logo

genetik jarayonlarning molekul;yar asoslari

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3091.1708984375 KB
MAVZU: GENETIK JARAYONLARNING MOLEKUL;YAR 
ASOSLARI
REJA:
1. NUKLEIN KISLOTALARNING IRSIYATDAGI ROLI VA 
TRANSFORMATSIYA JARAYONI 
2. TRANSDUKSIYA JARAYONI
3. KON’YUGATSIYA JARAYONI
4. GENNING TUZILISHI 1. Nuklein kislotalarning irsiyatdagi 
roli va b akteriyalardagi 
transformatsiya .    
       DNK ning genetik roli ilk bor zotiljam 
kasalligini qo’zg’atuvchi yumaloq 
pnevmokokklarda F.Griffits tomonidan 
aniqlangan.   Irsiy   xususiyatning donor 
xromosomasidan resipient  
xromosomasiga o‘tishi   transformatsiya 
deyiladi. Transformatsiya DNK ning kichik 
bir   uchastkasi -  rekon  orqali o‘tadi. 
Rekonda bir juft nukleotidlar bo‘lib,  
rekombinatsiya vaqtida boshqa 
elementlar bilan almashinishi mumkin.    1928-yilda F. Griffitsning bakteriyalardagi transformatsiya qilish xususiyatini 
sichqonlarda  o’rgangan tajribasi 2.  Transduk siy a.
Donor bakteriya xususiyatining   bakteriofag orqali  
resipient bakteriyaga o‘tishi transduksiya deb ataladi. 
Masalan,   bakteriofaglar orqali xivchinlar, fermentlar 
sistemasi,   antibiotiklarga   chidamlilik, virulentlik, kapsula 
hosil qilish va boshqa xususiyatlar   o‘tishi mumkin. 
Transduksiya spesifik va nospesifik xilga bo‘linadi.
  N ospesifi k  t ransduk siy ada  istalgan xususiyat yoki bir 
necha xususiyat o‘tishi mumkin. 
Spesifi k  t ransduk siy ada  faqat ultrabinafsha nurlar 
ta’sir etilgan fag qatnashadi, bunda bir-biriga yaqin 
bo‘lgan xususiyatlar o‘tadi. 1952- yilda N.Jinder va F.Lederberg tomonidan kashf etilgan 
transduksiya jarayonining o’tish mexanizmi 3. KON’YUGATSIYA JARAYONI
Kon’yugatsiyaning genetik analizini 1947-yilda Lederberg va Tatumlar 
aniqlaganlar. Ular bu hodisani electron mikroskopda kuzatganlar. 
Kon’yugatsiyalangan hujayralarning biri uzunchoq, ikkinchisi esa 
ovalsimon ekanligini aniqlaganlar. Uzunchoq hujayra erkak tip bo’lib, F+ 
(donor) deb belgilanadi, ovalsimon hujayra urg’ochi tip bo’lib, F- 
(retsepiyent). Kon’yugatsiya vaqtida ular o’zaro bir-biriga yaqinlashadi va 
orasida ko’prikcha hosil bo’ladi. Hosil bo’lgan ko’prikcha orqali donor 
hujayrasidan retsepiyent hujayrasiga genetic axborot ma’lum bir tartibda 
(pillilar) orqali o’tadi.  Kon’yugatsiya jarayonining sxemasi   G е n  bi о l о gik a х b о r о tning 
struktura birligi bo’lib, funksional 
jihatdan bo’linmasdir. G е n DNK 
m о l е kulasining ma’lum nukl ео tidlar 
k е tma-k е tligiga ega bo’lgan qismi, 
sint е zlanayotgan bir m о l е kula  о qsil 
haqidagi a х b о r о tni tashiydi. G е n 
tushunchasini fanga 1909-yilda 
V.L.I о g а nns е n kiritgan. G е n diskr е t 
birlik sifatida G.M е nd е lning 
duragaylash tahlil uslubi yordamida 
aniqlangan.   GEN - muton, rеkon va sistron kabi tushunchalar
  bilan tavsiflanadi
Muton bu g е nning mutatsiyaga uchragan eng kichik 
birligidir. Ana shu kichik birlik bir yoki bir n е cha 
nukl е otidlardan iborat.
R е kon bu g е nning r е kombinatsiya hosil etuvchi eng 
kichik birligi. U ham bir n е cha nukl е otidlardan tashkil 
topgan.
Sistron esa g е nning oqsil sint е zini kodlaydigan k е tma-
k е tligini ifodalaydi. U ilgarigi g е n haqidagi tushunchaning 
sinonimi sanaladi.    О qsil sint е zini b о shqaruvchi 
g е nlarga  struktura g е nlari  d е yiladi. 
L е kin bu g е nlar al о hida (avt о n о m 
h о lda) ishlamaydi, ularning ta’siri 
b о shqa g е nlar tizimiga b о g’liq 
bo’lib, ular struktura g е nlarning 
ishini b о shqaradi. G е nni faolligini 
oshiruvchi  (enxans е r)  va 
susaytiruvchi  (sayl е ns е r)  k е tma-
k е tliklari ham mavjud bo’lib, turli 
r е gulyator oqsillar bilan 
hamkorlikda op е rator funksiyasiga 
ijobiy yoki salbiy ta'sir ko’rsatadi. E’TIBORINGIZ UCHUN 
RAHMAT!

MAVZU: GENETIK JARAYONLARNING MOLEKUL;YAR ASOSLARI REJA: 1. NUKLEIN KISLOTALARNING IRSIYATDAGI ROLI VA TRANSFORMATSIYA JARAYONI 2. TRANSDUKSIYA JARAYONI 3. KON’YUGATSIYA JARAYONI 4. GENNING TUZILISHI

1. Nuklein kislotalarning irsiyatdagi roli va b akteriyalardagi transformatsiya . DNK ning genetik roli ilk bor zotiljam kasalligini qo’zg’atuvchi yumaloq pnevmokokklarda F.Griffits tomonidan aniqlangan. Irsiy xususiyatning donor xromosomasidan resipient xromosomasiga o‘tishi transformatsiya deyiladi. Transformatsiya DNK ning kichik bir uchastkasi - rekon orqali o‘tadi. Rekonda bir juft nukleotidlar bo‘lib, rekombinatsiya vaqtida boshqa elementlar bilan almashinishi mumkin.

1928-yilda F. Griffitsning bakteriyalardagi transformatsiya qilish xususiyatini sichqonlarda o’rgangan tajribasi

2. Transduk siy a. Donor bakteriya xususiyatining bakteriofag orqali resipient bakteriyaga o‘tishi transduksiya deb ataladi. Masalan, bakteriofaglar orqali xivchinlar, fermentlar sistemasi, antibiotiklarga chidamlilik, virulentlik, kapsula hosil qilish va boshqa xususiyatlar o‘tishi mumkin. Transduksiya spesifik va nospesifik xilga bo‘linadi. N ospesifi k t ransduk siy ada istalgan xususiyat yoki bir necha xususiyat o‘tishi mumkin. Spesifi k t ransduk siy ada faqat ultrabinafsha nurlar ta’sir etilgan fag qatnashadi, bunda bir-biriga yaqin bo‘lgan xususiyatlar o‘tadi.

1952- yilda N.Jinder va F.Lederberg tomonidan kashf etilgan transduksiya jarayonining o’tish mexanizmi