logo

ИСЛОМ ДИНИНИНГ АСОСИЙ МАНБАЛАРИ

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1117.162109375 KB
  Мавзу :   “ ИСЛОМ ДИНИНИНГ АСОСИЙ МАНБАЛАРИ”     Режа : 

1. Қуръон, унинг тузилиши, жамланиши ва 
аҳамияти .

2.  Ҳадислар Ислом динининг Қуръондан 
кейинги иккинчи манбаидир.

3 .  Ислом дини манбаларнинг тарбиявий 
аҳамити.  Ислом динининг асосий манбалари     ИСЛОМ
  МАНБАЛАРИ
Қуръони Карим Ҳадислар      уръон, унинг тузилиши, жамланиши Қ
ва а амияти	
ҳ  

Мустақиллик туфайли ўтмиш тарихга, 
хусусан маънавий меросимиз Ислом динига 
ва диний китобларга муносабат ўзгариб, 
уларга инсониятни юксак маънавийликка 
йўлловчи бебаҳо бойлик сифатида қараш 
қарор топди.

Қуръон Аллоҳ томонидан ваҳий қилинган 4-
илоҳий китобдир. Қуръон сўзининг луғавий 
маъноси ўқимоқ, қироат қилмоқ демакдир. У 
мусулмонларнинг асосий муқаддас китоби. 
Қуръонда ўзидан олдин нозил бўлган 
саҳифалар, Таврот, Забур, Инжил каби барча 
илоҳий китобларнинг маъно, ҳикмат ва 
аҳкомларини ўзида жамланганига ишорат 
бор.   уръон жумлалалрига бирон-бир ўзгартириш, биронта Қ
арфини,  атто  арфлар белгисини – зеб-забарини  ам 
ҳ ҳ ҳ ҳ
ўзгартириш мумкин эмас,  атъиян та и ланган.	
қ қ қ

.  Қуръон Ислом динининг 
асосий ҳужжати. Ислом 
динига оид барча 
ҳукмларнинг асосий ва 
биринчи манбаидир. У 
мусулмонларнинг диний, 
ижтимоий ва сиёсий ҳаётида 
ягона қўлланма, доимий 
йўлбошчиси бўлиб хизмат 
қилиб келди. Мусулмон 
хуқуқшунос (фиқҳшунос)лари 
бирор нарсанинг шариатдаги 
ҳукмини билмоқчи бўлсалар, 
албатта, олдин Қуръонга 
мурожаат қиладилар.     Қуръон суралари 
икки қисмга 
бўлинади:  
1. Ҳижратдан аввал 
тушган суралар –
  «Мака суралари»
  дейилади.   2. Ҳижратдан кейин 
тушган суралар – 
«Мадина суралари»
  дейилади.     уръони каримнинг асосий мавзуси ва ма сади Қ қ
башарият тафаккурида кўпхудоликка бар ам бериш, 	
ҳ
яккахудоликка тар иб  илиш ва Ислом динини 	
ғ қ
ўрнатишдир.

Қуръоннинг нозил қилиниши муқаддас 
рамазон ойининг 27-куни кечаси бошланган. 
Шу сабабли бу ой муқаддас ҳисобланиб, 
рўза тутилган куннинг 27-кечаси «Лайлат ул 
Қадр», яъни қудрат кечаси, илоҳий қудрат 
намоён бўлган табаррук кеча деб 
улуғланади.   адислар Ислом динининг  уръондан Ҳ Қ
кейинги иккинчи манбаидир.  

Ҳадис – арабча сўз бўлиб, 
маъноси «хабар», 
«янгилик», «ҳикоя» 
демакдир. «Ҳадис» ва 
«суннат» сўзлари 
мухаддислар ўртасида бир  
маънода қўлланилиб, 
пайғамбар Муҳаммад 
(сав)нинг айтган сўзлари, 
қилган ишлари, 
кўрсатмалари, феъл-
атворлари, ахлоқлари, ҳаёт 
йўллари тўғрисидаги 
ривоятларни англатади.   Ҳадис 
икки 
т урга   бўлинади:  
Ҳадиси Қудисий – яъни 
Айтилган
  ҳадисни маъноси
  Аллоҳники бўлиб,
  айтилиши 
Мухаммад (сав) дан бўлган.   Ҳадиси Набавий – бу 
Муҳаммад (сав) нинг 
Қуръонга таянган ҳолда 
айтган сўзлари,
  қилган ишлари, кўрсатмалари 
тўғрисидаги ривоятлардир .
Ҳадис Ислом динида Қуръондан кейинги иккинчи манба 
саналади. Ҳадис илми эса ислом оламида энг улуғ ва  
мўътабар саналади.    Ҳ ар бир   адис икки ҳ
исмдан иборат. 	
қ
Б иринчи қисмида
  ушбу ҳадисни етказган 
Кишиларнинг   номлари 
Б унда ҳикматли сўзлари, 
  кўрсатмалари  ва  кўрган одамларнинг 
номигача санаб кўрсатилган.  Ҳ адиснинг 
умумий 
мазмуни 
келтирилган
.Иккинчи қисмда   .  Ислом дини 
манбаларнинг тарбиявий 
а амиятиҳ  

Ислом динининг манбалари «Қуръон» ва 

«Ҳадис» ларда « илоҳиёт, диний масалалар 
билан бирга ўз даврининг ахлоқий ва сиёсий 
анъаналари, инсонпарварлиги, инсонларни 
қовуштирувчи, улар ўртасида зиддият, 
низоларнинг олдини олувчи, адолат ўрнатишга 
қаратилган ахлоқий фикрлар ҳам кенг ўрин 
олган».    Ислом дини манбаларнинг 
тарбиявий а амияти ҳ

Айтиш жоизки «Қуръон» нинг ҳар бир ояти, 
«Ҳадис»ларнинг ҳар бир нақли мўмин-
мусулмонларнинг ахлоқ-одоб сифатларини 
ёритишга, уларнинг ўзига хос гўзал қирраларини 
очиб беришга ва шу руҳда тарбия топишга 
йўналтирилган. Уларда ҳар бир инсонни 
инсонпарвар, ватанпарвар, адолатли, маърифатли, 
маънавиятли, юксак ахлоқ-одоб соҳиби, бунёдкор, 
яқинларга ғамхўр бўлиши такрор ва такрор 
уқтирилади.    
Исломда, хусусан Қуръони 
карим ва ҳадисларда ота-
онага меҳр-муҳаббат, 
ғамхўрлик, фарзанд 
тарбияси ва оилага 
садоқат масалаларига 
алоҳида эътибор берилган. 
Кишиларни яхшилик 
қилиш, савоб ишларга қўл 
уриш, инсофли-диёнатли, 
виждонли бўлиш, меҳр-
шафқатлилик, тўғрилик, 
ростгўйлик, софдил бўлиш, 
биродарга ёрдам бериш, 
камтарликка чақириш 
ғоялари илгари сурилган. 
«Қуръони карим, ҳадислар 
ва шариат кўрсатмалари 
инсон маънавий-маърифий 
камолотининг асоси бўлган 
ахлоқ-одоб тарбиясининг 
барча қирраларини ўз 
ичига олган. Сирасини 
айтганда, ҳадислар 
маънавий-ахлоқий 
тарбияга оид бўлган 
фикрларнинг мукаммал 
тўпламидир.    уръони карим ва хадислар Қ
одамзот а л-идрокини 	
қ
му офаза  илиши билан 	
ҳ қ
ам катта тарбиявий 	
ҳ
а амият касб этади. 	
ҳ
Чунончи одамзот боласига 
аро , наша, опий каби 	
қ
зарарли гиё ванд 	
ҳ
моддаларни истеъмол 
илмасликка ундаб туради. 	
қ
Пай амбаримиз 	
ғ
адисларидан бирида, 	
ҳ
«Кайф  илдирувчи нарса – 	
қ
амр.  ар  андай  амр 	
ҳ Ҳ қ ҳ
аромдир», - деган экан.
ҳ   
Ислом хозирги даврнинг глобал муоммасига айланиб бораётган 
инсонларнинг наслини соғлом сақлашга чорлайди, шаҳвониятга, 
зинокорликка ва у орқали спидга мубтало бўлишини қоралайди. 
Зинокорлик катта гуноҳлардан бири эканлигини қайта-қайта 
уқтиради. Чунки бундай кўнгилсиз ҳатти-ҳаракатлар инсон 
фарзандлари ирсиятида жиддий нуқсонлар пайдо бўлиши, ҳатто 
зурриётни баҳтиқаро қилиши мумкин.

Қуръони карим ва ҳадисларнинг тарбиявий аҳамияти инсонларни 
илм-фанни эгаллаш, маърифатли бўлишга чақиришида ҳам 
намоён бўлади. Бешикдан то қабргача илм излаш лозимлигини 
қайд этилишининг ўзи катта тарбиявий ахамиятга эга. 
Ҳадислардаги «Садақанинг афзали мўмин киши илм ўрганиб, сўнг 
бошқа мўминларга ҳам ўргатишдир»; «Илм ибодатдан 
афзалдир»; «Илму ҳунарни Хитойдан бўлса ҳам бориб 
ўрганинглар» каби ҳар бир кишини маърифатга чордловчи 
сўзларнинг аҳамияти беқиёсдир.      ХУЛОСА

Мустақиллик туфайли фарзандларимизни 
дунёвий билимлар билан бир қаторда Имом 
Бухорий тўплаган ҳадислар, Нақшбандий 
таълимоти, Термизий ўгитлари, Яссавий 
ҳикматлари асосида тарбия қилиш имконига эга 
бўлдик.

Ислом томонидан асрлар давомида ишлаб 
чиқилган ахлоқий-маърифий қадриятлар 
янгиланиш жараёнига хизмат қилмоқда. Зеро, бу 
қадриятлар доимий равишда одамларда, 
жумладан ёшларимизда яхши хислатларни 
кўпайтириб, ёмонлардан халос бўлишга 
чорлайди. Диний ва дунёвий илмларни чуқур ва 
пухта эгаллаш ўз навбатида кишилар, халқлар, 
мамлакатлар ҳаётига катта ҳавф солаётган 
ислом ниқобидаги турли экстремистик 
оқимларга нисбатан мафкуравий-илмий 
иммунитет хосил қилиш, халқаро тероризмга 
қарши курашишга ёрдам беради.

Юртбошимизнинг изчил саъй-ҳаракатлари 
билан мамлакатимизда бу долзарб масала 
мувафаққиятли ҳал этилмоқда.   ФОЙДАЛАНИЛГАН 
АДАБИЁТЛАР

1. Ортиқов А., Абдусамедов А.Э. 
Диншунослик асослари. 1-қисм. Мирзо 
Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий 
Университети., Т., 2000 й.

2.  Имом Исмоил ал-Бухорий. Ҳадис. 1-4 
жилдлар. Т., 1997 

3. Ислом энциклопедия (А-Ҳ). Ўзбек миллий 
энциклопедияси давлат нашриёти, Т., 2004й.

Мавзу : “ ИСЛОМ ДИНИНИНГ АСОСИЙ МАНБАЛАРИ”

Режа :  1. Қуръон, унинг тузилиши, жамланиши ва аҳамияти .  2. Ҳадислар Ислом динининг Қуръондан кейинги иккинчи манбаидир.  3 . Ислом дини манбаларнинг тарбиявий аҳамити. Ислом динининг асосий манбалари

ИСЛОМ МАНБАЛАРИ Қуръони Карим Ҳадислар

уръон, унинг тузилиши, жамланиши Қ ва а амияти ҳ  Мустақиллик туфайли ўтмиш тарихга, хусусан маънавий меросимиз Ислом динига ва диний китобларга муносабат ўзгариб, уларга инсониятни юксак маънавийликка йўлловчи бебаҳо бойлик сифатида қараш қарор топди.  Қуръон Аллоҳ томонидан ваҳий қилинган 4- илоҳий китобдир. Қуръон сўзининг луғавий маъноси ўқимоқ, қироат қилмоқ демакдир. У мусулмонларнинг асосий муқаддас китоби. Қуръонда ўзидан олдин нозил бўлган саҳифалар, Таврот, Забур, Инжил каби барча илоҳий китобларнинг маъно, ҳикмат ва аҳкомларини ўзида жамланганига ишорат бор.

уръон жумлалалрига бирон-бир ўзгартириш, биронта Қ арфини, атто арфлар белгисини – зеб-забарини ам ҳ ҳ ҳ ҳ ўзгартириш мумкин эмас, атъиян та и ланган. қ қ қ  . Қуръон Ислом динининг асосий ҳужжати. Ислом динига оид барча ҳукмларнинг асосий ва биринчи манбаидир. У мусулмонларнинг диний, ижтимоий ва сиёсий ҳаётида ягона қўлланма, доимий йўлбошчиси бўлиб хизмат қилиб келди. Мусулмон хуқуқшунос (фиқҳшунос)лари бирор нарсанинг шариатдаги ҳукмини билмоқчи бўлсалар, албатта, олдин Қуръонга мурожаат қиладилар.