Farg‘ona iqtisodiy rayoni

Yuklangan vaqt:

16.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

4259.544921875 KB

Ko'chirib olish

Iqtisodiy o‘rni va tabiiy boyliklari
•
Farg‘ona iqtisodiy rayoni ma'muriy jihatdan Andijon, Namangan
va Farg‘ona viloyatlaridan tashkil topgan. Bu iqtisodiy rayon
respublika hududining 4 foizidan sal ortiqroq qismini egallasada,
unda O‘zbekiston aholisining 1/3 qismi yashamoqda. Rayon
hududi hamma tomondan tog‘lar bilan o‘ralgan.

•
Foydali qazilmalarning asosiy qismi tog‘larda
to‘plangan. Tog‘ oralarida Shohimardon, Nanay,
G‘ovasoy va Kosonsoy kabi xushmanzara
vohalar bor. Bu yerlarda dam olish uylari,
sanatoriyalar va boshqa istirohat maskanlari
barpo qilingan. Iqtisodiy rayonning eng past
yeridan Sirdaryo oqib o‘tadi. Aholining ming
yillardan beri obikor dehqonchilik bilan
shug‘ullanishi orqasida tuproq va o‘simlik
dunyosi madaniylashgan.

•
Uning hududida neft, gaz, oltingugurt, qalayi, oltin,
o‘tga chidamli gil, turli xil binokorlik materiallari,
shifobaxsh suvlar topilgan. Konlarni ishga solish qulay.
Buyuk Ipak yo‘li o‘tgan davrlarda qishloq xo‘jaligi,
savdo, hunarmandchilik barq urib rivojlangan. XIX
asrda dastlabki temiryo‘l qurildi. Mustaqillik yillari esa
iqtisodiy rayonni mamlakatning boshqa hududlari bilan
bog‘lovchi «Angren—Pop» temiryo‘li qurildi. Bular
uning iqtisodiy geografik o‘rnini jiddiy yaxshiladi.

Aholisi
•
Rayon aholisining soni, zichligi va ishchi kuchlarining salmog‘i
jihatidan mamlakatimiz iqtisodiy rayonlari orasida birinchi o‘rinda
turadi. Aholi, asosan, tabiiy ko‘payish hisobiga ko‘paymoqda. Aholining
tez ko‘payayotgani va yangi o‘zlashtiriladigan maydonlarning
cheklanganligi- dan ishchi kuchi ortiqchaligi kuchayib bormoqda. Buni
bartaraf etish uchun ijtimoiy soha korxonalarini ko‘paytirish, ko‘p
mehnat talab qiladigan ishlab chiqarishni yanada rivojlantirish zarur.
•
Bu yerda yirik shahar va shaharchalar, qishloqlar ko‘p. Ishchi kuchlari
tarkibida malakali kadrlar salmog‘i boshqa rayonlardagiga nisbatan ko‘p.
Aholi Markaziy Farg‘onada ham nisbatan siyrak joylashgan. Rayonda
urbanizatsiya darajasi yuqori, aholining 58 foizi shaharlarda yashaydi.

Xojaligi va uning hududiy tashkil etilishi
•
Farg‘ona hududiy ishlab chiqarish majmuyi yuqori darajada
mukammallashgan. U o‘tgan asr boshlarida ham boshqa
rayonlardan shu jihati bilan farq qilardi.

Qishloq xo`jaligi
•
Qishloq xo‘jaligi boshqa rayonlardagidan yuksak intensivligi bilan ajralib turadi.
Rayon mamlakatda yetishtiriladigan paxtaning deyarli 25 foizini bermoqda. Tog‘
oralari va yonbag‘irlari texnikadan foydalanishni cheklaydi. Shuning uchun bu
yerlarda mevali daraxtlar o‘stiriladi. Shaharlar atrofida mevazor va uzumzorlar,
sabzavot, kartoshka, poliz ekinlari ayniqsa keng tarqalgan.
•
Chorvachilik, asosan, sut-go‘sht yetishtirishga ixtisoslashgan. Rayon
mamlakatning pillachilik bazalaridan biridir. Rayon O‘zbekistonda
yetishtiriladigan pillaning 45 foiziga yaqinini beradi.

Sanoati
•
Mustaqillik davrida foydali qazilmalar va qishloq xo‘jalik xomashyosi
negizida ko‘plab yangi sanoat tarmoqlari vujudga keldi. Rayon yoqilg‘i-
energetika majmuyining o‘z boyliklari salmog‘i kichik. Gaz boshqa iqtisodiy
rayonlardan keltiriladi. Quvasoy IEM, Farg‘ona, Andijon va Namangan
IEMlari, Shahrixon hamda Namangansoy gidroelektrostansiyalari butkul
rayon uchun ishlasa-da, lekin rayonning elektr quvvatiga bo‘lgan ehtiyojini
qondira olmaydi. Mazkur masalani yechimi sifatida quvvati 900 megavatt
bo‘lgan To‘raqo‘rg‘on IES barpo etish rejalashtirilmoqda. Bu ulkan
inshootning ishga tushirilishi Farg‘ona iqtisodiy rayonining elektr energiyaga
bo‘lgan ehtiyojini to‘liq ta’minlash imkoniyatini beribgina qolmasdan
rayonning istiqboldagi rivojida katta o‘rin tutadi .

•
Asaka, Qo‘qon, Namangan, Farg‘ona mashinasozlikning yirik markazlari
hisoblanadi. Farg‘ona HICHMda qurilish materiallari sanoati ham
rivojlangan. Quvasoy sement zavodi, Andijon, Farg‘ona, Qo‘qon va
Quvasoy shaharlarida uysozlik kombinatlari, temir-beton konstruksiyalari
zavodi ishlab turibdi. Yengil va oziq-ovqat sanoatlari asosiy ixtisos
sohalari sanaladi. Rayon charm poyabzallari, o‘simlik moyi ishlab
chiqarish bo‘yicha mamlakatdagi boshqa iqtisodiy rayonlardan oldindadir.

Transporti
•
Rayon temiryo‘l, avtomobil va havo transporti bilan yetarli darajada
ta’minlangan. Temiryo‘l vodiy bo‘ylab halqa shaklida o‘tkazilgan.
Rayonning temiryo‘l bilan ta’minlanish darajasi mamlakatning
o‘rtacha ko‘rsatkichidan 2 marta yuqori turadi. Rayon boshqa
iqtisodiy rayonlar bilan Tojikiston hududidagi «Xo‘jand
darvozasi»dan o‘tgan temir va avtomobil yo‘llari hamda Qamchiq
dovoni orqali o‘tgan Angren-Pop temiryo‘li va Toshkent-Angren-
Qo‘qon avtomobil yo‘li orqali bog‘langan. Rayon doirasida avtomobil
transporti, ayniqsa, muhim rol o‘ynaydi.

Tashqi iqtisodiy faoliyati
•
Rayon chetga paxta tolasi va paxta yog‘i, quritilgan meva,
konservalar, ip-gazlamalar, mashinalar, mineral o‘g‘itlar, sement,
shifer, chinni hamda sopol buyumlar va boshqa mahsulotlar
chiqaradi. Rayonga ko‘mir, g‘alla, yog‘och-taxta, mineral o‘g‘it,
to‘qimachilik mahsulotlari, mashinalar, asbob-uskunalar hamda
madaniy mollar keltiriladi.

Farg‘ona iqtisodiy rayoni

Iqtisodiy o‘rni va tabiiy boyliklari • Farg‘ona iqtisodiy rayoni ma'muriy jihatdan Andijon, Namangan va Farg‘ona viloyatlaridan tashkil topgan. Bu iqtisodiy rayon respublika hududining 4 foizidan sal ortiqroq qismini egallasada, unda O‘zbekiston aholisining 1/3 qismi yashamoqda. Rayon hududi hamma tomondan tog‘lar bilan o‘ralgan.

• Foydali qazilmalarning asosiy qismi tog‘larda to‘plangan. Tog‘ oralarida Shohimardon, Nanay, G‘ovasoy va Kosonsoy kabi xushmanzara vohalar bor. Bu yerlarda dam olish uylari, sanatoriyalar va boshqa istirohat maskanlari barpo qilingan. Iqtisodiy rayonning eng past yeridan Sirdaryo oqib o‘tadi. Aholining ming yillardan beri obikor dehqonchilik bilan shug‘ullanishi orqasida tuproq va o‘simlik dunyosi madaniylashgan.

O'xshashlar

Toshkent iqtisodiy rayoni

Zarafshon iqtisodiy rayoni

Mirzacho‘l iqtisodiy rayoni

Quyi Amudaryo iqtisodiy rayoni

Farg‘ona viloyati