logo

GLITSIDILMETAKRILAT ASOSIDAGI YANGI SOPOLIMERLARNING SINTEZI VA BIOLOGIK FAOLIYATLARINI ANIQLASH

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

4756.4482421875 KB
GLITSIDILMETAKRILAT ASOSIDAGI YANGI SOPOLIMERLARNING 
SINTEZI VA BIOLOGIK FAOLIYATLARINI ANIQLASH                   ISHNING MAQSADI  

Ushbu tadqiqotning birinchi bosqichida amid guruhini o’z ichiga olgan 
metakrilat asosidagi monomer sintez qilindi. Keyin bu monomerlarning 
glitsidil metakrilat (GMA) bilan sopolimeri 650 C da 1,4-dioksan erituvchida 
azobisizobutironitril inisiatori bilan azot atmosferasida shisha ampulalarda 
sintez qilindi. Monomer va gomopolimerlarning strukturalari IR,1H-YAMR va 
13C-YAMR texnikasi yordamida tavsiflangan. Hosil bo’lgan sopolimerlarning 
biologik xossalari o’rganildi. Ushbu tadqiqotning birinchi bosqichida amid guruhini 
o’z ichiga olgan metakrilat asosidagi monomer sintez 
qilindi. Keyin bu monomerlarning glitsidil metakrilat 
(GMA) bilan sopolimeri 650 C da 1,4-dioksan 
erituvchida azobisizobutironitril inisiatori bilan azot 
atmosferasida shisha ampulalarda sintez qilindi. 
Monomer va gomopolimerlarning strukturalari IR,1H-
YAMR va 13C-YAMR texnikasi yordamida tavsiflangan. 
Hosil bo’lgan sopolimerlarning biologik xossalari 
o’rganildi. ISHNING MAQSADI                   Ishning obyekti

  1H-NMR va 13C-NMR: BRUKER GmbH DPX-400, 400 MHz yuqori samarali FT-
NMR spektrometri Gazi Usmon Pasha universiteti (Tokat).

FT-IR: Perkin Elmer spektri BXII FT-IR spektrometri Kojatepe universiteti 
(Afyonkarahisar).	


  Elemental tahlil: ELEMENTAR CNNS tahlil tizimi Kocatepe universiteti 
(Afyonkarahisar)                   MONOMERLARDAN POLIMER MOLEKULALARINI 
OLISH JARAYONINING 4 ASOSIY TURI
1.ERITMANING POLIMERLANISHI
3.SUSPENZIYA POLMERLANISH 2.UMUMIY POLIMERLANISH
4.EMULSIYA POLIMERLANISHMONOMERLARDAN POLIMER 
MOLEKULALARINI OLISH JARAYONINING 4 
ASOSIY TURI
1.ERITMANING POLIMERLANISHI
3.SUSPENZIYA 
POLIMERLANISH 2.UMUMIY 
POLIMERLANISH
4.EMULSIYA POLIMERLANISH                   ERITMANING POLIMERLANISHI  
Bu erituvchi,monomer va inisiator mavjud bo’lgan polimerlnish shaklidir.Ushbu polimerlanish 
tizimida monomer ham polimer tanlangan erituvchida yaxshi eriydi. Ushbu jarayonning eng 
muhim afzalligi shundaki,erituvchi yoki suyultiruvchi ta’sirida muhitning yopishqoqligi past 
bo’lib qoladi,shuning uchun haroratni nazorat qilish osonlik bilan amalga oshirilishi 
mumkin.Bundan tashqari ushbu usulda radikal polimerlarni o’lik polimerlarga o’tkazish yo’li 
bilan yuzaga kelishi mumkin bo’lgan o’zaro bog’lanish va joylashishni oldini olish 
mumkin.Ammo erituvchining mavjudligi sababli polimerlanish tezligi sekinlashadi va 
erituvchiga zanjir uzatish reaksiyalari natijasida molekular og’irlikning sezilarli darajada 
pasayishi kuzatiladi.                   POLI( glitsidilmetakrilat )
Glitsidilmetakrilat monomeri sanoatda keng qo’llaniladi .Bu monomer bir jinsli va 
geterogen polimer tarmoqlarini tayyorlashda qo’llaniladi.Polimer kimyosi va 
texnologiyasida muhim o’rin tutadi.GMA o’z ichiga olgan polimerlar katta 
afzalliklarni ta’minlaydi.chunki ular osongina konvertatsiya qilinadigan oksiran 
guruhlarini o’z ichiga oladi.GMA polimerlari dori va biomolekulalarni bog’lash 
kabi xususiyatlarga ega. POLI(GMA)ning yana bir afzalligi shundaki,u ko’proq sirt 
epoksi guruhlariga ega va polistirolga qaraganda ko’proq gidrofildir.
GMA ning radikal polimerizatsiyasi                    BAJARILGAN ISHLAR

KERAKLI ASBOBLAR VA REAKTIVLAR :

Har xil o’lchamdagi kolbalar, 
sovutgichlar,voronkalar,stakanlar,byuretkalar,kapillyar 
naychalar,qayta sovutgich va Erlenmeyer kolbasi, muzli 
hammom,termometr,termostat  moyli hammom

Xloratsetilxlorid,p-metil anilin,natriy metakrilat,dixlor 
metan,1.4dioksan,kaliy korbanat, 
asetonitril,azobusizobutironitril,etil spirit,azot gazi BAJARILGAN ISHLAR
KERAKLI ASBOBLAR VA REAKTIVLAR :

Har xil o’lchamdagi kolbalar, 
sovutgichlar,voronkalar,stakanlar,byuretkalar,kapillyar 
naychalar,qayta sovutgich va Erlenmeyer kolbasi, muzli 
hammom,termometr,termostat  moyli hammom

Xloratsetilxlorid,p-metil anilin,natriy 
metakrilat,dixlor metan,1.4dioksan,kaliy korbanat, 
asetonitril,azobusizobutironitril,etil spirit,azot gazi                   
Muzli hammom tayyorlandi va magnit aralashtirgichga qo'yildi. Sporaga qarab, muzli hammomga 
250 ml uch og'izli reaksiya kolbasi qo'yildi. Reaksiya kolbasiga dastlab 5 g (0,046 mol) p-xloroanilin, 
keyin 0,046 mol trietilamin va 150 ml benzol erituvchi qo'shildi. Eritma magnit aralashtirgichni 
ishlatish orqali tezlashdi.   Harorat 0 ga o'rnatiladi. 0,051mol (4,04 ml) xloratsetilxlorid reaksiya 
kolbasiga biriktirilgan tomizgichga solingan. Reaksiya apparati shu holatda bo ‘ lganida reaksiya 
kolbasiga xloroatsetilxlorid tushirildi. Reaksiya kolbasi tomizish jarayoni tugagandan 30 minut 
o'tgach muzli hammomdan olib tashlandi.   25 0
C da aralashtirish 12 soat davom etdi. Shundan so'ng 
filtrlash amalga oshirildi. Benzol erituvchi bug'lanish yo'li bilan olib tashlandi. Mahsulotning 
massasi 6,2 gr, Hosildorligi: 75%.Reaksiya sxemasi quyidagicha .C	H3	NH2	+	Cl	
O	
CH3	
C	H3	NH	
O	
Cl	
I                   2 [2-okso-2-(4-metil)fenilamino] etil metakrilat (FEMA) monomerining sintezi
6,2 g (0,033 mol) N-(4-metil) fenilxloroasetamid 250 ml reaksiya kolbasiga solingan, 
4,06 g (0,037 mol) natriy metakrilat va 0,1914 g (0,0033 mol) natriy yodid va 0,0303 
mol) natriy yodid va 0,3303 EB katalist qo‘shilgan. Erituvchi sifatida 75 ml asetonitril 
ishlatilgan. Reaksiya 80°C da qayta oqim ostida 24 soat davom etdi.    Reaksiya 
tugagandan so'ng filtrlash amalga oshirildi. Erituvchi bug'lanishda olib tashlandi. 
Monomer spirtda tozalandi. Olingan monomerning massasi 5,775 g. Hosildorlik 80% ni 
tashkil etadi.Sintezning oqim sxemasi quyida ko'rsatilgandek. +
CH
2 ONa
OC H
3
CH
2 O
OC H
3 O
N H C H
3I2 [2-okso-2-(4-metil)fenilamino] etil metakrilat (FEMA) 
monomerining sintezi
6,2 g (0,033 mol) N-(4-metil) fenilxloroasetamid 250 ml reaksiya 
kolbasiga solingan, 4,06 g (0,037 mol) natriy metakrilat va 0,1914 
g (0,0033 mol) natriy yodid va 0,0303 mol) natriy yodid va 0,3303 
EB katalist qo‘shilgan. Erituvchi sifatida 75 ml asetonitril 
ishlatilgan. Reaksiya 80°C da qayta oqim ostida 24 soat davom 
etdi.    Reaksiya tugagandan so'ng filtrlash amalga oshirildi. 
Erituvchi bug'lanishda olib tashlandi. Monomer spirtda tozalandi. 
Olingan monomerning massasi 5,775 g. Hosildorlik 80% ni tashkil 
etadi.Sintezning oqim sxemasi quyida ko'rsatilgandek
+
CH
2 ONa
OC H
3
CH
2 O
OC H
3 O
N H C H
3I                   3.2.3. FEMA monomerining polimerizatsiyasi
     Polimerizatsiya trubasiga 1 g monomer va 3 ml 1,4-dioksan erituvchi qo'shib monomer eritildi. Polimerizatsiya 
tashabbuskori sifatida ishlatiladigan monomerning 2% miqdorida 0,02 g azobisizobutironitril (AIBN) ishlatilgan.  
Polimerizatsiya trubkasidagi kislorod va boshqa gazlarni olib tashlash uchun eritmaga 5 daqiqa davomida azot gazi 
yuborildi. Polimerizatsiya 24 soat davomida 65±1 0C haroratda yog 'hammomida amalga oshirildi, bu avval 
tayyorlangan. Polimerlanish oxirida eritmaning viskozitesi oshdi.   Olingan polimer etanolda cho'ktirildi va filtrlandi. 
Dixlorometanda eritib, yana etil spirtida cho'ktirish orqali tozalandi. Polimer 24 soat davomida tashqarida quritilishi 
uchun qoldirildi. Keyin vakuumli pechda 5 soat davomida quritilgan.
 
3.2.4 Poli (FEMA-ko-GMA) sopolimerlarining sintezi
Turli xil miqdordagi FEMA va glitsidil metakrilat (GMA) monomerlarini olish orqali turli xil sopolimerlar tayyorlangan. 
FEMA monomeri polimerizator trubasiga joylashtirildi. Unga GMA monomer qo'shildi. Ularning ikkalasiga benzoil 
peroksid tashabbuskori (umumiy monomer miqdorining 2 mol %) va 1,4-dioksan qo'shildi.   Azot gazini polimerizatsiya 
trubkasidan o'tkazgandan so'ng, uning og'zi yopildi.                   Turli vaqtlarda 3-5 soat davomida 651  0
C da yog 'hammomida polimerlangan. GMA 
miqdori ortishi bilan vaqt uzaytirildi. Vaqtlar sof monomerning polimerlanish 
vaqtlari va% konversiyalari o'rtasidagi bog'liqlikdan 15% dan kamroq konversiyani 
berish uchun o'rnatildi.
Polimerizatsiya tugagandan so'ng, barcha sopolimerlar etanolda cho'ktirildi. 
Polimer eritmasi stakanga 250 ml etanol quyib, aralashtirib, tomchilab qo‘shildi. 
Cho'kmaga tushgan polimer filtrlangan va ochiq havoda quritilgandan so'ng, uni 
diklorometanda eritib, yana etanolda cho'kdi.   Xuddi shu jarayon har bir sopolimer 
uchun 3 marta takrorlandi. Cho ktirilgan polimerlar avval ochiq havoda bir muddat 	
ʻ
quritilgan, so ngra barqaror og irlikka yetguncha vakuum pechida quritilgan. Olingan 	
ʻ ʻ
natijalar adabiyotga mos keladi (Reddy R.V.A. va ett all., Erol I va ett all).                    XULOSA
Ushbu loyihada sintezlangan monomerlar metakrilat derivatsiyalaridir. 
Adabiyotda metakrilat monomerlarining modifikatsiyasi bo'yicha ko'plab 
tadqiqotlar mavjud. Shu ma'noda Erol va Soykan tomonidan olib borilgan 
tadqiqotlarda sub-filialda amid va ester guruhlarini olib yuruvchi yangi 
metakrilatlar sintez qilinib, nashr etildi. Ushbu tadqiqotda p-fluoronilin 
transporti, amid yon guruhi va p-xlorofenol bilan ester asosli metakrilatlarga ega 
bo'lgan yangi metakrilatlar sintez qilindi va kooperatorlar stirol va akrilonitril, 
tijorat momomeri bilan tayyorlandi.
Monomer sintezida amin birikma bo'lgan p-metil anilin xloroaksetil xlorid, 
chiqish materiali sifatida trietil amin mavjud bo'lganda OK bilan o'zaro 
ta'sirlashib, faol halogenli alfa karbonil lotinlarga aylantirildi.                    ADABIYOTLAR
  Qurbonova,  R.,  Mirzaoglu,  R.,  Karatas,  I.  va  Uçan,  İ.,  2005.  Polimer  va  plastmassa 
texnologiyasi. BU. Fan va adabiyot fakulteti nashriyoti, Konya.
Baysal,  B.,  1994,  “Polimerlar  kimyosi”,  ODTU,  Fan  va  adabiyot    fakulteti  nashrlari, 
442s,ISTANBUL.
Akar,  A.,  1981,  "Polimerlar  kimyosiga  kirish",  İ.T.Ü,  San'at  va  fanlar  fakulteti 
nashrlari,
  400-yillar, Istanbul.
Vey, H. M.; Lyuk, V.R.; Robert, V.D.G. polim. Bull.2001.47, 321.
  Li, J.R.; Jin, F. L.; Park, S.J.; Park, J.M.. Coat.Technol. 2004, 180–181, 650.
  Sacher, E., Prog. Sci. 1994, 47, 273.                   E’TIBORINGIZ 
UCHUN RAHMAT!!!

GLITSIDILMETAKRILAT ASOSIDAGI YANGI SOPOLIMERLARNING SINTEZI VA BIOLOGIK FAOLIYATLARINI ANIQLASH

ISHNING MAQSADI  Ushbu tadqiqotning birinchi bosqichida amid guruhini o’z ichiga olgan metakrilat asosidagi monomer sintez qilindi. Keyin bu monomerlarning glitsidil metakrilat (GMA) bilan sopolimeri 650 C da 1,4-dioksan erituvchida azobisizobutironitril inisiatori bilan azot atmosferasida shisha ampulalarda sintez qilindi. Monomer va gomopolimerlarning strukturalari IR,1H-YAMR va 13C-YAMR texnikasi yordamida tavsiflangan. Hosil bo’lgan sopolimerlarning biologik xossalari o’rganildi. Ushbu tadqiqotning birinchi bosqichida amid guruhini o’z ichiga olgan metakrilat asosidagi monomer sintez qilindi. Keyin bu monomerlarning glitsidil metakrilat (GMA) bilan sopolimeri 650 C da 1,4-dioksan erituvchida azobisizobutironitril inisiatori bilan azot atmosferasida shisha ampulalarda sintez qilindi. Monomer va gomopolimerlarning strukturalari IR,1H- YAMR va 13C-YAMR texnikasi yordamida tavsiflangan. Hosil bo’lgan sopolimerlarning biologik xossalari o’rganildi. ISHNING MAQSADI

Ishning obyekti   1H-NMR va 13C-NMR: BRUKER GmbH DPX-400, 400 MHz yuqori samarali FT- NMR spektrometri Gazi Usmon Pasha universiteti (Tokat).  FT-IR: Perkin Elmer spektri BXII FT-IR spektrometri Kojatepe universiteti (Afyonkarahisar).   Elemental tahlil: ELEMENTAR CNNS tahlil tizimi Kocatepe universiteti (Afyonkarahisar)

MONOMERLARDAN POLIMER MOLEKULALARINI OLISH JARAYONINING 4 ASOSIY TURI 1.ERITMANING POLIMERLANISHI 3.SUSPENZIYA POLMERLANISH 2.UMUMIY POLIMERLANISH 4.EMULSIYA POLIMERLANISHMONOMERLARDAN POLIMER MOLEKULALARINI OLISH JARAYONINING 4 ASOSIY TURI 1.ERITMANING POLIMERLANISHI 3.SUSPENZIYA POLIMERLANISH 2.UMUMIY POLIMERLANISH 4.EMULSIYA POLIMERLANISH

ERITMANING POLIMERLANISHI Bu erituvchi,monomer va inisiator mavjud bo’lgan polimerlnish shaklidir.Ushbu polimerlanish tizimida monomer ham polimer tanlangan erituvchida yaxshi eriydi. Ushbu jarayonning eng muhim afzalligi shundaki,erituvchi yoki suyultiruvchi ta’sirida muhitning yopishqoqligi past bo’lib qoladi,shuning uchun haroratni nazorat qilish osonlik bilan amalga oshirilishi mumkin.Bundan tashqari ushbu usulda radikal polimerlarni o’lik polimerlarga o’tkazish yo’li bilan yuzaga kelishi mumkin bo’lgan o’zaro bog’lanish va joylashishni oldini olish mumkin.Ammo erituvchining mavjudligi sababli polimerlanish tezligi sekinlashadi va erituvchiga zanjir uzatish reaksiyalari natijasida molekular og’irlikning sezilarli darajada pasayishi kuzatiladi.