logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. «GEOSIYOSAT» NING KATEGORIYALARI, QONUNLARI, METODLARI VA FUNKSIYALARI.

«GEOSIYOSAT» NING KATEGORIYALARI, QONUNLARI, METODLARI VA FUNKSIYALARI.

Yuklangan vaqt:

15.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

821.669921875 KB
Ko'chirib olish
« GEOSIYOSAT» N IN G KATEGORIYA LA RI, QON UN LA RI, METODLA RI VA FUN KSIYA LA RI. RE JA : 1. Geosiyosatning asosiy qonunlari . 2. Geosiyosatning asosiy kategoriyalari . 3. Geosiyosatning asosiy funksiyalari . 4. Geosiyosatningasosiy metodlari . GEOSIYOSATNING ASOSIY QONUNLARI .  Barcha fanlar singari geosiyosat fanining o‘ziga xos kategoriyalari, metodlari va qonuniyatlari mavjud. Geosiyosat ijtimoiy, siyosiy, geografik, demografik, harbiy va boshqa tizimlarning shakllanish, amal qilish, rivojlanish xususiyatlarini, qonuniyatlarini tahli qiladi. Tadqiqotchilar geosiyosatning asosiy qonuniyatlari haqida gap borganida asosiy e’tiborni geografi k dualizm qonuniga qaratishadi.  Ko‘pgina geosiyosatchilar quruqlikdagi kuch-qudratni (tellurokratiya) dengizdagi kuch-qudratga (talassokratiya) qarama-qarshi qo‘yishadi. Bu holatlar Qadimgi Sparta, Qadimgi Rim, Qadimgi Afina va Karfagen misolida namoyon bo‘ladi.  Oddiygina misol ilk saltanatga asos solgan ahamoniylar vakili Doro I (mil.av. 522-486) Afi naga dengizda bas k ela olmadi. Kushon, Turk hoqonligi , Somoniy lar, Temuriy lar haqida gap k et ganida t alassok rat iy a xususida bir nima deb bo‘lmay di.  Geosiyosat asoschilari jumladan A.Mexen, X .Mak k inder fikricha dualizm dastlab t arixiy -madani y siv i lizat siy alar o‘rt asida dushmanlik adov at larini, t urli-xi l ziddiy at larni, o‘ziga xoslik larni k elt irib chiqardi. GEOSIYOSATNING ASOSIY QONUNLARI .  Tellurok rat iy aga xos bo‘lgan xususiyatlar quyidagilarda namoyon bo‘ladi: aniq belgil angan chegara, ma’lum mak on, aholi t urmush t arzi , riv ojlani shning o‘ z iga xos y o‘nal ishl ari, barcha amal qilishi shart bo‘lgan ahl oqiy v a huquqi y normalar, aholi t oifal ari, et noslar, irql ar, dav l at v a sal t anat lar. Bu qat’iylik ushbu makonda ahloqiy va qonununiy normalarni belgilab beradi.  Talassokratiya esa dengiz savdosi ham bo‘lib texnik progressga tayanadi. Individu a lizm kayfiyatiga, boylik orttirishga, tadbirkorlikka keng e’tibor qaratiladi. Ahloqiy, huquqiy normalarga nisbiylik kasb etib ekstrimal shart-sharoitlarda yashash ko‘nikmalariga keng e’tibor beriladi. Natijada ahloqiy, madaniy qadriyatlar tez o‘zgaradi, yoki oldinga intilish, boylik orttirish yo‘lida harakat qilish, kashfiyotlarga e’tibor kabi harakatlarga soyasida qolib ketadi.  Uzoq yillar davomida tarixiy taraqqiyot davomida Qadimgi Rim, Afina, Sparta savdo, hunarmandchilikning rivoji natijasida dengizda ham hukmron mavqega ega bo‘la boshlashdi. Mehnat taksimoti , dengiz savdosining o‘sishi bois dengizda hukmronlikni qo‘lga kiritish uchun kurash boshlandi. Ushbu xolat geosiyosatning ikkinchi qonuni- makon omilining kuchayish qonuni kelib chiqadi. Bu omil buyuk geografik kashfiyotlardan keyin ayniqsa ko‘proq ahamiyat kasb eta boshladi. XX asrga kelib o‘zining yuksak darajasiga erishdi. KARFAGEN TALASSOKRATIYAGA MISOL TARIQASIDA. ROSSIYA IMPERIYASI TELLUROKRATIYAGA MISOL TARIQASIDA. GEOSIYOSATNING ASOSIY KATEGORIYALARI .  Ijtimoiy-siyosiy fanlarning barchasida bo‘lgani singari geosiyosat ham mustaqil fan sifatida o‘zining nazariy kategoriyalariga ega. Va fan o‘zining ushbu kategoriyalari orqali o‘z tadqiqot obektini tahlil etadi, xulosalar beradi. Geosiyosatning asosiy kategoriyalari sifatida quyidagilarni ko‘rib chiqamiz: geosiyosiy makon, geosiyosiy maydon, geostrategik mintaqa, geosiyosiy mintaqa, geosiyosiy liniya, geosiyosiy raqibchilik, geostrategiya chngara, davlatning milliy xavfsizligi, milliy manfaat, hudud.  Geosiy osiy mak on. Siyosat har doim qator geografik makondagi omillarga tayangan xolda ish yuritishiga hech qanday shubha yo‘q. F.Ratsel tabiiy-fizik, geografik makondagi faoliyat yo‘nalishlarini geosfera, gidrosfera, atmossfera ketma-ketligida tahlil ostiga olgan edi.  Geosiy osiy may don - ushbu atama odatda ma’lum bir davlat tomonidan yoki ittifoqchilar tomonidan nazorat qilinayotgan makonni anglatish uchun qo‘llaniladi.  Xalqaro munosabatlar tarixidan ma’lumki, geosiyosiy borliq ustidan nazoratni o‘rnatishning turli shakllari mavjud. Bular harbiy, siyosiy, iqtisodiy, diniy, kommunikatsion va boshqa turlari bo‘lishi mumkin. Yangi ming yillik boshlariga kelib xalqaro munosabatlarda geosiyosiy borliqni nazorat qilishda yangicha yondashuvlar – rangli inqiloblarni amalga oshirish, informatsion-mafkuraviy, texnologik va madaniy-sivilizatsiyaviy nazoratlar yuzaga kelib, ularning amaliyotdagi o‘rni sezilarli bo‘lmoqda.  Geosiyosiy maydon tushunchasiga nisbatan ko‘plab ta’riflarni uchratish mumkin. Rus geosiy osat chisi K.V.Pleshak ov geosiyosiy maydon tushunchasi keng ma’noga ega bo‘lganligi bois uni tadqiq etish ko‘lamiga qarab quyidagicha klassifikatsiyalashni taklif qiladi:  - endemik may don – uzoq vaqtlardan beri ma’lum bir davlat tomonidan, ma’lum bir milliy guruh tomonidan nazorat qilib kelinayotgan borliq bo‘lib, o‘sha borliqning aynan shu jamoaga tegishli ekanligini boshqa qo‘shnilar tomonidan tan olinishini nazarda tutadi.  - chegarav iy may don - bunday maydonda ma’lum bir milliy jamoa istiqomat qilsada, davlatning u yerda nazorat qilish funksiyasi rasmiy xarakterda bo‘lib, yashayotgan odamlar turmush tarzi chegaradosh davlatga yaqinroq bo‘ladi. Masalan, Shimoliy Qozog‘istondagi millat vakillarining Rossiya davlati turmush tarzi bilan, Shimoliy Tojikistondagi, Qirg‘izistonning O‘sh viloyatidagi yoki Janubiy Qozog‘istondagi o‘zbeklarning O‘zbekistondagi xalqlar turmushi bilan nafaqat tarixan, balki ham milliy, ham umuminsoniy qadriyatlar asosida bir-biri bilan uyg‘unlashgan. Ular yashayotgan makonni chegaraviy maydonga aylantirgan omil - ularning turli davlatchilikka oidligi bilan izohlanadi;  - chorrahav iy may don - qanday milliy jamoalarning yashashidan qat’iy nazar, ikki yoki undan ko‘proq davlatlar da’vogar bo‘lgan geosiyosiy borliq. Biroq u chegaraviy maydondan milliy jamoaning atrofida emas, endemik maydon ichkarisida joylashgan bo‘lishi bilan (Tog‘li Qorabog‘), mintaqadagi jamoaning etnik va diniy tarkibi tarixan o‘sha jamoaga mansub bo‘lsada, borliqning bugungi davlatlar chegarasida chorrahaviy xarakter kasb etayotganligi bilan farqlanadi. Masalan, Turkiya, Eron, Iroq va Suriya davlatlarining geografik jihatdan tutashgan muayyan kengliklarida-chorrahaviy maydonda 40 mln.ga yaqin kurd xalqining yashab kelayotganligi va bunday geosiyosiy bo‘shliqdan chiqish uchun milliy mustaqillik yo‘lida olib borayotgan harakatlarini eslashimiz mumkin;  Geosiy osiy mint aqa – geostrategik mintaqaning bir qismi. U siyosiy, iqtisodiy, madaniy, savdo va boshqa aloqalar uchun qulay imkoniyatlarga va istiqbollarga ega bo‘lganligi bilan ajralib turadi. Masalan, Janubiy-Sharqiy Osiyo, Yevropa, Xitoy va b.  Geost rat egik mint aqa – o‘zining geografik joylashuvi, turmush tarzi, xarakteri, savdo va madaniy-mafkuraviy aloqalarining yo‘nalishi bilan qo‘shni yirik xorijiy davlatlar tashqi siyosatida munosabatlar o‘rnatish uchun ustuvor yo‘nalishda ko‘rilayotgan makon.  Siyosiy borliq - bu geosiyosatning asosiy kategoriyalaridan biri hisoblanadi. Davlat geosiyosatning markaziy tushunchalaridan biri hisoblansa, siyosiy borliq davlatning siyosiy holati va hayotiy mazmunini ko‘rsatib beruvchi muhim omildir.  Har qanday davlatning siyosiy borlig‘i chegaralangan, ya’ni u muayyan chegaralar doirasida bo‘ladi. Chegara esa davlat xavfsizligini ta’minlovchi, siyosiy borliqni ko‘rsatib turuvchi geosiyosiy funksiyani bajaradi. Siyosiy borliqda chegaraning bajaradigan funksiyalari: a) siyosiy; b) suverenitetni himoya qilish; d ) harbiy-strategik bo‘lishi mumkin; e ) fuqarolik, soliqlar, boj va shu kabilar. Geosiyosatda chegara muammosiga ijtimoiy hodisa sifatida qaraladi.  Milliy manfaat . Manfaatga muayyan guruhlarga moddiy va ma’naviy tomondan foyda keltiruvchi omil sifatida qarash mumkin. Biroq geosiyosatda milliy manfaat tushunchasi kengroq ma’noda – xalqlar, davlatlar manfaatlaridan kelib chiqib talqin etiladi. GEOSIYOSATNING ASOSIY FUNKSIYALARI .  Geosiyosat fan sifatida jamiyat hayotini, unda kechayotgan turli mazmundagi geosiyosiy jarayonlarni tahlil etadi, tegishli taklif-xulosalar beradi, bir so‘z bilan aytganda ushbu jarayonlar bilan bevosita bog‘langandir. U real hayotdagi voqea-hodisalar va jarayonlarning o‘zaro aloqadorligini va ularning bir-biriga bog‘liqligini ifodalovchi qonuniyatlarni o‘ziga qamrab olgan. Shuningdek, geosiyosat borliqdagi jarayonlarni o‘zida aks ettiribgina qolmay, ularga bog‘liqli tarzda jamiyatda muayyan funksiyalarni ham bajaradi. Odatda ge osiyosatning asosiy funksiyalari qator adabiyotlarda quyidagicha tahlil etiladi :  gnoseologik funksiya;  prognoz qilish funksiyasi;  boshqaruv funksiyasi;  mafkuraviy funksi ya .  To‘g‘ri, qayd qilingan funksiyalar boshqa ijtimoiy-siyosiy fanlarga ham xos bo‘lishi mumkin. Biroq mazkur funksiyalar geosiyosat fanida o‘ziga xos izchillika, mantiqiylikka, afzalliklarga ega.  Gnoseologiya – bilish nazariyasi. Bilish haqidagi fan demakdir. Bilish nazariyasi borliqni, uning aniq bir holatlari, manbalari va shakllarini o‘rganishga qaratilgandir. Aniqroq aytadigan bo‘lsak, gnoseologik funksiya davlatlar va xalqlarning geosiyosiy joylashuvi, turmush tarzi hamda ular hayotining rivojlanish tendensiyalarini o‘rganish bilan bog‘liq. Dunyoning mafkuraviy manzarasini, xalqaro munosabatlarning rivojlanish tendensiyalarini, bu jarayonning asosiy ishtirokchilarini, ularning tub-manfaatlarini, shuningdek bu manfaatlarni amalga oshirishga asoslangan hatti-harakatlarni, insoniyat rivojining bugungi darajasi va istiqbollarini tahlil etish muhim ahamiyat kasb etadi. Va olingan natijalar, xulosalar har bir davlatning istiqboldagi rejalarida o‘z aksini topadi. Albatta, gnoseologik funksiya amaliyotida geosiyosatning davlatlar va xalqlar turmushini o‘rganishda qo‘llaydigan bir qator uslublari – taqqoslash, ekstrapolyatsiya (narsa va hodisaning bir qismini kuzatish asosida olingan xulosalarni uning boshqa qismiga yoyish yoki tatbiq etish), empirik (tajriba qilish) va shular singari uslublarining o‘rni kattadir.  Prognoz qilish funk siy asi . Geosiyosatning prognoz qilish funksiyasi bevosita gnoseologik funksiya asosida olingan natijalari asosida shakllanadi. Chunki insoniyatning ertangi kuniga dahldor har bir muammo xususida bashorat qilish uchun o‘sha muammoni yuz berishi bilan bog‘liq jihatlar obdon o‘rganilmog‘i lozim.  Prognoz qilish – siyosiy jarayonlarning rivoji va ko‘rinishlari, ular amalga oshishining muqobil yo‘llari va muddatlari haqida ilmiy asoslangan mulohazalarni ishlab chiqish jarayonlari, shuningdek, ularning o‘sha voqeliklar sharoitida amalga oshishi uchun aniq tavsiyalarni berish demakdir.  Prognoz qilish funksiyasi bir qator tamoyillarga asoslanadi, ya’ni batartiblik, muvofiqlik, uzluksizlik, muqobillik va rentabellik. Tabiiyki, ushbu prinsiplar jamiyatning iqtisodiy-siyosiy, ijtimoiy-siyosiy, siyosiy- mafkuraviy va harbiy-siyosiy doiralarini o‘rganishda qo‘l kelishi mumkin. BOSHQARUV VA MAFKURAVIY FUN KSIYA LAR.  Boshqaruv funksiyasi . Jamiyatdagi har qanday jarayonlarda boshqaruv elementlarini ko‘rish mumkin yoki ijtimoiy jihatdan ham boshqaruv elementlarisiz kundalik hayotimizni tasavvur eta olmaymiz. Boshqaruv yangi-yangi axborotlar tizimiga asoslanadi. Chunki boshqaruvchi (o‘z sohasi yoki doirasida) barqaror faoliyat olib borishi uchun ham (o‘ziga tegishli) informatsiyalarga ehtiyoj sezib boradi. Jumladan geosiyosatning boshqaruv funksiyasi ham shunga asoslangan.  Mafkuraviy funksiyasi . Mafkuraviy funksiya geosiyosatning asosiy funksiyalaridan biri hisoblanadi.  Mafkuralar asosini ma’lum bir maqsadlarni, manfaatlarni o‘zida mujassam etgan g‘oyalar tashkil etadi. Mafkura o‘zida aks ettirayotgan muayyan jamiyat ning tuzilishi, u haqdagi falsafiy, siyosiy, iqtisodiy, ma’naviy, diniy nazariyalar, qarashlar, shuningdek ularni amalga oshiruvchi vositalar, eng asosiysi, jamiyatning umumiy rivojlanish yo‘llari haqidagi muayyan bilimlar majmuasidir. GEOSIYOSATNINGASOSIY USLUBLARI .  Tizimli yondashuv uslubi . Tizimli yondashuv uslubi geosiyosiy muammolarni tahlil etishda ularga yaxlit holatda qaraydi. Shu bilan birgalikda muammolarga ta’sir etgan, etayotgan va ta’sir etish ehtimoli bilan bog‘liq bo‘lgan ichki va tashqi omillarni atroflicha o‘rganadi. Muammoning boshlanish holati va yakunini ko‘rsatuvchi holatlarni taqqoslaydi. Va nihoyat muammolarni bartaraf etish uchun tegishli siyosiy qarorlarni qabul qiladi.  Tizimli yondashuv uslubi ilmiy doirada birinchi bor XX asrning 50-60 yillarida amerikalik olimlar T.Parsons (1902-1979) va D.Iston tomonidan ishlab chiqilgan. Mazkur uslubga geosiyosatdan tashqari deyarli barcha ijtimoiy-siyosiy fanlarda murojaat qilinadi.  Qiyosiy uslub . Qiyosiy uslubning ilmiy doirada qo‘llanilib kelinishi antik davrlarga borib taqaladi. Masalan, Aristotel yoki undan keyinroq yashab o‘tgan Forobiy ijodlariga e’tibor bersangiz, ular asarlarida muammolarni o‘rganish asnosida qiyosiy uslubdan keng foydalanganligiga amin bo‘lasiz. Zamonaviy geosiyosatda qiyosiy uslubning ahamiyati shundaki, u orqali tadqiqotchi jamiyatdagi xalqlar va davlatlar turmushini o‘rganadi, ularni bir-biriga taqqoslaydi. Yoki ma’lum bir geosiyosiy maydonlarning boshqasidan farqli jihatlari qiyosiy asosda o‘rganiladi. Muammolarni shu yo‘llar orqali o‘rganish asosida tegishli xulosalarni chiqaradi.  Tarixiy uslub . Tarixiy uslubning geosiyosiy jarayonlar va hodisalarni o‘rganishdagi o‘rni katta. Ushbu uslub tadqiqot obektida turgan masalalarga nisbatan xronologik jihatdan yondashishini taqozo etadi. Tarixiy faktlar to‘planadi. Jamlangan ma’lumotlar asosida o‘rganilayotgan jarayon yoki muammoning o‘tgan davr, hozirgi muhit va kelajakdagi holatlari haqida muayyan fikrlar bildiriladi.  Faoliyatli (harakatiy) uslub . Mazkur uslubdan foydalanish geosiyosat obekt va predmetida turgan muammoli vaziyatning umumiy tavsifi hamda uning harakatlanishi bilan bog‘liq tomonlarni o‘rganishda qo‘l keladi. Geosiyosiy jihatdan u kechayotgan jarayonlarni harakatdagi kuch sifatida biladi. Shuning uchun ham muammo dinamikasini bosqichlarga bo‘lib o‘rganishni afzal ko‘radi. Jumladan, muammolar dinamikasini tahlil etishda harakatdagi kuchlarning maqsadlarini aniqlash va qarorlar qabul qilishga; qabul qilingan rejalarni amaliyotga tadbiq etishga; faoliyatni boshqarib turishga; amaliyotda qo‘yilgan maqsadlarni doimo hisobga olib turishga; olingan natijalarni tahlil qilishga va o‘z navbatida yangi maqsad va vazifalarni ishlab chiqishga katta e’tibor beradi.  Funksional uslub . Ijtimoiy-siyosiy fanlarda funksional uslub jamiyat barcha doiralarining o‘zaro aloqadorligini tadqiq etadi. Geosiyosatda esa ko‘proq davlatlarning iqtisodiy-siyosiy, harbiy, madaniy munosabatlarini, urbanizatsiya darajasi va aholining zichligini, ijtimoiy guruhlar va institutlarning siyosiy faolligi va boshqa shu kabi masalalarni nazarda tutadi. Funksional uslub siyosiy hodisalar yoki geosiyosiy jarayonlarni o‘rganishda diniy dogmatik yoki axloqiy qadriyatlarga asoslanib qolishni yoqlamaydi. Balki muammolarda ularning tashqi muhit bilan bog‘lanishi, izchilligi va nechog‘li real hayot bilan uyg‘unlashganligini tahlil etishning zarurligiga katta e’tibor beradi. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO'YXATI . Shаripоv S.I., G`оyibоv B.S. Gеоsiyosаt аsоslаri vа O`zbekistonnig geosiyosiy ahvoli. To`ldirilgan qayta nashri. Sаmаrqаnd – 2009 yil Гаджиев К.Э. Геополитика. М., 1997 г. Гафарли М.С., Касаев А.Ч. Ривожланишнинг ўзбек модели: тинчлик ва барқарорлик – тараққиёт асоси. Т., 2001 й. Дугин А. Основы геополитики. М., 1997 г. Нартов Н.А. Геополитика. Учебник. М., 2000 г. Сафоев С.С. Марказий Осиёдаги геосиёсат. Т., 2005 г. Тажибоев А.С, Геосиёсатга кириш. Ўқув қўлланма. Т., 2001 й. Хўжаев Б.А. Геосиёсат асослари (ўқув қўлланма) 1-қисм. Ўзбекистон Республикаси стратегик таҳлил ва истиқболни белгилаш Олий мактаби. Т., 2002 й. E'TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT .

« GEOSIYOSAT» N IN G KATEGORIYA LA RI, QON UN LA RI, METODLA RI VA FUN KSIYA LA RI.

RE JA : 1. Geosiyosatning asosiy qonunlari . 2. Geosiyosatning asosiy kategoriyalari . 3. Geosiyosatning asosiy funksiyalari . 4. Geosiyosatningasosiy metodlari .

GEOSIYOSATNING ASOSIY QONUNLARI .  Barcha fanlar singari geosiyosat fanining o‘ziga xos kategoriyalari, metodlari va qonuniyatlari mavjud. Geosiyosat ijtimoiy, siyosiy, geografik, demografik, harbiy va boshqa tizimlarning shakllanish, amal qilish, rivojlanish xususiyatlarini, qonuniyatlarini tahli qiladi. Tadqiqotchilar geosiyosatning asosiy qonuniyatlari haqida gap borganida asosiy e’tiborni geografi k dualizm qonuniga qaratishadi.  Ko‘pgina geosiyosatchilar quruqlikdagi kuch-qudratni (tellurokratiya) dengizdagi kuch-qudratga (talassokratiya) qarama-qarshi qo‘yishadi. Bu holatlar Qadimgi Sparta, Qadimgi Rim, Qadimgi Afina va Karfagen misolida namoyon bo‘ladi.  Oddiygina misol ilk saltanatga asos solgan ahamoniylar vakili Doro I (mil.av. 522-486) Afi naga dengizda bas k ela olmadi. Kushon, Turk hoqonligi , Somoniy lar, Temuriy lar haqida gap k et ganida t alassok rat iy a xususida bir nima deb bo‘lmay di.  Geosiyosat asoschilari jumladan A.Mexen, X .Mak k inder fikricha dualizm dastlab t arixiy -madani y siv i lizat siy alar o‘rt asida dushmanlik adov at larini, t urli-xi l ziddiy at larni, o‘ziga xoslik larni k elt irib chiqardi.

GEOSIYOSATNING ASOSIY QONUNLARI .  Tellurok rat iy aga xos bo‘lgan xususiyatlar quyidagilarda namoyon bo‘ladi: aniq belgil angan chegara, ma’lum mak on, aholi t urmush t arzi , riv ojlani shning o‘ z iga xos y o‘nal ishl ari, barcha amal qilishi shart bo‘lgan ahl oqiy v a huquqi y normalar, aholi t oifal ari, et noslar, irql ar, dav l at v a sal t anat lar. Bu qat’iylik ushbu makonda ahloqiy va qonununiy normalarni belgilab beradi.  Talassokratiya esa dengiz savdosi ham bo‘lib texnik progressga tayanadi. Individu a lizm kayfiyatiga, boylik orttirishga, tadbirkorlikka keng e’tibor qaratiladi. Ahloqiy, huquqiy normalarga nisbiylik kasb etib ekstrimal shart-sharoitlarda yashash ko‘nikmalariga keng e’tibor beriladi. Natijada ahloqiy, madaniy qadriyatlar tez o‘zgaradi, yoki oldinga intilish, boylik orttirish yo‘lida harakat qilish, kashfiyotlarga e’tibor kabi harakatlarga soyasida qolib ketadi.  Uzoq yillar davomida tarixiy taraqqiyot davomida Qadimgi Rim, Afina, Sparta savdo, hunarmandchilikning rivoji natijasida dengizda ham hukmron mavqega ega bo‘la boshlashdi. Mehnat taksimoti , dengiz savdosining o‘sishi bois dengizda hukmronlikni qo‘lga kiritish uchun kurash boshlandi. Ushbu xolat geosiyosatning ikkinchi qonuni- makon omilining kuchayish qonuni kelib chiqadi. Bu omil buyuk geografik kashfiyotlardan keyin ayniqsa ko‘proq ahamiyat kasb eta boshladi. XX asrga kelib o‘zining yuksak darajasiga erishdi.

KARFAGEN TALASSOKRATIYAGA MISOL TARIQASIDA.

O'xshashlar

Zamonaviy Geosiyosat.
XAMURAPI QONUNLARI
ko'paytirish qonunlari
Fotoeffekt.Fotoeffekt qonunlari
ijtimoiy pedagogikaning kategoriyalari va mexanizmlari