logo

KOMBINATORIKA MASALALARINING EHTIMOLLAR NAZARIYASI MASALALARINI YECHISHGA TADBIG’I

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1150.6328125 KB
KOMBINATORIKA  MASALALARINING 
EHTIMOLLAR NAZARIYASI MASALALARINI 
YECHISHGA TADBIG’I     Karrali murakkab mos tushishlar
Faraz  qilaylik,  bir  xil    ta  to‘plam 
berilgan  bo‘lib,  har  bir  to‘plam  bir  xil   
ta  to‘plamostilaridan  va  har  bir 
to‘plamosti bir xil   gacha raqamlangan 
soqqalardan  tashkil  topgan  bo‘lsin, 
ya’ni Shunday  qilib,  har  bir  to‘plamda      ta 
soqqa mavjud bo‘lib, har bir  
soqqa  ta nusxada bo‘ladi.
Aytaylik,  ta  dan  gacha raqamlangan 
qutilar  berilgan,    to‘plamlarning  har 
biridan  tasodifan  N  ta,  jami    ta  soqqa  olib 
qutilarga  tadan  tavakkaliga  joylaymiz. 
Agar  -qutiga  joylangan  barcha  soqqalar   
raqamli  bo‘lsa,  shu  joyda    karrali 
murakkab  mos  tushish  hodisasi  ro‘y 
bergan deyiladi.   karrali  murakkab  mos  tushish 
hodisalari soni bo‘lsin.  Ma’lumki,
  .
Quyidagi belgilashni kiritaylik. Teorema.  Hamma  lar uchun quyidagi 
formula o‘rinli:
bu yerda  Karrali tanlanma mos tushishlar
Quyidagi    masala    qaralayotgan   
bo‘lsin.  Har    biri    o‘zida        tadan   
elementni    saqlagan          ta    bir    xil   
to‘plamlar    berilgan    bo‘lsin.  Avval   
birinchi    to‘plamdan        ta    elementni   
olib,  elementlarning    olinish    tartibini   
qayd  etamiz.  Keyin    qolgan        ta    to‘plamning    har   
biridan    tadan  element  olib,  ularning  
olinish    tartibini    birinchi    to‘plamdan   
olingan    tanlanma      elementlarning   
tartibi    bilan    solishtiramiz.  Agar    biror   
element  barcha  tanlanmalarda  mavjud  
va    bir    xil    vaziyatni    egallagan    bo‘lsa, 
shu    element    bilan        karrali    tanlanma   
mos    tushish    hodisasi    ro‘y    berdi   
deymiz. 1-teorema:    o‘rinda   karrali  tanlanma 
 mos  tushish  hodisasining  ro‘y  berish 
 ehtimoli  ushbu  formula  bilan  
aniqlanadi:
bu yerda    2-teorema:    da  kamida     ta  
o‘rinda    karrali  mos  tushish  
hodisasining  ro‘y  berish  ehtimoli  
quydagiga  teng: Ehtimollar yig`indisi ehtimoli 
formulasining ba’zi umumlashmalari
Quyidagi  hodisalar sistemasini qaraymiz. Faraz qilaylik, biror tajribada ushbu 
hodisalardan ko‘pi bilan N tasi ro‘y 
berishi mumkin bo‘lsin, agar   ro‘y 
bergan    tipdagi hodisalar soni 
bo‘lsa, ushbu shartlar bajarilsin: Teorema.   Tajribada        ta  ()   
tipdagi,      ta      tipdagi  va  h.k.  ()   
tipdagi  hodisalarning  ro‘y  berish 
ehtimoli  quyidagi  formula  bilan 
aniqlanadi: bu yerda    Karrali mos tushishlar sonining birgalikdagi  
taqsimoti 
Har  biri  birdan        gacha  raqamlangan      ta 
soqqadan  iborat        guruh  soqqalar  berilgan 
bo‘lsin.  Avval  birinchi  guruh,  keyin  ikkinchi 
guruh  va  h.k.    guruh  soqqalarni 
raqamlangan      ta  qutiga  bittadan  joylaymiz. 
Agar  biror  qutida  quti  raqami  bilan  shu 
qutiga  tushgan          ta  soqqa  raqami  bir  xil 
bo‘lsa, shu o‘rinda 
     karrali mos tushish hodisasi    ro‘y berdi 
deb ataymiz. Teorema:      o‘rinda bir karrali,    
o‘rinda ikki karrali va h.k.   
o‘rinda    karrali mos tushish 
hodisalarining ro‘y berish 
ehtimoli quyidagi formula bilan 
aniqlanadi:  bu yerda   , E’tiboringiz 
uchun 
tashakkur

KOMBINATORIKA MASALALARINING EHTIMOLLAR NAZARIYASI MASALALARINI YECHISHGA TADBIG’I

Karrali murakkab mos tushishlar Faraz qilaylik, bir xil ta to‘plam berilgan bo‘lib, har bir to‘plam bir xil ta to‘plamostilaridan va har bir to‘plamosti bir xil gacha raqamlangan soqqalardan tashkil topgan bo‘lsin, ya’ni

Shunday qilib, har bir to‘plamda ta soqqa mavjud bo‘lib, har bir soqqa ta nusxada bo‘ladi. Aytaylik, ta dan gacha raqamlangan qutilar berilgan, to‘plamlarning har biridan tasodifan N ta, jami ta soqqa olib qutilarga tadan tavakkaliga joylaymiz. Agar -qutiga joylangan barcha soqqalar raqamli bo‘lsa, shu joyda karrali murakkab mos tushish hodisasi ro‘y bergan deyiladi.

karrali murakkab mos tushish hodisalari soni bo‘lsin. Ma’lumki, . Quyidagi belgilashni kiritaylik.

Teorema. Hamma lar uchun quyidagi formula o‘rinli: bu yerda