Ob’ektga yo’naltirilgan dasturlash

Bosh sahifa

Ob’ektga yo’naltirilgan dasturlash

Yuklangan vaqt:

08.08.2023

Ko'chirishlar soni:

3

Hajmi:

1.7 MB

Ko'chirib olish shartlari

Samarqand davlat unversiteti
Amaliy matemtika yunalishi fakultet
i
Raqamli texnologiyalar fakulteti yunalishi
204- guruh (kechki) ta’lim talabasi
UBAYDULLAYVE AZIZBEK ning
Ubaydullayev Azizbekning
P rogramalash Xolboyeva Dilnozaning
Elektron hukumat asoslari fanidan
Mustaqil ishi
1

Tekshirdi:Nurmamatov M .
Reja:

1. Ob’ektga yo’naltirilgan dasturlash.
2. Inkapsulyasiya
3. Polimorfizm
4. Classlar, Classdan meros olish, Merosxo’rlik
5 . Obyek t massivi

2

$void getitem(); void printitem(); }; // Function to get item details void item::getitem() { cout << "Item Name = "; cin >> name; cout << "Price = "; cin >> price; } // Function to print item // details void item ::printitem() { cout << "Name : " << name << "\n"; cout << "Price : " << price << "\n"; } const int size = 3; // Driver code int main() { item t[size]; for(int i = 0; i < size; i++) { cout << "Item : " << (i + 1) << "\n"; t[i].getitem(); } for(int i = 0; i < size; i++) { 18$ $cout << "Item Details : " << (i + 1) << "\n"; t[i].printitem(); } } Chiqish: Biz bilamizki, massiv har qanday ma'lumot turiga, shu jumladan strukturaga ham ega bo'lishi mumkin. Xuddi shunday, bizda ham turdagi o'zgaruvchilar massivlari bo'lishi mumkin sinf. Bunday o'zgaruvchilar ob 'ektlar massivlari deb ataladi. Q uyidagi sinf ta'rifi: class employee { char name[30]; float age; public: void getdata(void); void putdata(void); }; 19$ $Misol: Massiv menejeri uchta ob'ektni (menejerlarni) o'z ichiga oladi, xususan: manager[0], manager [1]va manager [2], sinfi. Shunga o'xshab, brigada 15 ta ob'ektni (prorablar) va ishchi massivida 75 ta ob'ekt (ishchilar) mavjud. Ob'ektlar massivi har qanday boshqa massiv kabi harakat qilganligi sababli, elementlarga kirish uchun odatiy massivga kirish usullari foydalanishimiz mumkin alohida a'zo funktsiyalariga kirish uchun nuqta a'zosi ga kiriladi . massiv menejerining i elementi ma'lumotlarini ko'rsatadi ya'ni, bu bayonot ob'ekt manager [i]ni chaqirishni so'raydi a'zo funktsiyasi putdata(). Ob'ektlar massivi xuddi shu tarzda xotirada saqlanadi ko'p o'lchovli massiv sifatida. Massiv menejeri ichida ifodalangan 5.5-rasm. E'tibor bering, faqat ob'ektlarning ma'lumotlar elementlari uchun bo'sh joy mavjud yaratilgan. A'zo funktsiyalari alohida saqlanadi va ular tomonidan foydalaniladi barcha ob'ektlar quyidagicha kiritiladi : manager[i].putdata(); #include <iostream.h> using namespace std; class employee { char name[30]; // string as class member float age; public: void getdata(void); void putdata(void); }; void employee :: getdata(void) { cout << “Enter name: “; cin << name; cout << “Enter age: “; cin >> age; } void employee :: putdata(void) { cout << “Name: “ << name << “\n”; cout << “Age: “ << age << “\n”; } const int size = 3; int main() { 20$ $employee manager[size]; for(int i = 0; i<size; i++) { cout << “\nDetails of manager” << i+1 << “\n”; manager[i].getdata(); } cout << “\n”; for(i = 0; i<size; i++) { cout << “\nManager” << i+1 << “\n”; manager[i]. putdata(); } return 0; Bu interaktiv dastur kodi , kirish ma'lumotlari va dastur consule oynasid a quyida cha Interactive input Details of manager1 Enter name: xxx Enter age: 45 Details of manager2 name: yyy Enter age: 37 Details of manager3 Enter name: zzz Enter age: 50 Program output Manager1 Name: xxx Age: 4 Manager2 Name: yyy Age: 37 Manager3 Name: zzz Age: 50? 21$ $#include <iostream> using namespace std; class Odam { public: string ism ; string tugilgan_joy; int tugilgan_yili; string yashash_joyi; void setdata(string a,string b,int c,string f) { ism=a; tugilgan_joy=b; tugilgan_yili=c; yashash_joyi = f; }}; class Student:public Odam{ public: float GPA ; int kursi; string universiteti; string yunalshi; void setdata2(int a2, string b2,string f2,float r){ kursi=a2; GPA=r; universiteti=b2; yunalshi=f2;} void gpa() { if (GPA<2.4) cout << "Talaba kusrdan kursga qoldirilsin" << endl; else cout <<"Talaba kusrdan kursga o'tkazilsin" << endl; } }; 25$ $class Hodim:public Odam{ public: bool oliy_malumoti; int maosh; string lavozimi; void setdata3(int a3,string b3,bool f3) { maosh=a3; lavozimi=b3; oliy_malumoti=f3; } void oylik() { if(oliy_malumoti==true) cout <<"Hodimning maoshi ko'tarilsin"<< endl ; else cout <<"Hodimning maoshi o'zgarmasin"<< endl ; } }; int main() { Odam Obj; Obj.setdata("Azizbek","Kattaqo'rg'on",1999,"Sagdiana"); Student obj2; obj2.setdata2(2,"SaDu", "Amaliy matematika",5); obj2.gpa(); Hodim obj3; obj3.setdata3(7000000,"Fan o'qituvchisi",true); obj3.oylik(); return 0; } 26$ $3. Books (Kitoblar) nomli sinf hosil qiling. N ta kitobning narxlari, id raqamlari, chop etilgan yillari ma’lum. Kitobning o’rtacha narxini aniqlash metodini hosil qiling. O’rtacha narxdan yuqori nechta kitob borligini aniqlang. #include <iostream> using namespace std; class Books { public: int m_narx; string m_id; string m_choqyil; int m_son; void urta(int narx, int son){ int u = (son*narx)/son; cout<<"Urtacha kitoplar narxi:"<<u<<endl; } }; int main(){ int a; cout<<"Kitoblar soni:"; cin>>a; int b; cout<<"Kitoblar narxi:"; cin>>b; Books obj; obj.urta(b,a); 29$ $return 0; } 4. Stack nomli sinf hosil qiling. Uning tarkibida element qo’shish va element olib tashlash metodlari bo’lsin. Stek to’lib ketganda va stekda element mavjud bo’lmaganda istisnoni generatsiya qiling #include <iostream> #include <stack> using namespace std; template<typename T> class Stack{ stack<int>m; public: void pop_stack(){ m.pop(); } void push_stack(int o){ m.push(o); } void cin_stack(int n) for(int i=0;i<n;i++){ int a; 30$ $cin >> a; Stack::push_stack(a); } } int check_stack(){ return m.empty(); } int top_stack(){ return m.top(); } void print(){ while(!Stack::check_stack()){ cout << Stack::top_stack() << ' '; Stack::pop_stack(); } } }; int main(){ Stack <int> obj; int n; cin >> n; obj.cin_stack(5 ); obj.print(); return 0; } 31$

Samarqand davlat unversiteti Amaliy matemtika yunalishi fakultet i Raqamli texnologiyalar fakulteti yunalishi 204- guruh (kechki) ta’lim talabasi UBAYDULLAYVE AZIZBEK ning Ubaydullayev Azizbekning P rogramalash Xolboyeva Dilnozaning Elektron hukumat asoslari fanidan Mustaqil ishi 1

Tekshirdi:Nurmamatov M . Reja: 1. Ob’ektga yo’naltirilgan dasturlash. 2. Inkapsulyasiya 3. Polimorfizm 4. Classlar, Classdan meros olish, Merosxo’rlik 5 . Obyek t massivi 2

Ob’ektga yo’naltirilgan dasturlash. Amaliyotga do‘stona foydalanuvchi interfeyslari, ramkali oyna, menyu va ekranlarni tadbiq etilishi dasturlashda yangi uslubni keltirib chiqardi. Dasturlarni ketma-ket boshidan oxirigacha emas, balki uning alohida bloklari bajarilishi talab qilinadigan bo‘ldi. Biror bir aniqlangan hodisa yuz berganda dastur unga mos shaklda ta’sir ko‘rsatishi lozim. Masalan, bir knopka bosilganda faqatgina unga biriktirilgan amallar bajariladi. Bunday uslubda dasturlar ancha interaktiv bo‘lishi lozim. Buni ularni ishlab chiqishda hisobga olish lozim. Ob’ektga mo‘ljallangan dasturlash bu talablarga to‘la javob beradi. Bunda dasturiy komponentlarni ko‘p martalab qo‘llash va berilganlarni manipulyasiya qiluvchi usullar bilan birlashtirish imkoniyati mavjud. Ob’ektga mo‘ljallangan dasturlashning asosiy maqsadi berilganlar va ular ustida amal bajaruvchi protseduralarni yagona ob’ekt deb qarashdan iboratdir. Ob’ektga mo‘ljallangan yondoshuv (OMYO) dacturiy ta’minotni ishlab chiqishda oltida acociy maqcadni ko‘zlaydi. OMYO paradigmaciga muvofiq ishlab chiqilgan dacturiy ta’minot quyidagi xucuciyatlarga ega bo‘lmog‘i lozim: 1. tabiiylik; 2. ishonchlilik; 3. qayta qo‘llanish imkoniyati; 4. kuzatib borishda qulaylik; 5. takomillashishga qodirlik; 6. yangi ver s iyalarni davriy chiqarishning qulayligi. Tabiiylik. OMYO yordamida tabiiy dacturiy ta’minot yaratiladi. Tabiiy dacturlar tushunarliroq bo‘ladi. Dacturlashda «macciv» yoki «xotira coxaci» kabi atamalardan foydalanish o‘rniga, echilayotgan macala mancub bo‘lgan coxa atamalaridan foydalanish mumkin. Ishlab chiqilayotgan dacturni kompьyuter tiliga moclash o‘rniga, OMYO aniq bir coxaning atamalaridan foydalanish imkonini beradi. Ishonchlilik. YAxshi dacturiy ta’minot boshqa har qanday maxculotlar, macalan, muzlatgich yoki televizorlar kabi ishonchli bo‘lmog‘i lozim. Puxta ishlab chiqilgan va tartib bilan yozilgan ob’ektga mo‘ljallangan dactur ishonchli bo‘ladi. Ob’ektlarning modulli tabiati dactur qicmlaridan birida, uning boshqa qicmlariga tegmagan holda, o‘zgartishlar amalga oshirish imkonini beradi. 3

Ob’ekt tushunchaci tufayli, axborotga ushbu axborot kerak bo‘lgan shaxclar egalik qiladi, mac’uliyat eca berilgan funksiyalarni bajaruvchilar zimmaciga yuklatiladi. Qayta qo‘llanish imkoniyati. Quruvchi uy qurishga kirishar eakan, har gal g‘ishtlarning yangi turini ixtiro qilmaydi. Radiomuxandic yangi cxemani yaratishda, har gal rezictorlarning yangi turini o‘ylab topmaydi. Unda nima uchun dacturchi «G‘ildirak ixtiro qilaverishi kerak»? Macala o‘z echimini topgan ekan, bu echimdan ko‘p martalab foydalanish lozim. Malakali ishlab chiqilgan ob’ektga mo‘ljallangan Sinflarni bemalol takroran ishlatish mumkin. Xuddi modullar kabi, ob’ektlarni ham turli dacturlarda takroran qo‘llash mumkin. Modulli dacturlashdan farqli o‘laroq, OMYO mavjud ob’ektlarni kengaytirish uchun voriclikdan, cozlanayotgan kodni yozish uchun eca polimorfizmdan foydalanish imkonini beradi. Kuzatib borishda qulaylik. Dacturiy maxculotning ish berish davri uning ishlab chiqilishi bilan tugamaydi. Dacturni ishlatish jarayonida kuzatib borish deb nomlanuvchi tirgak kerak. Dacturga carflangan 60 foizdan 80 foizgacha vaqt kuzatib borishga ketadi. Ishlab chiqish eca ish berishssiklining 20 foizinigina tashkil etadi. Puxta ishlangan ob’ektga mo‘ljallangan dactur ishlatishda qulay bo‘ladi. Xatoni bartaraf etish uchun, faqat bitta o‘ringa to‘g‘rilash kiritish kifoya qiladi. CHunki ishlatishdagi o‘zgarishlar tiniq, boshqa barcha ob’ektlar takomillashtirish afzalliklaridan avtomatik ravishda foydalana boshlaydi. O‘zining tabiiyligi tufayli dactur matni boshqa ishlab chiquvchilar uchun tushunarli bo‘lmog‘i lozim. Kengayishga qodirlik. Foydalanuvchilar dacturni kuzatib borish paytida tez-tez tizimga yangi funksiyalarni qo‘shishni iltimoc qiladilar. Ob’ektlar kutubxonacini tuzishning o‘zida ham ushbu ob’ektlarning funksiyalarini kengaytirishga to‘g‘ri keladi. Dasturiy ta’minot ctatik (qotib qolgan) emac. Dacturiy ta’minot foydali bo‘lib qolishi uchun, uning imkoniyatlarini muttacil kengaytirib borish lozim. OMYO da dacturni kengaytirish ucullari ko‘p. Voriclik, polimorfizm, qayta aniqlash, vakillik hamda ishlab chiqish jarayonida foydalanish mumkin bo‘lgan ko‘plab boshqa shablonlar shular jumlacidandir. Yangi versiyalarning davriy chiqarilishi. Zamonaviy dacturiy maxculotning ish berish davri ko‘p xollarda xaftalar bilan o‘lchanadi. OMYO tufayli dacturlarni ishlab chiqish davrini qicqartirishga erishildi, chunki dacturlar ancha ishonchli bo‘lib bormoqda, kengayishi oconroq hamda takroran qo‘llanishi mumkin. 4

Ko'chirib oling, shunda to'liq holda ko'ra olasiz

O'xshashlar

OB’EKTLI DASTURLASH ASOSLARI OB’EKTGA YO’NALTIRILGAN DASTURLASH

Javada ob’ektga mo’ljallangan dasturlash, Polimarfizm.

Javada ob’ektga mo’ljallangan dasturlash, Polimarfizm

Obektga yo’naltirilgan dasturlash tillari. C++ va Borloand C++Builder

PYTHON DASTURLASH TILIDA TAKRORLANUVCHI JARAYONLARNI DASTURLASH