logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Umumiy
  4. Pisa baholash dasturiga tayyorlovning samarali usullari

Pisa baholash dasturiga tayyorlovning samarali usullari

Yuklangan vaqt:

27.01.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

514.1220703125 KB
Ko'chirib olish
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI MAKTABGACHA VA MAKTAB TA’LIMI VAZIRLIGI TOSHKENT VILOYATI PEDAGOGIK MAHORAT MARKAZI “ANIQ VA TABIIY FANLAR METODIKASI” KAFEDRASI MALAKA ISHI Mavzu : Matematikada ijtimoiy tarmoqlar va bloglar Tinglovchi : Doniyorov Sultonali Guruhi : Matematika fani o’qituvchilari -12 Ish joyi : Telefoni : Taqrizchi : X.Nurmetov Kafedra mudiri : O.Xolmuminov Guruh raxbari : N.Sattarova Toshkent -2025 Reja : 1. Kirish 2. Asosiy qism: 1. PISA baholash dasturi va uning mazmuni 2. PISA testlariga tayyorlov jarayonining metodikasi 3. PISA baholash dasturida matematik savodxonlikni rivojlantirish usullari 4. Xulosa 5. Foydalanilgana adabiyotlar Annotatsiya Mazkur ishda PISA (Program for International Student Assessment) baholash dasturiga tayyorlovning samarali usullari tadqiq etiladi. PISA dasturi o‘quvchilarning o‘qish, matematika va tabiiy fanlar bo‘yicha hayotiy vaziyatlarda bilim va ko‘nikmalarini qo‘ll ash qobiliyatini aniqlashga qaratilgan xalqaro baholash tizimi hisoblanadi. Ushbu dastur doirasida o‘quvchilarning bilim darajasini oshirish uchun innovatsion pedagogik yondashuvlar va metodik usullar qo‘llanilishi muhim ahamiyat kasb etadi. Tadqiqotda PIS A testlariga tayyorlov jarayonini takomillashtirishga qaratilgan samarali metodik yondashuvlar tahlil qilinadi. O‘quvchilarda mantiqiy fikrlash, muammolarni hal qilish va analitik qobiliyatlarni rivojlantirishga xizmat qiluvchi usullar tavsiflanadi. Shunin gdek, individual va guruhli yondashuvlarning samaradorligi, differensial o‘qitish texnologiyalarining roli va o‘quv jarayonini monitoring qilish metodlari o‘rganiladi. Mazkur ish natijasida PISA baholash dasturiga tayyorlov jarayonining sifatini oshirish u chun aniq tavsiyalar ishlab chiqiladi. Bu esa o‘quvchilarning xalqaro darajadagi muvaffaqiyatlarini oshirishga va ta’lim sifatini yangi bosqichga ko‘tarishga xizmat qiladi. Kirish Bugungi kunda ta’lim sohasida global raqobatbardoshlikni oshirish va sifatl i ta’lim tizimini yaratish masalalari dolzarb ahamiyat kasb etmoqda. Shu nuqtai nazardan, PISA (Program for International Student Assessment) baholash dasturi mamlakatlarning ta’lim tizimini baholashda muhim o‘rin tutadi. PISA dasturi o‘quvchilarning o‘z b ilimlarini hayotiy vaziyatlarda qo‘llash qobiliyatini, ya’ni funksional savodxonligini aniqlashga qaratilgan. Ushbu dastur har uch yilda bir marotaba o‘tkazilib, ta’lim sifatini xalqaro miqyosda tahlil qilish imkonini beradi. O‘zbekiston ham PISA dasturida ishtirok etish orqali o‘z ta’lim tizimini jahon talablariga moslashtirishga intilmoqda. Bu jarayon ta’limni modernizatsiya qilish, zamonaviy pedagogik texnologiyalarni joriy etish va o‘quvchilarning funksional savodxonligini rivojlantirishni taqozo etadi. PISA dasturi uchta asosiy yo‘nalishni – o‘qish savodxonligi, matematik savodxonlik va tabiiy fanlar savodxonligini o‘z ichiga oladi. Har bir yo‘nalish bo‘yicha o‘quvchilarning bilimlari va ularni amaliyotda qo‘llash qobiliyatlari baholanadi. Shu bilan bir ga, PISA baholash dasturiga tayyorlov jarayonini samarali tashkil etish mamlakatning xalqaro reytingini oshirishga xizmat qiladi. Ushbu jarayonda innovatsion metodlar va ilg‘or pedagogik texnologiyalardan foydalanish muhimdir. O‘quvchilarning individual xu susiyatlarini inobatga olib, ta’lim jarayonini tashkil qilish va baholash tizimini takomillashtirish talab etiladi. Mazkur ish PISA dasturiga tayyorlovning samarali usullarini o‘rganishga qaratilgan bo‘lib, unda metodik yondashuvlar, ta’lim jarayonini loyi halash va o‘quvchilarda zarur ko‘nikmalarni rivojlantirish bo‘yicha takliflar beriladi. Ushbu tadqiqot PISA baholash dasturida muvaffaqiyatli ishtirok etish uchun samarali yondashuvlarni ishlab chiqishga ko‘maklashadi. Bu esa nafaqat o‘quvchilarning bilim darajasini, balki ta’lim tizimining umumiy sifatini ham oshirishga xizmat qiladi. PISA dasturining maqsadi va ahamiyati PISA baholash dasturi dunyo miqyosida o‘quvchilarning bilim va ko‘nikmalarini baholashning eng yirik va nufuzli tizimlaridan biri hisob lanadi. Ushbu dasturning asosiy maqsadi o‘quvchilarning nazariy bilimlarini amaliyotda qo‘llash qobiliyatlarini aniqlashdir. PISA dasturi faqatgina an’anaviy bilimlarni o‘rgatishga emas, balki hayotiy ko‘nikmalarni rivojlantirishga ham e’tibor qaratadi. Bu dastur har uch yilda bir marta xalqaro miqyosda o‘tkazilib, 15 yoshli o‘quvchilarning funksional savodxonligini baholaydi. PISA baholash tizimi uchta asosiy yo‘nalishni o‘z ichiga oladi: o‘qish savodxonligi, matematik savodxonlik va tabiiy fanlar savodxon ligi. O‘qish savodxonligi o‘quvchining matnni tushunishi, tahlil qilishi va undagi ma’lumotlarni ishlatish qobiliyatini o‘lchaydi. Matematik savodxonlik esa o‘quvchining turli muammolarni matematik tushunchalar yordamida yechish qobiliyatini baholaydi. Tab iiy fanlar savodxonligi o‘quvchining ilmiy bilimlarni hayotiy vaziyatlarda qo‘llash qobiliyatini aniqlaydi. PISA dasturining ahamiyati shundaki, u mamlakatlarning ta’lim tizimidagi kuchli va zaif tomonlarini aniqlash imkonini beradi. Bu dastur orqali har b ir davlat o‘z o‘quvchilarining bilim darajasini boshqa mamlakatlar bilan taqqoslaydi. Shu orqali davlatlar ta’lim tizimini takomillashtirish bo‘yicha strategiyalar ishlab chiqadi. Bundan tashqari, PISA dasturi ta’lim tizimining global talablarga qanchalik mos kelishini aniqlashga yordam beradi. O‘zbekiston uchun PISA baholash dasturida ishtirok etish katta ahamiyatga ega. Ushbu ishtirok mamlakatning ta’lim sifatini oshirish va xalqaro reytingda o‘z o‘rnini yaxshilash imkoniyatini beradi. PISA testlari orqal i o‘quvchilarning ta’lim jarayonidagi kamchiliklari aniqlanadi va ularni bartaraf etish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqiladi. Bu esa nafaqat o‘quvchilarning bilim darajasini oshirishga, balki ta’lim tizimini modernizatsiya qilishga ham xizmat qiladi. PISA dasturining yana bir muhim jihati – o‘quvchilarning ijodiy va tanqidiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishdir. Test topshiriqlari o‘quvchilardan nazariy bilimlarni turli hayotiy vaziyatlarda qo‘llashni talab qiladi. Shu sababli, o‘quvchilar mustaqil fi krlashni o‘rganib, turli muammolarga yechim topishni mashq qilishadi. Bu ko‘nikmalar zamonaviy jamiyatda muvaffaqiyat qozonish uchun muhim hisoblanadi. Ta’kidlash joizki, PISA dasturi orqali ta’lim jarayonida innovatsion texnologiyalarni joriy etishning ah amiyati yanada oshadi. O‘qituvchilar uchun o‘quvchilarga PISA talablariga mos bilim berish va ularni hayotiy ko‘nikmalarga tayyorlashning samarali usullarini topish zarur. Bu esa pedagogik yondashuvlarni qayta ko‘rib chiqishni talab qiladi. Shunday qilib, PISA dasturi ta’lim sifatini oshirish, o‘quvchilarning amaliy ko‘nikmalarini rivojlantirish va ta’lim tizimini xalqaro talablarga moslashtirish uchun keng imkoniyat yaratadi. Ushbu dastur o‘quvchilarga o‘z bilimlarini real hayotda qo‘llashga yo‘naltirilgan bo‘lib, ularning kelajakdagi muvaffaqiyati uchun muhim poydevor bo‘lib xizmat qiladi. PISA baholash dasturi xalqaro miqyosda o‘quvchilarning bilim va ko‘nikmalarini baholashda eng yirik va nufuzli platforma hisoblanadi. Ushbu dastur dunyoning ko‘plab mam lakatlari uchun ta’lim sifatini tahlil qilish va uni takomillashtirishda asosiy ko‘rsatkich sifatida xizmat qiladi. PISA dasturi o‘quvchilarning hayotiy ko‘nikmalarini rivojlantirishga qaratilgan bo‘lib, an’anaviy testlardan farqli ravishda, o‘quvchidan tu rli amaliy muammolarni hal qilishni talab qiladi. Bu uning zamonaviy ta’lim tizimida o‘rnini muhim qiladi. PISA dasturining asosiy yo‘nalishlaridan biri o‘qish savodxonligi hisoblanadi. Bu yo‘nalishda o‘quvchilarning matnni tushunishi, ma’lumotlarni ajrati b olishi va ular asosida mantiqiy xulosalar chiqarishi baholanadi. O‘qish savodxonligi o‘quvchining tanqidiy fikrlash qobiliyatini rivojlantirishda muhim o‘rin tutadi. Ushbu ko‘nikmalar jamiyatda muvaffaqiyatli faoliyat olib borish uchun zarurdir. Matemati k savodxonlik esa PISA dasturining yana bir asosiy yo‘nalishidir. Bu yo‘nalishda o‘quvchilar matematik bilimlarni real hayotda qanday qo‘llay olishlarini namoyish etadi. Masalan, matematik savodxonlikka oid vazifalar turli kundalik vaziyatlarni tahlil qili sh va ularga matematik usullar yordamida yechim topishni talab qiladi. Ushbu yo‘nalish o‘quvchilarning analitik qobiliyatlarini rivojlantiradi va ularga hayotdagi murakkab masalalarni hal qilish imkonini beradi. Tabiiy fanlar savodxonligi PISA dasturining uchinchi asosiy yo‘nalishidir. Ushbu yo‘nalishda o‘quvchilarning ilmiy bilimlari va ularni amaliyotda qo‘llash qobiliyati baholanadi. Masalan, tabiiy fanlarga oid savollar ko‘pincha ekologik muammolarni tahlil qi lish yoki iqlim o‘zgarishining oqibatlarini tushunish kabi vazifalarni o‘z ichiga oladi. Bu esa o‘quvchilarning ilmiy bilimlarni kundalik hayotda qo‘llash ko‘nikmalarini shakllantiradi. PISA dasturi orqali o‘quvchilarning bilim darajasini boshqa mamlakatla r bilan taqqoslash imkoniyati yaratiladi. Bu esa ta’lim tizimining zaif tomonlarini aniqlash va ularni bartaraf etish bo‘yicha aniq strategiyalar ishlab chiqishga yordam beradi. PISA dasturi mamlakatlarga xalqaro tajriba almashish va ta’lim tizimini global talablarga moslashtirishda ko‘maklashadi. Shu sababli, ushbu dastur xalqaro miqyosda ta’lim sifatini oshirishning muhim vositasiga aylangan. O‘zbekistonning PISA dasturida ishtirok etishi ta’lim tizimini rivojlantirish yo‘lida yangi imkoniyatlar yaratmoqd a. Bu jarayon o‘quvchilarning bilim va ko‘nikmalarini xalqaro darajada tan olinadigan darajaga ko‘tarishni talab qiladi. Shu bilan birga, mamlakat ta’lim tizimi global reytinglarda yuqori o‘rinlarni egallashi uchun PISA dasturi talablariga javob beradigan pedagogik usullarni joriy etish zarur. PISA baholash dasturining muhim ahamiyatlaridan biri ta’lim jarayonini innovatsion texnologiyalar yordamida boyitishdir. Masalan, multimediya vositalari va onlayn platformalar orqali o‘quvchilarni PISA testlariga tayy orlash samaradorligi oshadi. Ushbu texnologiyalar nafaqat o‘quvchilarning motivatsiyasini oshiradi, balki ularning tanqidiy va mantiqiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam beradi. Shuningdek, PISA dasturi o‘qituvchilarni ham yangi metodlarga m oslashishga undaydi. O‘qituvchilardan PISA standartlariga mos ravishda darslarni loyihalash va o‘quvchilarning funksional savodxonligini rivojlantiruvchi usullarni qo‘llash talab etiladi. Masalan, muammoli ta’lim, loyihaviy ishlar va guruhli faoliyat PISA talablariga mos keluvchi ta’lim shakllaridir. Xulosa qilib aytganda, PISA dasturi ta’lim sifatini oshirish, o‘quvchilarning amaliy bilimlarini rivojlantirish va ta’lim tizimini xalqaro talablar darajasiga ko‘tarish uchun keng imkoniyatlar yaratadi. Bu dast ur orqali o‘quvchilarda mustaqil fikrlash, muammolarni hal qilish va analitik yondashuv kabi hayotiy ko‘nikmalar shakllanadi. Shu sababli, PISA dasturi nafaqat ta’lim tizimini modernizatsiya qilishda, balki o‘quvchilarning kelajakdagi muvaffaqiyatli faoliy ati uchun poydevor yaratishda muhim ahamiyatga ega. PISA dasturiga tayyorgarlik jarayonida samarali usullarning ahamiyati PISA baholash dasturiga tayyorgarlik jarayonida samarali usullarni qo‘llash o‘quvchilarning biliml arini chuqurlashtirish va funksional savodxonlikni oshirishda muhim rol o‘ynaydi. Ushbu jarayon faqatgina nazariy bilimlarni o‘zlashtirishni emas, balki o‘quvchilarning real hayotiy vaziyatlarda bu bilimlarni qo‘llash qobiliyatlarini rivojlantirishni talab qiladi. Shuning uchun, PISA dasturiga tayyorgarlikda innovatsion va interfaol yondashuvlar o‘quv jarayonining ajralmas qismi bo‘lishi zarur. Dastlab, PISA testlariga tayyorlashda o‘quvchilarning mustaqil fikrlash qobiliyatini rivojlantirishga e’tibor qara tish lozim. Bu maqsadda muammoli ta’lim metodini qo‘llash juda samarali hisoblanadi. Muammoli ta’lim o‘quvchilarga turli vaziyatlarni mustaqil tahlil qilish, ularning yechimlarini topish va natijalarni baholash imkonini beradi. Masalan, o‘qituvchi dars jar ayonida muammoli savollarni keltirib chiqarishi va ularni guruhda muhokama qilishni tashkil qilishi mumkin. Bunday usul orqali o‘quvchilar nafaqat bilimlarni o‘zlashtiradi, balki amaliy ko‘nikmalarni ham rivojlantiradi. Ikkinchidan, interfaol metodlar PISA dasturiga tayyorgarlik jarayonida muhim ahamiyat kasb etadi. Jumladan, rolli o‘yinlar, simulyatsiyalar va loyihaviy ishlar orqali o‘quvchilarning ishtirokini faollashtirish mumkin. Ushbu usullar orqali o‘quvchilar turli rollarga kirib, real hayotiy vaziya tlarda qaror qabul qilishni o‘rganadi. Masalan, tabiiy fanlar savodxonligini rivojlantirishda laboratoriya tajribalarini tashkil etish va ularni tahlil qilish samarali bo‘ladi. Bu nafaqat o‘quvchilarning mavzu bo‘yicha bilimlarini kengaytiradi, balki ularn ing ilmiy fikrlash qobiliyatini ham mustahkamlaydi. Bundan tashqari, guruhli faoliyatni tashkil etish PISA dasturiga tayyorgarlikda samarali usullardan biridir. Guruhli faoliyat o‘quvchilarning hamkorlikda ishlash, o‘z fikrlarini aniq ifodalash va boshqala rning fikrlarini hurmat qilish ko‘nikmalarini rivojlantiradi. Masalan, o‘quvchilarni kichik guruhlarga ajratib, ularga turli mavzular bo‘yicha loyihalar berish mumkin. Loyihalarni amalga oshirish jarayonida o‘quvchilar bir -birlari bilan fikr almashadi, o‘z aro muhokama qilib, optimal yechimlarni ishlab chiqadi. PISA dasturiga tayyorgarlikda ma’lumotni tahlil qilish va qayta ishlash qobiliyatini rivojlantirish ham muhim ahamiyatga ega. O‘quvchilarga diagrammalar, grafiklar va statistik ma’lumotlarni tahlil qi lish ko‘nikmalarini o‘rgatish zarur. Bu jarayonda maxsus onlayn platformalardan foydalanish samarali bo‘ladi. Masalan, PISA testlarida ko‘pincha real statistik ma’lumotlar asosida savollar beriladi. Ushbu ma’lumotlarni to‘g‘ri tahlil qilish qobiliyati o‘qu vchilarni test topshiriqlarini muvaffaqiyatli bajarishga tayyorlaydi. Axborot -kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish ham PISA tayyorgarligida muhim o‘rin tutadi. O‘quvchilarni turli onlayn resurslar, interfaol testlar va multimedia materiallaridan f oydalanishga o‘rgatish zarur. Bu texnologiyalar o‘quvchilarning o‘qish, matematik va tabiiy fanlar bo‘yicha bilimlarini oshirish bilan birga, ularning qiziqishini ham orttiradi. Masalan, PISA standartlariga mos keluvchi onlayn test platformalaridan foydala nish o‘quvchilarga test topshiriqlarini to‘g‘ri bajarish ko‘nikmalarini shakllantirishga yordam beradi. PISA dasturiga tayyorgarlik jarayonida o‘qituvchilar uchun ham maxsus o‘quv dasturlarini tashkil etish lozim. O‘qituvchilarni zamonaviy pedagogik texnol ogiyalar va interfaol metodlarga o‘rgatish PISA talablariga mos ta’limni ta’minlashda muhimdir. Shu bilan birga, o‘qituvchilarga PISA testlari mazmunini, ularning formatini va baholash mezonlarini chuqur tushuntirish zarur. Bu ularga o‘quvchilarning tayyor garlik jarayonini samarali boshqarish imkonini beradi. Ta’kidlash joizki, PISA tayyorgarligida oilaning ham roli katta. Ota -onalar o‘quvchilarning ta’lim jarayonidagi faoliyatini qo‘llab -quvvatlashi va ularga zarur sharoit yaratib berishi lozim. Masalan, o ‘quvchilarga mustaqil o‘rganish uchun qulay muhit yaratish, ularga kerakli resurslarni taqdim etish va ularga vaqt ajratish ota -onalarning muhim vazifalaridan biridir. Xulosa qilib aytganda, PISA dasturiga tayyorgarlik jarayonida samarali usullarni qo‘llas h o‘quvchilarning bilim va ko‘nikmalarini kengaytirish, ularning ijodiy va tanqidiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishga xizmat qiladi. Ushbu jarayonda o‘qituvchi, o‘quvchi va ota -onalar o‘rtasidagi hamkorlikni ta’minlash alohida ahamiyatga ega. PISA dasturiga mos ta’lim berish orqali o‘quvchilar nafaqat test topshiriqlarini muvaffaqiyatli bajaradi, balki kelajakda hayotda muvaffaqiyat qozonish uchun zarur ko‘nikmalarga ega bo‘ladi. PISA baholash dasturida matematik savodxonlikni rivojlantirish usullari PISA baholash dasturi doirasida matematik savodxonlikni rivojlantirish o‘quvchilarning nafaqat matematik bilimlarini mustahkamlash, balki ularni real hayotdagi muammolarni hal qilishga tayyorlashni ham talab qiladi. Matematika fani o‘quvchilarning mantiqiy fikrlashini rivojlantirish, ma’lumotlarni tahlil qilish va ulardan foydalanish ko‘nikmalarini shakllantirish uchun asosiy vositalardan biri his oblanadi. Shu sababli, PISA dasturida matematik savodxonlikka tayyorgarlik maxsus yondashuvlar va samarali usullardan foydalanishni talab qiladi. Birinchidan, matematik savodxonlikni shakllantirish uchun masalalarni real hayotiy vaziyatlar bilan bog‘lash m uhimdir. Masalan, PISA testlarida uchraydigan masalalar ko‘pincha kundalik hayotdagi muammolarga asoslangan bo‘lib, ular ma’lumotlarni tahlil qilish, ulardan xulosa chiqarish va qaror qabul qilishni talab qiladi. Dars jarayonida bunday masalalarni yechish orqali o‘quvchilarning bilimlari hayotga yaqinlashadi. Masalan, o‘quvchilarga jamoat transporti tariflarini hisoblash yoki statistik ma’lumotlarni tahlil qilish kabi masalalarni yechish vazifasi berilishi mumkin. Ikkinchidan, interfaol metodlardan foydalan ish PISA matematik masalalariga tayyorgarlikda muhim rol o‘ynaydi. O‘quvchilarni kichik guruhlarga ajratib, ularga loyihaviy ishlash imkoniyatini yaratish samarali hisoblanadi. Masalan, guruhlar o‘rtasida matematik loyihalar bo‘yicha tanlov tashkil etish m umkin. Bu o‘quvchilarning ijodiy fikrlashini rivojlantiradi va ular o‘rtasida raqobat muhitini shakllantiradi. O‘quvchilar turli matematik masalalarni yechib, loyihalarni taqdim etish orqali o‘z bilimlarini amaliyotda qo‘llash imkoniyatiga ega bo‘ladilar. Matematik savodxonlikni oshirishda axborot -kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish ham katta ahamiyatga ega. Zamonaviy dasturiy ta’minotlar va onlayn platformalar yordamida o‘quvchilar uchun qiziqarli va interaktiv mashg‘ulotlar tashkil etish mumkin. Masalan, GeoGebra, Desmos kabi matematik dasturlarni qo‘llash orqali grafiklarni qurish, funksiyalarni tahlil qilish va geometriya masalalarini yechish osonlashadi. Ushbu dasturlar yordamida o‘quvchilar nafaqat mavzuni o‘zlashtiradi, balki o‘zlarining qiz iqishlarini ham oshiradi. PISA matematik masalalariga tayyorgarlikda mustaqil o‘rganish va refleksiya jarayonlarini tashkil etish ham samarali usullardan biridir. O‘quvchilarga mustaqil ishlash uchun PISA standartlariga mos keluvchi masalalar to‘plami beri lishi va ular yechimini tahlil qilish topshirilishi mumkin. Bunday vazifalar o‘quvchilarni o‘z faoliyatini baholash va xatolarini aniqlashga o‘rgatadi. O‘quvchilar masalalar ustida ishlash jarayonida o‘z kuchli va zaif tomonlarini aniqlaydi va bu orqali o‘ zlarini rivojlantiradi. Bundan tashqari, PISA testlarida matematik savodxonlikni oshirish uchun turli xil metodik qo‘llanmalar va o‘quv materiallarini qo‘llash muhimdir. Jumladan, PISA formatidagi matematik masalalar to‘plamlari, nazariy bilimlarni o‘z ich iga olgan qo‘llanmalar va mavzu bo‘yicha ta’limiy videolar samarali bo‘lishi mumkin. Ushbu materiallar yordamida o‘quvchilar turli xil murakkablikdagi masalalarni yechishga o‘rganadi va o‘z bilimlarini mustahkamlaydi. Matematik savodxonlikni oshirishda dar s jarayonini interfaol tarzda tashkil etish ham muhim ahamiyatga ega. Masalan, darsda muammoli vaziyatlarni yaratish va o‘quvchilarni ularni mustaqil hal qilishga yo‘naltirish samarali usullardan biridir. O‘qituvchi o‘quvchilarga real hayotga oid muammolar ni taklif qilib, ularning ijodkorligini va analitik fikrlash qobiliyatini oshirishi mumkin. Bu jarayonda o‘qituvchining o‘rni yo‘naltiruvchi va yordamchi sifatida namoyon bo‘ladi. Shuningdek, matematik savodxonlikni oshirishda diagnostik baholash usullarin i qo‘llash muhimdir. O‘quvchilarning bilim darajasini aniqlash va ularga individual yondashuvni ta’minlash uchun diagnostik testlardan foydalanish zarur. Bu usul yordamida har bir o‘quvchining qaysi sohalarda muammolari borligini aniqlash va ularni bartara f etish choralari ko‘riladi. Masalan, test natijalari asosida o‘quvchilarga individual mashqlar yoki qo‘shimcha darslar tashkil etish mumkin. Matematik savodxonlikni oshirishda guruhli faoliyatni qo‘llash ham katta ahamiyatga ega. Guruhli faoliyat davomida o‘quvchilar bir -birlari bilan hamkorlikda ishlashni o‘rganadi, bir -birlariga yordam beradi va bilimlarini o‘zaro almashadi. Bu nafaqat ularni ng matematik savodxonligini oshiradi, balki ijtimoiy ko‘nikmalarni ham rivojlantiradi. Xulosa qilib aytganda, PISA baholash dasturida matematik savodxonlikni rivojlantirish uchun interfaol metodlar, zamonaviy texnologiyalar, real hayotiy masalalar va guruh li faoliyat kabi samarali usullardan foydalanish zarur. Ushbu usullar orqali o‘quvchilar nafaqat PISA testlariga muvaffaqiyatli tayyorlanadi, balki ularning hayotiy savodxonligi ham oshadi. Xulosa PISA baholash dasturida matematik savodxonlikni rivojlantirish zamonaviy ta’lim jarayonining muhim yo‘nalishlaridan biridir. Ushbu dastur o‘quvchilarning nafaqat nazariy bilimlarini, balki amaliy ko‘nikmalarini ham oshirishga qaratilgan. Matematika fani o‘quvchilarning analitik fikrlash qobiliyatini shakllantirishda, murakkab masalalarni yechishda va ma’lumotlarni tahlil qilishda asosiy vosita hisoblanadi. Dars jarayonida interfaol metodlarni qo‘llash, masalalarni real hayot bilan bog‘lash, zamonaviy texnologiyalarni tadbiq qilis h PISA masalalariga muvaffaqiyatli tayyorlanish imkoniyatini oshiradi. O‘quvchilarning individual yondashuv asosida baholanishi ularning qobiliyatlarini yanada yaxshiroq rivojlantirishga xizmat qiladi. Guruhli ishlar va loyihaviy faoliyat o‘quvchilar o‘rta sida o‘zaro hamkorlikni mustahkamlaydi va ularni ijtimoiy faollikka undaydi. Statistik ma’lumotlar bilan ishlash, grafiklarni tahlil qilish va matematik modellashtirish ko‘nikmalarini rivojlantirish PISA testlarida muvaffaqiyat qozonish uchun zarurdir. Xul osaviy qilib aytganda, PISA baholash dasturiga tayyorgarlik ko‘rishda matematika fani asosiy vosita bo‘lib xizmat qiladi. Ushbu jarayonda zamonaviy usul va vositalarni qo‘llash, real muammolarni hal qilishga yo‘naltirilgan masalalar bilan ishlash, o‘quvchi larning qiziqishlarini oshirish muhimdir. Bularning barchasi o‘quvchilarning nafaqat PISA testlariga, balki hayotiy vaziyatlarga ham tayyor bo‘lishlariga xizmat qiladi. Shu bilan birga, mazkur dastur o‘quvchilarning global ta’lim maydonidagi raqobatbardosh ligini oshiradi va ularni kelajakda muvaffaqiyatli faoliyat ko‘rsatishga tayyorlaydi.

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI MAKTABGACHA VA MAKTAB TA’LIMI VAZIRLIGI TOSHKENT VILOYATI PEDAGOGIK MAHORAT MARKAZI “ANIQ VA TABIIY FANLAR METODIKASI” KAFEDRASI MALAKA ISHI Mavzu : Matematikada ijtimoiy tarmoqlar va bloglar Tinglovchi : Doniyorov Sultonali Guruhi : Matematika fani o’qituvchilari -12 Ish joyi : Telefoni : Taqrizchi : X.Nurmetov Kafedra mudiri : O.Xolmuminov Guruh raxbari : N.Sattarova Toshkent -2025

Reja : 1. Kirish 2. Asosiy qism: 1. PISA baholash dasturi va uning mazmuni 2. PISA testlariga tayyorlov jarayonining metodikasi 3. PISA baholash dasturida matematik savodxonlikni rivojlantirish usullari 4. Xulosa 5. Foydalanilgana adabiyotlar

Annotatsiya Mazkur ishda PISA (Program for International Student Assessment) baholash dasturiga tayyorlovning samarali usullari tadqiq etiladi. PISA dasturi o‘quvchilarning o‘qish, matematika va tabiiy fanlar bo‘yicha hayotiy vaziyatlarda bilim va ko‘nikmalarini qo‘ll ash qobiliyatini aniqlashga qaratilgan xalqaro baholash tizimi hisoblanadi. Ushbu dastur doirasida o‘quvchilarning bilim darajasini oshirish uchun innovatsion pedagogik yondashuvlar va metodik usullar qo‘llanilishi muhim ahamiyat kasb etadi. Tadqiqotda PIS A testlariga tayyorlov jarayonini takomillashtirishga qaratilgan samarali metodik yondashuvlar tahlil qilinadi. O‘quvchilarda mantiqiy fikrlash, muammolarni hal qilish va analitik qobiliyatlarni rivojlantirishga xizmat qiluvchi usullar tavsiflanadi. Shunin gdek, individual va guruhli yondashuvlarning samaradorligi, differensial o‘qitish texnologiyalarining roli va o‘quv jarayonini monitoring qilish metodlari o‘rganiladi. Mazkur ish natijasida PISA baholash dasturiga tayyorlov jarayonining sifatini oshirish u chun aniq tavsiyalar ishlab chiqiladi. Bu esa o‘quvchilarning xalqaro darajadagi muvaffaqiyatlarini oshirishga va ta’lim sifatini yangi bosqichga ko‘tarishga xizmat qiladi.

Kirish Bugungi kunda ta’lim sohasida global raqobatbardoshlikni oshirish va sifatl i ta’lim tizimini yaratish masalalari dolzarb ahamiyat kasb etmoqda. Shu nuqtai nazardan, PISA (Program for International Student Assessment) baholash dasturi mamlakatlarning ta’lim tizimini baholashda muhim o‘rin tutadi. PISA dasturi o‘quvchilarning o‘z b ilimlarini hayotiy vaziyatlarda qo‘llash qobiliyatini, ya’ni funksional savodxonligini aniqlashga qaratilgan. Ushbu dastur har uch yilda bir marotaba o‘tkazilib, ta’lim sifatini xalqaro miqyosda tahlil qilish imkonini beradi. O‘zbekiston ham PISA dasturida ishtirok etish orqali o‘z ta’lim tizimini jahon talablariga moslashtirishga intilmoqda. Bu jarayon ta’limni modernizatsiya qilish, zamonaviy pedagogik texnologiyalarni joriy etish va o‘quvchilarning funksional savodxonligini rivojlantirishni taqozo etadi. PISA dasturi uchta asosiy yo‘nalishni – o‘qish savodxonligi, matematik savodxonlik va tabiiy fanlar savodxonligini o‘z ichiga oladi. Har bir yo‘nalish bo‘yicha o‘quvchilarning bilimlari va ularni amaliyotda qo‘llash qobiliyatlari baholanadi. Shu bilan bir ga, PISA baholash dasturiga tayyorlov jarayonini samarali tashkil etish mamlakatning xalqaro reytingini oshirishga xizmat qiladi. Ushbu jarayonda innovatsion metodlar va ilg‘or pedagogik texnologiyalardan foydalanish muhimdir. O‘quvchilarning individual xu susiyatlarini inobatga olib, ta’lim jarayonini tashkil qilish va baholash tizimini takomillashtirish talab etiladi. Mazkur ish PISA dasturiga tayyorlovning samarali usullarini o‘rganishga qaratilgan bo‘lib, unda metodik yondashuvlar, ta’lim jarayonini loyi halash va o‘quvchilarda zarur ko‘nikmalarni rivojlantirish bo‘yicha takliflar beriladi. Ushbu tadqiqot PISA baholash dasturida muvaffaqiyatli ishtirok etish uchun

samarali yondashuvlarni ishlab chiqishga ko‘maklashadi. Bu esa nafaqat o‘quvchilarning bilim darajasini, balki ta’lim tizimining umumiy sifatini ham oshirishga xizmat qiladi.

O'xshashlar

Samarali o‘qitishning qiziqtiruvchi va interfaol usullari, hamda ulardan foydalanish.
Samarali o’qitish stategiyasi
DAVLAT ISh BILAN BANDLIK XIZMATI FAOLIYaTINING SAMARADORLIGINI BAHOLASh USULLARI
PEDAGOGIK BAHOLASH PSIXOLOGIYASI
Ekonometrik modellarni baholash