logo

DOIMIY MA’LUMOTLAR STRUKTURALARI

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

245.7119140625 KB
SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI 
RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR FAKULTETI
KOMPYUTER ILMI VA DASTURLASH TEXNOLOGIYASI 
YO ‘ NALISHI
“ ALGORITM VA MA’LUMOTLAR STRUKTURASI” FANIDAN
“ DOIMIY MA’LUMOTLAR STRUKTURALARI   ” MAVZUSIDA 
TAYYORLAGAN
KURS ISHI
SAMARQAND   2021-2022              Doimiy  ma'lumotlar  strukturasi  -  har 
qanday  o'zgartirishlar  kiritilganda  o'zining  avvalgi 
holatini  va  ushbu  holatlarga  kirish  huquqini  saqlab 
qolgan  ma'lumotlar  tuzilmasi.  To'liq  doimiy 
ma'lumotlar  tuzilmalarida  siz  nafaqat  oxirgi,  balki 
ma'lumotlar  tuzilmalarining  istalgan  versiyasini 
o'zgartirishingiz  mumkin,  shuningdek,  istalgan 
versiyaga so'rovlar qilishingiz mumkin .              Doimiy navba t
Doimiy  navbatni  yaratish  uchun  uni  steklarda  	amalga 
oshirishdan  foydalanish  juda  qulay	
 ,  chunki  steklarni	 doimiy	 qilish 
oson	
 va  bu  holda  biz  funktsional  qat'iylikka  erishamiz.	 Buning  uchun 
ikkita  stekda  amalga  oshirish   mos  emas,  chunki  eng  yomon  holatda 
bu	
 vaqt	 talab  etadi	 va  shuning	 uchun  qat'iylik  holatida 
operatsiya	
 uchun	 xotira.	 Keling ,  avval  biz  stek  nima  ekanligini  ko’rib 
chiqaylik.              Stek.  Stek nima va u qanday ishlaydi?
Stek  –  Stack  inglizchadan  uyum,  g’aram,  dasta, 
bog’lam degan ma’noni anglatadi.
Stek  -  bu  LIFO  (last  in  –  first  out;  oxirgi  kelgan  – 
birinchi ketadi) prinsipi bo'yicha ishlaydigan ma'lumotlar 
strukturasi. 
Bu  juda  aniq  ta'rif,  ammo  yangi 
boshlanuvchilar  uchun  tushunish  biroz  qiyin 
bo'lishi  mumkin.  Shuning  uchun,  hayotning 
narsalar  ko'rinishidagi  to'plamni  taqdim  etish 
haqida  to'xtalib  o ’ taylik.  Xayolga  kelgan  birinchi 
narsa  -  bu  kitoblar  to'plami  ko'rinishidagi  talqin, 
bu yerda eng yuqori kitob tepada joylashgan.              Aslida,  stek  har  qanday  narsaning 
to'plami  sifatida  ifodalanishi  mumkin,  u 
daftar,  ruchka  va  shunga  o'xshash  narsalar 
to'plami  bo'lishi  mumkin,  ammo  kitoblar 
bilan misol eng maqbul bo'ladi.              Stekda  massivdagi  kabi  indekslar  mavjud 
emas,  demak  ma'lum  bir  elementga  murojaat  qila 
olmaysiz.  Buning  sababi,  stek  bog'langan  ro'yxatlar 
asosida  tuzilgan.  Bu  shuni  anglatadiki,  har  bir 
element  (oxirgisidan  tashqari  -  NULL-ga  ishora 
qiladi,  agar  oddiy  so'zlar  bilan  aytganda,  hech 
narsaga  ishora  qilmasa)  keyingi  elementga 
ko'rsatgichga  ega.  Ammo  ko'rsatgich  bo'lmagan 
element  mavjud  -  birinchisi  (yoki  uni  bosh    element 
deb ham atashadi).              Dastur boshida stek shablonidan foydalanish uchun 
<stack> kutubxonasini yoqishimiz kerak.
 
Stek yaratish uchun biz quyidagi sxema bilan 
ishlashimiz kerak:
 
stack <ma’lumot_turi> <nom>;
 
Bu yerda:
Yangi satrda stack so'zini yozishimiz kerak.
<ma'lumotlar turi> - bu yerda stekda saqlanadigan 
ma'lumotlar turini yozishimiz kerak.
<nom> - bu stek nomi.              Steklar  bilan  ishlash  metodlari. 
Metodlar  -  navbat  va  stek  kabi  konteynerlar 
uchun ishlatiladigan funksiyalar. Quyida stekda 
ishlatiladigan metodlarni qarab chiqamiz:                                          Dasturda berilgan  push()  funksiyasi yordamida 
stekka element qo’shamiz. Qavslar ichida biz 
qo'shmoqchi bo'lgan qiymat bo'lishi kerak.
Dastur kodida stek bo’shligini tekshirish uchun 
empty() metodidan foydalanamiz.
Agar bu funksiya natijasi  true  bo'lsa, u holda 
stek bo’sh bo'ladi.
Agar natija false bo'lsa, unda stekda element 
mavjud bo’ladi.
Stekning eng yuqori elementini o’chirish uchun 
pop()  funksiyasi ishlatilgan.              peek() funksiyasi
stack kutubxonasiga yangi peek () funktsiyasi 
qo'shildi, u yordamida stekning N elementiga 
murojaat qilishingiz mumkin (yuqoridan).
Shu holatda endi stek massivga o’xshash holatda 
bo’ladi.
Quyida peek() funksiyasidan foydalanib 
uchinchi elementni chiqaramiz. Ushbu funksiya C+
+11 standartidan keyin qo’shilgan              E’TIBOTINGIZ UCHUN RAXMAT

SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR FAKULTETI KOMPYUTER ILMI VA DASTURLASH TEXNOLOGIYASI YO ‘ NALISHI “ ALGORITM VA MA’LUMOTLAR STRUKTURASI” FANIDAN “ DOIMIY MA’LUMOTLAR STRUKTURALARI ” MAVZUSIDA TAYYORLAGAN KURS ISHI SAMARQAND 2021-2022

Doimiy ma'lumotlar strukturasi - har qanday o'zgartirishlar kiritilganda o'zining avvalgi holatini va ushbu holatlarga kirish huquqini saqlab qolgan ma'lumotlar tuzilmasi. To'liq doimiy ma'lumotlar tuzilmalarida siz nafaqat oxirgi, balki ma'lumotlar tuzilmalarining istalgan versiyasini o'zgartirishingiz mumkin, shuningdek, istalgan versiyaga so'rovlar qilishingiz mumkin .

Doimiy navba t Doimiy navbatni yaratish uchun uni steklarda amalga oshirishdan foydalanish juda qulay , chunki steklarni doimiy qilish oson va bu holda biz funktsional qat'iylikka erishamiz. Buning uchun ikkita stekda amalga oshirish mos emas, chunki eng yomon holatda bu vaqt talab etadi va shuning uchun qat'iylik holatida operatsiya uchun xotira. Keling , avval biz stek nima ekanligini ko’rib chiqaylik.

Stek. Stek nima va u qanday ishlaydi? Stek – Stack inglizchadan uyum, g’aram, dasta, bog’lam degan ma’noni anglatadi. Stek - bu LIFO (last in – first out; oxirgi kelgan – birinchi ketadi) prinsipi bo'yicha ishlaydigan ma'lumotlar strukturasi. Bu juda aniq ta'rif, ammo yangi boshlanuvchilar uchun tushunish biroz qiyin bo'lishi mumkin. Shuning uchun, hayotning narsalar ko'rinishidagi to'plamni taqdim etish haqida to'xtalib o ’ taylik. Xayolga kelgan birinchi narsa - bu kitoblar to'plami ko'rinishidagi talqin, bu yerda eng yuqori kitob tepada joylashgan.

Aslida, stek har qanday narsaning to'plami sifatida ifodalanishi mumkin, u daftar, ruchka va shunga o'xshash narsalar to'plami bo'lishi mumkin, ammo kitoblar bilan misol eng maqbul bo'ladi.