logo

Angliyada plantagetlar sulolasining hokimiyatga kelishi

Yuklangan vaqt:

16.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1868.4736328125 KB
Angliyada plantagetlar sulolasining hokimiyatga 
kelishi Genrix  II Angliyaning  birinchi  Plantagenet  qiroli , 
XII  asrning  eng  qudratli  monarxlaridan  biri 
bo lib,  uning  hukmronligi  Pireneydan ʻ
Shotlandiyagacha  cho zilgan.	
ʻ   L yudovik  VII  bilan 
nikohi buzilganidan bir necha oy   o'tgach, 1152 yil 
18  mayda   Akvitaniya  gersogovinasi   Eleanor a 
Normandiya  ger s ogi  Genri x  Plantagenetga 
turmushga  chiqdi .   Shu  paytdan  boshlab 
Fransiyaning  deyarli  yarmi  Plantagenet  sulolasiga 
tegishli  edi.   1154  yil  25  oktyabrda  Eleanor a ning 
eri  Angliya  qiroli  bo'ldi  va  u  o'zi ga  malika 
unvonini oldi. Hokimiyatni o'z qo'liga olgan Richard 
1187  yilda  qatnashishga  va'da  bergan 
Uchinchi  Salib  yurishini  tashkil qilish 
haqida  shov-shuv  ko'tara  boshladi. 
Rim  papasi  Klement  III  ning  ushbu 
kampaniyada  ishtirok  etish 
chaqirig'iga  uchta  eng  qudratli 
monarxlar  -  Germaniya  imperatori 
Frederi x   I  Barbarossa,  Fransiya  qiroli 
Filipp  II  Avgust  va  Angliya  qiroli 
Richard I javob berishdi. 1202-1204  yillarda  Fransiya  bilan 
muvaffaqiyatsiz  urush  natijasida  u 
Normandiya, Anju, Men, Turen va P uate ning 
bir  qismini  yo'qotdi.Bu  erlarni  qaytarishga 
urinishlar  faqatgina  Yersiz  Ioann  va  uning 
ittifoqchilarining  1214  yilda  Bouvin d 
jandi da  to'liq  mag'lub  bo'lishiga  olib  keldi. 
1215-yil bahorida Ioannga  qarshi  qo`zg`olon 
ko`tariladi.  Londonliklar  ularga  darvozalarni 
ochib  beradi.  Natijada  qirol  qo`zg`olonchilar 
talabiga  rozi  bo`lib,  1215-yil  15-iyunda 
“Buyuk erkinlik xartiyasi”ga imzo chekishga 
majbur bo`ladi. Genrix  III  1216-1272  yillarda  qirol 
boʻlgan.  Uning  hukmronligi  davrida 
Angliya  tarixidagi  ikkinchi  baronlik 
urushi bo'lib o'tdi, o'shanda Lesterning 
6-grafi  Simon  de  Montfort 
boshchiligidagi  isyonkor  baronlar 
qirolni  nazoratdan  olib  tashlashgan, 
ammo  1265  yilda  isyonchilar  G'arbiy 
jangda  mag'lub  bo'lgan.  Evesham  va 
Simon de Montfort o'ldirildi. Qirol  1276-1277  yillarda  Uelsdagi 
kichik  qo'zg'olonni  bostirdi,  ikkinchi 
qo'zg'olonga  (1282-1283)  to'liq 
bosqinchilik  bilan  javob  berdi. 
Edvard  Uelsni  bosib  oldi  va  uni 
inglizlar  hukmronligi  ostiga   ol di, 
qishloqlarda  ko'plab  qal'alar  va 
shaharlar  qur dir di  va  ular ga 
inglizlarni  joylashtirdi.  Edvard  II  taxtga  o'tirganidan  ko'p  o'tmay, 
sudda  baronik  qarshilik  kuchaydi.  1310  yil 
fevralda  ingliz  baronlari  assambleyasi  o'z 
orasidan  21  nafar  vakilni  sayladi,  ularga 
qirollik  vakolatlarini  cheklovchi  farmoyishlar 
ishlab chiqish topshirildi. 
Qit'ada  Ed u ard  II  fransuz lar   bilan urush	 olib 
bordi,  buning  natijasida  u  1324-yil 
Akvitaniyadagi  mulkining  bir  qismini 
yo'qotdi. 1347  yilda  Kale  qo'lga  kiritilgandan 
so'ng,  qirol  Edvard  Angliyaning  ichki 
ishlariga  e'tibor  qaratib,  armiyani 
mustaqil  ravishda  boshqarishni 
deyarli  to'xtatdi  (bosh  qo'mondonlik 
funktsiyalarini  to'ng'ich  o'g'li  Qora 
shahzod a ga  topshirdi).  1348-yilda 
Angliyani  vabo  epidemiyasi  qamrab 
oldi,  u  tarixga  Qora  o'lim  nomi  bilan 
kirdi.  1361  va  1369  yillarda  avj  olgan 
dahshatli  falokat  aholining  uchdan 
biridan  ko'prog'ini,  ayniqsa,  eng 
kambag'al qatlam jabr ko'rdi.  Qirol  Richard  II  (1377-1399)  plantagetlar 
sulolasining  oxirgi  vakili  bo`lib, 
hukmronligining  dastlabki  davrida  amakisi 
Lankaster  gersogi  Jon  Gaunt  boshchiligidagi 
kengash  boshqargan.  1381-yildagi  Uot  Taylor 
boshchiligidagi  qo`zg`olonni  bostirdi.  1389-
yil  Richard  II  parlament  va  zodagonlarga 
tayanib,  mustaqil  ravishda  hukmronlik  qila 
boshladi.  1399-yilgi  qo`zg`olon  natijasida  esa 
taxtdan ag`darildi va o`ldiriladi.

Angliyada plantagetlar sulolasining hokimiyatga kelishi

Genrix II Angliyaning birinchi Plantagenet qiroli , XII asrning eng qudratli monarxlaridan biri bo lib, uning hukmronligi Pireneydan ʻ Shotlandiyagacha cho zilgan. ʻ L yudovik VII bilan nikohi buzilganidan bir necha oy o'tgach, 1152 yil 18 mayda Akvitaniya gersogovinasi Eleanor a Normandiya ger s ogi Genri x Plantagenetga turmushga chiqdi . Shu paytdan boshlab Fransiyaning deyarli yarmi Plantagenet sulolasiga tegishli edi. 1154 yil 25 oktyabrda Eleanor a ning eri Angliya qiroli bo'ldi va u o'zi ga malika unvonini oldi.

Hokimiyatni o'z qo'liga olgan Richard 1187 yilda qatnashishga va'da bergan Uchinchi Salib yurishini tashkil qilish haqida shov-shuv ko'tara boshladi. Rim papasi Klement III ning ushbu kampaniyada ishtirok etish chaqirig'iga uchta eng qudratli monarxlar - Germaniya imperatori Frederi x I Barbarossa, Fransiya qiroli Filipp II Avgust va Angliya qiroli Richard I javob berishdi.

1202-1204 yillarda Fransiya bilan muvaffaqiyatsiz urush natijasida u Normandiya, Anju, Men, Turen va P uate ning bir qismini yo'qotdi.Bu erlarni qaytarishga urinishlar faqatgina Yersiz Ioann va uning ittifoqchilarining 1214 yilda Bouvin d jandi da to'liq mag'lub bo'lishiga olib keldi. 1215-yil bahorida Ioannga qarshi qo`zg`olon ko`tariladi. Londonliklar ularga darvozalarni ochib beradi. Natijada qirol qo`zg`olonchilar talabiga rozi bo`lib, 1215-yil 15-iyunda “Buyuk erkinlik xartiyasi”ga imzo chekishga majbur bo`ladi.

Genrix III 1216-1272 yillarda qirol boʻlgan. Uning hukmronligi davrida Angliya tarixidagi ikkinchi baronlik urushi bo'lib o'tdi, o'shanda Lesterning 6-grafi Simon de Montfort boshchiligidagi isyonkor baronlar qirolni nazoratdan olib tashlashgan, ammo 1265 yilda isyonchilar G'arbiy jangda mag'lub bo'lgan. Evesham va Simon de Montfort o'ldirildi.