logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Umumiy
  4. C++ dasturlash tilida sanoq sestemalari ustida amallar bajaruvchi dasturiy vosita yaratish.

C++ dasturlash tilida sanoq sestemalari ustida amallar bajaruvchi dasturiy vosita yaratish.

Yuklangan vaqt:

08.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

478.3330078125 KB
Ko'chirib olish
MAVZU; C++ dasturlash tilida sanoq sestemalari ustida amallar bajaruvchi dasturiy vosita yaratish. Reja; 1.Kirish. 2.Asosiy qisim. 1 BOB.Sanoq sistemalari va ular ustuda bajaruluvchi ammalar. 1.1 Sanoq sistemalari va ularning turlari; 1.2 Bir sanoq sistemasidan ikkinchi sanoq sistemasiga utish usullari; 1.3 Sanoq sistemalari ustida bajariladigan arifmetik amallar; 2 BOB. C++ dasturlash tili yordamida sanoq sistemalari ustida amallar bajaruvchi tizim ishlab chiqish. 1.1 Bir sanoq sistemasidan ikkinchi sanoq sistemasiga o’tkazuvchi dastur tuzish; 1.2 Bir sanoq sistemasidan arifmetik amallar bajarish; 1.3 Turli xil sanoq sistemalari arifmetik ammalar bajarish. 3. Xulosa. KIRISH. Dasturlash - - - - - - peridmet va texnikaning nispatan yosh va tez rivojlanayotgan sohasi.Mavjud dasturiy va texnik vositalari real ishlab chiqish va tarmoqlashni olib borish tajribasi doimo qayta izlanishni talab qiladi. Hozirgi zamonda kompyuter texnalogiyasi jaddal rivojlanib bormoqda biz yoshlar ham shu jadalashib borayotgan zamonda orta qolamsligimiz uchun uzim uzstimida kupirqo ishlashimiz kera va uzimiz ham hamma qatori dunyoni uzgartirishga uz hisamizni qushishumiz kerak hozirda hamma insonlarni yurmush tarzini intirentsiz tasavur qilish qiyin chunki kup ishlarini internetda bajarilmoqda. Biz yoshlarga kata etibor berilaybdi biz undan unimli foydalanishimiz kerak men hamma yoshlarga omad tilayman . Asosiy qisim. Biz C++ dasturlash tilida kuplab dasturlar ustida amlarni bajarishimiz mumkin.C++ dasurlashi tilida sanoq sistemalar ustida bajariladigan amallarni hozir dasurlarni sizlarga kursatamiz sanoq sistemalar ustida qushish,ayrish, kupaytirish va bulish ammalari ustida amallarni ishlab kursatamiz.Bu dasturda ikkilik sanoq sistemalarni boshqa sanoq sistemlariga utqazish va boshqa sanoq sistemalarni ikkilik sanoq sistemalariga utqazish ustida bajariladigan amallarni C++ dasturida ishlash jarayonlarni sizga kursatamiz. 1.BOB. 1-MAVZU ; Sanoq sistemalar va ularning turlari. Qadimdan ba’zi xalqlar ishlatadigan sonlar alifbosi beshta (qadimgi Afrika qabialarida). O’n ikkita (masalan, ingilizlarning sonlar alifbosida) yigirmata (XVI-XVII asirlarda Afrika qitasida yashagan astek,mayya qabillarida; eramizdan avvalgi II asrda g’arbiy Yevropada yashagan keltlarda; fransuzlarda), ba’zilarda oltmishta (qadimgi bobiliklarda) belgini uz ichiga olgan. Ular mos ravishta besh raqamli qisqacha beshtalik sanoq sistemasi, o’n ikki raqamli (o’n ikkilik) sanoq sistemasi, yigirmata raqamli (yigirmalik ) sanoq sistemasi yoki oltmishlik sanoq sistemasi deb nomlangan. Soatning oltmishga. Sutkaning o’n ikkiga karraligi,bir yilning 12 oydan iboratligi, ingilizlarda uzunlik o’lchov birligi bulmish 1 futning 12 duyumga tengligi; fransuzlarning bir firnaki yigirma sumga tengligi turli sanoq sistemalarining qo’lanilishi natijasidir. Inson har bir sistemani ishlatganida ma’lum vositadan ham foydalangan. Masalan; O’n ikkilik sanoq sistemasi uchun vosita sifatida qo’l barmoqlaridan bo’g’inlaridan foydalinlgan.Masalan, Misr o’nlik sanoq sistemasdian sonlar raqamlarning birlashmasi kurinishda yozilgan bulib, har bir raqam ketma-ket 9 martadan ortiq takarorlanmagan.Mayya sanoq sisstemasida 0 raqami va yana 19 ta raqam kiritilgan.Mayya sanoq sistemasi gorizontal yo’nalishda emas, balki vertical yo’nalishda yozilgan.Masalan, 20=1*20+0; 32=1*20+12; 429=1*20 2 +1*20+9; 4805=12*20 2 +0*20+5: Mayya sanoq sistemasi jadvali bu. Sanoaq sistemali turlari;Ma’lumki, hariflardan iborat alifboni qullashda ma’lum qonun va qoidalarga amal qilinadi.Sonli alifbodagi beldilardan foydalanishda ham o’ziga xos qoidalardan fuydalinalidi.Bu qoidalar turli alifbolar uchun turlicha bo’lib, mazkur alifboning kelib chiqish tarixi bilan bog’liq. O’z ichiga o’nta raqamni olganiligi birgalikada o’n raqamli uchun bu alifbo o’zizning barcha qoidalar bilan sanoq sistemasi yoki qisqach o’nlik sanoq aiatemasi deb ataladi. Sonlar sistemasidagi raqamlar soni bu sistemaning asosi (quvvati) deb ataladi. O’nlik sanoq sistemasidan raqamlar o’zi turgan o’rni (raziryadi)ga ko’ra turlicha miqdorni anglatadi.Masalan a) 999: 9(to’qqiz)—birlik; 90(to’qson)—o’nlik; 900 (toqqiz yuz)—yuzlik; b) 1991: 1(bir)—birlik; 90 (to’qson)-o’nlik; 900(to’qqiz yuz)-yuzlik 1 (ming)-minglik; Shu bois ham bu sistem raqamlari o’z pozitsiyasi (turgan urni) ga bog’liq Sistema deb ham yuritilgan. Sanoq sistemalari shu xusisga kura raqmlarning pozitsiyasiga bog’liq bulmagan (qisqacha pozitsiyali va poziitsiyali bo’lmagan) sanoq sistemalariga bo’linadi.Pozitsiyali bo’lmagan sanoq sistemasiga Rim sanoq sistemasi misol buladi. Sizga ma’lumki,pozitsiyali sanoq sistemasi bo’lgan o’nlik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarishda juda qulay,ammo pozitsiyali bo’lmagan sanoq bo’lgan Rim sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarish juda murakab.Shuning uchun ham ajdodlarimiz raqam va sonlarni aniq bir shakillar tizimiga keltirish masalasiga katta e’tibor qaratgan. Pozitsiyali sanoq sistemalar. Pozitsiyali sanoq sistemalarida sonnig qiymati raqamlari miqdoriy qiymatning sondagi turgan o’rni (martabasi, pozitsiyasi, raziryadi)ga bog’liq bulgan holda, yig’indisi asosida hosil qilinadi. Nazariy jihatdan olingan sanoq sistemalarinong asosi 2 dan boshlanib,ixtiyoriy bolishi mumkun. Sanoq sistemasi asosi p bo’lib p soni10 dan ortmas, u holda raqam sifatda o’nlik sanoq sistemasi alifbosidagi 0 dan (p-1) gacha bo’lgan raqamlar qulaniladi. Agar p soni 10 dan katta bulsa,u holda qushimcha belgilar odatda, lotin hariflar A harfidan boshlab qo’llaniladi. Barcha pozitsiyali sanoq sistemalaridan manfiymas butun sonlar quydagi qoidalar asosida hosil qilinadi. 1) Raqamni surish – raqamni sanoq sistemasi alifbosidao’zidan keying kelgan raqamga almashtirish, masaslan, o’nlik sanoq sistemasidan 0 ni surishda 1 ga, 1 ni suroshda 2 ga, 2 ni surushda 3 ga va h.k. Eng katta raqamni surish—eng katta raqamni 0 ga almashtirish, masalan o’nlik sanoq sistemasidagi 9 ni 0 ga almashtirish. Yoda tuting;faqat eng katta raqam surilganidagin undan chapdagi raqam suriladi. Sanoq sistemalar,2,3,4,5,6,7,8,9,10 va h.k 16 lik sanoq sistemali mavjud. Pozitsiyali sanoq sistemasida yozilgan sonnig indekisida sanoq sistemasi asosi kursatiladi, masalan, 1963 16 , 1001 2 , 1001 4 , ADA 15 . Odatda, agar son 10 lik sanoq sistemasida yozilgan bulsa, u holda sanoq sistemasinig asosi kursatilish shart emas. Indekis kursatilgan sanoq sistemasi asosining qiymati doimo 10 lik sanoq sistemasi deb yuritiladi. Pozitsiyali sanoq sistemasida sonlarni yozishning quydagi usularida foydalanish mumkin. 1.Ixcham (oddiy) ko’rinish—son raqamlari raziryat buyicha ketma-ket yoziladi: ___________________ a k a k-1 …a 0 a -1 a -2 ...a -np , bu yerda (a k a k-1 ….a 0 , a -1 a -2 …a -np —berilgan sonni tashkil etuvchi raqamlar, p- sanoq sistemasi asosi (matematikada son ustida chiziq chizilish son raqamlari qiymatlari oshkormas, ya’ni umumiy ko’rinishda berilgnidagina qo’llaniladi), masalan 19501, 902 10 , 210719, 63AA 16 , ; Qisqacha tarixiy ma’lumot. Abu Abdullo Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy Hozirgi kunda butun dunyo qabul qilgan 10 lik sanoaq sistemasining tarixi haqida turli-tuman ma’lumotlar berilmoqda.Ba’zi olimlar 10 lik sanoq sistemasida arab xalqi bilan bog’lasa ba’zi olimlar arablar hindlardan olgan deb yozishadi.Lekin buyuk marematik, astranom va geografik,VIII asrning oxiri va IX asrning birinchi yarimda yashab ijod etgan buyuk mutafakir olim Abu Abdullo Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy ni tan olishdi.783- yilda Xorazimda tug’ilgan Muso al-Xorazmiy dastlabki ma’lumot va turli sohadagi bilimlarni asosan o’z yurti- O’rta-Osiyo shaharlarida ijod etgan olim hamda mutafakirlardan uzlashtirgan. Al-Xorazmiyning qalamig mansub 20 dan ortiq asarning faqat 10 tasi bizgacha yetib kelgan.O’z asarida Al- Xorazmiy 10 lik sanoq sistemasida (ustunli) qo’shish , ayrish, ko’paytirish va bulish arifmetik amalarini mukammal qoidalarni yoritib, ularni turli missolar bilan mustahkamlagan. Risola << al-Xorazmiy aytdiki>> iborasi bilan boshlangan. 1120-yilda risola lotin tilida tajriba qilinganda bu ibora lotin tilida <<Dixit Algorizmi>> kabi ifodalangan. Ta’kidlash joizki shu tajriba asosida algoritim atamasi dunyoga tarqaldi.Tajimadan so’ng al-Xorazmiy risolasidan barcha Yevropa shaharlarida biriinch darslik sifatida foydalanilgan. Hozirgi kunda ishlatilib kelinayotgan 1, 2, 3, ….9, 0 raqamlaridan iborat o’nlik sanoq sistemasi axbarotni kodlashning yana bir usil hisoblanadi. Yurdoshimiz Muhammad al-Xorazmiy 0 raqamini kiritib,bu arab (to’g’rirog’I, hind ) raqamlarining sonodadi turgan o’rniga bog’liq holda amallar bajarish tartibini yagona tizimga birlashtirgan,Shuning uchun ham bu kodlash sistemasi ustida qo’shish ayrish ko’paytirish va bo’lish kabi arifmatik amallarni bajarish juda oson. 2.Bir sanoq sistemasidan ikkinchi sanoq sistemasiga utish usullari. Kompyuter bilan bog’liq sanoq faqatgina ikkilik sanoq sistemasi emas, balki sakkizlik va o’n oltilik sanoq sistemasini ham o’z ichiga oladi. Shu sababli sanoq sistemalari sonlari orasidagi bog’liqlikni aniqlash muhimdir. Bir sanoq sistemasidagi butun sonni o’nlik sanoq sistemasidagi tasvirlash.Asosi o’n bulmagan pozitsiyali sanoq sistemasidagi manfiymas butun sonni o’nlik sanoq sistemasiga o’tkazish uchun uni ixcham ko’rinishdan yoyiq ko’rinishga o’tkazish va yig’indi natijasini hisoblash kifoya.Masalan O’nlik sanoq sistemasidagi manfiymas butun sonni P asosli sanoq sistemasiga o’tkazish uchun berilgan sonning p ga qoldiqli bo’linmalaridan biri P dan kichik bo’lgancha P ga ketma-ket qoldiqli bo’linadi va qoldiqlar o’ngdan chapga qarab yozib olinadi.Masalan; Sonlarni ixtiyoriy P asosli sanoq sistemasidan q asosli sanoq sistemasiga o’tqazish uchun, saon avvalo P asosli sanoq sistemasidan o’nlik sanoq sistemasiga o’tkaziladi, so’ng o’nlik sanoq sistemasidan q asosli sanoq sistemasiga yuqoridagi ixtiyoriy pozitsiyalli sanoq Sistemalari orasida <<ko’piroq>> vazifani utaydi. Masalan; Sonlarni o’tkazishda 2, 4, 8, 16 lik sanoq sistemalarida yuqoridagi ussulardan farqli kodlashni diada, tiada va tetrad usularidan foydalanish qulay. Sonlarni bunday o’tkazish (kodlash)da butun son oldiga yozilgan 0 raqamlari son qiymatiga ta’sir etmasligi hisobga olinadi. 3. Sanoq sistemalar ustida bajariladigan arifmetik amallar. Sanoq sistemalarni ishlashda bizga jadvallar kerak buladi va shu jadvaldan foydalanib ishlaymiz. Qushish Ayirish Ko’paytirish 0+0=0 0-0=0 0*0=0 0+1=1 1-0=0 0*1=0 1+0=1 10-0=10 1*0=0 1+1=10 10-1=1 1*1=1 Ikkilik sanoq sistemasida amallarni bajaring. a) 101+111= 1100 c) 1101+110=10011 b) 1111+1011=11110 d) 1010+1111=11001 c) 101*11=1111 k) 110*101=11110 a) 111*11=10101 f) 1111,01*101= 1001100,01 b) 10,101+11,111=111,100 O’tkazishni bajaring; 1011101 2 ? 10 =1*128+0*64+1*32+1*16+1*8+0*4+1*1=128+ 32+16+8+1=185 10 o’nlik sistemaga utdkazildi. 1190 10 ? 7 =225 7 110011,01-10111,101=11011,101 101010-10011=10111 II-BOB. C++dasturlash tili yordamida sanoq sistemallari ustida amallar bajaruvchi tizim ishlab chiqish. 1. 1 Bir sanoq sistemasidan ikkinchi sanoq sistemasiga o’tkazuvchi dastur tuzish;

MAVZU; C++ dasturlash tilida sanoq sestemalari ustida amallar bajaruvchi dasturiy vosita yaratish. Reja; 1.Kirish. 2.Asosiy qisim. 1 BOB.Sanoq sistemalari va ular ustuda bajaruluvchi ammalar. 1.1 Sanoq sistemalari va ularning turlari; 1.2 Bir sanoq sistemasidan ikkinchi sanoq sistemasiga utish usullari; 1.3 Sanoq sistemalari ustida bajariladigan arifmetik amallar; 2 BOB. C++ dasturlash tili yordamida sanoq sistemalari ustida amallar bajaruvchi tizim ishlab chiqish. 1.1 Bir sanoq sistemasidan ikkinchi sanoq sistemasiga o’tkazuvchi dastur tuzish; 1.2 Bir sanoq sistemasidan arifmetik amallar bajarish; 1.3 Turli xil sanoq sistemalari arifmetik ammalar bajarish. 3. Xulosa.

KIRISH. Dasturlash - - - - - - peridmet va texnikaning nispatan yosh va tez rivojlanayotgan sohasi.Mavjud dasturiy va texnik vositalari real ishlab chiqish va tarmoqlashni olib borish tajribasi doimo qayta izlanishni talab qiladi. Hozirgi zamonda kompyuter texnalogiyasi jaddal rivojlanib bormoqda biz yoshlar ham shu jadalashib borayotgan zamonda orta qolamsligimiz uchun uzim uzstimida kupirqo ishlashimiz kera va uzimiz ham hamma qatori dunyoni uzgartirishga uz hisamizni qushishumiz kerak hozirda hamma insonlarni yurmush tarzini intirentsiz tasavur qilish qiyin chunki kup ishlarini internetda bajarilmoqda. Biz yoshlarga kata etibor berilaybdi biz undan unimli foydalanishimiz kerak men hamma yoshlarga omad tilayman .

Asosiy qisim. Biz C++ dasturlash tilida kuplab dasturlar ustida amlarni bajarishimiz mumkin.C++ dasurlashi tilida sanoq sistemalar ustida bajariladigan amallarni hozir dasurlarni sizlarga kursatamiz sanoq sistemalar ustida qushish,ayrish, kupaytirish va bulish ammalari ustida amallarni ishlab kursatamiz.Bu dasturda ikkilik sanoq sistemalarni boshqa sanoq sistemlariga utqazish va boshqa sanoq sistemalarni ikkilik sanoq sistemalariga utqazish ustida bajariladigan amallarni C++ dasturida ishlash jarayonlarni sizga kursatamiz.

1.BOB. 1-MAVZU ; Sanoq sistemalar va ularning turlari. Qadimdan ba’zi xalqlar ishlatadigan sonlar alifbosi beshta (qadimgi Afrika qabialarida). O’n ikkita (masalan, ingilizlarning sonlar alifbosida) yigirmata (XVI-XVII asirlarda Afrika qitasida yashagan astek,mayya qabillarida; eramizdan avvalgi II asrda g’arbiy Yevropada yashagan keltlarda; fransuzlarda), ba’zilarda oltmishta (qadimgi bobiliklarda) belgini uz ichiga olgan. Ular mos ravishta besh raqamli qisqacha beshtalik sanoq sistemasi, o’n ikki raqamli (o’n ikkilik) sanoq sistemasi, yigirmata raqamli (yigirmalik ) sanoq sistemasi yoki oltmishlik sanoq sistemasi deb nomlangan. Soatning oltmishga. Sutkaning o’n ikkiga karraligi,bir yilning 12 oydan iboratligi, ingilizlarda uzunlik o’lchov birligi bulmish 1 futning 12 duyumga tengligi; fransuzlarning bir firnaki yigirma sumga tengligi turli sanoq sistemalarining qo’lanilishi natijasidir. Inson har bir sistemani ishlatganida ma’lum vositadan ham foydalangan. Masalan; O’n ikkilik sanoq sistemasi uchun vosita sifatida qo’l barmoqlaridan bo’g’inlaridan foydalinlgan.Masalan,

Misr o’nlik sanoq sistemasdian sonlar raqamlarning birlashmasi kurinishda yozilgan bulib, har bir raqam ketma-ket 9 martadan ortiq takarorlanmagan.Mayya sanoq sisstemasida 0 raqami va yana 19 ta raqam kiritilgan.Mayya sanoq sistemasi gorizontal yo’nalishda emas, balki vertical yo’nalishda yozilgan.Masalan, 20=1*20+0; 32=1*20+12; 429=1*20 2 +1*20+9; 4805=12*20 2 +0*20+5: Mayya sanoq sistemasi jadvali bu. Sanoaq sistemali turlari;Ma’lumki, hariflardan iborat alifboni qullashda ma’lum qonun va qoidalarga amal qilinadi.Sonli alifbodagi beldilardan foydalanishda ham o’ziga xos qoidalardan fuydalinalidi.Bu qoidalar turli alifbolar uchun turlicha bo’lib, mazkur alifboning kelib chiqish tarixi bilan bog’liq. O’z ichiga o’nta raqamni

O'xshashlar

C++ dasturlash tili yordamida matritsalar va determinatlar ustida amallar bajaruvchi dasturlar yaratish
C++ dasturlash tilida strukturalar. Strukturalardan foydalanish asosida dastur yaratish
C++ da dasturlash tilida statik kutbxonalar yaratish va ulardan foydalanish
C++ dasturlash tilida ifodalar va operatorlar
Noravshan to’plamlar ustida amallar