Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari REJA: 1 – Ma’lumotlarning relyasion modeli ER modeli xaqida nazariya . 2 - Ma’lumotlarning ER mode ko’rinishi. 3 - Ma’lumotlarning Relyasion modeli MBBT ma’lumotlar modeliga ko’ra, iyerarxik , tarmoq , relyatsion , obyektga - yo’naltirilgan, grafik, ER model kabi turlarga ajratish mumkin. Iyerarxik MB - ma’lumotlar bazasining ushbu turida ma’lumotlar ajdod va avlod o’rtasidagi munosabatlarning tugunlarida saqlanadi. Shuningdek, yozuvlarda nafaqat bu ma’lumotlar, balki ularning ajdodi va avlodlari to’g’risida ham ma’lumotlar mavjud. Nomidan ko’rinib turibdiki, “iyerarxiya”, bu daraxtga o’xshash tuzilishdir. Har bir yozuv orasida ajdod-avlod munosabatlari sifatida bog’langan aloqalar mavjud. Ma’lumotni olish uchun biz kerakli ma’lumotlarni olguncha har bir daraxtni kesib o’tishimiz kerak. Ular asosan bank va telekommunikatsiya sohalarida yuqori samaradorlik va ilovalarni boshqarish uchun ishlatiladi. Ma’lumotlarning relyasion modeli. Real dunyo ob’ektlari haqidagi ma’lumotlarini EHM xotirasida saqlash va ular orasidagi munosabatlarni modellashtirish uchun munosabatlar (jadval) to‘plamidan foydalanish mumkinligini E.F.Kodd isbotlab berdi. Masalan, «talaba» mazmunini saqlash uchun TALABA munosabatidan foydalaniladi. Ma’lumotlar bazasini loyihalashtirishda relyasion model bilan ishlash ancha noqulayliklarga olib keladi. SHu sabab ma’lumotlar bazasini loyihalashda har xil semantik modellar ham ishlatiladi. Ulardan eng ko‘p tarqalganlaridan biriga

- ER modeli deyiladi. Bu model ingilizcha “Entity-relation” deyilib, ma’nosi “Mohiyat-bog‘lanish” demakdir. Bu model 1976 yil Piter CHen tamonidan kiritilgan bo‘lib u o‘ziga bir qator grafik diagrammalarini oluvchi bir necha har xil turdagi komponentalarni birlashtirgan. Piter CHen mohiyatlar to‘plami va ular orasida bog‘lanish sifatida relyasion ma’lumotlar strukturasini interpritatsiya qilishni taklif qildi. ER -modelining asosiy komponentalari mohiyat, bog‘lanish va atribut (xossa) bo‘lib hisoblanadi. Mohiyat   -bu ma’lumotlari ma’lumotlar bazasida saqlanishi kerak bo‘lgan biror real yoki tasavvur qilingan ob’ektdir. ER modeli diagrammasida mohiyat odatda to‘rtburchak shaklida tasvirlanib, uning ichiga mohiyat nomi qo‘yiladi. Aloqa - bu ikki (ko'pincha) subyektlar yoki bir xil obyekt (grafik munosabatlar) o'rtasidagi diagrammada grafik ravishda ko'rsatilgan birlashma. Aloqa romb bilan ifodalanadi, uning ikki uchi ajratilgan, har bir obyekt uchun bittadan. Ushbu ulanishning har ikki tomoni uchun quyidagilar o'rnatiladi: Konseptual dizayn . ER-diagramma barcha mohiyat va munosabatlarni o'z ichiga olgan holda qurilgan. Biz konseptual (infologik) modelni olamiz. Shuni tushunish kerakki, bunday model loyihalashtirilayotgan ma'lumotlar bazasining relatsion tuzilishiga mos kelmasligi mumkin. Biz shu malumotlar orqli Shifoxona ER modelini (Konseptual dizayn) loyihalab chiqamiz. Buning uchun biz avvalo Mehmonxona attribute aniqlab olamiz va ularni bog’lab ularning bir birga bog’liqligini ko’rib olamiz (1-rasm). 1-rasm

Bundan tashqari ham biz attribut qo’shishmiz mumkin bo’ladi. Bu bog’langan attributelar Mehmonxonaning manzili va tel raqami (2-rasm)

Bu jarayonda Romb(Aloqa) shakli esa obyektlarni bir birga bog’lab beruvchi qatlam vazifasni bajardi (3-rasm)

Biz indi qisqacha obyektlarini ( mohiyat ) ko ’ rib chiqamiz bularga . Mehmonxonani o’zida 5 ta obyekt yaratganmiz . Qisqacha shu malumotlar bunga yana malumot qo ’ shish mumkin va bu malunotlardan atrebutlar qo ’ shib qo ’ yish mumkin .