logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Klassik geosiyosat Anglosakson, atlantika geosiyosati

Klassik geosiyosat Anglosakson, atlantika geosiyosati

Yuklangan vaqt:

16.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1915.2578125 KB
Ko'chirib olish
MAVZU: KLASSIK GEOSIYOSAT: ANGLOSAKSON, ATLANTIKA GEOSIYOSATI. REJA: • 1 .Alfred Mexenning geosiyosiy g‘oyalari, uning asarlari. “Dengiz kuchlari” g‘oyasi. • 2.R. Chellin g‘oyalari. • 3.X. Makkinderning geosiyosiy g‘oyalari(formulasi). Xartland va Rimland. • 4.Dunyo geosiyosati tarixining uch bosqichi. “X. Makkinder” • 5.N.Spekmanning g‘oyalari(formulasi, davlatning geosiyosiy qudratini aniqlash mezonlari ) ALFRED MEXEN TA’LIMOTIDA DENGIZ KUCHLARINING QUDRATI MASALALARI. A.Mexen (1840 - 1914) AQSH harbiy - dengiz floti admirali, harbiy - dengiz nazariyotchisi, tarixchi. A.Mexen Amerika oddiy zobitdan admiral darajasigacha ko‗tarilgan. 1885 - yildan boshlab Nyu - Portdagi (Roud - Aylend, AQSH) «Naval War College»da harbiy flot tarixidan dars bera boshlagan. 1890 - yil u o‗zining «Tarixda dengiz kuchlari (1660 - 1783)» nomli birinchi kitobini nashrdan chiqardi. A.Mexenning mazkur asari keyinchalik harbiy strategiya borasida bitilgan klassik manba sifatida jamoatchilik o‗rtasida tan olindi. A.Mexen umrining oxirigacha yuqoridagi Harbiy - dengiz kollejida o‗qituvchi bo‗lib ishlagan. A.Mexen 1914 - yil 74 yoshida vafot etgan. Mashhur asarlari: «Tarixda dengiz kuchlari (1660 - 1783)» (1890), «Dengiz kuchlarining Fransuz revolyutsiyasi va imperiyasiga ta‘siri (1793 - 1812)» (1892), «Dengiz kuchlari markazida Amerika manfaatlari: bugun va kelajak» (1897), «Osiyo muammolari va uning xalqaro siyosatga ta‘sir etishi» (1900), «Dengiz kuchlari va uning urushga munosabati» (1905) va hokazo… AQSHN I N G QUDRATLI DAVLATGA AY LA N I SHI MA K I N DER KON SEPSI YA SI N I QAY TA KO‘RI B CHI QI SHGA VA « ATLA N TI ZM» GEOSI YOSAT G‘OYA SI N I N G SHA KLLA N I SHI GA SA BA B BO‘LDI . BUN DA A .MEX EN (1840-1914) G‘OYA LA RI HA L QI LUVCHI A HA MI YATGA EGA DI R. U « TA RI X DA DEN GI Z KUCHLA RI » VA BOSHQA QATOR A SA RLA RI DA « DEN GI Z K UCHLA RI » TUSHUN CHA SI A SOSI DA GEOSI YOSAT KON SEPSI YA SI N I I SHLA B CHI QDI . BUN DA ERKI N DEN GI Z SAVDOSI BI LA N SHUG‘ULLA N I SH A . MEX EN G‘OYA SI N I N G A SOSI N I TA SH KI L QI LA DI . A . MEX EN AQSH « DEN GI Z TAQDI RI » GA EGA , BUN I N G N ATI - J A SI DA U AVVA L A MERI K A QI T’A SI DA , K EY I N CHA LI K ESA BUTUN DUN YODA HUK MDORLI K QI LA DI , DEB HI SOBLAGA N . • Ser X elford J on Mak inder  (1861 yil 15 fevral - 1947 yil 6 mart) ingliz tili bo'lgan  geograf , ikkalasining asoschilaridan biri sifatida qaraladigan akademik va siyosatchi  geosiyosat  va  geostratiya . U Reading Universitetining kengaytirilgan kollejining birinchi direktori edi (bu bo'ldi  O'qish universiteti  ) 1892 yildan 1903 yilgacha va direktor  London iqtisodiyot maktabi  1903 yildan 1908 yilgacha. Akademik karerasini yarim kunlik davom ettirish bilan birga u  Parlament a'zosi  uchun  Glazgo Camlachie  1910 yildan 1922 yilgacha. 1923 yildan u edi  Professor  London Iqtisodiyot maktabi geografiyasi. • 1887 yilda u "Geografiya sohasi va usullari to'g'risida" nomli manifestni nashr etdi  Yangi geografiya . [3]  Bir necha oydan keyin u tayinlandi  O'quvchi  da geografiya  Oksford universiteti , u erda u mavzuni o'qitishni joriy qildi. Makinderning o'zi aytganidek, "geografga platforma berildi". Bu, shubhasiz, o'sha paytda ingliz geografi uchun eng obro'li ilmiy lavozim edi. • 1892 yilda u Reading Universitetining kengaytirilgan kollejining birinchi direktori bo'lib, u 1903 yilda muvaffaqiyatga erishguniga qadar bu rolni saqlab qoldi.  Uilyam Makbrid Childs . Kollej bo'ldi  O'qish universiteti  1926 yilda, bu muassasani erta boshqarganligi uchun unchalik katta qarz bo'lmagan qarama-qarshilik. [4] [5] • 1893 yilda u asoschilaridan biri edi  Geografik assotsiatsiya , bu maktablarda geografiyani o'qitishga yordam beradi. Keyinchalik u 1913 yildan 1946 yilgacha GA raisi bo'ldi va 1916–17 yillarda uning prezidenti bo'lib ishladi. • 1895 yilda u asoschilaridan biri edi  London iqtisodiyot maktabi . Oksfordda Makinder 1899 yilda Geografiya maktabini yaratishda harakatlantiruvchi kuch edi. [6]  Xuddi shu yili u birinchi evropaliklarning toqqa chiqqan ekspeditsiyasini boshqargan  Keniya tog'i . [7]  Aynan shu ekspeditsiya paytida uning sakkizta afrikalik yuk tashuvchisi o'ldirilgan; Makkinder va Edvard Sondersning o'ldirish bilan tahdid qilgani qayd etilgan. [8] • 1902 yilda u nashr etdi  Britaniya va Britaniya dengizlari birinchi keng qamrovli ma'lumotlarni o'z ichiga olgan  geomorfologiya  ning  Britaniya orollari  va bu mintaqaviy geografiyada klassik bo'lib qoldi. [9] • U a'zosi edi  Koeffitsientlar ovqatlanish klubi , tomonidan 1902 yilda tashkil etilgan  Fabian  tashviqotchilar  Sidni  va  Beatrice Uebb  ijtimoiy islohotchilar va milliy samaradorlik tarafdorlarini birlashtirgan • Geosiyosat fani, asosan, uch xil ilmiy yondashuv ta’sirida rivojlangan. Sivilizatsion yondashuv tarafdorlari insoniyat tarixini davlatlar yoki yirik imperiyalar emas, balki turli madaniy-diniy jamoalar – sivilizatsiyalar rivojlantiradi degan fikrni bildiradilar. N. Y. Danilevskiy, K. N. Leontyev, P. N. Savitskiy, L. N. Gumilyov, A.Toynbi, S. Xantington kabilar ushbu oqim g‘oyalari rivojlanishiga katta hissa qo‘shganlar. Garvard universiteti professori S. Xantingtonning 1993-yil chop etilgan "Sivilizatsiyalar to‘qnashuvi” deb nomlangan kitobida XXI asrning asosiy munozarali to‘qnashuvlar negizi bo‘lib iqtisod yoki mafkura emas, balki sivilizatsiyalar chegaralari kesishgan hududlar hisoblanishini ta’kidlab o‘tadi. • Harbiy-strategik yondashuv tarafdorlari N. Makiavelli, K. fon Klauzes, X. I. Moltke, A. Mexen, D. A. Milyutin kabilar dengizbo‘yi davlatlarining tarixi geografik o‘rni, qirg‘oq chegara chiziqlarining uzunligi va ko‘rinishi, istiqomat qiluvchi aholi soni hamda ularga xos bo‘lgan xususiyat kabi omillar ta’sirida shakllanadi degan fikrni bildirganlar. Mazkur oqim vakillarining g‘oyalari umumiy holda dengizbo‘yi davlatlarining kontinental (quruqlik ichkarisidagi) davlatlarga nisbatan jahon siyosiy sahnasida yetakchilikka erishish uchun amalga oshirilishi lozim bo‘lgan, harakatlar yo‘nalishini ko‘rsatib berishdan iborat bo‘lgan, deb hisoblash mumkin. • Geografik determinizm geosiyosatda mavjud bo‘lgan eng qadimiy yondashuv hisoblanadi. Ushbu g‘oya tarafdorlari tabiiy muhit (iqlim, tuproq, daryo, dengiz va b.) jahon tarixi hamda insonlar hayot tarziga ta’sir ko‘rsatadi deb hisoblaydilar. Bu fikrlar qadimiy dunyo olimlaridan Gerodot, Gippokrat, Polibiy, Aristotel kabilar tomonidan shakllantirilgan, keyinchalik uning rivojlanishida J. Baden, Sh. Monteskye, A. fon Gumboldt kabilarning xizmatlari katta bo‘lgan. Ular tomonidan ko‘rsatib berilgan tabiiy muhit unsurlari orasida aynan iqlim insonlar atvorining shakllanishi va davlatlarda mavjud siyosat xususiyatlarni yuzaga kelishida sababchi bo‘lgan asosiy omil sifatida qaralgan. 1945-yil Germaniyaning Potsdam shahrida Ikkinchi jahon urushi tugashi munosabati bilan Potsdam shartnomasining imzolanishi bilan to‘rtinchi geosiyosiy davr boshlandi. Dunyoda biopolyar (ikki qutbli) holatning yuzaga kelishi: Sobiq Ittifoq va uning tarafdorlari kontinental, AQSH va uning tarafdorlari esa dengizdagi qudratli davlatlarga aylanishi; ikki qudratli blok o‘rtasidagi sovuq yadroviy urush xavfining yuzaga kelishi mazkur davrdagi asosiy siyosiy jarayon hisoblanadi. 1991-yil 8-dekabr kuni Belarusdagi Belovej Pushchasi qo‘riqxonasida SSSR davlati rasman tugatilishi munosabati bilan Belovej shartnomasining imzolanishi hozirgi davrda eng so‘nggi geosiyosiy bosqichning boshlanishiga turtki bo‘ldi. Uning o‘rnida 12 ta mustaqil davlatning yuzaga kelishi va ularning MDH tarkibida birlashuvi; jahonda sotsialistik tuzumning yemirilishi; Yevropaning bir qator davlatlarida (GFR, Yugoslaviya, Chexoslavakiya) yuz bergan siyosiy o‘zgarishlar; NATO harbiy bloki mavqeyining kuchayishi kabilar davrga xos asosiy siyosiy o‘zgarishlar hisoblanadi. Aytib o‘tilganidek, bu davr hali o‘z nihoyasiga yetgan emas. Bundan kelib chiqadiki, Belovej davriga xos bo‘lgan yana bir qator siyosiy o‘zgarishlar yuz berishi mumkin. E’tiboringiz uchun rahmat!

MAVZU: KLASSIK GEOSIYOSAT: ANGLOSAKSON, ATLANTIKA GEOSIYOSATI.

REJA: • 1 .Alfred Mexenning geosiyosiy g‘oyalari, uning asarlari. “Dengiz kuchlari” g‘oyasi. • 2.R. Chellin g‘oyalari. • 3.X. Makkinderning geosiyosiy g‘oyalari(formulasi). Xartland va Rimland. • 4.Dunyo geosiyosati tarixining uch bosqichi. “X. Makkinder” • 5.N.Spekmanning g‘oyalari(formulasi, davlatning geosiyosiy qudratini aniqlash mezonlari )

ALFRED MEXEN TA’LIMOTIDA DENGIZ KUCHLARINING QUDRATI MASALALARI. A.Mexen (1840 - 1914) AQSH harbiy - dengiz floti admirali, harbiy - dengiz nazariyotchisi, tarixchi. A.Mexen Amerika oddiy zobitdan admiral darajasigacha ko‗tarilgan. 1885 - yildan boshlab Nyu - Portdagi (Roud - Aylend, AQSH) «Naval War College»da harbiy flot tarixidan dars bera boshlagan. 1890 - yil u o‗zining «Tarixda dengiz kuchlari (1660 - 1783)» nomli birinchi kitobini nashrdan chiqardi. A.Mexenning mazkur asari keyinchalik harbiy strategiya borasida bitilgan klassik manba sifatida jamoatchilik o‗rtasida tan olindi. A.Mexen umrining oxirigacha yuqoridagi Harbiy - dengiz kollejida o‗qituvchi bo‗lib ishlagan. A.Mexen 1914 - yil 74 yoshida vafot etgan. Mashhur asarlari: «Tarixda dengiz kuchlari (1660 - 1783)» (1890), «Dengiz kuchlarining Fransuz revolyutsiyasi va imperiyasiga ta‘siri (1793 - 1812)» (1892), «Dengiz kuchlari markazida Amerika manfaatlari: bugun va kelajak» (1897), «Osiyo muammolari va uning xalqaro siyosatga ta‘sir etishi» (1900), «Dengiz kuchlari va uning urushga munosabati» (1905) va hokazo…

O'xshashlar

Klassik nemis geosiyosati
Atlantika okeani
Atlantika okeani
Zamonaviy Geosiyosat.
Buyuk Britaniya geosiyosati