sifatida Qoraqalpog’istonning ijtimoiy-iqtisodiy hayotini yoritib bergan Mustaqillik yillariga oid turli xil manba va materiallar,Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov asarlari,ma’ruzalari, Amaldagi Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning asarlari, ma’ruzalarini turli xil tadqiqotlar va izlanishlarni, darsliklar asos qilinib olindi. Tadqiqotning maqsadi va vazifalari. Izlanishdan ko’zda tutilgan maqsad mustaqillik yillarida Qoraqalpog’istonning ijtimoiy-iqtisodiy hayotida ko’zda tutilgan masalalarni hayotga qanday tatbiq qilinayotganligi muammo va kamchiliklarni davlat rahbarlarimiz va amaldorlarimizning sa’yi harakatlarini yoritib berishdan iboratdir. Dissertatsiya mavzusining mazmun-mohiyati va asosiy maqsadidan kelib chiqqan holda mazkur ish oldiga quyidagi vazifalar qo’yildi: -Mustaqillik yillaridagi Qoraqalpog’iston Respublikasining O’zbekiston Respublikasi tarkibida rivojlanishini yoritib berish; - S uveren Qoraqalpog’iston Respublikasining davlatchilik taraqqiyoti yuksalganligini yoritib berish; -Birinchi va Hozirgi Prezidentlarimizning Suveren Qoraqalpog’iston Respublikasi uchun amalga oshirilgan islohatlarini mazmunini ochib berish; -Qoraqalpoq xalqining yashash tarzi, turmushi,ijtimoiy-iqtidodiy taraqqiyoti, madanyatini keng ko’lamda tadqiq qilish; Tadqiqotning ilmiy yangiligi . Dissertatsiyada quyidagi natijalarga erishildi. -Qoraqalpog’istonning ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyoti keng miqyosda yoritib berildi; -Davlat rahbarlarimiznng Qoraqalpog’iston Respublikasi xalqi uchun o’tkazilgan islohatlari batafsil yoritib berildi;

-Qoraqalpog’istondagi islohatlarning qoraqalpoq xalqi uchun ijobiy oqibatlari yoritib berildi; Tadqiqotning asosiy masala va farazlari . Tadqiqotning asosiy masalasi shundan iboratki: -Suveren Qoraqalpog’istonning O‘zbekiston Respublikasi tarkibidagi ijtimoiy- iqtisodiy hayotida hali hamon muammo bo’lib kelayotgan masalalarga yordam berishda Davlat rahbarlarimiz va o’zbek xalqining jonbozligini ta’kidlab o’tish; -Qoraqalpog’iston Respublikasining keying yilardagi rivojlanish tendensiyasini yanada oshirish; -Nafaqat Qoraqalpog’iston Respublikasida balkim butin dunyo miqyosidagi muammo bo’lib kelayotgan ‘’Orol fojiasi’’ni birgalikda hal qilishimiz zarur. -Qoraqalpog’istonda maktabgacha ta’lim, maktab, oliy o’quv yurtlarini yanada kengaytirish va ularning soni va sifatini oshirish; Tadqiqotning o’rganilish darajasi .Mazkur tadqiqot 1991-2023- yillar tarrixini yoritib berishga harakat qilindi . Disertatsiyani o ’ rganishda tarixchi olimlarning asarlari va izlanishlari, Birinchi Prezidenti I.Karimovning asarlari va ma’ruzalari , Hozirgi Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning asarlari,ma’ruzalari orqali boyitib borildi.Tarixchilar orasida Utemuratov Mahmud,O.Jalilov,R.X.Murtazoyev,M.A.Rahimov,Q.Usmonov,N.Jurayev, Koshanov kabi tarixchilar asarlaridan foydalanildi. Disertatsiya mavzuimda Qoraqalpog ’ iston Respublikasining ijtimoiy - iqtisodiy taraqqiyoti , madaniyati , Qoraqalpog ’ iston Respublikasining hokimyatining bo ’ linish prinsiplari , xalq ta ’ limi , maorifi , sanoati , qishloq xo ’ jaligi va Orol fojiasini hal qilish uchun fidoyilik ko ’ rsatayotgan davlatimiz rahbarlari Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov va Hozirgi Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevlarning sa ’ y harakatlarini bundan tashqari Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning Qoraqalpog ’ iston Resoublikasining iqtisodini rivojlantirish uchun qilingan islohatlarini yoritib borishga harakat qildik .

Tadqiqotda qo’llanilgan metodikaning tavsifi. O’zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti Islom Karimov va Hozirgi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning islohatlari va Qoraqalpog’iston Respubikasi bo’yicha qonuni va farmoyishlari, ma’ruzalari tadqiqotning asosini belgilaydi.Tadqiqotni o’rganishda mustaqillik yillari chop etilgan asarlar va mustaqillik yillarida ijod qilgan tarixchi professor va akademiklarning hissalai kata. Bular Utemuratov Mahmut, Narzulla Jurayev,Qamariddin Usmonov,Koshanov,R.X.Murtazoyev, M.A.Rahimov O.Jalilov kabilar shular jumlasidandir. Tadqiqot natijalarining nazariy va amaliy ahamiyati. Qoraqalpog’isto n Respublikasida bo’layotgan jarayonlarning yaqindan o’rganilishi Qoraqalpog’iston madaniyati, urf-odatlari, an’analarini o’rganish bizning xalqimiz va qoraqalpoq xalqining azal-azaldan bir-biriga qardosh va bir-biriga birodar xalq ekanligini tushunib yetamiz.Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev 2022-yil 23-fevral kuni Qoraqalpog’iston Respublikasiga tashrif buyurganlarida shunday jumlalarni ta’kidlab o’tadilar: ‘’Men nafaqat o’zbek xalqining, balkim qoraqalpoq xalqining ham farzandiman’’ 1 -deb aytadilar.biz azal-azaldan bir-birimizga qondosh va jondosh xalqlarmiz.Mana 32 yildirki Qoraqalpog’iston Respublikasi O’zbekiston Respublikasi tarkibida juda kata yutuqlarga erishganligini ko’rishimiz mumkin. Ish tuzilmasining tasnifi . Dessertatsiya ishi kirish , uch bob , to ’ qqiz fasl , xulosa , foydalaniladigan adabiyotdan iborat . Dissertatsiyaning umumiy hajmi 92 betdan iborat . 1 1.Prezident Shavkat Mirziyoyevning 2022-yil 23-fevralda Qoraqalpog’iston Respublikasiga tashrifi paytida so’zlagan nutqi- Toshkent-2022-yil 23-fevral.