logo

Laplas tenglamasi uchun Koshi masalasi va Karleman funksiyasi

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1515.0419921875 KB
Laplas tenglamasi uchun Koshi 
masalasi va Karleman funksiyasi     Reja:  1.	 Elliptik tipdagi tenglamalar	 va uning 	
xossalari	 	
2.	 Nokorrekt masalalar . Karleman 	
funksiyasi	 	
3.	 Chegaralanmagan sohada	 Laplas 	
tenglamasi	 uchun	 Koshi masalasi	 	
 
      KIRISH 	 	
Masalaning  qo’yilishi. 	Bu  magistirlik  dissertatsiyasida  tekislikning 	
chegaralanmagan sohasida Laplas tenglamasi uchun Karleman funksiyasi yordamida 
Koshi masalasi yechiladi hamda yechimning turg’unlik bahosi olinadi.	 	
G	 sohada quyidagi Laplas tenglamasini 	qaraymiz. 	 	
                                             	
2 2
2 2
1 2	
0	U U
y y	
 	 	
 	
                                              	         	(0	.1)	 	
 Qaralayotgan  soha  chegarasi 	G	 	ning 	S	 	qismida  berilgan  qiymatlariga  ko‘ra 	
garmonik bo‘lgan 	( ) ( )	U y K G			 funksiyani topish talab qilinadi, ya’ni	 	
           	  	( )	( ) ( ), ( )	S	S	
U y	U y f y g y	
n	
	 	
	
,                                             (0.2)	 	
bu 	y	erda 	( ) '( )f y C S		va	( ) ( )	g y C S		, 	berilgan  funksiyalar. 	/	n	 	-	G	 ga  o‘tkazilgan 	
tashqi normal bo‘yic	ha differensial operator.	 	
 (0.1) 	- (0.2) 	–	 masala	, Laplas tenglamasi uchun Koshi masalasi deyiladi. 	 	
      Ma	vzuning	 	dolzarbligi	. 	Statsionar  bo’lgan,  ya’ni 	
vaqtga  bog’liq  bo’lmagan  fizik  jarayonlarni,  jumladan 
issiqlikning  tarqalishi,  to’lqinning  harakati,  maydon 
potensialining  tortilish  kuchi  kabi  jarayon	larni	 	tekshirish	, 	
asosan  elliptik  tipdagi  tenglamalarga  keltiriladi.  Ya’ni 
yuqoridagi  qaralgan  barcha  tenglamalarda  qatnashayotgan 
noma’lum funksiya vaqt 	t - ga bog’liq bo’lmaydi.	 	
 Masalani yechish uchun yechimlar sinfini kompakt 
to’plamgacha qisqartir	ish lozim. Natijada shartli korrekt 	
masala hosil bo’ladi. 
      Tadqiqotning ob’ekti va predmeti. 
Chegaralanmagan sohada berilgan Laplas 
tenglamasi tadqiqotning ob	y	’ekti hisoblanib 	
undagi Koshi masalasi yechimning oshkor 
ko’rinishda ifodalanishi tadqiqotning predmeti 
hisoblanadi	      Tadqiqotning	 	maqsad  va  vazifalari. 	S	h	artli  korrekt 	
masalalarni 	y	echishda  regulyarizatsiyalashgan 	y	ec	himni 	
topishga  to’g’ri  keladi. 	Bunda	 	cheg	araning  bir  qismida 	
vektor	 	funksiyaning  qiymati  beriladi.  Bu  qiymatdan 	
foydalanib	 	chegaralanmagan	 	sohaning  ichida  Laplas 	
tenglamasi  uchun  Koshi  masalasini  yechish 
dissertatsiyaning  asosiy  maqsadi  hisoblanadi. 
Regulyarizatsiyalashgan  yechimni  tuzish  esa,  Ka	rleman 	
funksiyasini tuzishga olib keladi. 	 	
      Ilmiy yangiligi: 	Elliptik 	tenglamalar va sistemalar	 uchun 	
chegaralangan va chegaralanmagan sohalarda qo’yilgan 
Koshi masalas	i korrekt 	bo’lmagan masalalar qatoriga 	
kiradi. Ya’ni masala yechimining turg’unlik sharti	 buziladi	 	
Kos	hi masalasida, Koshi shartlari 	sohaning bir qismida 	
berilganligi sababli, chegaraning qolgan qismida 
fundamental yechimlar sistemasidan foydalanilib maxsus 
funksiya tuzishga to’g’ri keladi. Bunday funksiya qo	’yilgan 	
masala uchun 	 Karleman funks	iyasi hisoblanib, soha	 	
chegarasining Koshi shartlari 	berilmagan 	 qisimdagi 	
integralning qiymatini cheksiz kichikka aylantirishini 
ta’minlaydi. Qaralayotgan sohalarda Karleman funksiyasini 
tuzish va bu orqali yechim va unin	g 	hosilasini 	
regulyariza	tsiya	sini t	uzish, ishning yangiligi hisoblanadi.	 	
      Tadqiqotning  asosiy  masalalari	.  Maxsus 	
chegaralanmagan  sohada	 	Laplas  tenglamasi  uchun 	
Koshi  masalasi  tadqiqotning  asosiy  masalasi 
hisoblanadi.  Bunda  noma’lum  funksiyani  ma’lum  bir 
shartlarni  bajarganda  uni  aniqlash  mas	alasi  ya’ni 	
Koshi  masal	a	sining  yechimini  aniql	ash  va  bu 	
yechimning  yagonaligi	 	va  turg’unligini  ko’rsatishdan 	
iborat.	 	
      I 	–	 BOB. Elliptik tipdagi tenglamalar va uning xossalari	 	
1.1	-§. Laplas tenglamasi	 va uning fundamental yechimlari	 	
Ma	’lumki  statsio	nar  bo	’lmagan  issiqlik 	maydonining  temperaturasi 	u	a	ut			2	 	
differens	ial  tenglamani  qanoatlantiradi.	 	Agar  jarayon  statsionar  bo	’lsa,  u 	h	olda 	
)	,	(	у	х	u	 temperaturaning vaqtga nisbatan o	’zgarmas tarqalishi kuzatiladi, ya	’ni      	 	
   	            	                    	 	0	2
2	
2
2	
	

		

	
y
u	
x
u	 	 	
Laplas  tenglamasini  qanoatlantiradi.  Umuman  olganda 	n o	’lchovli  fazoda 	Laplas 	
tenglamasining ko	’rinishi 	)	,....,	,	(	)	(	2	1	nx	x	x	u	x	u		 funksiyaga nisbatan 	 	

	
					
n
i	ix	
u	
1	2
2	
,0	         	           	        	           	  (1.1.1)	 	
ko	’rinishga ega. Issiqlik manbai 	ma	’lum bo	’lgan xolda esa, 	 	
                                                    	
k
F	f	f	u					,	                                 	  	 (1.1.2)	 	
tenglamani  hosil  qilamiz. 	Bu 	yerda 	F	 - issiqlik 	manbai  zichligi, 	k - esa  issiqlik 	
tarqalish 	koeffitsienti.  (1.1.2) 	–	 	ko	’rinishda	gi  tenglama  Puasson  tenglamasi 	deb 	
yuritiladi.	 	
      1.1.1 - Lemma . [10] .    
                           2	
0	
2	
0	
2	
0	)	(	)	(	)	(	
1	1	
)	,	,	(	
z	z	y	y	x	x	r	
z	y	x	u	
					
	  
f unksiya  uch o ’ lchovli  fazodagi 	
)	,	,	(	0	0	0	0	z	y	x	M   nuqtalardan tashqari barcha nuqtalarda 
g armonik funksiyadan iboratdir.  y a ’ ni   
                                        	
0	
)	/1(	)	/1(	)	/1(	
)	/1(	2	
2	
2	
2	
2	
2	
	
	
	
	
	
	
	
	
	
		
z	
r	
y	
r	
x	
r	
r    
Shu  sababli 	
r	z	y	x	u	/	1	)	,	,	(	   funksiyaga   uch  o ’lchovli  fazoda   Laplas  tenglamasining 
fundamental yechimi deyiladi.  
                            	1.2	-§. 	Garmonik funksiyalarning xossalari	 	
Xossa	-1.2.1	.[10].	 Agar 	)	(M	u	u		 va 	)	(M	v	v		 funksiyalar 	S T		 yopiq sohada 	 	
o	’zining birinchi	 tartibli hosilasi bilan birga uzluksiz, hamda T sohaning ichida 	 	
garmonik funksiyadan iborat bo	’lsa, u holda quyidagi tengliklar o	’rinlidirlar.	 	
			

	
	

	
S	S	
d	
n
v	
d	
n
u	
0	;0			 	
Xossa 	–	 1.	2	.2	.[10].	 Agar 			M	u	u		 funksiya 	T	S		 yopiq  sohada  o	’zining  birinchi 	
tartibli  hosilasi  bilan  uzluksiz  hamda	 T	 sohada  garmonik  funksiyadan  iborat  bo	’lsa 	
va 	0 0 0 0	( , , )	M x y z		 	T	sohadagi  ixtiyoriy  nuqtadan  iborat  bo	’lsa, 	u  holda  garmonik 	
funksiya 	u ning 	0	M	 nuqtadagi qiymati quyidagi formula yordamida aniqlanadi: 	 	
2	0	4	
)	(	
)	(	
R	
d	p	u	
M	u	RS	
	
		
	 	
Bunga  garmonik  funksiya  uchun  o	’rta  qiymat  haqidagi  Gauss  formulasi  deb 	
yuritiladi.	 	
      II	 BOB. 	KORREKT 	VA NOKORREKT MASALALAR TARIXI	. 	
§	 2.	1. Korrekt va nokorrekt m	asalalar tarixi. 	Adamar misoli.	 	
Elliptik  tipdagi	 	tenglamalar  nazariyasida  chegaraviy  masalalarni  o‘rganish 	
mu	him  rol  o‘ynaydi.  Dirixle  masalasi,  Neyman  masalasi  va  aralash  chegaraviy 	
masalalarni 	yechishda  o‘rganayotgan  masala  qaralayotgan  sohaning  butun 	
chegarasiga	 chegaraviy  shartlar  beriladi.	 Bu  chegaraviy  masalalar  korrekt  masala 	
hisoblanadi.	 	
  	2.1.1	-ta’rif	. 	M	atematik  fizika  masalasi  korekt  qo‘yilgan  masala  deb  aytiladi, 	
agar quyidagi shartlar bajarilsa: 1)	 masala 	yechimi mavjud,                 	 	
 2)	 masala 	yechimi  yagona,  3)  masala 	yechimi  turg‘un,  ya’ni	 berilganlaring  kichik 	
o‘zgarishiga, 	yechimning kichik o‘	zgarishi mos kelsa.	 	
  	2.1.2	-ta’rif. 	Agar  2.1.1	 - ta’rifning  hech  bo‘lmasa  bitta  sharti  bajarilmasa,  u 	
holda qo‘yilgan masala nokorrekt masala deb aytiladi	. 	
      Laplas tenglamasi uchun Adamar misolini keltiramiz:	 	
2	.1.	1	- 	misol.	 	2 2
1 2	{ 1}	Q x x	  	 	doirada  Laplas  tenglamasi  uchun	 	Koshi 	
masalasini qaraymiz, ya’ni:	 	
    	
2 2 1 1	
2	
2 2
1 2 0 ,0 1	
1 2 0 ,1	
( , ) exp( ) exp( )	
( , ) 0	
x x x x	
x n	
x x n
u u
u x x u n inx
u x x u	
	
	
	
  	
 	
 	
Bu  erda 	n	 	- 	natural  son  (	2	0	x		, 	2 2 1 1x x x xu u		tenglamaning  xarakteristikasi  emas	). 	
Tekshirib  ko‘rish  mumkinki,	 bu  masalaning 	yechimi  (analitik  funks	iyalar  sinfida 	
yagona bo‘lib), 	quyidagi ko‘rinishg	a ega:	 	
1 2 2 1	( , ) ( ) exp( ) exp( )	n	u x x u x n chnx inx	  	. 	
Haqiqatan  ham, 	2	0	x		 to‘g‘ri  chiziqda  yotmaydigan 	Q	 doiradan  olingan  ixtiyoriy 	
1 2	( , )	x x x		 nuqta  uchun 	n	 	 da  boshlang‘ich  shartlar 	,0 1 ,0 1	( ) 0 ( ( ) )	n	
n nu x u x e		 	 	
hattoki  ixtiyoriy 	1	k		 	uchun 	n	 	 	da 	,0 1
1
( )	
0	
k	
n	
k	
u x	
x	
	
	
	
,  bo‘lishiga  qaramasdan, 	
n	 	 da 	yechimning 	( )nu x	 	 ekanligi kelib chiqadi.	 	
      ya’ni:	 	 	
2 2	
1	
2 2 2 2 2	
2 2 2	
1 2 2 1	
( 1)	
2 2 2	
( , ) ( ) exp( ) exp( )	
2	
(1 ) (1 ) (1 ).	
2 2 2 2	
nx nx	
inx	n	
n	
nx nx nx nx n n n x	n	
nx nx nx	n	
e e	
u x x u x n chnx inx e e	
e e e e e e	
e e e e	
	
		
  		
  		
 		
    	 
 	
 		
      	 
 	
 	
2	2	(1 )	nx	e		 - ifoda chegaralanganligi uchun quyidagi baho o‘rinli 	 	
2	( 1)	
( )	
2	
n n x	
n	
e	
u x O	
	 	
	  
 	
. 	
S	h	unday qilib, 	n	 	 da 	( )n	u x	 	. Bu 	yerda turg‘unlik sharti buziladi.	 	
 	Nokorrekt  m	asalalar  yo‘nalishi  bo‘yi	cha  birinchi  natija  1926  yilda 	maxsus 	
ko‘rinishdagi sohada T. Karleman	 [1]	 tomonidan olingan.	 	
      2.1.3 - ta’rif.   [5].   Ikki  kompleks   o‘zgaruvchi  va  bitta  skalyar  argumentga  bog‘liq 
bo‘lgan ( , , )	G z	    funksiya 
   sohada 	E   to‘plamning   Karleman  funksiyasi  deb 
aytiladi, agar  
           1.   1
( , , ) ( , , )G z G z
z	
   	
 
 , 	
z    da  
Bu erda 	
( , , )	G z	    -   funksiya quyidagi xossalarga ega:  
a)     sohada 
   bo‘yicha analitik funksiya;  
b ) 	
 - da chegaralangan va bo‘lakli uzluksiz;   
v ) barcha 	
	    lar uchun  z   bo‘yicha 
   da uzluksiz;  
  2. 	
1	
( , , )	
2	E	
G z d	   	
		
	 , 	z    da.    
Agar Karlem an funksiyasi mavjud bo‘lsa, u holda  quyidagi formula o‘rinli:   
                     	
0	
1	
( ) lim ( , , ) ( ) ,	
2	E	
f z G z f d z	
i		
   	
		
  	                                      (2.1.4)  
      2.1.4 -   ta’rif .   [6].  y x	   qiymatlarga  aniqlangan  va 	0		   parametrga  bog‘liq 
bo‘lgan 	
( , )x y		   funksiya 
   sohaning 	\S	 , 	x	    qismi  uchun  Karleman 
funksiyasi deb aytiladi, agar bu funksiya quyidagi shartlarni qanoatlantirsa:  
1. 	
( , )x y		   funksiya quyidagi ko‘rinishda ifodalan adi:   
                                            	
( , ) ( ) ( , )x y F r G x y	 	                                                       
bu  erda 	
1 1	
( ) ln	
2	
F r	
r		
 , 	( , )	G x y	   -  	y   o‘zgaruvchi  bo‘yicha 	2	R   da  garmonik  funksiya,  
(hatto 	
y x	 da ham).  
2.    	
x	    da 	( , )x y		   funksiya   
               	
\	
( , )	
( , ) ( )	y	
S	
x y	
x y dS	
n	
	
	 	
	
  	
  	 	
	 	
    
tengsizlikni  qanoatlantiradi.  Bu  erda 	
n
   -   soha   chegarasi 	
   ga  o‘tkazilgan  tashqi 
birlik normal, 	
( )	    -   musbat   funksiya bo‘lib, 		    da 	( ) 0	 	 .   
      §2.	2.	 Karleman funksiyasining	 konstruksiyasi.	 	
Aytaylik	 	0			 bo‘lsin. 	( , )x y			 funksiyani 	0			 bo	‘lganda quyidagi tenglik 	 	
orqali aniqlaymiz.	 	
2	2
2	2 2	2	0	
exp( )	2 exp( ) ( , ) Im	w udu	x x y	
w x	u	
	
	 	
	
	 	
  	 			 	
	, 	2 2	
2	w i u y		  	        	(2.2.1)	 	
 	Teorema 2.2.1	.[8].	 (2.2.1) tenglik orqali aniqlangan 	( , )x y			 funksiya 	0			  	
bo‘lganda quyidagi ko‘rin	ishda tasvirlanadi:                                         	 	
                                            	( , ) ( ) ( , )x y F r G x y	 	  	                                    	(2.2.2)        	 	
bu erda 	1 1	( ) ln	
2	
F r	
r		
	, 	( , )	G x y		 - funksiya	 y	 bo‘yicha 	2	R	da garmonik funksiya.	 	
 	 Teorema 2.2.1 dan 	( , )x y			 funksiya ixtiyoriy 	0			 uchun 	y	 bo‘yicha 	 	
Laplas tenglamasining fundamental 	y	echimi ekanligi kelib chiqadi. Sh	uning uchun 	 	
2 1	
1 2	( ) ( , ) ( ) ( )	U y U y y C G C G	  	 funksiya va ixtiyoriy 	x G		 uchun quyidagi Grin 	 	
integral formulasi o‘rinli bo‘ladi:	 	
 	
     	( , )	( ) ( , ) ( )	y	
G	
x y	U	U x x y U y dS	
n n	
		
	
	 	  	 	 	 		                                          	(2.2	.3)	 	
      III 	BOB. 	LAPLAS TENGLAMASI UCHUN CHEGARALANMAGAN 	
SOHADA KOSHI MASALASI YECHIMINING REGULYARI	ZASIYASI	 VA 	
TURG’UNLIK BAHOSI	 	
§	3.	1. Laplas teng	lamasi uchun chegaralanmagan sohada Koshi masalasi 	 	
yechimining regulyariza	tsiyasi	 	
Teorema  3.1.1. 	Aytaylik 	( ) ( )	U y K G			 funksiya  soha  chegarasi	 	G	 - ning 	S	 	
qismida  (3.2.2)  boshlang‘ich  shartlarn	i  qanoatlantirib,  soha  chegarasi	 	G	 - ning 	T	 	
qismida (3.1.8) tengsizlikni qanoatlantirsin. 	U holda barcha 	x G		 va 	0			 uchun	 	
     	
22	
2 2	( ) ( ) ( , )	x	U x U x x Me		
	 		 	,      	                                               	(3.1.10)	 	
baho o‘rinli bo‘ladi. Bu erda 	M	 - berilgan musbat son va	  	
2 2	
2 2	2	
2 2 2 2 2 2 2	
3 ( 3 ) (6 3)	3 3 3	
( , )	
8 8 (3 ) 4 (3 ) (3 ) 4	
h x h h x	h h h	
x	
x h x x h x x h x x	
  	  	
 	
    	
 	
    	
  	
. 	
      Natija 3.1.1.	 Har bir 	x G		 uchun 	 	
                                   	lim ( ) ( )	U x U x		 	
	,           	 	
tengliklar o‘rinli bo‘ladi.                                         	                      	 	
 G	 orqali 	        	 	
                      			1 2 2 1	( , ) , , max ( ), 0 ,	
T	
G x x G h x h F x h		 	      	 	
to‘plamni belgilaymiz. Ko‘rish mumkinki, 	G G			 to‘plam kompakt to‘plamdir.	 	
Natija 3.1.2.	 Agar 	х G			 bo‘lsa, u holda 			( )	U x		 funksiyalar oilasi 		 	 da 	
tekis yaqinlashadi, ya’ni	 	
                                   	( )	U x		 	 	( )	U x	.   	 	
      §	3.	2. Laplas tenglamasi uchun chegaralanm	agan sohada Koshi masalasi 	
yechimi 	hosilasining 	regulyariza	tsiyasi	 	
 	
Teorema  3.2.1. 	Aytaylik 	( ) ( )	U y K G			 funksiya  soha  chegrasining 	S	 qismida 	
(3.1.2)  boshlang‘ich  shartlarni  qanoatlantirib,  soha  chegarasining 	T	 qismida  (3.1.8) 	
tengsizlikni qanoatlantirsin. 	U holda barcha 	x G		 va 	0			  	
22	
2	
( )	( )	
( , ) , 1, 2	x	
i	
i i	
U x	U x	
x Me i	
х х	
		 				
  	
 	
,              	                                      	(3.2.1)	 	
      baho o‘rinli bo‘ladi. Bu erda 	M	 - berilgan musbat son va	  	
2 2 2	
2 2 3	
2	2 2 2 2	
2	
2	
2 3 2	
2	2 2 2 2 2 2	
2	2 2	
2	
2	2 2 4	
2	
2	2 2	
1	
3 9 9 9 9	
2 4(3 )	2 (3 ) 4 (3 ) 4 (3 )	
3 9	12 21 6 3
2(3 )	2 (3 ) 2 (3 ) (3 )	
3 9	9 27
(3 )	2 (3 )	
( , )	
h h h h h	
h x	h x x h x h x	
hx h	h h h h
h x	x h x x h x x h x	
hx h	h h
h x	x h x	
х	
x	
    	
  	
 	   	
  	
 		
 	
	
 
   	
	  	
		
    	
	  	
	
  	
		
	
 	
	
22	
2	
2	
2	2 2	
9 9	
3 ,	
2	2	
x	h h	
h e	
x	x	
	 	
	
	
		
  	
	
 	
2 2	
2	
3	
2	2 2 2 2 2	
2 2	
4	
2	2 2 2 2 2	
2	
2 3 2	
2	
2	
2 2 2	
2	
3	3 6 9 27	
2(3 )	(3 ) (3 ) 4 (3 ) 4 (3 )	
15 24 6	6 6	
4(3 )	(3 ) (3 ) (3 )	
3	3 3 9	
2 (3 ) 2 (3 ) (3 )
( , )	
hx	h h h h	
h x	h x h x h x x h x	
h hx hx	h h	
h x	x h x x h x h x	
hx	h h h	
x h	
х	
x h x h x	
	   	
    	
  	 	
  	
	  	
 	
  	
   	
	   	
	
    	
	  	
  	
	


	
	
	
	
	
	
22	
2	
2 2	
2	2 2 2	
2	2	
2 2 2	
2	2 2 2	
3	
(3 )	
3 3	9 9 9 9	
3 .	
4	2 2 (3 ) (3 )	
x	
h	
x h x	
h h x	h h h h	
h e	
x	h x x h x	
	
	
	
   	    	
	
  	
	
 	
	
			
    		 		
      N	atija	 3.2.1	. Har bir 	x G		 uchun 	 	
                                      	
( )	( )	
lim , 1, 2	
i i	
U x	U x	
i	
х х
	
 	
		
 	
 	
        	 	
tengliklar o‘rinli bo‘ladi.                                                               	 	
N	atija	 3.2.2	. Agar 	х G			 bo‘lsa, u holda	 	
( )
i	
U x	
х
	 		
 	
	 	
funksiyalar oilasi 		 	 da 	
tekis yaqinlashadi, 	ya’ni	 	
( )
i	
U x	
х
		
	
 	 	
( )	
, 1, 2	
i	
U x	
i	
х	
	
	
	
. 	
 	      XULOSA	 	
Magistrlik  dissertatsiyada  Laplas	 tenglamasi	 uchun	 chegaralanmagan  sohada	 	
Koshi	 masalasi	 y	echimining	 regulyarizatsiyasi qaralgan.	 	
Birinchi  bob  4	 - ta  paragrafdan  iborat  bo‘lib,  bu 	bobda  asosan  elliptik  tipdagi 	
tenglamalar  haqida  ma’lumotlar,  garmonik  funksiyalar  va  ularning  xossalari,  Grin 
formulalari,  hamda  elliptik  tipli  tenglamalar  uchun  qo‘yilgan  korrekt  masalalar 
keltririlgan.  	 	
Ikkinchi  bob  magistrlik  dissertatsiyaning  boshlang‘ich  qismi  hisoblanib,  bu 	
bobda korrekt va nokorrekt masalalar tarixi keltirilgan.	 	
Bu  bobning  birinchi  paragrafida  Laplas  tenglamasi  va  elliptik  tipdagi 	
tenglamalar  uchun  qo‘yilgan  Koshi  masalasining  nokorr	ek	tligini  ko‘rsatish  uchun 	
Adamar	 misoli keltirilgan.	 	
      Ikkinchi  bobning  ikkinchi  paragrafida  esa  Karleman	 	lemmasi,  hamda 	
Karleman	 funksiyasini  tuzish  konstruksiyasi  keltirilgan  bo‘lib,  bu  paragrafda  Sh. 	
Yarmuxamedov tomonidan tuzilgan Karleman funksiyasi o‘	rganilgan va bu funksiya 	
Laplas tenglamasini qanoatlantirishi ko‘rsatilgan. 	 	
Uchinchi	 	bob	 	magistrlik	 	dissertatsiyaning	 	asosiy	 	qismi	 	hisoblanib	, 	
chegaralanmagan sohada 	Laplas	 tenglamasi	 uchun Koshi masalasi 	deb	 nomlanadi	 va	 	
ikki	 paragrafdan	 iborat	. 	 	
Birinch	i 	paragrafda	 	chegaralanmagan  sohada	 	Laplas	 	tenglamasi	 	uchun 	
qo‘yilgan	 Koshi masalasi 	yechimining	 regulyarizatsiyasi	 keltirilgan	. 	
Ikkinchi	 	paragrafda	 	esa	 	chegaralanmagan  sohada 	Laplas	 	tenglamasi	 	uchun 	
qo‘yilgan	 Koshi masalasi	 yechimi hosilasining regulyariz	atsiyasi qurilgan. Bu amaliy 	
va tadbiqiy masalalarga katta ahamiyat kasb etadi.	 	
      C	hiqargan 	maqola va tesslarim	 	
1.	 	Турсунов  Ф.Р	.,  Махмудов  Ш.  Т.	 З	адача 	К	оши  для  уравнения 	Л	апласа	. 	
Тези	сы международной научно	-практической конференции «Актуальные 	
задачи математического моделирования и информационных технологий» 
Том № 1, Нукус, май 2	-3, 2023.,ст. 302	-305. 	 	
2.	 	Шодиев  Д.С.,  Хайруллаев  М. 	С.,  Махмудов  Ш,  Т	.  Задачи  К	оши  для  	
бигармонического  уравнения.  задачи  коши  для  линейных  эллиптических 
систем  первого  порядка  с  постоянными  коэффициентами.	 	Материалы 	
международную  научную  конференцию  "Актуальные  проблемы 
математики  и  образования",	 посвящен	ную  80	-летию  д.ф.	-м.н., 	
профессора,  член	-корреспондента  НАН  КР,   почетного  академика  НАН 	
КР Келдибая Алымкулова	.  12 май 2023 йил, 	Ош. Киргизстан	. 	
      1.	 	Турсунов Ф.Р.	1,  Уразбаева  Н.К.	2,  Махмудов Ш.Т.	3 	П	родолжение решение 	
уравнения 	Л	апласа	.  Материалы	 	IX	 	Международ	ной  научно	-	
практической  конференции 	«	Системы  управления,  сложные  системы: 	
моделирование,  устойчивость,  стабилизация,  интеллектуальные 
технологии	» (	CSMSSIT	-2023), 24	-25 апреля 2023 г. Россия , Г. Елец.	 	
2.	 	Шодиев  Д.С.,  Хайруллаев  М.  ,  Махмудов    Ш.  О	 	задаче  Коши	 	для 	
бигармониского  уравнения.	 	Илмий  ахборотнома,  №  1	 	(137/1)	2023,ст. 	
52	-57. 	 	
3.	 	Шодиев  Д.Ш.	1,  Хайруллаев  М.  С.	2,  Махмудов    Ш.Т.	3 	П	родолжение 	
решение  бигармоническ	ых  уравнений.	 Материалы	 	IX	 	Международной 	
научно	-практической  конференции 	«	Системы  управления,  сл	ожные 	
системы:  моделирование,  устойчивость,  стабилизация, 
интеллектуальные  технологии	»  (	CSMSSIT	-2023),  24	-25  апреля  2023  г. 	
Россия , Г. Елец.	 	
FOYDALANILGAN	 INTERNET	 SAYTLARI	 RO	’YHATI	 	
1.	 	www	.Ziyonet	.uz	 	
2.	 	http	://	WWW	. Math	-net	.ru	 	
3.	 	http//	lib,mexmat.ru	 	
4.	 	www.allmath.ru/highermath/	 	
      E’tiboringiz 
uchun 
tashakkur

Laplas tenglamasi uchun Koshi masalasi va Karleman funksiyasi

Reja: 1. Elliptik tipdagi tenglamalar va uning xossalari 2. Nokorrekt masalalar . Karleman funksiyasi 3. Chegaralanmagan sohada Laplas tenglamasi uchun Koshi masalasi

KIRISH Masalaning qo’yilishi. Bu magistirlik dissertatsiyasida tekislikning chegaralanmagan sohasida Laplas tenglamasi uchun Karleman funksiyasi yordamida Koshi masalasi yechiladi hamda yechimning turg’unlik bahosi olinadi. G sohada quyidagi Laplas tenglamasini qaraymiz. 2 2 2 2 1 2 0 U U y y       (0 .1) Qaralayotgan soha chegarasi G ning S qismida berilgan qiymatlariga ko‘ra garmonik bo‘lgan ( ) ( ) U y K G   funksiyani topish talab qilinadi, ya’ni ( ) ( ) ( ), ( ) S S U y U y f y g y n     , (0.2) bu y erda ( ) '( )f y C S  va ( ) ( ) g y C S  , berilgan funksiyalar. / n   - G ga o‘tkazilgan tashqi normal bo‘yic ha differensial operator. (0.1) - (0.2) – masala , Laplas tenglamasi uchun Koshi masalasi deyiladi.

Ma vzuning dolzarbligi . Statsionar bo’lgan, ya’ni vaqtga bog’liq bo’lmagan fizik jarayonlarni, jumladan issiqlikning tarqalishi, to’lqinning harakati, maydon potensialining tortilish kuchi kabi jarayon larni tekshirish , asosan elliptik tipdagi tenglamalarga keltiriladi. Ya’ni yuqoridagi qaralgan barcha tenglamalarda qatnashayotgan noma’lum funksiya vaqt t - ga bog’liq bo’lmaydi. Masalani yechish uchun yechimlar sinfini kompakt to’plamgacha qisqartir ish lozim. Natijada shartli korrekt masala hosil bo’ladi.

Tadqiqotning ob’ekti va predmeti. Chegaralanmagan sohada berilgan Laplas tenglamasi tadqiqotning ob y ’ekti hisoblanib undagi Koshi masalasi yechimning oshkor ko’rinishda ifodalanishi tadqiqotning predmeti hisoblanadi