Algebraik kasr. kasrlarni qisqartirish
![Ma vzu : « Algeb r a ik
ka sr. ka sr la r n i
q isq a r tir ish » .](/data/documents/b9aab010-4028-4155-b2fb-b809609e6e22/page_1.png)
![Algebraik kasr nima?
1. Surat va maxraji alge braik if odalar bo’lgan k asr
alge braik k asr dey iladi
2. K asrning asosiy xossasini bunday y ozish mumk in
= ,
Bu y erda bn
n
a
a
1
](/data/documents/b9aab010-4028-4155-b2fb-b809609e6e22/page_2.png)
![I f odani soddalasht iring :
Birinchi ish .
4а 2
-1=( 2а-1 )( 2а+1 )
2а 2
+а= а ( 2а+1 )
Umumiy maxraj :
а(2а-1)(2а+1)
Qoshimcha
ko’phadlar :
Birinchi kasrga : а
Ikkinchi kasrga : (2а-1) Ikkinchi ish .a a
a
a
a
2 2
2 1 4
3
a a
a
a
a
2 2
2 1 4
3
1 2 1 2 1 2
3
1 2
a a
a
a a
a
a a
1 2 1 2
2 3
2 2
a a a
a a a
1 2 1 2
1
1 2 1 2
2
a a a
a a
a a a
a a
1 4
1
2
a
a](/data/documents/b9aab010-4028-4155-b2fb-b809609e6e22/page_3.png)
![Nat ural darajali alge braik k asrlar ust ida bajariladigan
qoidalar
•
Ko’paytirish :
•
Bo’lish :
•
Darajalar bilan
ishalsh : •
Misol :
•
1)
•
2)
•
3)bd ac
d c
b a
bc
ad
d
c
b
a
:
n
n n
b
a
b
a
x
y x
y x
y x
10
5 5
2 2
x
y x
y x x
y x y x y x
2 10
5
2
2
16 13
:
21
13 16
p
u v
p
v u
21 21 16 13
16 13
2
p
p u v
p u v
55
55 55
3222 xa
xa
xa
](/data/documents/b9aab010-4028-4155-b2fb-b809609e6e22/page_4.png)
![Manfi y k o’rsat k ichli darajaning xossalari
•
а =*0, b =* 0, BO’LGANDA
•
a s
· a t
= a s + t
•
a s
: a t
= a s – t
•
(a s
) t
= a st
•
(ab) s
= a s
· b s
•
(a : b) s
= a s
: b s
Masalan :
1) а -3
· а -5
= а -3+(-5)
=а -8
2) а 4
: а -3
= а 4-(-3)
=а 7
3) (а -2
) -3
= а -2 · (-3)
=а 6
4) 0,5а 2
в -2
· (4а -3
в 3
) 2
= 0,5а 2
в -2
· 16а -6
в 6
= 0,5
· 16 · (а 2
а -6
) · (в -2
в 6
) = 8а -4
в 4](/data/documents/b9aab010-4028-4155-b2fb-b809609e6e22/page_5.png)
![Must aqil ishlash
Te st ni bajaring :
Bajarish vaqt i -25 daqiqa !](/data/documents/b9aab010-4028-4155-b2fb-b809609e6e22/page_6.png)
![Вариант 1
А
1 .
Amallarni
hisoblang
1) 5а 4
в 3
2) 5а 4
в 4
3) -5а 4
в 4
4) -5/81а 4
в 3
2 3 2
2
3
9
5
b a
b
Вариант 2
А
1 . Ifodaga
teng
ko’phadni
toping (4а -2
в 4
) 2
1) 16а -4
в 8
2) 4а 4
в 6
3) 16а 4
в 8
4) 2а -1
в 2
Вариант 3
А
1 . standart
ko’rinishga
kletiring 2а 4
в -2
3а -2
в 3
1) 6ав 2) 6а 2
в 5
3) 6а 2
в 4) 6а 2
в -1 Вариант 4
А
1 . Standart
ko’rinishga
keltiring ( а 2
в -3
) -2
1) -4а -4
в 6
2)
3) 4) 4а -4
в 6
2
1
4
6
4 a
b
4
6
4 a
b
](/data/documents/b9aab010-4028-4155-b2fb-b809609e6e22/page_7.png)
![А
2 . Kasrni qisqartiring :
1 v ariant 1) 2) 3) 4)
2- v ariant 1) 2а 2) 2 3) -2а 4) -2
3- v ariant 1) 2) 3) 4)
4- v ariant 1) 2) 3) 4)2 2
25
40 8
y x
y x
b a
b a
2 5
2 10
2
2 4
1 4 4
2
x
x x
x x
x
5
25
2 2
yx 58
y x 25
32
y x 5
8
yx 5 88
2 14 2
x
2
1
2
2
x
2 12 x
21
x
x x5
xx 5
x
5
x
5
](/data/documents/b9aab010-4028-4155-b2fb-b809609e6e22/page_8.png)
![1 v ariant
А
3 . Bo’lishni bajaring
1) 2)
3) 4) 50х 2 2 v ariant
А
3 . Ko’pay t mani bajaring :
1) 2)
3) 4)
3 variant
А
3 . Bo’lishni bajaring :
1) 4х 2)
3) 4) 4 variant
А
3 . Ko’paytmani bajaring:
1) -2 2)
3) 4)y y
x
1
10
:
1
5 2
2
2
x
1
50 2
y
x
2
2 x
a
a
a
a
2
5
25
6
2
2
5
4
a
a
5
3
a
a
5
123
a
a
5
3a
x
x x
8
1
:
2
1 2
1
4
x
x
2 1x
1
4
x
x
x
x
2
1
2
2
4
4 2
x x
x
2
2 x
xx
2 2](/data/documents/b9aab010-4028-4155-b2fb-b809609e6e22/page_9.png)
![А
4 . Ifodani soddalashtiring :
1 varaint
1) 2) 4)
2 variant 1) 2) 3) 4)
3 variant
1) 2) 3) 4)
4 variant
1) 2) 3) 4)yxx y
yx
1xy
y x
xy
y x
xy xy
y x
ba
ab
b a
:
ab ba
b a
b a
ab
b a
b a
b a
xy
yx
x y
:
xy
y x
xy
y x
xy xy y x
a b b
a
a
b
1
ab ba
b a
b a
ab
b a
b a
b a
](/data/documents/b9aab010-4028-4155-b2fb-b809609e6e22/page_10.png)
![](/data/documents/b9aab010-4028-4155-b2fb-b809609e6e22/page_11.png)
![Adabiyotlar :
1. « Алгебра 8 класс», часть 1, учебник, под редакцией А.Г.
Мордковича, Мнемозина, 2007 г.
2. «Алгебра 8 класс», часть 2, задачник, под редакцией А.Г.
Мордковича, Мнемозина, 2007 г.
3. «Тематический сборник тестовых заданий по алгебре для подготовки
к государственной (итоговой) аттестации в новой форме», базовый
уровень, под редакцией Е.А. Семенко, Просвещение-Юг, Краснодар,
2008 г.
4. «Экзаменационные тестовые задания», Федеральная служба по
надзору в сфере образования и науки РФ, 2008 г.
5. «Краевые диагностические работы по алгебре в 9 классе»,
Департамент образования и науки Краснодарского края, ККИДППО,
2008 г.](/data/documents/b9aab010-4028-4155-b2fb-b809609e6e22/page_12.png)
Ma vzu : « Algeb r a ik ka sr. ka sr la r n i q isq a r tir ish » .
Algebraik kasr nima? 1. Surat va maxraji alge braik if odalar bo’lgan k asr alge braik k asr dey iladi 2. K asrning asosiy xossasini bunday y ozish mumk in = , Bu y erda bn n a a 1
I f odani soddalasht iring : Birinchi ish . 4а 2 -1=( 2а-1 )( 2а+1 ) 2а 2 +а= а ( 2а+1 ) Umumiy maxraj : а(2а-1)(2а+1) Qoshimcha ko’phadlar : Birinchi kasrga : а Ikkinchi kasrga : (2а-1) Ikkinchi ish .a a a a a 2 2 2 1 4 3 a a a a a 2 2 2 1 4 3 1 2 1 2 1 2 3 1 2 a a a a a a a a 1 2 1 2 2 3 2 2 a a a a a a 1 2 1 2 1 1 2 1 2 2 a a a a a a a a a a 1 4 1 2 a a
Nat ural darajali alge braik k asrlar ust ida bajariladigan qoidalar • Ko’paytirish : • Bo’lish : • Darajalar bilan ishalsh : • Misol : • 1) • 2) • 3)bd ac d c b a bc ad d c b a : n n n b a b a x y x y x y x 10 5 5 2 2 x y x y x x y x y x y x 2 10 5 2 2 16 13 : 21 13 16 p u v p v u 21 21 16 13 16 13 2 p p u v p u v 55 55 55 3222 xa xa xa
Manfi y k o’rsat k ichli darajaning xossalari • а =*0, b =* 0, BO’LGANDA • a s · a t = a s + t • a s : a t = a s – t • (a s ) t = a st • (ab) s = a s · b s • (a : b) s = a s : b s Masalan : 1) а -3 · а -5 = а -3+(-5) =а -8 2) а 4 : а -3 = а 4-(-3) =а 7 3) (а -2 ) -3 = а -2 · (-3) =а 6 4) 0,5а 2 в -2 · (4а -3 в 3 ) 2 = 0,5а 2 в -2 · 16а -6 в 6 = 0,5 · 16 · (а 2 а -6 ) · (в -2 в 6 ) = 8а -4 в 4