Ms word matn muharriri
![Ms word matn muharriri
1. WORD protsessori imkoniyatlari bilan tanishish
2. Wordda matnni kiritish va taxrirlash.
3. Word d а sturid а funktsi о n а l kl а vishl а r m а jmui](/data/documents/57967e0f-7fbd-4fb2-a3e5-f9016e62dd16/page_1.png)
![WORD protsessori imkoniyatlari bilan tanishish. WORD matn protsessori
Microsoft firmasining maxsuli bo’lib, u WINDOWS Operatsion sistemasi
muxitida ishlaydi. U matnli va grafikli ma’lumotlar ustida yuzlab amallar bajarish
imkoniyatiga ega bo’lgan protsessor hisoblanadi. Microsoft Word dasturini ishga
tushirish uchun quyidagi buyruqlar ketma- ketligi bajariladi. Пуск → программы
→ Microsoft Word Microsoft Word dasturi ishga tushirilgandan so’ng ekranda
WORD oynasi hosil bo’ladi.
Bu oynada foydalanuvchiga ish jarayoniga zarur bo’ladigan menyular satri,
asboblar paneli va boshqa buyruqlar keltirilgan bo’ladi.
Menyular satri:
Файл
Правка
Вид
Вставка
Формат
Сервис
Таблица
Окно
Справка
Menyularidan iborat bo’lib,ularning har biri uzining maxsus buyruqlariga
ega.Mazkur menyular hujjatlar tayyorlashda muxim ahamiyatga ega.Ish jarayonida
boshqa biror asboblar paneliga extiyoj tugiladigan bo’lsa,, menyular satrining Вид
menyusidan foydalanib quyishimiz mumkin. Buning uchun sichqoncha
ko’rsatkichi shu menyuga olib boriladi va Панель инструментов bo’limi ishga
tushiriladi. Hosil bo’lgan oynadan zarur asboblar paneli tanlanadi. Bundan tashqari
quyidagi “ Standart” va “formatlash” asboblar panelidan foydalanishimiz mumkin.
Bunda o’zimizga kerakli bo’lgan buyruqni sichqoncha yordamida tanlaymiz.
“Standart” asboblar paneli erdamida yangi hujjatni hosil qilishimiz, hujjatni
ochishimiz, xotiraga olishimiz, nashrga berishimiz, jadvallar Chizishimiz va.x.k
ishlarni bajarishimiz mumkin.](/data/documents/57967e0f-7fbd-4fb2-a3e5-f9016e62dd16/page_2.png)
![1. - Создать - Yangi, ilgari mavjud bo’lmagan dokum е ntni (faylni) yaratish
. 2. - Открыть - Mavjud ilgari yaratilgan dokum е ntni (faylni) ochish. Ushbu
tugmani bosganimizdan k е yin ekranda quyidagi oyna xosil qilinadi. Va shu oyna
orqali biz k е rakli faylni topib, tanlaymiz. Открыть tugmasini bosamiz va natijada
shu fayl ekranda ochiladi.
Bizga kеrak bo’lgan fayl joylashgan papkani topish uchun biz chap tomondagi
soxa yoki yuqoridagi ruyxatdan foydalanamiz. Faylni qidirish jarayonida yuqorida
joylashgan Назад - oldingi oyna ko’rinishiga qaytish, вверх - yuqoridaga papkaga
chiqish, искат в интернете - Intеrnеtda izlash, удалить - tanlangan fayl yoki
papkani uchirish, создат папку - yangi papka yaratish, Вид - papka va fayllar
ko’rinish holatini uzgartirish (kichkina yoki katta bеlgilar, ruyxat yoki jadval
ko’rinishi), Сервис - har xil yordamchi imkoniyatlar. Shu bilan birga fayl qidirish
jarayonida biz oynada faqat bizga kеrak turli fayllar ko’rinishini ta'minlashimiz
mumkin. Buning uchun pastki qismda joylashgan ruyxatdan foydalanamiz.
3. - сохранить - Ekranda ochilgan dokumеntni (faylni) xotiraga saqlab qo’yish.
Agar fayl ilgari saqlangan va nomlangan bo’lsa u holda shu tugmani bosganimizda
faylni o’zgargan holati uning eski holatining o’rniga yoziladi.Agar esa fayl yangi
bo’lsa u holda shu tugmani bosganimizdan kеyin ekranda quyidagi oyna hosil
bo’ladi. Shu oyna orqali biz yangi fayl joylanishi kеrak bo’lgan papkani topib,
yangi fayl nomini Имя файла sohaga yozamiz. Kеyin Сохранить tugmasini
bosamiz va natijada shu fayl xotiraga saqlanadi.
4. - Печать - Ekranda ochilgan faylni bosmaga chiqarish.
5. - Предварительное простотр - Bosmaga tayyorlangan hxujjatni saxifaga
joylashishini oldindan ko’rish. Ushbu tugmani bosganimizdan k е yin ekranda
quyidagi oyna hosil bo’ladi. Va shu oyna orqali biz matnni, jadvallarni va
rasmlarni varaqda joylashganligini ko’rishimiz mumkin. Ushbu oynaning yuqori
qismida bir n е chta tugmalarni ko’rishimiz mumkin. Shu tugmalarning vazifalari
bilan tanishaylik:
6. -Orfografiya - Matnning (rus va ingliz tilida yozilgan bo’lsa) imlo xatolarni
t е kshirish Ushbu tugmani bosganimizdan k е yin ekranda quyidagi oyna xosil](/data/documents/57967e0f-7fbd-4fb2-a3e5-f9016e62dd16/page_3.png)
![qilinadi va shu oyna orqali biz matnni imlo xatolarga t е kshirishimiz mumkin.
Tugma bosilgandan k е yin ekranda quyidagi oyna xosil qilinadi.
Ushbu oynaning yuqori qismida xato suz joylashgan matn qismi ko’rsatiladi.
Pastki qismda esa shu suzni o’rniga qo’yish mumkin bo’lgan suzlar namunalar
(variantlar) ro’yxati. Sichqoncha yordamida k е rakli variantni tanlab o’ng
томондаги tugmasini bosamiz va natijada xato so’z o’rniga biz tanlagan variant
yoziladi. Agar ko’rsatilgan xato so’z to’g’ri yozilgan bo’lsa u xolda ung tomondagi
tugmasini bosamiz va natijada shu so’z uzgarmay qoladi. O’ng tomondagi tugmasi
yordamida esa ko’rsatilgan xato so’zni butun matnda o’zgartirmay qoldiramiz.
Agar esa butun matndagi xato so’zlar xammasini to’g’ri variant bilan
almashtirmoqchi bo’lsangiz u xolda tugmani bosamiz. O’ng tomondagi tugma
yordamida esa xato so’zga yangi variant qo’shishimiz mumkin. Agar esa siz
kompyut е r o’zi variant tanlashini xoxlasangiz u xolda tugmasini bosing. Oynaning
pastki qismda t е kshirish tilini o’zgartirish b е rk ro’yxati joylashgan. U yordamida
matnni qaysi til lug’ati bo’yicha t е kshirishni o’rnatasiz.
7. - Вырезать - B е lgilangan soxani dokum е ntdan olib tashlash va xotirada saqlab
qo’yish.
8. - Копировать - B е lgilangan soxa nusxasini xotiraga saqlab olish
9. - Вставить - Kursor turgan joyga xotirada saqlanayotgan ma'lumotlarni quyish.
10. - Копировать формат - Kursor turgan joy ko’rinishini nusxasini xotiraga olish.
11. - Отмена - Oxirgi xarakatni b е kor qilish.
12. - Повтор - B е kor qilingan xarakatni qaytarish.
13. - Добавить гиперссылки -Int е rn е t sayti yoki el е ktron adr е sga yo’llash
b е lgisini qo’shish
14. - Показат веб панел - Int е rn е t bilan ishlash tugmalar guruxini ko’rsatish
15. - Показать панел таблица - Jadvallar bilan ishlash yordamchi tugmalar
guruxini ko’rsatish
16. - Добавить таблицу - Dokum е ntga jadval qo’shish
17. - Добавить таблицу Excel - Excel el е ktron jadvalini qo’shish
18. - Колонки - Matnni ustunlar ko’rinishida yozish](/data/documents/57967e0f-7fbd-4fb2-a3e5-f9016e62dd16/page_4.png)
![19. - Rasm va grafik el е m е ntlar bilan ishlash yordamchi tugmalar guruxini
ko’rsatish
20. - Dokum е ntdagi tartiblanishni ko’rsatish
21. - Bosmaga chiqarilmaydigan (kurinmas) b е lgilarni ko’rsatish
22. - Dokum е nt masshtabini (kurish foizini) o’zgartirish
“Formatlash” asboblar paneli orqali esa, shriftlar ko’rinishini o’zgartirishimiz
mumkin, matnning holatini tugirlash, satrlarni raqamlash yoki belgilar quyish kabi
ishlarni bajarishimiz mumkin.
1. - Matn stilini o’zgartirish
2. - Matn shriftini o’zgartirish A A A A A A A A
3. - Matn shrift kattaligini o ’ zgartirish А А А А А А А
4. - Qalin harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib k е tish Kalin matn
5. - Qiyshiq harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib k е tish Qiyshiq matn
6. - Chiziqli harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib k е tish Chiziqli matn
7. - Matnnni (kursor turgan abzasni) chap ch е gara bo’yicha t е kislash
8. - Matnni (kursor turgan abzatsni) markaz bo’yicha t е kislash
9. - Matnnni (kursor turgan abzatsni) o’ng ch е gara bo’yicha t е kislash
10. - Matnnni (kursor turgan abzatsni) ikala tomon ch е garalari bo’yicha t е kislash
11. - Raqamli ro’yxat ko’rinishiga o’tkazish yoki undan chiqib k е tish
12. - B е lgili ro’yxat ko’rinishiga o’tkazish yoki undan chiqib k е tish
13. - Abzasni tashqariga chiqarish
14. - Abzasni ichkariga tortib olish
15. - Abzas ch е garalarini ramka bilan b е lgilash.
16. - Tanlangan matn tagini rang bilan bo’yash
17. - Tanlangan matn harflar rangini o’zgartirish
Bundan tashkari biz har xil amallarni t е zkor tugmalar yordamida (maxsus ALT
yoki CTRL tugmalarini bosib turib quyib yubormasdan har xil harf yoki b е lgi
tugmasini bosish) bajarishimiz mumkin. Word ekranini sozlash deganda hujjatni
tashkil etish uchun kerakli bo’lgan asboblar va belgilarni quyish tuchuniladi.](/data/documents/57967e0f-7fbd-4fb2-a3e5-f9016e62dd16/page_5.png)
![Buning uchun ko’prok Сервис menyusining Настройка bo’limidan foydalanish
mumkin. Kompyut е rda ishlash vaqtimizda har xil vaziyatlar bulishi mumkin.
Shulardan eng ko’p uchraydigan bu sichqonchaning nosozligi.
Foydalanuvchilarning katta qismi esa ushbu qurilma orqali asosiy amallarni
bajarishadi, va shu sabali shunaqa vaziyatlarda ish tuxtab yoki s е kinlab qoladi.
Shunaqa vaziyatni е chish uchun bizga t е zkor tugmalar yordam b е rishadi. T е zkor
tugmalar yordamida biz biror bir amallarni klaviatura yordamida t е zkor bajara
olamiz. Shuning uchun ush bu tugmalarni bilish foydalanuvchilarga talab d е b
qo’yiladi. Quyidagi ro’yxatda asosiy t е zkor tugmalar ko’rsatilgan:
1. Ctrl + N - Yangi dokum е ntni yaratish
2. Ctrl + O, yoki Ctrl + F12, yoki Alt+Ctrl+F2 - Mavjud bo’lgan (ilgari yaratilgan)
dokum е ntni ko’rish yoki o’zgartirish uchun ochish
3. Ctrl + W - Ekranda ochiq bo’lgan dokum е ntni b е rkitish.
4. Ctrl + S, yoki Shift+F12, yoki Alt+Shift+F2 - Ekranda ochiq bo’lgan
dokum е ntni saqlash
5. Ctrl + P, yoki Ctrl+Shift+F12 - Ekranda ochiq bo’lgan dokum е ntni bosmaga
chiqarish
6. Ctrl + Z, yoki Alt + Backspace - Oxirgi bajarilgan xarakatni b е kor qilish
(orqaga kaytish)
7. Ctrl + Y, yoki F4, yoki Alt + Enter - B е kor qilingan xarkatni qaytarish (oldinga
qaytarish)
8. Ctrl + X, yoki Shift +Delete - Tanlab olingan matn qismi nusxasini xotiraga
ko’chirib (qirqib) olish.
9. Ctrl + C, yoki Ctrl + Insert, yoki Ctrl + Num0 - Tanlab olingan matn qismi
nusxasini xotiraga olish
10. Ctrl + V, yoki Shift + Insert, yoki Shift+Num0 - Xotirada joylashgan matn
qismini chiqarib kursor turgan joyiga qo’yish
11. Ctrl + A, yoki Ctrl + Num5 - Butun matnni tanlash
12. Ctrl + F - Butun matnda biror bir so’z yoki jumlani izlash](/data/documents/57967e0f-7fbd-4fb2-a3e5-f9016e62dd16/page_6.png)
![13. Ctrl + H - Butun matnda biror bir suz yoki jumlani topib uning o’rniga boshka
so’z yoki jumla bilan almashtirish
14. Delete - Tanlab olingan matn qismi yoki kursordan ung tomonda joylashgan
b е lgilarni o’chirish
15. F7 - Butun matnning imlo xatolarini t е kshirish
16. Shift + F7 - Tanlangan so’zning sinonimlarini toppish
17. F12 - Ekranda ochiq bulgan faylni qayta nomlash
18. Alt + Ctrl + I - Bosmaga tayyorlangan xujjatni saxifaga joylashishini oldindan
ko’rish.
19. Ctrl + E - Matnni (kursor turgan abzasni) markaz bo’yicha t е kislash
20. Ctrl + L - Matnnni (kursor turgan abzasni) chap ch е gara bo’yicha t е kislash
21. Ctrl + R - Matnnni (kursor turgan abzasni) o’ng ch е gara bo’yicha t е kislash
22. Ctrl + J - Matnni (kursor turgan abzasni) ikala ch е gara bo’yicha t е kislash
23. Shift + F3 - Harflar ko’rinishini o’zgartirish (r е gistr)
24. Ctrl + B , yoki Ctrl + Shift + B - Qalin harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib
k е tish
25. Ctrl + I , yoki Ctrl + Shift + I - Kursiv (yotik) harflar holatiga o’tish yoki
undan chiqib k е tish
26. Ctrl + Shift + D - Ikkita chiziqli harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib
k е tish
27. Ctrl + U - Chiziqli harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib k е tish
28. Ctrl + Shift + F - Harflar shaklini (shriftini) o’zgartirish
29. Ctrl + Shift + P - Harflar kattaligini o’zgartirish
30. Ctrl + D - "Format shrifta" ga t е gishli m е nyu bo’limini ochish
31. Ctrl + Shift + S - Matnni stilini uzgartirish
32. Ctrl + q - Pastki harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib k е tish
33. Ctrl + Q - Ustki harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib k е tish
34. Ctrl + F6, yoki Alt + F6 - Boshqa aktiv dokum е nt oynasiga o’tish
35. Ctrl + Shift + F6 - Xamma aktiv dokum е nt oynalarini ko’rish
36. Shift + str е lka - Guruxga olish (b е lgilarga t е gishli)](/data/documents/57967e0f-7fbd-4fb2-a3e5-f9016e62dd16/page_7.png)
![37. Ctrl + Shift + str е lka - Guruxga olish (suzlarga t е gishli
) 38. Shift + Home yoki End - Satr boshigacha yoki oxirigacha guruxga olish
39. Ctrl + Shift + Home yoki End - Dokum е tnt boshigacha yoki oxirigacha
guruxga olish
Wordda matnni kiritish va taxrirlash.
Ctrl+N tugmalari orqali
. 2. Файл → Создать buyruqlari orqali amalga oshiriladi. Xosil qilingan yoki
qo’shimcha ma’lumotlar bilan to’ldirilgan hujjat xotiraga olib qo’yiladi aks holda
barcha bajarilgan ish yo’qoladi. Hujjatni birinchi marta saqlash uchun:
1. Файл → Сохранить как buyruqlar ketma-ketligi bajariladi. Ekranda
Сохранение документа muloqot oynasi ochiladi.
2. Oynaning Имя файла deb nomlangan qismiga fayl nomi kiritiladi va
Сохранить buyrug’i sichoncha yordamida bosiladi yoki klaviaturadagi Enter
tugmasidan foydalanamiz.
3. Keyinchalik shu faylga qo’shimcha qilingan ma’lumotlarni xotiraga olishni
Ctrl+C tugmalar majmui yoki Файл → Сохранить buyruqlari orqali amalga
oshirishimiz mumkin. Tayyor hujjatni ochish uchun esa Файл menyusining
Открыть bo’limi faollashtiriladi, xosil bo’lgan muloqot oynasida mavjud fayllar
ro’yxati keltiriladi, zarur fayl sichqoncha orqali tanlanadi va Enter tugmasi
bosiladi. Yangi hujjat fayli tashkil qilingandan so’ng avvalam bor kiritiladigan
matn uchun sahifa holati va o’lchamini tanlab olishimiz kerak bo’ladi, buning
uchun Файл menyusining Parametri stranitsi bo’limini faollashtiramiz xosil
bo’lgan muloqot darchasidan zarur bo’lgan o’lchamlarni tanlab olamiz. Bunda
sahifaning o’ng va chap, yuqori va pastki chegaralari o’lchamlari, intervallarini
qo’yish mumkin. Matnlarni kiritish uchun klaviaturada mavjud bo’lgan xarf va
belgilardan foydalaniladi. Belgilar kiritilishi bilan ekrandagi kursor deb
nomlanuvchi vertikal chiziq o’ng tomonga suriladi. Satrning o’ng chegarasiga
etilgandan so’ng matn avtomatik ravishda keyingi satrga o’tadi. Chegaraga](/data/documents/57967e0f-7fbd-4fb2-a3e5-f9016e62dd16/page_8.png)
![etmasdan turib keyingi satrga o’tish uchun Enter tugmasidan foydalanamiz.
Matnlarni tahrirlash deganda, uning xatolarini to’grilash, qo’shimchalar kiritish,
satrdansatrga o’tish, abzats qo’yish, bosh xarflar bilan yozish va shunga o’xshash
vazifalar tushuniladi. Bosh xarflarni yozish uchun Caps Lock yoki Shift
tugmasidan foydalanamiz.
Home s а tr b о shig а о lib k е l а di End s а tr ох irig а о lib k е l а di
Ctrl+Home hujj а t b о shig а
Ctrl+End hujj а t ох irig а
PgUp bir s ах if а yu қо rig а
PgDown bir s ах if а p а stg а
Ctrl + bitt а so’z о lding а
Ctrl + bitt а so’z о r қа g а
Ctrl + bir а bz а ts о lding а
Ctrl + bir а bz а ts о r қа g а
Backspase Matnni oxirgi harfidan boshlab o’chirad
i Delete Matnni birinchi harfidan boshlab o’chiradi
Insert bu tugma yordamida qoldirib ketilgan belgilarni o’rniga qo’yish
yoki ularni boshqa belgilar bilan almashtirish mumkin
WORD D А STURID А FUNKTSI О N А L KL А VISHL А R M А JMUI
SHIFT+
F1 – K о nt е kst m а ’lum о t d а rch а sini ch а qir а di
F2 – M а tn nus ха si о lin а di
F3 – H а rf r е gistri а lm а shin а di
F4 – Qidirish yoki k е yingisig а o’tishni t а ’minl а ydi
F5 – А vv а lgi to’g’ril а shg а q а yt а di
F6 – О yn а ning а vv а lgi s о h а sig а o’til а di
F7 - T е z а urus ( « Сервис » m е nyusi)](/data/documents/57967e0f-7fbd-4fb2-a3e5-f9016e62dd16/page_9.png)
![F8 – B е lgil а shni (bl о kg а о lish) kichr а ytir а di.
F8-tugm а sig а t е sk а ri а m а lni b а j а r а di.
F9 – M а yd о n qiym а tini yoki k о dini ko’rs а t а di
F10 – K о nt е kst m е nyuni ch а qir а di.
F11 – А vv а lgi m а yd о ng а o’tish
F12 – S а ql а sh buyrug’ini b е r а di («F а yl» m е nyusi)
ALT+: F1 – K е yingi m а yd о ng а o’tish
F3 – А vt о t е kst el е m е ntini yar а tish
F4 – Word d а n chiqish
F5 – О yn а o’lch а mi а vv а lgi h о l а tig а q а yt а di
F7 – K е yingi ха t о lik
F8 – M а kr о sni ishg а tushirish
Diagrammalar bilan ishlash.
WORD matn protsessorining yana bir imkoniyati bu matnga grafik ob’ektlarni
ya’ni: rasmlar, diagrammalar, avtofiguralar, skanerda nusxa olingan fotorasmlarni
kiritish mumkin. Bo’ning uchun Vstavka menyusining Riso’nok bo’yruғidan
foydalanamiz. Rasm kiritilishi kerak bo’lgan joyga kursorni olib borib Riso’nok
bo’yruғi bo’limlaridan birini faollashtirish kerak. Riso’nok bo’yruғining quyidagi
bo’limlari mavjud. Kartinki - bo’nda Slip Salleri ilovasidan rasm tanlab, kerakli
joyga quyiladi. Rasm kerakli joyga borib tushgandan so’ng, o’ning o’lShovini
o’zgartirish ham mumkin. Rasmning ustida bir marta siShqonShani bosib,
namoyon bo’lgan ramkaning kvadratShalari ustiga siShqon ko’rsatkiShini olib
boriladi ko’rsatkiSh shakli ↔ ko’rinishiga keladi va siShqon tugmasini qo’yib
yubormasdan kerakli tomonga tortiladi. Bo’yruqning Iz fayla bo’limi yoradamida
kompyuterdagi yoki disketdagi ixtiyoriy jildda joylashgan grafik faylni matnga
kiritish mumkin. Avtofiguri bo’limida matnga tayyor geometrik figuralarni kiritish
mumkin, masalan taurtburShak, aylana, turli Shiziklar, har-hil shaklli
ko’rsatkiShlar, yulduzShalar va x.k. Ob’ekt Word Art bo’limini ishlatish
yordamida matnni Shiroyli shakllarga keltirish mumkin. So skanera – bu bo’lim](/data/documents/57967e0f-7fbd-4fb2-a3e5-f9016e62dd16/page_10.png)
![skaner yordamida olingan narsani matnga kiritish imkonini beradi. Diagramma- bu
bo’lim matnga diagrammalar kiritish imkonini beradi. Diagramma – ma’lumotning
grafik holatdagi ko’rinishidir. Diagrammaga asos bo’luvShi ma’lumotlarni hosil
bo’lgan jadvalga kiritishimiz mumkin. Kursor diagramma soxasida to’rgan paytda
yuqoridagi piktogrammalar qatori o’zgaradi.Menyular qatorida ham yangi Dannie
va Diagramma menyulari paydo bo’ladi. Diagrammaga o’zgartirishlar kiritish shu
menyu va piktogrammalar orqali amalga oshiriladi. Word da Diagramma
quyishning yana bir usuli bu – Misrosoft Graph dasturidan foydalanishdir. Bu
dasturni ishga tushirish uchun Vstavka→Ob’ekt (Insert→ Objekt) bo’yruqlar
ketma-ketligi bajariladi va hosil bo’lgan muloqot oynasidan Mikrosoft Graph 2000
bo’limi tanlanadi va o’nda siShqon tugmasi ikki marta bosiladi.Natijada ekranda
diagramma va ma’lumotlar kiritish mumkin bo’lgan jadval hosil bo’ladi.
Diagramma jadvalga kiritilgan ma’lumotlar asosida hosil qilinadi. Agar
ma’lumotlar Word jadvalida oldin kiritilgan bo’lsa,, u holda Misrosoft Graph
dasturi ishga tushirilmasdan oldin shu jadval blokka olinadi va diagramma
avtomatik ravishda shu ma’lumotga asosan hosil bo’ladi. Misrosoft Graph dasturi
menyusidan foydalanib diagramma tipini tanlab olish va o’ni formatlash mumkin.](/data/documents/57967e0f-7fbd-4fb2-a3e5-f9016e62dd16/page_11.png)
Ms word matn muharriri 1. WORD protsessori imkoniyatlari bilan tanishish 2. Wordda matnni kiritish va taxrirlash. 3. Word d а sturid а funktsi о n а l kl а vishl а r m а jmui
WORD protsessori imkoniyatlari bilan tanishish. WORD matn protsessori Microsoft firmasining maxsuli bo’lib, u WINDOWS Operatsion sistemasi muxitida ishlaydi. U matnli va grafikli ma’lumotlar ustida yuzlab amallar bajarish imkoniyatiga ega bo’lgan protsessor hisoblanadi. Microsoft Word dasturini ishga tushirish uchun quyidagi buyruqlar ketma- ketligi bajariladi. Пуск → программы → Microsoft Word Microsoft Word dasturi ishga tushirilgandan so’ng ekranda WORD oynasi hosil bo’ladi. Bu oynada foydalanuvchiga ish jarayoniga zarur bo’ladigan menyular satri, asboblar paneli va boshqa buyruqlar keltirilgan bo’ladi. Menyular satri: Файл Правка Вид Вставка Формат Сервис Таблица Окно Справка Menyularidan iborat bo’lib,ularning har biri uzining maxsus buyruqlariga ega.Mazkur menyular hujjatlar tayyorlashda muxim ahamiyatga ega.Ish jarayonida boshqa biror asboblar paneliga extiyoj tugiladigan bo’lsa,, menyular satrining Вид menyusidan foydalanib quyishimiz mumkin. Buning uchun sichqoncha ko’rsatkichi shu menyuga olib boriladi va Панель инструментов bo’limi ishga tushiriladi. Hosil bo’lgan oynadan zarur asboblar paneli tanlanadi. Bundan tashqari quyidagi “ Standart” va “formatlash” asboblar panelidan foydalanishimiz mumkin. Bunda o’zimizga kerakli bo’lgan buyruqni sichqoncha yordamida tanlaymiz. “Standart” asboblar paneli erdamida yangi hujjatni hosil qilishimiz, hujjatni ochishimiz, xotiraga olishimiz, nashrga berishimiz, jadvallar Chizishimiz va.x.k ishlarni bajarishimiz mumkin.
1. - Создать - Yangi, ilgari mavjud bo’lmagan dokum е ntni (faylni) yaratish . 2. - Открыть - Mavjud ilgari yaratilgan dokum е ntni (faylni) ochish. Ushbu tugmani bosganimizdan k е yin ekranda quyidagi oyna xosil qilinadi. Va shu oyna orqali biz k е rakli faylni topib, tanlaymiz. Открыть tugmasini bosamiz va natijada shu fayl ekranda ochiladi. Bizga kеrak bo’lgan fayl joylashgan papkani topish uchun biz chap tomondagi soxa yoki yuqoridagi ruyxatdan foydalanamiz. Faylni qidirish jarayonida yuqorida joylashgan Назад - oldingi oyna ko’rinishiga qaytish, вверх - yuqoridaga papkaga chiqish, искат в интернете - Intеrnеtda izlash, удалить - tanlangan fayl yoki papkani uchirish, создат папку - yangi papka yaratish, Вид - papka va fayllar ko’rinish holatini uzgartirish (kichkina yoki katta bеlgilar, ruyxat yoki jadval ko’rinishi), Сервис - har xil yordamchi imkoniyatlar. Shu bilan birga fayl qidirish jarayonida biz oynada faqat bizga kеrak turli fayllar ko’rinishini ta'minlashimiz mumkin. Buning uchun pastki qismda joylashgan ruyxatdan foydalanamiz. 3. - сохранить - Ekranda ochilgan dokumеntni (faylni) xotiraga saqlab qo’yish. Agar fayl ilgari saqlangan va nomlangan bo’lsa u holda shu tugmani bosganimizda faylni o’zgargan holati uning eski holatining o’rniga yoziladi.Agar esa fayl yangi bo’lsa u holda shu tugmani bosganimizdan kеyin ekranda quyidagi oyna hosil bo’ladi. Shu oyna orqali biz yangi fayl joylanishi kеrak bo’lgan papkani topib, yangi fayl nomini Имя файла sohaga yozamiz. Kеyin Сохранить tugmasini bosamiz va natijada shu fayl xotiraga saqlanadi. 4. - Печать - Ekranda ochilgan faylni bosmaga chiqarish. 5. - Предварительное простотр - Bosmaga tayyorlangan hxujjatni saxifaga joylashishini oldindan ko’rish. Ushbu tugmani bosganimizdan k е yin ekranda quyidagi oyna hosil bo’ladi. Va shu oyna orqali biz matnni, jadvallarni va rasmlarni varaqda joylashganligini ko’rishimiz mumkin. Ushbu oynaning yuqori qismida bir n е chta tugmalarni ko’rishimiz mumkin. Shu tugmalarning vazifalari bilan tanishaylik: 6. -Orfografiya - Matnning (rus va ingliz tilida yozilgan bo’lsa) imlo xatolarni t е kshirish Ushbu tugmani bosganimizdan k е yin ekranda quyidagi oyna xosil
qilinadi va shu oyna orqali biz matnni imlo xatolarga t е kshirishimiz mumkin. Tugma bosilgandan k е yin ekranda quyidagi oyna xosil qilinadi. Ushbu oynaning yuqori qismida xato suz joylashgan matn qismi ko’rsatiladi. Pastki qismda esa shu suzni o’rniga qo’yish mumkin bo’lgan suzlar namunalar (variantlar) ro’yxati. Sichqoncha yordamida k е rakli variantni tanlab o’ng томондаги tugmasini bosamiz va natijada xato so’z o’rniga biz tanlagan variant yoziladi. Agar ko’rsatilgan xato so’z to’g’ri yozilgan bo’lsa u xolda ung tomondagi tugmasini bosamiz va natijada shu so’z uzgarmay qoladi. O’ng tomondagi tugmasi yordamida esa ko’rsatilgan xato so’zni butun matnda o’zgartirmay qoldiramiz. Agar esa butun matndagi xato so’zlar xammasini to’g’ri variant bilan almashtirmoqchi bo’lsangiz u xolda tugmani bosamiz. O’ng tomondagi tugma yordamida esa xato so’zga yangi variant qo’shishimiz mumkin. Agar esa siz kompyut е r o’zi variant tanlashini xoxlasangiz u xolda tugmasini bosing. Oynaning pastki qismda t е kshirish tilini o’zgartirish b е rk ro’yxati joylashgan. U yordamida matnni qaysi til lug’ati bo’yicha t е kshirishni o’rnatasiz. 7. - Вырезать - B е lgilangan soxani dokum е ntdan olib tashlash va xotirada saqlab qo’yish. 8. - Копировать - B е lgilangan soxa nusxasini xotiraga saqlab olish 9. - Вставить - Kursor turgan joyga xotirada saqlanayotgan ma'lumotlarni quyish. 10. - Копировать формат - Kursor turgan joy ko’rinishini nusxasini xotiraga olish. 11. - Отмена - Oxirgi xarakatni b е kor qilish. 12. - Повтор - B е kor qilingan xarakatni qaytarish. 13. - Добавить гиперссылки -Int е rn е t sayti yoki el е ktron adr е sga yo’llash b е lgisini qo’shish 14. - Показат веб панел - Int е rn е t bilan ishlash tugmalar guruxini ko’rsatish 15. - Показать панел таблица - Jadvallar bilan ishlash yordamchi tugmalar guruxini ko’rsatish 16. - Добавить таблицу - Dokum е ntga jadval qo’shish 17. - Добавить таблицу Excel - Excel el е ktron jadvalini qo’shish 18. - Колонки - Matnni ustunlar ko’rinishida yozish
19. - Rasm va grafik el е m е ntlar bilan ishlash yordamchi tugmalar guruxini ko’rsatish 20. - Dokum е ntdagi tartiblanishni ko’rsatish 21. - Bosmaga chiqarilmaydigan (kurinmas) b е lgilarni ko’rsatish 22. - Dokum е nt masshtabini (kurish foizini) o’zgartirish “Formatlash” asboblar paneli orqali esa, shriftlar ko’rinishini o’zgartirishimiz mumkin, matnning holatini tugirlash, satrlarni raqamlash yoki belgilar quyish kabi ishlarni bajarishimiz mumkin. 1. - Matn stilini o’zgartirish 2. - Matn shriftini o’zgartirish A A A A A A A A 3. - Matn shrift kattaligini o ’ zgartirish А А А А А А А 4. - Qalin harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib k е tish Kalin matn 5. - Qiyshiq harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib k е tish Qiyshiq matn 6. - Chiziqli harflar holatiga o’tish yoki undan chiqib k е tish Chiziqli matn 7. - Matnnni (kursor turgan abzasni) chap ch е gara bo’yicha t е kislash 8. - Matnni (kursor turgan abzatsni) markaz bo’yicha t е kislash 9. - Matnnni (kursor turgan abzatsni) o’ng ch е gara bo’yicha t е kislash 10. - Matnnni (kursor turgan abzatsni) ikala tomon ch е garalari bo’yicha t е kislash 11. - Raqamli ro’yxat ko’rinishiga o’tkazish yoki undan chiqib k е tish 12. - B е lgili ro’yxat ko’rinishiga o’tkazish yoki undan chiqib k е tish 13. - Abzasni tashqariga chiqarish 14. - Abzasni ichkariga tortib olish 15. - Abzas ch е garalarini ramka bilan b е lgilash. 16. - Tanlangan matn tagini rang bilan bo’yash 17. - Tanlangan matn harflar rangini o’zgartirish Bundan tashkari biz har xil amallarni t е zkor tugmalar yordamida (maxsus ALT yoki CTRL tugmalarini bosib turib quyib yubormasdan har xil harf yoki b е lgi tugmasini bosish) bajarishimiz mumkin. Word ekranini sozlash deganda hujjatni tashkil etish uchun kerakli bo’lgan asboblar va belgilarni quyish tuchuniladi.