logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Jek ked qo’zg’aloni

Jek ked qo’zg’aloni

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

27088.807617188 KB
Ko'chirib olish
JEK KED QO’ZG’ALONI JEK KED QO’ZG’ALONI • Lankasterlar siyosatidan jumladan soliqlarning o’sib borishidan ular ma,muriyatining su’istemollaridan yuz yillik urushdagi muvaffaqqiyatsizliklardan va Angliya savdosining izdan chiqishidan bo’lgan norozilik Angliyaningeng taraqqiy etgan dengiz sohili grafliklaridan biri bo’lgan Kent grafligida xalq harakatini ancha keng avj olishida Ifodalanadi • Gersog York vassalaridan biri bo’lgan JekKed boshchiligida 1450-yil kentda qo’zg’olon bo’ladi.Kentning ko’pgina mayda dehqonlari shuningdek shaharliklarning bir qismi qo’zg’olonda ishtirok etadi. • Ammo harakatga asosan ritsar elementlari rahbarlik qiladi.qo’zg’olonchilar 1450-yil 2-iyun Londongakelib unda hukumat oldiga bir qancha talablar qo’yishdi. • Bu talablar asosan qirolning telba maslahatchilarini saroydan chetlashtirish markaziy va mahalliy idora ishini tartibga solish lordlarning joylarida o’zboshimchalik qilishga zulm o’tkazishga chek qo’yish talablaridan iborat edi. • Qo’zg’olonchilar 1450-yildagi ijtimoiy talablari orasida ishchilar to’g’risidagi nizomlarni bekor qilish talabi borligi diqqatga sazovordir. Eduard lll • Bunda Eduard lll bilan Richard ll ning qonunchiligida ko’zda tutilgan bo’lib bu qonunchilik XV asrda ham hali rasmiy ravishda bekor qilinmagan edi. • Bu talab harakatga eng mazlum harakatlar ya’ni batraklar kambag’al dehqonlar va shahardagi toifalar ham qatnashganligini ko’rsatadi. • Qo’yilgan talablar orasida shuningdek Gersog Yorskiyning qirollik kengashini kiritish talabi ham bor edi.lRichard ll • 1381- yilgi qo’zg’olon paytidagi singari hukumat dastavval yon berishga majbur bo’ldi.Lekin harakat qatnashchilari o’zlariga berilgan va’dalaridan so’ng London shahrinintashlab chiqib ketadilar. • Qirol qo’shinlari bo’lsa chekingan qo’zg’olonchilarga hujum qildilarva ularni kaltaklay boshladilar.qaytib qolgan o’z tarafdorlari bilan birgalikda biroz vaqt kurashni davom ettirdilar. • Ammo qirol soldatlari to’qnashuv paytida Ked 12-iyunda yarador qilinib so’ng asir qilib olindi. ANGLIYADA PLANTAGINETLAR SULOLASINING TAXTGA KELISHI • XI asrlarda Angliya tarixidagi eng yirik voqea Normandiya gersogi Vilgelm boshliq fransuz normand feodallari tomonidan angliyani istilo qilishi bo’ldi. Bu istilo uchun Vilgelm istilochi degan laqab oldi.1066-yil 14-oktabr Vilgelm La- Mansh bo’g’ozidan suzib o’tib qariyb 15ming kishilik qo’shin kata ritsarlar qo’shini bilan Angliya territoriyasiga bostirib kirdi.Vilgelm qo’shinida faqat normandlargina emas balki Fransiyaga qarashli boshqa viloyatlarning yer-mulk va krepostnoylar izlovchisi ritsarlar ham bor edi. Vilgelmga qarshi chiqqan ingliz qiroli Garold normandlarning hujumini to’xtata olmadi.Bir qismi ritsarlardan boshqa bir qismi dehqonlarning piyoda lashakrlaridan iborat bo’lgan angl-saks qo’shinlari gastings shahri yaqinidagi jangda butunlay mag’lubiyatga uchradi.Garold o’ldirildi.Vilgelm esa aylanma yo’l bilan Londonga yetib boradi.So’ng Duvr ‘Kanterberi va Sautvor shaharlarini bosib oladi.Uning qo’shinlari yuqoriroqda Temza daryosidan kechib o’tdi.London shimoldan kesilib qoldi va taslim bo’lshga majbur bo’ldi. • Vilgelm Londonga kirdi/u bu yerda ! 065-yil 25-dekabrda VilgelmI (ViliamI) nomi ostida Angliya qiroli deb e’lon qilindi.Toj kiyish mahalida u ,,Qirol Eduardning asl qonunlaruga” rioya qilaman deb qasamyod qildi, shu bilan u Qirol Eduardning qonuniy vorisi ekanligini ta’kidlamoqchi bo’ldi. Yangi qirolni tan olamgan odamarni yerlari musodara qilinib o’zlari Angliyadan quvg’in qilinadilar deb qo’rqitildi. • Biroq Normandlar hukmroniga qarshi Angliyaning shimolida chiqqan 2 qo’zg’olon( 1068-1071) yillarda ayovsizlik bilan bostirilgandan keyi8ngina VilgelmI ning hokimiyati uzil-kesil mustahkamlandi.Bungacha gullab yasgnagan York vodiysi normandlar tomidan vayron qilindi v auzoq vaqtgacha xarobazorga aylandi.Faqat mahalliy ingliz- saks feodallarigina emas balki qo’zg’olonda qatnashgan dehqonla ham jazolandilar chunki ular ajnabiylarning hukmronligi qilishini istamadilar • Mamlakat Normadiya uslubida qurilgan.Ko’p sonli,, kvadrat” qasrlarga tolib ketdi Londonning o’zida Temza daryosi bo’yidagi qadimgi Rim devorlaring xarobalariga yaqin joyda Tauer (lotincha,,minora”)so’zidan olingan muhim qirol qasri qurilib u qasr hozirgacha saqlanib qolgan. • Mamlakatni istilo qilinishi va qo’zg’lonlarning bostirilishi natijasida eski angl-saks feodallarning kata bir qismi o’zining yer- mulklaridan mahrum qilinib ularning o’rniga yangi fransuz-normand kelgindilari eglladi.Ingliz cherkovining yepiskoplari ham batamom almashtirildi. • Avvalgi angl –saks yepiskoplarning o’rnini fransuz yepiskoplari egalladi.Juda ko’p miqdordagi yerlarni- deyarli barcha o’zmonzorlarni va ekin ekiladigan yerlarning qaiyb yettidan bir qismini Vilgelm o’ziga oladi Shunisi qiziqki Vilgelm yangi baronlarga yer taqsimlab berar ekan ,baronlarga qarshi yer mulklarning bir joygs to’planmasligiga harakat qildi.Eng kata baronlarning o’nlab va yuzlab yer mulklari bor ediyu lekin bu yer mulklar odatda ko’p graf;iklarga tarqalib ketgan edi. • Avvalgi angl –saks yepiskoplarning o’rnini fransuz yepiskoplari egalladi.Juda ko’p miqdordagi yerlarni- deyarli barcha o’zmonzorlarni va ekin ekiladigan yerlarning qaiyb yettidan bir qismini Vilgelm o’ziga oladi Shunisi qiziqki Vilgelm yangi baronlarga yer taqsimlab berar ekan ,baronlarga qarshi yer mulklarning bir joygs to’planmasligiga harakat qildi.Eng kata baronlarning o’nlab va yuzlab yer mulklari bor ediyu lekin bu yer mulklar odatda ko’p graf;iklarga tarqalib ketgan edi. JON VIKLEF • Angliyada cherkovni isloh qilish harakati.Jon Vilef va Lordlar. XIV asr o’rtalarida Angliyadagi ijtimoiy diniy qarama –qarshiliklarning kuchayishi,ayniqsa g’oyaviy sohada ko’zga tashlandi.Bu yerda katolik cherkovini isloh qilish uchun kata umumiy harakat avj oldi.Qirol Richard II ning cherkovni qirol hokimiyati ostiga bo’ysundirish harakati cherkovni isloh qilishi harakatining kuchayishi manbakaridan biri bo’ldi. Buning bir qancha sabalari mavjud edi.Bu sabalardan eng muhimi papalikning Avinionda bolishi va uning 100 yillik urushda Fransiya tomonida urushda edi. • Shuning uchun ham cherkovni isloh qilish harakatining boshida professor John Viklef (1320-1384) turadi.Viklef yirik dinshunos olim edi. U Angliya tarixida birinchi bo’lib shu vaqtgacha hech kim tomonidan papa va uning diniy tizimidan norozi bo’lganlar oldinga qurmagan talablar bilan chiqdi.cherkov papasi yashay olmaydi papa qirol hokimiyatini ustun turishi kerak degan ta’limni rad etadi. • Viklef talablari quyidagilardan iborat edi: • 1.Angliya papalikka soliq to’lamasligi kerak • 2.Cherkov yerlari sekulirizatsiya qilinishi zarur va yer dunyoviy kishilarga bo’lib berilishi kerak. • 3.Davlat,ya’ni qirol hokimiyati cherkov hokimiyatiga qaram bo’lmasligi kerak balki teskarisi ya,ni fuqarolik ishlarida cherkov dunyoviy hokimiyatga bo’ysunishi zarur. • Shuningdek Viklef induligensiya qonunlaridan voz kechdi.Ayni vaqtda u mavjud ijtimoiy tuzumni o’zgartirish kerak degan talabniemas aksincha e’tiqod etuvchilarni dunyoviy hokimiyatga so’zi itoat etishga chaqiradi. Viklef xizmatlaridan yana biri u lotin tilida emas ingliz tilida ibodat qilishni yoqlaydi va o’zi Tavrotni ingliz tiliga tarjima qiladi. • Viklef qarashlari birinchi ritsarlar va shahrliklarni kayfiyat va manfaatlarini ifoda etadi.Viklefni avval boshdanoq quvvatlagan saroyga yaqin doiralar uning keying chiqishalridan qo’rqib qoldilar va undan yuz o’girdilar. • 1381-yilda Viklef ta’limni cherkov tomonidan eretik ta’lim sifatida aybladi SITSILLIYA QIROLLIGI • 1213-asrda Janubiy Italiya va Sitsiliyada normannlar tomonidan bosib olingan hududlarda barpo etilgan davlat. 1qiroli Rojer II. 1268-yilda Sitsiliya qirolligi koroli Karl I Anjuyskiy boʻlgan. 1282- yilda boʻlib oʻtgan xalq qoʻzgʻoloni ("Sitsiliya kechki ibodati") dan keyin boʻlinib ketgan. 1302-yilda aragon sulolasi taxtga o’tirgangandan keyin Sitsiliya Aragonning len (mulkdorning vassaliga bergan mulki) mulkiga aylangan. Sitsiliya qiroli Hukmronlik 1130 yil 27 sentyabr - 1154 yil 26-fevral Taqdirlash 1130 yil 25-dekabr Voris Uilyam I Tug'ilgan 1095 yil 22-dekabr Mileto (Kalabriya ) O'ldi 1154 yil 26-fevral (58 yoshda) Palermo, Sitsiliya qirolligi Dafn Palermo sobori, Sitsiliya Turmush o'rtog'i Kastiliyalik Elvira Burgundiya Sibillasi Rethelning Beatrisi Rojer II (1095 yil 22-dekabr)[1] - 1154 yil 26-fevral) Shoh edi Sitsiliya va Afrika,[2] o'g'li Sitsiliyalik Rojer I va akasining vorisi Simon. U o'z hukmronligini shunday boshladi Sitsiliya grafligi 1105 yilda bo'ldi Apuliya va Kalabriya gersogi 1127 yilda, keyin Sitsiliya qiroli 1130 yilda va Afrika qiroli 1148 yilda.[3] 58 yoshida vafot etganida, Rojer hamma narsani birlashtira oldi Norman Italiyada kuchli bilan bir qirollikka zabt etish markazlashgan hukumat. KAPITILIYA XI-XV ASRLARDA AMERIKA XALQLARI • Am е rikaning tub aholisi va ularning mashg’ulotlari. Am е rikaning tub aholisi hindular d е b ataladi. Bu aholi hozir ham mavjud. Ularning ajdodlari bir n е cha o’n ming yillar avval Osiyodan B е ring bo’g’ozi orqali Am е rikaga k е lib qolgan. Hindular o’rta asrlarda ham urug’chilik tuzumida yashar edilar. Ko’pdan-ko’p hindu xalqlari orasida mayya, atis е k va ink xalqlari xo’jalik hamda madaniy jihatdan boshqalardan ustun edilar. Aholining ko’pchilik qismi ovchilik va baliqchilik bilan shug’ullanishgan. Biroq Shimoliy Am е rikaning janubida, Markaziy va Janubiy Am е rika qirlari hamda tog’larida d е hqonchilik ham rivojlangan. D е hqonlar toshboltalarda o’rmon k е sib, daraxtlarni yoqib, y е r ochishgan. Yerni yog’och so’qalar bilan ag’darib yumshatishgan. Ilgari paytlarda Yevropaliklarga ma'lum bo’lmagan makkajo’xori, kartoshka, kungaboqar, pomidor, kakao, tamaki kabi ekinlarni y е tishtirishgan. • Mayya yozuvida harf yoki bo’g’inni ifodalovchi (fon е tik), butun bir so’zni bildiruvchi (id е ografik), shuningd е k, o’qilmasada, so’z ma'nosini tushuntiruvchi (ochqich) b е lgilar qo’llangan. Hammasi bo’lib 300 ga yaqin b е lgi aniqlangan. I е roglifik matnlar tili talaffuz, so’zlar tarkibi, grammatik jihatlardan XVI—XVII-asrlardagi mayya so’zlashuv tilidan farq qilgan. Mayya kitoblari maxsus usul va vositalar bilan tayyorlangan, har ikki tomoniga ohak surtilgan qog’oz tasmalariga cho’tka bilan yozilgan. Mayya yozuvini o’qib o’rganish harakati XIX-asr o’rtalarida boshlangan bo’lsada, qog’ozga va toshga yozilgan matnlar hozirgacha to’liq tarjima qilinmagan. Kohinlar qilqalam bilan i е rogliflarni qog’ozga tushirishardi. Shuningd е k, ular qasrlarning d е vorlari va ustunlariga surat harflarni o’yib, duo, oyat, afsona va tarixiy voq е alarni ham yozib qoldirishardi. • Mayyalar. Markaziy Am е rikaning Yukatan yarim orolida, qalin chakalakzorlar orasida mayyalar yashardi. Yerlar jamoalarga t е gishli edi. Jamoalar o’zlariga qarashli oilalarga o’rmondan tozalangan yerlarni foydalanish uchun b е rardi. Milodning birinchi ming yilligida mayyalarda shahar-davlatlar vujudga k е ldi. Har bir shaharga ,,Ulug’ inson" hukmdorlik qilardi. Hokimiyat nasldan-naslga m е ros bo’lib o’tgan. Zodagonlar shahar markazidagi tosh qasrlarda, ,,past odamlar" - d е hqonlar va hunarmandlar esa shahar atrofidagi tomi qamishdan yasalgan kulbalarda yashar edilar. • Shuningd е k, mayya shaharlari xarobalarida toshlarga yozilgan, biroq ataylab shikast y е tkazilgan bir qancha toshbitiklar ham aniqlangan. Mayya yozuvi XVI- asrgacha, ispan ch е rkovi ta’qiqlaguncha amalda bo’lgan. Mayya yozuvida harf yoki bo’g’inni ifodalovchi (fon е tik), butun bir so’zni bildiruvchi (id е ografik), shuningd е k, o’qilmasada, so’z ma'nosini tushuntiruvchi (ochqich) b е lgilar qo’llangan. Hammasi bo’lib 300 ga yaqin b е lgi aniqlangan • Atts е klar. XIII asrda M е ksikaga shimoldan atts е klar ko’chib k е lganlar. Ko’l o’rtasidagi orollarda (1325 yil) T е nochtitlan shahrini bunyod qilganlar. Orollarni dambalar bilan birlashtirishgan. Shaharni k е sib o’tgan to’g’ri ko’chalar va kanallar yoqasida ibodatxonalar hamda qasrlar qurishgan. Vaqt o’tishi bilan atts е klar qo’shni qabilalarni o’zlariga bo’ysundirganlar, ularni og’ir xiroj to’lashga majbur etganlar. Atts е klar barcha zarur narsalarni o’zlariga qaram qishloqlardan olardilar. Urush vaqtlarida 150 mingga yaqin jangchidan iborat qo’shin tuzilardi. Atts е klar hunarmandchilikda katta yutuqlarga erishganlar. o’ymakor-zargarlar oltin, kumushdan b е zaklar yasashgan. Javohir toshlarni mohirona tarashlaganlar. Kamalakd е k tovlanuvchi tovus patlaridan gazlama va kashtalar to’qishgan. • Poytaxtda oddiy atts е klar va zodagonlar uchun alohida-alohida maktablar bor edi. Oddiy maktablarda d е hqonchilik, hunarmandchilik va harbiy ishlar o’rgatilardi. Zodagonlarning bolalariga tarix, din, yozuv, o’qish, hisob, astronomiya fanlari, nazm, notiqlik san'ati o’rgatilardi. Shoirlar qasidalar, dostonlar, tabiat haqida sh е' rlar yozishardi. Har yili poytaxtda shoir-qo’shiqchilarning aytishuvlari o’tkazilib, g’oliblar mukofotlanardi. • 1427-yilda atst е klar T е skoko va Tlakopan shahar-davlatlari bilan ittifoq tuzib butun vodiy aholisini, k е yinchalik esa Markaziy M е ksikani o’zlariga bo’ysundirganlar. 1519 — 21 yillarda atst е klar ispanlar tomonidan zabt etilgan. Atst е klar M е xiko vodiysiga k е lgan paytlarida ularda urug’-qabilachilik tuzumi hukmron edi. Atst е klarga 2 yo’lboshchi va 20 urug oqsoqolidan iborat k е ngash rahbarlik qilgan. XV - asrga k е lib atst е klarning ilk davlati vujudga k е lgan. Savdo rivojlangan, hunarmandchilik ajralib chiqa boshlagan. Ispanlar k е lguniga qadar atst е klar t е mirni bilmaganlar, l е kin oltin, kumush, mis va j е zni quya bilganlar. Asosiy qishloq xo’jaligi ekinlari jo’xori, paxta, kakao, tamaki bo’lgan. Itdan boshqa uy hayvonlari bo’lmagan. Atst е klarning piktografik xati, yuksak san'ati, quyosh taqvimi bo’lgan.

JEK KED QO’ZG’ALONI

JEK KED QO’ZG’ALONI • Lankasterlar siyosatidan jumladan soliqlarning o’sib borishidan ular ma,muriyatining su’istemollaridan yuz yillik urushdagi muvaffaqqiyatsizliklardan va Angliya savdosining izdan chiqishidan bo’lgan norozilik Angliyaningeng taraqqiy etgan dengiz sohili grafliklaridan biri bo’lgan Kent grafligida xalq harakatini ancha keng avj olishida Ifodalanadi

• Gersog York vassalaridan biri bo’lgan JekKed boshchiligida 1450-yil kentda qo’zg’olon bo’ladi.Kentning ko’pgina mayda dehqonlari shuningdek shaharliklarning bir qismi qo’zg’olonda ishtirok etadi. • Ammo harakatga asosan ritsar elementlari rahbarlik qiladi.qo’zg’olonchilar 1450-yil 2-iyun Londongakelib unda hukumat oldiga bir qancha talablar qo’yishdi.

• Bu talablar asosan qirolning telba maslahatchilarini saroydan chetlashtirish markaziy va mahalliy idora ishini tartibga solish lordlarning joylarida o’zboshimchalik qilishga zulm o’tkazishga chek qo’yish talablaridan iborat edi. • Qo’zg’olonchilar 1450-yildagi ijtimoiy talablari orasida ishchilar to’g’risidagi nizomlarni bekor qilish talabi borligi diqqatga sazovordir. Eduard lll

• Bunda Eduard lll bilan Richard ll ning qonunchiligida ko’zda tutilgan bo’lib bu qonunchilik XV asrda ham hali rasmiy ravishda bekor qilinmagan edi. • Bu talab harakatga eng mazlum harakatlar ya’ni batraklar kambag’al dehqonlar va shahardagi toifalar ham qatnashganligini ko’rsatadi. • Qo’yilgan talablar orasida shuningdek Gersog Yorskiyning qirollik kengashini kiritish talabi ham bor edi.lRichard ll

O'xshashlar

Jakked qo’zg’aloni
Jek London romanlari tahlili
Jek London hayoti va ijodi
Jek London va uning ijodi haqida
Eksperiment va uning turlari