IQTISODIYOT BARQARORLIKNI TA`MINLASHDA INVESTITSION FAOLIYAT SAMARADORLIGINI OSHIRISH (SAMARQAND VILOYATI MISOLIDA)

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1519.130859375 KB

Ko'chirib olish

IQTISODIYOT BA RQA RORLIKN I TA` MINLA SHDA IN VESTI TSION FAOLI YAT
SAMA RA DORLIGI NI OSHIRISH (SA MA RQA N D V ILOYATI MI SOLI DA)


Bozor iqtisodiyotini modernizatsiya va diversifikatsiyalash sharoitida iqtisodiyotimizga
investitsiyalarni jalb etish va ulardan samarali foydalanish ham ijtimoiy, ham iqtisodiy ahamiyat
kasb etadi. Investitsiyalar iqtisodiyotda qayta yoki takror ishlab chiqarish sur‘atlari va hajmiga
ta‘sir qiladi, ilmiy-texnik rivojlnishni va aholining asosiy qismining band bo’lishini ta‘minlaydi.
Buning asosiy sabablaridan biri sifatida iqtisodiyotimizdagi tub tarkibiy o’zgarishlar, mehnat
resurslarining ratsional hamda optimal joylashtirilishi va rivojlanishi ko’p hollarda investitsion
faoliyatga bog’liq.

Investitsiya siyosati – bu iqtisodiyotning ustuvor tarmoqlarini rivojlantirish, qo’llab – quvvatlash,
markazlashgan investitsiyalash jarayonidan nomarkazlashgan investitsiya jarayoniga o’tish,
ustivor investitsion loyihalarni qo’llab quvvatlashga qaratilgan mexanizm, uslublar yig’indisi
hisoblanadi.
.

Tadqiqotning qo’yilgan maqsadiga muvofiq quyidagi v azifal arni hal etish ko’zda tutilgan:

-investitsiya ularniy mazmun-mohiyatini va tasniflashini o'rganish;

-investitsiyalarni jabha qilishning nazariy asoslarini tekshirish;

-investitsiyalarning xodimlarini boshqa narsalarni o'rganish;

-korxona investitsion siyosatining samaradorligini baholash metodikasi o’rganish;

-dunyodagi rivojlangan davlatlarda moliyaviy qo'llab-quvvatlashning o'ziga xos
foydalanuvchilari o'rganish;

-Samarqand viloyatida chet elni ishga tushirishning saqlanishi saqlanishi;

-investitsiya tarmoqlari va sohalarini asoslarini
tuzatish;

Tadqiqot ning ilmiy y angilig i: Faoliyatni isloh qilish va samaradorlikni
oshirishning mazmun-mohiyati ochib berildi;
- tiklashni-ni qo'llab-quvvatlash va samarador yorilish uchun yordam
berishning qurilishiy asoslari tib berildi;
- respublikada asosiy kapitalga hajmining 2025 yilgacha ilmiy asoslangan
prognozi ishlab chiqildi;
- natijalarni yaxshilash va samaradorlikni oshirishni rejalashtirish va
tavsiyalar ishlab chiqildi.
o’rganilayotgan muammo bo’yicha ilmiy asoslangan tavsiyalar taklif
etilgan.

Samaradorlik (iqtisodiy va ijtimoiy-iqtisodiy) foydalanish yoki ishlash samaradorligining unga
eri uchun foydalanish uchun harajatlarga muvofiqligini oshirishdi. Matematik til bilan
aytganda, u quyidagi tenglikni tasvirlaydi:
I qtisodiy samaradorlik muammolari hajmining quyidagilarni o'z ichiga oladi:
-milliy xodimlar kengaygan qayta ishlab chiqarish ishlarining amal qilish sini olish;
-milliy korxonaning barcha ta'limlarida ijtimoiy ishlab chiqarishning umumiy samaradorligini
oshirishni yaratishni yaratish;
-samaradorlikning tashqi bo'lmagan shakllarini yaratish;
-samadorlik darajasi bilan bir tizimda unga yordam beruvchi turli xulqlarni aniqlash .ݕ ݅ ݀ ݋ ݏ ݅ ݐ ݍ ܫ ݈݇݅ݎ ݋ ݀ܽݎܽ ݉ܽݏ
=
ܽ ݉ܽN` ܽݎ (ܽ M`ܽ ݆݅݅ݐ)
݅MV` ݏ ݅ ݈ ݋ ℎ ܿ ݑℎ Mݑ Mܽ ݃M݅ ݈݅ݍ ݎ ܽ ݈ ݐ ܽ ݆ܽ݅ݎ ܽ ݔ ݅ ݇ ݋ ݕ Mܽ݃` ݎ݈ܽݏ ݎ ݑ ݏ ݁ݎ
݅ `ݏℎܽ ݈`Mܽ ݃ ݈݅ݐ ݎ݈ܽݏ ݎ ݑ ݏ ݁ݎ

1-rasm. Investitsiya jarayoni.
Resurslarni
jamg’arish
Investitsiya
qo’yish
(xarajatlar)
Resurslarning
kapitallashuvi
yoki mahsulot
ishlab chiqarish
Foyda (daromad)
olish yoki
ijtimoiy samaraga
erishish
Investitsiya jarayoni

1-jа vd аl.
А sosiy k аpit аlg а investitsiy аlаrning h аjmi din а mik аsi , trln . so‘m
2017 yil 2018 yil 2019 yil 2020 yil 2021 yil 2022 yil
72,2 124,2 195,9 210,2 239,7 269,9

2-jа vd аl.
А sosiy k аpit аlg а investitsiy аlаr o‘sish sur’ аtl аri din а mik аsi , % d а
2017 yil 2018 yil 2019 yil 2020 yil 2021 yil 2022 yil
119,4 129,9 138,1 95,6 102,9 100,9

Ilmiy amaliyot davomida Urgut tuman investitsiyalar va tashqi savdo bo`limi tomonidan 2022 yilda
Urgut tumanining invеstisiya dasturlari va eksport prognoz ko`rsatkichlarining bajarilishi to`g`risida
quyidagi ma’lumotlarni o`rganildi va tahlil qilindi:
u davlat va hududiy investitsiya dasturlariga asosan Urgut tumanida 1,3 trln. so`mlik 97 ta loyihalarni
amalga oshirish orqali 2348 ta yangi ish o`rinlari yaratilgan. Shundan, davlat invеstisiya dasturi doirasida
qiymati 404,8 mlrd so`mlik 6 ta loyiha, 395 ta ish o`rinlari;
u hududiy dastur doirasida qiymati 904,3 mlrd so`mlik 91 ta loyihada 1953 ta ish o`rinlari yaratilishi
ko`zda tutilgan;
u amalda qiymati 1 trln 63 mlrd. so`m bo`lgan 104 ta loyiha ishga tushirilgan va 2467 ta yangi ish
o`rinlari yaratilgan;
u Sariqtеpa mahallasida joylashgan “Sam elektro servis” MChJ ning 56,2 mlrd. so`mlik “Maishiy
changyutgichlar ishlab chiqarish va eksportni yo`lga qo`yish” loyihasi ishga tushirilib 60 ta yangi ish
o`rinlari yaratilgan;
u 2023 yilda hududiy dastur doirasida jami 1 trln 256 mlrd. so`mlik 95 ta loyihalar ishga tushurilishi
natijasida 2488 ta yangi ish o`rinlari yaratilishi rеjalashtirilgan.

Quyuv-prokat majmuasini qurish ;Shovot-Qorao’zak temir yo’l liniyasini hamda Amudaryo
ustidan o’tuvchi temir yo’l va avtomobil yo’li qo’shma
ko’prigini qurish ;
Toshkent shahrida yer usti halqa metropolitenini qurish (II
bosqich ).
2-rаsm . Tiklаnish vа tаrаqqiyotjаmg‘аrmаsi mаblаg‘lаri hisobidаn аmаlgа oshirilgаn yirik
investitsiyа loyihаlаri.

Aholi mablag ’ lari
To ’ g;ridan-to ’ g ’ ri xorijiy investitsiyalar
Kafolatlanmagan va boshqa xorijiy investitsiya
va kreditlar
Korxona mablag ’ lari25,821,1
37,0
60,0
84,5
3-rаsm. Mаrkаzlаshmаgаn moliyаlаshtirish mаnbаlаri hisobidаn аsosiy
kаpitаlgа investitsiyаlаr, trln. so ‘ m Tijorat baklari kreditlari va boshqa qarz mablag’lari

4 -jа dv а l.
Moliy а lа shtirish m а nb а lа ri bo‘yich а hududl а r kesimid а а sosiy k а pit а lg а
investitsiy а lа r
№ Hududl а r
Jаm
i in
v
estitsy
аilаr m
lrd
.
so
‘
m

shu juml а d а n , moliy а lа shtirish m а nb а lа ri bo‘yich а : ( jа mig а
nisb а tа n , % d а )
R
esp
u
b
lik
а
b
y
u
d
jeti

K
o
rx
o
n
а vа аh
o
li

mаb
lаg
‘
i

Аh
o
li

X
o
rijiy
in
v
estitsy
а
vа k
red
itl
аr
Suv tа’
m
inoti
vа
kаnаlizаtsiyа tizim
l
аrini
rivojl
аntirish
jаm
g‘аrmаsi
T
ik
l
аn
ish
vа
tаrаq
q
iy
o
t

jаm
g
‘аrmаsi
T
ijor
аt bаnki kreditl
аr
vа boshv
а qаrz
mаblаg‘
l
аri
1. O‘zbekiston
Respublik а si 269857,5 7,8 31,3 9,5 41,6 1,1 0,9 7,8
2. Qor аq аlpog‘iston
Respublik аsi 10099,8 12,7 28,1 11,9 38,9 1,4 1,7 5,3
viloy а tl а r:
3. А ndijon 14758,6 7,6 23,9 12,2 47,1 2,5 - 6,7
4. Buxoro 21138,0 4,8 21,6 11,1 56,8 0,6 - 5,1
5. Jizz аx 10763,1 9,7 23,7 6,0 44,5 1,5 - 14,6
6. Q аshq аd аryo 16181,5 9,1 23,6 14,8 46,5 2,0 0,2 3,8
7. N аvoiy 19396,1 3,6 30,7 9,9 54,9 0,3 - 0,6
8. N аm аng аn 14348,2 6,1 19,8 16,3 34,3 1,1 - 22,4
9. S аm аrq аnd 21955,2 9,1 26,6 7,4 43,7 0,7 - 12,5
10. Surxond аryo 11507,3 12,1 15,0 16,3 43,1 5,7 - 7,8
11. Sird аryo 12574,7 5,5 10,7 1,8 77,5 0,5 - 4,0
12. Toshkent 34954,7 6,0 39,3 8,0 32,9 0,5 5,4 7,9
13. F аrg‘on а 15396,7 7,2 21,4 17,2 46,1 2,3 - 5,8

5 -jа dv а l.
А sosiy k а pit а lg а o‘zl а shtirilg а n xorijiy investitsiy а v а kreditl а r ,
mlrd . so‘m
№

Hududl а r

J а mi
S h u juml а d а n :
to‘g‘rid а n -
to‘g‘ri
xorijiy
investitsiy а l
а r
O‘zR
k а fol а ti
ostid а
xorijiy
kreditl а r
Boshq а
xorijiy
investitsiy а
vа kreditl а r
1. O‘zbekiston
Respublik а si 112219,5 37006,3 15181,9 60031,3
2. Qor а q а lpog‘iston
Respublik а si 3932,6 230,9 1269,7 2432,0
viloy а tl а r:
3. А ndijon 6954,2 2052,5 547,0 4354,7
4. Buxoro 11999,5 2484,8 1383,8 8130,8
5. Jizz а x 4786,0 1421,3 429,9 2934,7
6. Q а shq а d а ryo 7517,1 1131,5 1710,5 4675,1
7. N а voiy 10645,6 2831,9 888,9 6924,8
8. N а m а ng а n 4919,1 689,7 670,1 3559,2
9. S а m а rq а nd 9597,4 3066,1 1180,8 5350,4
10. Surxond а ryo 4956,7 2641,6 514,9 1800,3
11. Sird а ryo 9738,2 7414,6 401,4 1922,2

4 -rа sm. А sosiy k а pit а lg а investitsiy а lа r h а jmi .

K o‘rsаt k ichlаr 2017 y. 2018 y. 2019 y. 2020 y. 2021 y. 2022 y. 2023 y.* 2024 y.* 2025 y.*
Аsosiy k аpit аlgа
inv est it si y аlаr hаjmi , t rl n.
so‘m
72,2
124,2
195,9
210,2
239,7
269,9
300,2
333,0
365,87-
jаdvаl.

X ULOSA
Dissertatsiya ishidagi faoliyatini taʼminlashda investitsiya faoliyatini samarali amalga oshirishga
qaratilgan investitsiya loyihalari, Samarqand viloyatida investitsion jozibadorlikning yoʻqligi
hamma joyda Samarq viloyatiga yordam koʻrsatmoqda. takliflar ishlab chiqarildi:
- asosiy kapitalga daromad – yangi asosli fondlarni sotib olish va qayta ishlab chiqarishga
yo'nalgan harajatlar majmuini bildiradi;
- asosiy kapitalga kapital qo'yilmaning statistik tarzda, qo'shilgan holatda, harakat davridagi
amaldagi narx, to'lov amaldagi o'chirilgan paytdan to'xtatilgan nazar, haqiqatda o'zlashtirilgan;
- samaradorlik (iqtisodiy va ijtimoiy) samaradorligini oshirish yoki ishlash samaradorligini unga
eri uchun ishlatish uchun harajatlarni aniq amalga oshiradi;
- investitsiya faoliyatini tanlash uchun, investision resurslarni ishga tushirishda foydalanilishda
investitsiya mexanizmlarini investitsiya qilishni amaliyotga tatbiq etish va samarali ishlashni
ishlab chiqarish masalasida yordamlash zarurdir;
- tiklashni jabbor qilish va samaradorlikni oshirishga investitsiya qilish ob'ektini ba'zilarini qurish
bilan amaliyotga o'tkaziladi;
- loylarni investitsiyalashda vaziyatni boshqarish manfaatdori bilan birga, bu harakat va ijtimoiy
muammolarni bartaraf etishga qaratilayotgan aniqlash kerak.
- respublikamizning asosiy kapitalga qaytish-ning 2017 yil 2022 yildagi ma'lumotlaridan foydali
bo'lgan holatda tiklangan sog'lomlashtirish yillari kesimi o'zgarishining matematikasini
ekstrapolyatsiya qilish usulini boshqariladigan funktsiyalari aniqlandi.

IQTISODIYOT BA RQA RORLIKN I TA` MINLA SHDA IN VESTI TSION FAOLI YAT SAMA RA DORLIGI NI OSHIRISH (SA MA RQA N D V ILOYATI MI SOLI DA)

 Bozor iqtisodiyotini modernizatsiya va diversifikatsiyalash sharoitida iqtisodiyotimizga investitsiyalarni jalb etish va ulardan samarali foydalanish ham ijtimoiy, ham iqtisodiy ahamiyat kasb etadi. Investitsiyalar iqtisodiyotda qayta yoki takror ishlab chiqarish sur‘atlari va hajmiga ta‘sir qiladi, ilmiy-texnik rivojlnishni va aholining asosiy qismining band bo’lishini ta‘minlaydi. Buning asosiy sabablaridan biri sifatida iqtisodiyotimizdagi tub tarkibiy o’zgarishlar, mehnat resurslarining ratsional hamda optimal joylashtirilishi va rivojlanishi ko’p hollarda investitsion faoliyatga bog’liq.  Investitsiya siyosati – bu iqtisodiyotning ustuvor tarmoqlarini rivojlantirish, qo’llab – quvvatlash, markazlashgan investitsiyalash jarayonidan nomarkazlashgan investitsiya jarayoniga o’tish, ustivor investitsion loyihalarni qo’llab quvvatlashga qaratilgan mexanizm, uslublar yig’indisi hisoblanadi. .

Tadqiqotning qo’yilgan maqsadiga muvofiq quyidagi v azifal arni hal etish ko’zda tutilgan:  -investitsiya ularniy mazmun-mohiyatini va tasniflashini o'rganish;  -investitsiyalarni jabha qilishning nazariy asoslarini tekshirish;  -investitsiyalarning xodimlarini boshqa narsalarni o'rganish;  -korxona investitsion siyosatining samaradorligini baholash metodikasi o’rganish;  -dunyodagi rivojlangan davlatlarda moliyaviy qo'llab-quvvatlashning o'ziga xos foydalanuvchilari o'rganish;  -Samarqand viloyatida chet elni ishga tushirishning saqlanishi saqlanishi;  -investitsiya tarmoqlari va sohalarini asoslarini tuzatish;

Tadqiqot ning ilmiy y angilig i: Faoliyatni isloh qilish va samaradorlikni oshirishning mazmun-mohiyati ochib berildi; - tiklashni-ni qo'llab-quvvatlash va samarador yorilish uchun yordam berishning qurilishiy asoslari tib berildi; - respublikada asosiy kapitalga hajmining 2025 yilgacha ilmiy asoslangan prognozi ishlab chiqildi; - natijalarni yaxshilash va samaradorlikni oshirishni rejalashtirish va tavsiyalar ishlab chiqildi. o’rganilayotgan muammo bo’yicha ilmiy asoslangan tavsiyalar taklif etilgan.

Samaradorlik (iqtisodiy va ijtimoiy-iqtisodiy) foydalanish yoki ishlash samaradorligining unga eri uchun foydalanish uchun harajatlarga muvofiqligini oshirishdi. Matematik til bilan aytganda, u quyidagi tenglikni tasvirlaydi: I qtisodiy samaradorlik muammolari hajmining quyidagilarni o'z ichiga oladi: -milliy xodimlar kengaygan qayta ishlab chiqarish ishlarining amal qilish sini olish; -milliy korxonaning barcha ta'limlarida ijtimoiy ishlab chiqarishning umumiy samaradorligini oshirishni yaratishni yaratish; -samaradorlikning tashqi bo'lmagan shakllarini yaratish; -samadorlik darajasi bilan bir tizimda unga yordam beruvchi turli xulqlarni aniqlash .ݕ ݅ ݀ ݋ ݏ ݅ ݐ ݍ ܫ ݈݇݅ݎ ݋ ݀ܽݎܽ ݉ܽݏ = ܽ ݉ܽN` ܽݎ (ܽ M`ܽ ݆݅݅ݐ) ݅MV` ݏ ݅ ݈ ݋ ℎ ܿ ݑℎ Mݑ Mܽ ݃M݅ ݈݅ݍ ݎ ܽ ݈ ݐ ܽ ݆ܽ݅ݎ ܽ ݔ ݅ ݇ ݋ ݕ Mܽ݃` ݎ݈ܽݏ ݎ ݑ ݏ ݁ݎ ݅ `ݏℎܽ ݈`Mܽ ݃ ݈݅ݐ ݎ݈ܽݏ ݎ ݑ ݏ ݁ݎ

O'xshashlar

Samarqand viloyati

Samarqand viloyati Pastdarg’om tuman arxivi

SUG‘ARILADIGAN YERLAR RAQAMLI XARITALARINI YARATISHDA ZAMONAVIY GEOGRAFIK AXBOROT TIZIMI DASTURLARIDAN FOYDALANISH TEXNOLOGIYASINI TAKOMILLASHTIRISH (Samarqand viloyati Samarqand tumani misolida)

Tarix darsi samaradorligini oshirish uchun ilmiy-uslubiy va didaktik negizlari

Faoliyat