Mustaqil ishi Mavzu : Hisoblash texnikasida axborotni kodlashning zamonaviy usullari

Zamonaviy hisoblash texnikasi ko‘pincha axborotni signallarning ketma-ketligi yordamida kodlashning ikki usulidan foydalaniladi magnitlangan va magnitlanmagan, yuqori yoki past kuchlanishli va hokazo. Bir holatni 0 bilan, ikkinchisini 1 raqami bilan belgilash qabul qilingan. Bunday kodlash ikkilik kodlash deyilib, 0 va 1 raqamlari bitlar (ing. Dit-dinary-digit-ikkilik raqam) deb ataladi. Bunda har bir murakkab tushuncha , ikkilik belgilari ketma-ketligida ifodalanadi. Shunday qilib quyidagilar bajariladi. O nlik raqamlarni ikkilikda (binarli) kodlash. ʽ Alifbo belgilarini ikkilikda kodlash (axborot almashinishning alifbo standart kodi (ASCII). Kodlar ikki xil: tekis va tekis bulmagan turda bo‘lishi mumkin. Tekis ikkilik kodlari ketma-ketligi bir xil ikkilik belgilariga ega bo‘lsa, tekis bulmagan turi teng bulmagan ikkilik belgilariga ega.

ASCII jadvali quyidagi guruhlarga ajratilgan: boshqaruvchi belgilar, arifmetik amallar belgilari , raqamlar, maxsus belgilar , lotin alifbosi, milliy alifbo, psevdografika belgilari , matematik belgilar.

Tekis bo lmagan kodga Morze alifbosi misol bo la ʽ ʽ oladi, chunki unda har bir harf va raqamga uzun va qisqa signallarning ikkilik ketma-ketligi mos keladi. Masalan, E harfiga birgina nuqta mos kelsa , R harfiga to rtta nuqta mos keladi. ʽ Hisoblash texnikasida odatda tekis kodlardan foydalaniladi. Matni axborotni ikkili kodlashda har bir belgiga uning kodi-belgilangan mikdorldagi nollar va birlar ketm a- ketligi mos quyiladi. Ko‘pgina zamonaviy EHM larda har bir belgiga bayt deb ataladigan 8 ta nol va birlardan tashkil topgan ketma-ketlik mos keladi. Ular ja’mi 256 ta bo‘lib, ular 256 xil turli harflarni , raqamlar, tipish belgilari va hokazolarni kodlash imkonini beradi.

Matnli axborotlarni kodlash. Hozirgi vaqtda foydalanuvchilarning katta qismi kompyuter yordamida harflar, sonlar, tinish belgilari va boshqa belgilardan iborat matnli ma’lumotlarni qayta ishlaydi. Hisoblab ko’ramiz, hamma belgilar nechta va bizga qancha miqdordagi bitlar kerak. 10ta son, 12 ta tinish belgi, 15 ta arifmetik amal, lotin va rus alfaviti harflari: jami 8 bitga to’g’ri keladigan 155ta belgilar. Axborot o’lchovi birliklari: 1 bayt = 8 bit 1 Kbayt = 1024 bayt 1 Mbayt = 1024 Kbayt 1 Gbayt = 1024 Mbayt 1 Tbayt = 1024 Gbayt