logo

Java fayllari va JDKlar

Yuklangan vaqt:

08.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

54.6982421875 KB
Java fayllari va JDKlar.
Reja:
1. Nazariy qism
a) Java fayllarini ochish, tahrirlash va o’zgartirish
b) JDK, JRE va JVM farqlari
2. Amaliy qism
a) Java dasturlash tili sintaksisi
b) Javada massiv tushunchasi
3. Xulosa
4. Adabiyotlar 1 . 
JAVA   fayl   kengaytmasi   (yoki   kamroq   .JAV   sonikasi)   bo'lgan   fayl   Java
dasturlash   tilida   yozilgan   Java   Resurs   kodi   fayli.   Bu   matn   muharriri   ichida   to'liq
o'qilishi   mumkin   bo'lgan   va   Java   dasturlarini   barpo   etish   jarayonida   zarur
bo'lgan   oddiy matnli fayl   formati.
JAVA   fayli   bir   Java   derleyici   tomonidan   Java   sinf   fayllari   (.CLASS)
yaratish   uchun   ishlatiladi,   bu   odatda   ikkilik   fayl   va   inson   tomonidan   o'qilmaydi.
Agar   manba  kod  fayli  bir   nechta  sinf  bo'lsa,  ularning  har   biri   o'z  CLASS  fayliga
yoziladi.
Bu   JAR   fayli kengaytmasi bilan olib boriladigan Java dasturiga aylantirilgan
CLASS   fayli.   Ushbu   Java   Archive   fayllari   fayllarni   saqlash   va   tarqatishni
osonlashtiradi   .CLASS   fayllari   va   tasvirlar   va   tovushlar   kabi   boshqa   Java   dastur
resurslari.
Java fayllarini qanday ochish kerak
Sizning kompyuteringizda JAVA faylini ikki marta bosgan holda ochadigan
dasturingiz   bor.   Buni   amalga   oshirishni   istasangiz   ,   Windows   dasturini   ochish
uchun   qanday   dasturni   o'zgartirishni   ko'ring.   Aks   holda,   JAVA   faylini   ochish
uchun avval  quyidagi  dasturlardan foydalaning, dastlab  dasturiy ta'minotni  ochib,
so'ng Java menyusi kodi faylini ko'rib chiqish uchun   File   menyusidan foydalaning.
JAVA faylidagi matnni Windows ning Notepad, MacOS-dagi TextEdit, va hokazo.
Kabi har qanday matn muharriri o'qishi mumkin.   Biroq,   JAVA   fayllari   Java   SDK-ni   amalga   oshiradigan   bytecode   CLASS
fayliga   biriktirilganda   foydalidir.   JAR   fayli   tuzilgandan   so'ng,   Oracle   ning   Java
Virtual Machine (JVM) tomonidan CLASS fayli ichidagi ma'lumotlar ishlatiladi.
JAVA   faylini   Java   SDK-da   ochish   uchun   JAVA   faylida   CLASS   faylini
yaratadigan   buyruq   buyruqlaridan   quyidagi   buyruqni   ishlating.   JAVA   faylingizga
haqiqiy   yo'l   sifatida   tirnoq   ichidagi   matnni   o'zgartirishga   albatta   ishonch   hosil
qiling.
javac "path-to-file.java"
Eslatma:   Ushbu   "javac"   buyrug'i   faqat   Java   SDK   o'rnatish   bilan   birga
kelgan javac.exe faylga ega bo'lsa, ishlaydi. Ushbu   exe   fayli
  C: \ Program Files \ jdk (version) \   katalogidagi "bin" papkasida saqlanadi.
Buyruqni   ishlatishning   eng   oson   yo'li   EXE   fayl   yo'lini   PATH   muhit
o'zgaruvchisi   sifatida o'rnatishdir.
JAVA fayllarini tahrirlash uchun Eclipse yoki JCreator  LE kabi  dasturlarni
ishlab chiqish uchun mo'ljallangan dasturdan foydalanishingiz mumkin. NetBeans
va yuqoridagi linkdagi matn tahrirlovchisi JAVA fayllarini o'zgartirish uchun ham
foydali bo'lishi mumkin.
JAVA faylini qanday qilib o'zgartirasiz?
JAVA fayli Java dasturining manba kodini o'z ichiga olganligi sababli, kodni
tushunadigan yoki boshqa biror narsaga tarjima qiladigan boshqa dasturlarga yoki
dasturiy tillarga osongina o'tish mumkin.
Masalan, JAVA faylini IntelliJ IDEA yordamida Kotlin fayliga o'zgartirishi
mumkin.  
Java-ni CLASS-ga aylantirish uchun yuqorida ko'rsatilgan   javac   buyrug'idan
foydalaning.   Agar   javak   vositasini   Buyruqning   so'rovini   chaqirish   mumkin
bo'lmasa,   yuqorida   aytib   o'tilganidek,   exe   fayli   o'rnini   ochishingiz   va
keyin   javac.exe   faylini buyruqni bajarish uchun buyruq buyruqni to'g'ridan-to'g'ri 
olib tashlashingiz mumkin. Fayl   CLASS   fayl   formatida   bo'lsa,   aslida   Oracle   tomonidan   ushbu   Java
ilovasida   bayon   qilinganidek,   Java-ni   JAR-ga   jar   buyrug'idan   foydalanib
o'zgartirasiz. JAR faylini CLASS fayli yordamida amalga oshiradi.
JSmooth   va   JexePack,   JAVA   faylini   EXE   ga   aylantirish   uchun   ishlatilishi
mumkin   bo'lgan   ikkita   vosita   bo'lib,   Java   dasturi   odatiy   Windows   executable
faylida ishlashi mumkin.
JVM (Java Virtual mashinasi)
JVM   ning   vazifasi   tarjimonlik   ya'ni,   dastlab   biz   yozgan   * .java   fayl   kompilyator
yordamida   baytkod ga o'giriladi va JVM yordamida mashina tiliga aylantiriladi. Bu
degani JVM qaysi platformaga tegishli bo'lsa, kodlarni ham o'sha platformaga 
moslab beradi. 
JVM ni ko'pgina qurilmalar va dasturiy ta'minotlar uchun ishlatish mumkin.
Har   bir   OT(operatsion   tizim)   uchun   JVM   JRE   va   JDK   lar   konfugratsiyasi   farq
qiladi,   chunki   bular   platformaga   bog'liq.   Lekin   java   mustaqil   platforma
hisoblanadi.
JVM ning amalga oshiradigan asosiy vazifalari
•   Loads code (kod yuklanishi)
•   Verifies code (kod tekshirilishi)
•   Executes code (kod bajarilishi)
•   Provides runtime environment (dasturni bajarilish muhitini ta'minlash)
JRE (Java bajarilish muhiti)
JRE – Java Runtime Environment JRE   –   bu   faqat   dastur   bajarilishi   uchun   kerak   bo`lgan   muhit   xolos.   Dasturchi
bo`lmagan   oddiy   foydalanuvchilarga   Java   dasturlari   bajarilishi   uchun   JRE
yetarlidir.
JDK – Java Development Kit (Java dashturlash uskunasi)
JDK = JRE + dasturlashga oid qo`shimcha uskunalar. Bu esa dasturchilarga kerak.
Formuladan ko`rinib turibdiki, JDK ning hajmi JRE'dan katta bo`ladi.  U bir marta
ko`chirib o`rnatiladi xolos. 2 . 
Java tilining sintaksisi yuqorida keltirilgan barcha komplyatorlarda
bir xil amalga oshiriladi.
Java   tili   obyektga   yo’naltirilgan   dasturlash   tili   bo’lganligi   sababli
jarayonlar to’liq classlar tarkibida amalga oshiriladi. Dasturning asosiy qismi 
public static void  main(String[] args) {} tarkibiga yoziladi.
Tilning mavjud alfavit va belgilariga quyidagilar kiradi: 
1. Katta va kichik lotin alfaviti harflari; 
2. Raqamlar - 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9; 
3. Maxsus belgilar: " {} | [] () + - / % \ ; ' : ? <=>_ ! & ~ # ^ . * 
Tilning alfavit belgilaridan tilning leksemalari shakllantiriladi: 
1.Identifikatorlar; 
2.Kalit (xizmatchi yoki zahiralangan) so‗zlar; 
3.O‗zgarmaslar; 
4.Amallar; 
5.Ajratuvchilar. Java dasturlash tilida “Salom dunyo!” dasturi quyidagicha yoziladi.
public   class   SalomDunyo {  public   static   void   main  (String[] args) 
{ System. out .println( "Salom, dunyo!" ); } } 
Java dasturlash tilida massivlar
Massiv indeksli o’zgaruvchidir. Bir xil tipdagi malumotlar to’pmani desak ham 
bo’ladi.Java tilida massiv quyudagicha yaratiladi:
Bir o’lchovli massiv
[]   =new   [qiymat];
Ikki o’lchovli massiv
[][]   =new   [qiymat];
Obektga yo’naltirilgan dasturlash tillarida massiv 0 dan boshlab 
indekslanadi.Massivga xotira ajratish uchun new operatoridan foydalaniladi.
Masalan:
int[] a=new int[10];
int[][] a1=new int[10][5];
Bundan tashqari massivlarni quyudagi ko’rinishlarda elon qilish mumkin:
int a[]=new int[10];
int a[]={1,2,3,4,5,6,7,8,9} bunda a massiv ham inisializasiya qilindi va a massivga 
qiymatlar berildi.
Massivda elementlar sonini hisoblash uchun   length   usulidan foydalanish mumkin.
Misol:
public class Main {
public static void main(String[] args) {
int[] a=new int[5];
for(int i=0;i<="" p="">
{ 
a[i]=i; }
for(int i=0;i<a.length;++i){< p=""></a.length;++i){<>
System.out.println(a[i]);
}
}
}
Ushbu misolda a massiv elon qilingan va 0 dan 4 bo’lgan qiymatlar massivga 
kiritilgan.  Keyingi siklda a massiv elemantlari ekranga chiqarilgan. Xulosa
Men   ushbu   ishni   bajarish   jarayonida   dasturlash   tillari,   ularning
klassifikatsiyasi,   shu   jumladan   Java   dasturlash   tili   va   uning   kelib   chiqishiga   oid
ma’lumotlar   bilan   tanishdim.   Java   dasturlash   tiling   kompilyatorlari,   ularning
o’xshash va farqli tomonlarini o’rgandim. Java dasturlash tilining sintaksisi,   Java
dasturlash tilining alfavitini o’rgandim va bir nechta misollar yechdim. Foydalanilgan adabiyotlar
1. Irmuhamedov   Z.M.   va   boshqalar.   Informatika.5.Axborot   texnologiyalari.
Toshkent, 1-qism.  2002, 2-qism. 2003
2. http:// hozir .org
3. https://www.onlinegdb.com/online_java_compiler   
4. https://www.texnoman.uz/

Java fayllari va JDKlar. Reja: 1. Nazariy qism a) Java fayllarini ochish, tahrirlash va o’zgartirish b) JDK, JRE va JVM farqlari 2. Amaliy qism a) Java dasturlash tili sintaksisi b) Javada massiv tushunchasi 3. Xulosa 4. Adabiyotlar

1 . JAVA fayl kengaytmasi (yoki kamroq .JAV sonikasi) bo'lgan fayl Java dasturlash tilida yozilgan Java Resurs kodi fayli. Bu matn muharriri ichida to'liq o'qilishi mumkin bo'lgan va Java dasturlarini barpo etish jarayonida zarur bo'lgan oddiy matnli fayl formati. JAVA fayli bir Java derleyici tomonidan Java sinf fayllari (.CLASS) yaratish uchun ishlatiladi, bu odatda ikkilik fayl va inson tomonidan o'qilmaydi. Agar manba kod fayli bir nechta sinf bo'lsa, ularning har biri o'z CLASS fayliga yoziladi. Bu JAR fayli kengaytmasi bilan olib boriladigan Java dasturiga aylantirilgan CLASS fayli. Ushbu Java Archive fayllari fayllarni saqlash va tarqatishni osonlashtiradi .CLASS fayllari va tasvirlar va tovushlar kabi boshqa Java dastur resurslari. Java fayllarini qanday ochish kerak Sizning kompyuteringizda JAVA faylini ikki marta bosgan holda ochadigan dasturingiz bor. Buni amalga oshirishni istasangiz , Windows dasturini ochish uchun qanday dasturni o'zgartirishni ko'ring. Aks holda, JAVA faylini ochish uchun avval quyidagi dasturlardan foydalaning, dastlab dasturiy ta'minotni ochib, so'ng Java menyusi kodi faylini ko'rib chiqish uchun File menyusidan foydalaning. JAVA faylidagi matnni Windows ning Notepad, MacOS-dagi TextEdit, va hokazo. Kabi har qanday matn muharriri o'qishi mumkin.

Biroq, JAVA fayllari Java SDK-ni amalga oshiradigan bytecode CLASS fayliga biriktirilganda foydalidir. JAR fayli tuzilgandan so'ng, Oracle ning Java Virtual Machine (JVM) tomonidan CLASS fayli ichidagi ma'lumotlar ishlatiladi. JAVA faylini Java SDK-da ochish uchun JAVA faylida CLASS faylini yaratadigan buyruq buyruqlaridan quyidagi buyruqni ishlating. JAVA faylingizga haqiqiy yo'l sifatida tirnoq ichidagi matnni o'zgartirishga albatta ishonch hosil qiling. javac "path-to-file.java" Eslatma: Ushbu "javac" buyrug'i faqat Java SDK o'rnatish bilan birga kelgan javac.exe faylga ega bo'lsa, ishlaydi. Ushbu exe fayli C: \ Program Files \ jdk (version) \ katalogidagi "bin" papkasida saqlanadi. Buyruqni ishlatishning eng oson yo'li EXE fayl yo'lini PATH muhit o'zgaruvchisi sifatida o'rnatishdir. JAVA fayllarini tahrirlash uchun Eclipse yoki JCreator LE kabi dasturlarni ishlab chiqish uchun mo'ljallangan dasturdan foydalanishingiz mumkin. NetBeans va yuqoridagi linkdagi matn tahrirlovchisi JAVA fayllarini o'zgartirish uchun ham foydali bo'lishi mumkin. JAVA faylini qanday qilib o'zgartirasiz? JAVA fayli Java dasturining manba kodini o'z ichiga olganligi sababli, kodni tushunadigan yoki boshqa biror narsaga tarjima qiladigan boshqa dasturlarga yoki dasturiy tillarga osongina o'tish mumkin. Masalan, JAVA faylini IntelliJ IDEA yordamida Kotlin fayliga o'zgartirishi mumkin. Java-ni CLASS-ga aylantirish uchun yuqorida ko'rsatilgan javac buyrug'idan foydalaning. Agar javak vositasini Buyruqning so'rovini chaqirish mumkin bo'lmasa, yuqorida aytib o'tilganidek, exe fayli o'rnini ochishingiz va keyin javac.exe faylini buyruqni bajarish uchun buyruq buyruqni to'g'ridan-to'g'ri olib tashlashingiz mumkin.

Fayl CLASS fayl formatida bo'lsa, aslida Oracle tomonidan ushbu Java ilovasida bayon qilinganidek, Java-ni JAR-ga jar buyrug'idan foydalanib o'zgartirasiz. JAR faylini CLASS fayli yordamida amalga oshiradi. JSmooth va JexePack, JAVA faylini EXE ga aylantirish uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan ikkita vosita bo'lib, Java dasturi odatiy Windows executable faylida ishlashi mumkin. JVM (Java Virtual mashinasi) JVM ning vazifasi tarjimonlik ya'ni, dastlab biz yozgan * .java fayl kompilyator yordamida baytkod ga o'giriladi va JVM yordamida mashina tiliga aylantiriladi. Bu degani JVM qaysi platformaga tegishli bo'lsa, kodlarni ham o'sha platformaga moslab beradi. JVM ni ko'pgina qurilmalar va dasturiy ta'minotlar uchun ishlatish mumkin. Har bir OT(operatsion tizim) uchun JVM JRE va JDK lar konfugratsiyasi farq qiladi, chunki bular platformaga bog'liq. Lekin java mustaqil platforma hisoblanadi. JVM ning amalga oshiradigan asosiy vazifalari • Loads code (kod yuklanishi) • Verifies code (kod tekshirilishi) • Executes code (kod bajarilishi) • Provides runtime environment (dasturni bajarilish muhitini ta'minlash) JRE (Java bajarilish muhiti) JRE – Java Runtime Environment

JRE – bu faqat dastur bajarilishi uchun kerak bo`lgan muhit xolos. Dasturchi bo`lmagan oddiy foydalanuvchilarga Java dasturlari bajarilishi uchun JRE yetarlidir. JDK – Java Development Kit (Java dashturlash uskunasi) JDK = JRE + dasturlashga oid qo`shimcha uskunalar. Bu esa dasturchilarga kerak. Formuladan ko`rinib turibdiki, JDK ning hajmi JRE'dan katta bo`ladi. U bir marta ko`chirib o`rnatiladi xolos.