O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA -MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI SHAROF RASHIDOV NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI INTELEKTUAL TIZIMLAR VA KOMPYUTER TEXNOLOGIYALAR FAKULTETI KOMPYUTER ILMLARI VA DASTURLASH TEXNOLOGIYASI YO ‘NALISHI 301 -guruh talabasi O ’murzaqov J avohi rning “Tizimli das tur las h ” fanidan Tekshirdi : __ _______________ SAMARQAND 2022 -2023

2 Strukturali dasturlash asoslari va m odulli dasturlash elem entlari R eja: 1. Dasturlash uslubi 2. Strukturali dasturlash 3. Dasturlash tushunchalari 4. Strukturali dasturlash va dasturlash uslubiga oid muammolar 5. Strukturali dasturlash uchun kodlash bo'yicha ko'rsatmalar 6. Dasturiy ta'minot hujjatlari Dasturlash uslubi - bu kodlash qoidalarining to'plami Dasturchilar dastur kodini yozishda amal qilish kerak. Strukturaviy dasturlash yaxshi dasturlash uslubini ta'minlaydi. Bir nechta dasturchilar bir xil ishlaganda dasturiy ta'minot loyihasi ishlash, ular ko'pincha boshqa birov tomonidan yozilgan dastur kodi bilan ishlashga to'g'ri keladi. Bu hamma kabi qiyin va ba'zan imkonsizdir Ishlab chiquvchilar dasturni kodlash uchun boshqa dasturlash uslubiga amal qiling. Mos keladigan dasturlash uslubi quyidagilarni o'z ichiga oladi:  Belgilangan vazifaga mos keladigan funktsiya va o'zgaruvchan nomlar.  Yaxshi joylashtirilgan belgisi.  O'quvchining qulayligi uchun sharh ko di.  Kodning yaxshi umumiy taqdimoti. Ushbu shartnomalar dastur kodini hamma uchun tushunarli va tushunarli qiladi tuzatish va xatolarni hal qilish osonlashadi. To'g'ri kodlash uslubi ham yordam beradi hujjatlar yangilashni soddalashtiring. Strukturali dasturlash Kodlash paytida kod satrlari ko'payib boradi va dasturiy ta'minot hajm ini oshiradi. Asta -sekin biz dastur oqimini eslay olmaymiz. Agar biz dasturiy ta'minot va uning asosidagi dasturlar, fayllar va protseduralar qanday tuzilishini unutib qo'ysak, biz

3 dasturni almashish, disk raskadrovka yoki o'zgartirish mumkin emas. Buning echimi tuzilgan dasturlashdir. Bu dasturchini koddagi oddiy sakrashlar o'rniga subroutines va looplardan foydalanishga undaydi. Bu kodni aniqroq qiladi va samaradorlikni oshiradi. Strukturaviy dasturlash shuningdek dasturchiga kodlash vaqtini qisqartirishg a va kodni to'g'ri tashkil etishga yordam beradi. Dasturlash tushunchalari Strukturalangan dasturlash, dastur qanday kodlanishi kerakligini ko'rsatadi va uchta tushunchaga ega: Yuqoridan pastga tahlil Biz har doim takrorlanadigan vazifalarni bajarish uchun dasturiy ta'minot yaratamiz. Ushbu deb ataladigan biznes jarayonlar muammoni ishlab chiquvchilarga ma'lum. Shunday qilib, muammoni yuqoridan pastga qanday echishni tushunishimiz juda muhimdir. Yuqoridan pastga qarab tahlil qilish bilan biz muammoni kichik qismlarga ajratdik, har bir qism mantiqiy ta'sirga ega. Biz har bir muammoni individual hal qilamiz. Bosqichma -bosqich reja muammoni bosqichma -bosqich qanday hal qilishimizni aniq ko'rsatib beradi. Modulli dasturlash Dasturlash paytida biz kodni ko'rsatma larning kichik guruhlariga ajratamiz. Ushbu guruhlar modullar, pastki dasturlar yoki pastki dasturlar sifatida tanilgan. Yuqoridan pastga qarab tahlil qilingan modulli dasturlash. Bu dasturdagi 'goto' ko'rsatmalaridan foydalanib sakrashni oldini oladi. Got o ko'rsatmalari ko'pincha kuzatib bo'lmaydigan dasturga olib keladi. Dasturlash uslubida dasturga o'tishni taqiqlash kerak, bu tizimli dasturlashning bir qismi emas. Tarkibiy kodlash Tuzilgan kodlash yuqoridan -pastga o'tkazilgan tahlilga murojaat qilib, mo dullarni bajarish tartibida kichikroq kod birliklariga ajratadi. Strukturali dasturlash dasturning oqimini boshqaradigan boshqarish tuzilmasidan foydalanadi. O'z navbatida, strukturali kodlash yo'riqnomani aniq naqshga aylantirish uchun boshqaruv tuzilishi ni o'zgartiradi. Strukturali dasturlash uchun kodlash bo'yicha ko'rsatmalar Dasturlash uslubi har bir tashkilot, operatsion tizim yoki dasturlash tili bo'yicha farq qilishi mumkin. Tashkilotning kodlash ko'rsatmalari sifatida quyidagi kodlash elementlarini ko'rishimiz mumkin:

4 Konventsiyalarni nomlang Ushbu bo'limda biz funktsiyalar, o'zgaruvchilar, konstantalar va global o'zgaruvchilar nimani chaqirishimiz kerakligini ko'rsatadi. Shrift Bular satr boshida chapdagi bo'shliqlar, odatda 2 -8 bo'sh joy yoki bitta yorliq. Operatorlar Bu matem atikani, topshiriqni va mantiqiy operatorlarni yozish qoidalarini belgilaydi. Masalan, '=' tayinlash operatorida oldin va keyin bo'sh joy bo'lishi kerak, 'x = 2' da bo'lgani kabi. Tekshirish tuzilmalari If-then, else, case -switch, do -while va boshqarish oq imlari to'g'risidagi hisobotlarni yozish qoidalari faqat va o'rnatilgan tartibda. Chiziq uzunligi va kesish chiziqlari Bitta satrda nechta belgi bo'lishi mumkinligini aniqlaydi, odatda 80 belgilar uzunligi uzun. Bekor qilish, agar chiziq juda uzun bo'lsa, uni qanday qilib o'rash kerakligini aniqlaydi. Vazifalari Bu qanday qilib parametrlarni bildirmasdan yoki qanday funktsiyalarni e'lon qilishimiz va chaqirishimiz kerakligini aniqlaydi. O'zgaruvchilar O'zgaruvchilar qismida biz turli xil ma'lumotlar turlari ning o'zgaruvchilarini qanday e'lon qilish va aniqlashni ko'rsatamiz. Sharhlar Sharhlar kodlashning muhim tarkibiy qismlariga tegishli, chunki ular kodning o'zida kod aslida nimani bajarishini tasvirlaydi. Bundan tashqari, ular kodda dastur haqida ko'proq ma'lumot berishadi. Shuning uchun ushbu bo'lim dasturiy ta'minotga xizmat ko'rsatish uchun mo'ljallangan.

5 Dasturiy ta'minot hujjatlari tarkibiy dasturlashning muhim qismidir Dasturiy hujjatlarni yaratish - bu rivojlanish jarayonining muhim qismidir. Yaxshi yozilgan hujjatlar - bu dasturiy ta'minot jarayoni haqida bilish uchun zarur bo'lgan biznes jarayonlari ma'lumotlarini olish uchun ajoyib vosita. Dasturiy ta'minot hujjatlari, shuningdek, mahsulotdan qanday foydalanish haqida ma'lumot beradi. To'g'ri yuri tiladigan hujjatlar quyidagi hujjatlarni o'z ichiga olishi kerak: talablar Ushbu hujjat dasturiy ta'minot dizayneri, ishlab chiqaruvchisi va sinov guruhi o'z vazifalarini bajarishi uchun muhim vositadir. Ushbu hujjat barcha funktsional va funktsional bo'lm agan narsalarni o'z ichiga oladi talablar mo'ljallangan dasturiy ta'minot. Ushbu hujjatning manbalari quyidagilar bo'lishi mumkin:  Dastur haqida ilgari saqlangan hujjatlar.  Mijozda allaqachon ishlaydigan dastur.  Foydalanuvchi suhbatlaridan olingan xabarlar.  Anketalar va tadqiqotlar. Ushbu hujjatlar ishlab chiqiladigan dasturiy ta'minot uchun asos bo'lib xizmat qiladi va biz uni asosan tekshirish va tekshirish bosqichlarida is hlatamiz. Ko'pchilik sinov ishlari talablardan bevosita kelib chiqadi. Dasturiy ta'minotni loyihalash hujjatlari Ushbu hujjat dasturiy ta'minotni yaratish uchun zarur bo'lgan barcha ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Unda quyidagilar mavjud:  Yuqori darajadagi dasturiy ta'minot arxitekturasi.  Batafsil dasturiy ta'minot dizayni .  Ma 'lumotlar oqimi bilan diagrammalar.  Dizayni ma'lumotlar bazasi . Ushbu hujjatlar kabi ishlaydi omborxona dasturchilar uchun dasturiy ta'minotni ishlab chiqish. Ushbu hujjatlarda dasturning shifrlanishi haqida batafsil ma'lumotlar bo'lmasa -da, ular shifrlash uchun barcha kerakli ma'lumotlarni taqdim etadi, masalan CRUD matritsasi .