logo

boshqaruv jarayoni va vazifalari

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

818.1259765625 KB
M A V Z U :   B O S H Q A R U V   J A R A Y O N I   V A  
V A Z I F A L A R I REJA:
•
Kirish
•
A sosiy  qism
1. Boshqaruv jarayoni va vazifalarining mohiyati
2. Tashkilotda boshqaruv tushunchasi va ularning 
tasnifi.
3. Boshqaruvning vazifalarini takomillashtirish.
•
X ulosa
•
Foy dalanilgan adabiy ot lar KIRISH
•
Agar  tashkiliy tuzilma ,  shakl  sifatida,  boshqaruvning  statikasini  aks  ettiradi,  keyin  boshqaruv 
jarayoni  dinamikani  tavsiflaydi,  ya'ni.  boshqaruv  tizimining  ishlashi,  tashkilotning  boshqaruv 
tizimida  o'z  vaqtida  sodir  bo'ladigan  barcha  narsalar.  Jarayon  deganda  tashkilot  maqsadlariga 
erishish uchun menejment tomonidan amalga oshiriladigan har qanday harakatlar tushuniladi.
•
Men ej men t   - muammolarni  hal  qilishning  murakkab  jarayoni,  bu  tendentsiyalarni  kuzatish, 
maqsadlarni  belgilash,  muammolar  va  imkoniyatlarni  shakllantirish,  alternativalarni  ishlab  chiqish 
va  tanlash,  qarorlar  qabul  qilish,  dasturlar  va  byudjetlarni  tuzish,  ularni  amalga  oshirish 
yo'nalishlari va chora-tadbirlarini belgilash sifatida ko'rsatilishi mumkin.
•
Masalan,  menejer  rejalashtirish,  tashkil  qilish  va  nazorat  qilishni  rejalashtirganda,  qaror  qabul 
qiladi. U vaziyatni tahlil qiladi, bir nechta alternativalarni ishlab chiqadi, alternativalarni taqqoslaydi, 
qaror  qabul  qiladi  va  natijani  baholaydi.  Qaror  qabul  qilish  barcha  boshqaruv  funktsiyalari  bilan 
bevosita  bog'liqdir.  Boshqaruv  jarayoni  vaqt  va  makon  bo'yicha  boshqaruv  qarorlarini  qabul  qilish 
bilan bog'liq muayyan ishlarni amalga oshirish uchun alohida bosqichlarga bo'linadi.
•
Bo sh q aru v j arayo n i  - boshqariladigan ob'ektga ta'sirni tayyorlash va amalga oshirish uchun bosh 
va boshqaruv apparati tomonidan amalga oshiriladigan ketma-ket harakatlar majmui. 1 .BOSHQARUV  JA RAYONI  VA 
VAZI FAL ARI NIN G MO HI YATI
•
Boshqaruvga  jarayon  sifatida  qarash  lozim.Boshqaruv  jarayoni  —  bu 
tashkilot  resurslarini  u  tomonidan  o‘z  maqsadlariga  erishish  uchun 
shakllantirish  va  foydalanish  bo‘yicha  uzluksiz,  izchil  bajariladigan,  o‘zaro 
bog‘langan  harakatlari  majmuasidir.  Bu  harakatlarni  boshqaruv  vazifalari 
deb  ataydilar.  Shunday  qilib,  boshqaruv  jarayoni  barcha  vazifalarning 
umumiy  yig‘indisi  hisoblanadi. Boshqaruv  vazifalari   —  boshqaruv 
faoliyatining  nisbatan  mustaqil,  ixtisoslashtirilgan  va  ajratilgan  turlaridir. 
Bunday hisoblanishning boshqaruv vazifasi aniq aks ettirilgan mazmunga, 
uni  amalga  oshirishning  ishlab  chiqilgan  mexanizmiga  va  doirasida  uning 
tashkiliy ajralishi yakunlanadigan ma’lum tuzilmaga ega bo‘lishi kerak. B O S H Q A RU V N I N G   B E S H TA   U M U M I Y   VA Z I FA L A R I N I  
A J R AT I S H N I   M A Q S A D G A   M U V O F I Q   D E B   H I S O B L AY M I Z :
•
Rejalashtirish  (maqsadlar  va  ularga  erishish  bo‘yicha  harakatlar  rejasini  tanlash);— 
tashkil  etish  (vazifalarni  bo‘linmalar  yoki  xodimlar  o'rtasi-da  taqsimlash  va  ular 
o‘rtasida  o‘zaro  hamkorlikni  o‘rnatish);—  motivatsiya  (ijrochilarni  rejalashtirilgan 
harakatlarni  amalga  oshirish  va  qo‘yilgan  maqsadlarga  erishishga  rag‘batlan-tirish);
—  muvofiqlashtirish  (oqilona  aloqalarni  o‘rnatish  yo‘li  bilan  boshqarilayotgan 
tizimning  har  xil  qismlari  o‘rtasida  moslik  va  muvofiqlikni  ta’minlaydi);—  nazorat 
(haqiqiy  erishish  mumkin  bo‘lgan  yoki  erishilgan  natijalarni  rejalashtirilganlar  bilan 
taqqoslash).Boshqaruvning  bu  umumiy  vazifalari  kommunikatsiya  va  qarorlar  qabul 
qilishning  bog‘lovchi  jarayonlari  bilan  birlashtirilgan.  Bu  vazifalar  o‘rtasidagi  o‘zaro 
aloqa  boshqaruvning  har  qanday  jarayoni  mazmunini  ko‘rsatib  beruvchi  doiraviy 
diagramma bilan taqdim etilishi mumkin  •
Boshqaruv qarorlari —  1. Hujjat (qaror, buyruq, tadbirlar rejasi va h.k.) — 2. Qarorlarni ishlab 
chiqish,  qabul  qilish  va  amalga  oshirishni  o‘z  ichiga  oluvchi  jarayondir.Boshqaruv  qarorlari 
quyidagi alomatlari bo‘yicha tasniflanadi:
•
—  tovarning yashash davri bosqichlari bo'yicha;— menejment tizimining tizimchalari bo‘yicha;
— faoliyat sohalari bo‘yicha;— ko‘lamlilik bo‘yicha;— ishlab chiqarishni tashkil etish bo‘yicha;
— maqsadlarning turlari va miqdori bo‘yicha;— harakatlarning davomiyligi bo‘yicha (strategik, 
taktik,  operativ);—  vazifalarning  bajarilishi  bo‘yicha;—  ta’sir  ko‘rsatish  obyektlari  bo‘yicha;— 
rasmiyligi bo‘yicha (rasmiy va norasmiylar);— foydalanilgan axborotlar bo‘yicha;— aks ettirish 
shakllari  bo‘yicha;—  qarorlarni  qabul  qilish  darajalari  bo‘yicha  (yakka  shaxs,  bo'linm  a  yoki 
tashkilot  darajasida);—  turkumlashtirilganlik  darajasi  bo‘yicha  (kuchsiz  turkum-lashtirilgan  — 
dasturlashtirilmagan va yuqori darajada turkum-lashtirilgan — dasturlashtirilgan);— mazmuni 
bo‘yicha  (ekologik,  ijtimoiy,  tashkiliy,  ilmiy,  texnik  va  h.k.);—  ta’sir  ko‘rsatishning  chuqurligi 
bo‘yicha  (bir  bosqichli,  ko‘p  bosqichli);—  qarorning  yo‘nalishi  bo‘yicha  (tashkilot  ichida  yoki 
uning tashqarisida); 2.Tashk ilot da boshqaruv  t ushinchasi v a ularni t asnifi
•
Tashkilotlar  tushunchasi  va  ularning  tasnifi. Jamiyat  turli  tashkilotlarning  juda  katta 
miqdoridan  tashkil  topadi.  Ko‘pchilik  kishilar  o‘zlarining  butun  hayotlari  davomida  o‘zlari 
a’zosi  bo‘lgan  yoki  ular  bilan  aloqaga  kirishgan  u  yoki  bu  tashkilotlar  bilan 
bog‘langanlar.Ammo tashkilotning o‘zi nima va bu tashkilot uchun qaysi umumiy alomatlar 
xosdir?Tashkilotni  vazifalarni  hal  qilish  va  ma’lum  maqsadlarga  erishish  uchun  birlashgan 
shaxslar  guruhi  sifatida  belgilash  mumkin.Tashkilot  deb  atalishi  uchun  qandaydir  guruh 
quyidagi  majburiy  talablarga  javob  berishi  kerak:—  hech  bo‘lmaganda,  o‘zini  ushbu 
guruhning a’zosi deb hisoblaydigan ikkita shaxsning mavjud bo‘lishi;— hech bo‘lmaganda, 
guruhning  barcha  a’zolari  o‘zlari  uchun  umumiy  deb  qabul  qilgan  bir  maqsadning  mavjud 
bo‘lishi;—  maqsad  (maqsadlar)ga  erishish  uchun  birgalikda  ishlaydigan  guruh  a’zolarining 
mavjud bolishi.Alohida, xususiy jihatlardan abstraktlashtirilgan holda aytish mumkinki, har 
qanday  tashkilotning  asosiy  tashkil  qiluvchilari  unga  kiruvchi  odamlar,  u  amalga  oshirishi 
uchun  tashkil  qilingan  va  mavjud  bo‘lgan  maqsadlar  hamda  tashkilot  salohiyatini 
shakllantiruvchi va harakatga keltiruvchi boshqaruvdan iboratdir. •
Menejment  (inglizcha  «management»  —boshqarmoq,  idora  qilmoq, 
tashkil  qilmoq)  —  bu:—  ishlab  chiqarishni,  tijoratni  boshqarish 
bo‘yicha  ma’lum  maqsadlarni  ko‘zlovchi  amaliy  faoliyat;—  boshqaruv 
nazariyasi  fani  boshqaruv  tamoyillari,  usullari,  vositalari  va 
shakllarining  majmuasi;—  mamlakatimizning  hozirgi  zamon 
amaliyotida  korxona,  aksiyadorlik  jamiyatining  rahbarlik  qiluvchi 
tarkibidir.«Menejment»  tushunchasi  hayotimizga  mustahkam  kirib 
kel-gan  va  o‘zbekcha  ishga  doir  faoliyat  uchun  odatiy  bo'lib  qolgan. 
Ammo  shuni hisobga olish joizki,  gap yangi falsafa haqida  ket-moqda, 
bunda qadriyatlar va ustuvorliklarning yangi tizimlari amalda bo‘ladi. •
Shu  munosabat  bilan  «menejment»  atamasining  ma’nosi  ustida 
batafsilroq  to‘xtash  darkor.  Ba’zi  bir  mualliflar  o‘zbekcha 
«boshqaruv»  so‘zi  va  inglizcha  «menejment»ni  sinonimlar  deb  hi-
soblaydilar.  Haqiqatda  esa  ularning  mazmuni  birmuncha  farqla-
nadi.  «Menejment»  atamasini  qo‘llab  turib  biz  xalqaro  amaliyotda 
o‘rnashib  qolgan  tendensiyaga  rioya  qilamiz,  unga  ko‘ra  uning 
ostida  hodisa  va  jarayonlarning  butunlay  ma’lum  doirasi  ko‘zda 
tutiladi. Aslida esa «boshqaruv» atamasi «menejment» atamasining 
qanoatlantiruvchi  o‘rinbosari  bo‘lmaydi,  chunki  keyingi  holda  gap 
zamonaviy  tashkilot  vositasi  va  doirasida  ijtimoiy-iqtisodiy 
jarayonlarni boshqarish haqida ketadi.  •
Shunday  qilib,  «menejment»  atamasi  zamonaviy  tashkilotni 
boshqarishga  nisbatan  qo‘llaniladi,  shu  vaqtda  esa  boshqa 
maqsadlar  uchun  boshqa  atamalar,  masalan:  «government 
admiristration»  —  davlat  boshqaruvi  va  «rublik  admiristration»  — 
ijtimoiy  boshqaruvdan  foydalaniladi.  Bizning  sharoitlarda  buning 
uchun «tashkil etish», «tartibga solish», «boshqarish» va «ma’muriy 
boshqarish»  atamalarini  qo‘llash  kerak.  Shunga  qaramay  davlat, 
jamoa  va  boshqa  tashkilotlar  ham  agar  o‘z  maqsadlariga  kamroq 
xarajatlar,  faoliyat  yuritish  va  davlat  tomonidan  tartibga  solishning 
yuqori  samaradorligida  erishishni  istasalar,  menejmentning  ba’zi  bir 
ta-moyillari va usullaridan foydalanishlari zarur.  3.BOSHQ ARU VNING   VA ZI FAL ARINI  
TAKO M IL L ASHTIRI SH
•
Boshqaruv  usullari  —  qo‘yilgan  maqsadlarga  erishish  uchun  boshqaruvchi  tizimcha  — 
boshqaruv  subyektini  boshqariluvchi  tizimcha  —  boshqaruv  obyekti  (xodim,  jamoa, 
boshqaruvning  ijtimoiy-iqtisodiy  obyekti)ga  ta’sir  ko‘rsatish  usullaridir.  Boshqaruv 
usullari  va  boshqaruv  jarayoni  usullariga  ajratiladi.  Boshqaruv  usullari  boshqaruv 
obyektiga  ta’sir  ko‘rsatishning  yakunlangan  jarayonini  ta’riflaydilar.  Boshqaruv  jarayoni 
usullari  bilan  faqat  ayrim  ishlar  bajariladi.Yana  to‘g‘ridan  to‘g‘ri  va  vositali  ta’sir 
ko‘rsatish,  rasmiy  va  norasmiy  usullari  ham  ajratiladi.  Bevosita  ta’sir  ko‘rsatish 
usullaridan  foydalanishda  ta’sirning  bevosita  natijasini  olish  ko‘zda  tutiladi;  vositali 
ta’sir  ko‘rsatish  usullari  bilan  yuqori  natijalarga  erishish  uchun  sharoitlar  yaratiladi. 
Rasmiy  va  norasmiy  ta’sir  ko‘rsatish  usullari  nisbati  boshqaruv  uslubining  o‘ziga  xos 
alomatlarini  aks  ettiradi.Boshqaruv  usullari  tizimida  umumiy  usullar  ajratiladi.  Ularga 
an’anaviy  ravishda  iqtisodiy,  ma’muriy  (ba’zida  ularni  tashkiliy  deb  ataydilar)  va 
ijtimoiy-psixologik usullar kiradi. •
Boshqaruvning iqtisodiy usullari  boshqaruv obyektining iqtisodiy qonunlar talablaridan ongli 
ravishda  foydalanishga  asoslangan  iqtisodiy  manfaatlariga  ta’sir  ko‘rsatish  usullarining 
majmuasidan  iboratdir.  Bu  usullarni  ikki  guruhga  bo‘lish  mumkin:—  respublika,  viloyat, 
tuman  idoralari  tomonidan  foydalaniladigan  usullar;—  tashkilotlar  (korxonalar)  tomonidan 
foydalaniladigan  usullar.Birinchi  guruhga  mamlakat  va  mintaqaning  soliq  tizimlari  va  kredit-
moliya mexanizmlari, ya’ni korxona tashqi muhitining iqtisodiy omillari kiradi.
•
Ikkinchi guruhni quyidagilar tashkil qiladi:
•
—  xodimlarni moddiy rag‘batlantirish tizimi;
•
—  ishning  sifati  va  samaradorligi  uchun  javobgarlik  tizimi;—  tashkilot  faoliyat  yuritishining 
iqtisodiy  me’yorlari  (fond  bilan  qurollanganlik  va  mehnatning  unumdorligi,  mahsulot  turlari 
bo‘yicha  rentabellik  me’yorlari),  ularning  marketing  tadqiqotlari,  mahsulot  sifatining  asosiy 
ko‘rsatkichlari,  ishlab  chiqarishning  darajasi,  shu  jum  ladan  biznes-rejani  tahlil  qilish  asosida 
ishlab chiqiladi.  •
Boshqaruvning  ma’muriy  usullari  quyidagilarni  o‘z  ichiga  oladi:— 
mamlakat  va  mintaqaning  qonunchilik  hujjatlari  tizimi;— 
tashkilotning  me’yoriy  va  uslubiy  (qo‘llash  uchun  majburiy) 
hujjatlari  tizimi;—  operativ  boshqaruv  tizimi  (hukmronlik 
tizimi).Mamlakat  va  ma’lum  mintaqaning  qonunchilik  hujjatlari 
tizimiga  respublika  va  mintaqaviy  idoralar  tomonidan  tegishli 
hududlarda  majburiy  qo‘llash  uchun  tasdiqlangan  qonunlar, 
farmonlar,  qarorlar,  standartlar,  qoidalar  va  boshqa  hujjatlar  kiradi. 
Ularning  tartibi,  tuzilishi  va  mazmuni  belgilashda  boshqaruvning 
ilmiy, nazariy va amaliy jihatlari hisobga olinishi kerak. •
Boshqaruv  (menejment)ning  mohiyati  va 
tizimi  Umumiy  ko‘rinishda  boshqaruv  ikki 
obyektning  maqsadga  qaratilgan  o‘zaro 
hamkorligidan  iborat  bo‘lib,  bunda  ulardan 
biri  boshqaruv  subyekti  o‘rnida,  boshqasi 
esa  boshqaruv  obyekti  o‘rnida  bo‘ladi.  Bu 
o‘zaro  hamkorlik  uchun  quyidagilar  xosdir:• 
boshqaruv  subyekti  boshqaruv  obyektiga 
ta’sir  ko‘rsatish  impulslari  (boshqaruv 
buyruqlari)nijo‘natadi,  ular  boshqaruv 
obyekti  qanday  faoliyat  yuritishi  haqidagi 
axborotga  ega  bo‘ladilar;•  boshqaruv 
obyekti  ushbu  impulslar  (buyruqlar)ni  oladi 
va ularga muvofiq harakat qiladi  XULOSA
•
        Boshqaruv jarayoni va vazifalari mavzusidagi mustaqil ish izlanishlarimiz davomida quydagi hulosaga 
keldik: Hayotda  biz  ko'pincha  turli  xil  vaziyatlarga  nisbatan  "jarayon"  so'zini  ishlatamiz.  Shu  bilan  birga, 
hech  kimda  savol  yo'q:  jarayon  nima.  Biz  hammamiz  bu  so'zni  tabiiy  deb  qabul  qilamiz  va  uni  ma'lum  bir 
natijaga  erishishga  qaratilgan  muayyan  harakatlar  yoki  insoniy  operatsiyalarning  mantiqiy  ketma-ketligi 
sifatida  tushunamiz.  Biz  ushbu  darslik  materialini  taqdim  etishda  ushbu  atamani  qayta-qayta  ishlatamiz. 
Biz  menejmentga  kamida  uchta  ma’noda  qaraymiz:  boshqaruv  ishini  bajaradigan  odamlar,  boshqaruv 
bilimlari  sohasi  va  boshqaruv  jarayoni  sifatida.  Bugun  hammaga  bir  narsa  ayon:  menejment  bu,  eng 
avvalo,  jarayon.  Boshqaruv  jarayoni  nima?  Bu  savol  qancha  odamdan  so'ralgan  bo'lsa,  shuncha  javob 
oladi  va  ularning  barchasi  etarlicha  to'g'ri  bo'ladi.  Biroq,  agar  biz  ma'lum  bir  tashkilot  uchun  samarali 
boshqaruv  texnologik  jarayonini  yaratmoqchi  bo'lsak,  bunday  xilma-xillikdan  foydalanish  mumkin  emas. 
Jarayon  natijaga  erishish  uchun  izchil  maqsadli  harakatlar  majmuidir.  Boshqaruv  jarayonining 
ishtirokchilari  menejerlar,  ijrochilar  va  nazoratchilardir.  Boshqaruv  jarayonining  maqsadi-  muayyan 
natijaga  erishish  uchun  ishtirokchilarning  sa'y-harakatlarini  birlashtirish.  Element  boshqaruv  jarayoni  - 
ijrochilar, nazoratchilar va menejerlar o'z faoliyatida foydalanadigan ma'lumotlar.
•
Barcha  boshqaruv  protseduralari  inson  nutqi,  hujjatlar  yoki  tegishli  texnik  vositalar  orqali  uzatiladigan 
ma'lumotlarga  asoslanadi.  Shu  sababli,  barcha  boshqaruv  protseduralarini  bajarishda  axborotni  qo'llab-
quvvatlash zarur. Boshqarish jarayonining predmeti bu menejerlar va ijrochilar uni amalga oshirish uchun 
foydalanadigan ma'lumotdir. FOYDAL ANILGAN ADABIYOTL AR
•
1G’ulomov S.S.  “ Menejment asoslari”	  O’quv qo’llanma.
•
 
•
–  T.: ToshDIU, 2006 yil.
•
 
•
2.	
       Sharifxo’jaev M, Abdullaev Y. “ Menejment”.	 Darslik – T.:
•
 
•
O’qituvchi. 2002 yil.
•
 
•
3. Kosimov F.M. “Menejment”: Oliy o’quv yurtlari uchun darslik T.: O’zbekiston, 2002 yil.
•
 
•
4.Abdullayev Y. To’laganova Sh. “Menejment va marketing asoslari” T.: TMI 2006 yil.

M A V Z U : B O S H Q A R U V J A R A Y O N I V A V A Z I F A L A R I

REJA: • Kirish • A sosiy qism 1. Boshqaruv jarayoni va vazifalarining mohiyati 2. Tashkilotda boshqaruv tushunchasi va ularning tasnifi. 3. Boshqaruvning vazifalarini takomillashtirish. • X ulosa • Foy dalanilgan adabiy ot lar

KIRISH • Agar  tashkiliy tuzilma , shakl sifatida, boshqaruvning statikasini aks ettiradi, keyin boshqaruv jarayoni dinamikani tavsiflaydi, ya'ni. boshqaruv tizimining ishlashi, tashkilotning boshqaruv tizimida o'z vaqtida sodir bo'ladigan barcha narsalar. Jarayon deganda tashkilot maqsadlariga erishish uchun menejment tomonidan amalga oshiriladigan har qanday harakatlar tushuniladi. • Men ej men t - muammolarni hal qilishning murakkab jarayoni, bu tendentsiyalarni kuzatish, maqsadlarni belgilash, muammolar va imkoniyatlarni shakllantirish, alternativalarni ishlab chiqish va tanlash, qarorlar qabul qilish, dasturlar va byudjetlarni tuzish, ularni amalga oshirish yo'nalishlari va chora-tadbirlarini belgilash sifatida ko'rsatilishi mumkin. • Masalan, menejer rejalashtirish, tashkil qilish va nazorat qilishni rejalashtirganda, qaror qabul qiladi. U vaziyatni tahlil qiladi, bir nechta alternativalarni ishlab chiqadi, alternativalarni taqqoslaydi, qaror qabul qiladi va natijani baholaydi. Qaror qabul qilish barcha boshqaruv funktsiyalari bilan bevosita bog'liqdir. Boshqaruv jarayoni vaqt va makon bo'yicha boshqaruv qarorlarini qabul qilish bilan bog'liq muayyan ishlarni amalga oshirish uchun alohida bosqichlarga bo'linadi. • Bo sh q aru v j arayo n i  - boshqariladigan ob'ektga ta'sirni tayyorlash va amalga oshirish uchun bosh va boshqaruv apparati tomonidan amalga oshiriladigan ketma-ket harakatlar majmui.

1 .BOSHQARUV JA RAYONI VA VAZI FAL ARI NIN G MO HI YATI • Boshqaruvga jarayon sifatida qarash lozim.Boshqaruv jarayoni — bu tashkilot resurslarini u tomonidan o‘z maqsadlariga erishish uchun shakllantirish va foydalanish bo‘yicha uzluksiz, izchil bajariladigan, o‘zaro bog‘langan harakatlari majmuasidir. Bu harakatlarni boshqaruv vazifalari deb ataydilar. Shunday qilib, boshqaruv jarayoni barcha vazifalarning umumiy yig‘indisi hisoblanadi. Boshqaruv vazifalari — boshqaruv faoliyatining nisbatan mustaqil, ixtisoslashtirilgan va ajratilgan turlaridir. Bunday hisoblanishning boshqaruv vazifasi aniq aks ettirilgan mazmunga, uni amalga oshirishning ishlab chiqilgan mexanizmiga va doirasida uning tashkiliy ajralishi yakunlanadigan ma’lum tuzilmaga ega bo‘lishi kerak.

B O S H Q A RU V N I N G B E S H TA U M U M I Y VA Z I FA L A R I N I A J R AT I S H N I M A Q S A D G A M U V O F I Q D E B H I S O B L AY M I Z : • Rejalashtirish (maqsadlar va ularga erishish bo‘yicha harakatlar rejasini tanlash);— tashkil etish (vazifalarni bo‘linmalar yoki xodimlar o'rtasi-da taqsimlash va ular o‘rtasida o‘zaro hamkorlikni o‘rnatish);— motivatsiya (ijrochilarni rejalashtirilgan harakatlarni amalga oshirish va qo‘yilgan maqsadlarga erishishga rag‘batlan-tirish); — muvofiqlashtirish (oqilona aloqalarni o‘rnatish yo‘li bilan boshqarilayotgan tizimning har xil qismlari o‘rtasida moslik va muvofiqlikni ta’minlaydi);— nazorat (haqiqiy erishish mumkin bo‘lgan yoki erishilgan natijalarni rejalashtirilganlar bilan taqqoslash).Boshqaruvning bu umumiy vazifalari kommunikatsiya va qarorlar qabul qilishning bog‘lovchi jarayonlari bilan birlashtirilgan. Bu vazifalar o‘rtasidagi o‘zaro aloqa boshqaruvning har qanday jarayoni mazmunini ko‘rsatib beruvchi doiraviy diagramma bilan taqdim etilishi mumkin