logo

MA’LUMOTLAR BAZASI FANIDAN TAYYORLAGAN MUSTAQIL ISHI PREDMET SOHA GUL DO’KONI

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

799.748046875 KB
MA’LUMOTLAR BAZASI FANIDAN TAYYORLAGAN MUSTAQIL ISHI 
PREDMET SOHA: GUL DO’KONI
 

PREDMET SOHA: GUL DO’KONI                 BAJARILADIGAN ISHLAR:

Tanlangan predmet sohani tahlil qilish

Predmet sohani infologik loyihalsh

Predmet sohani mantiqiy( datalogik)  
loyihalsh

MB ni  fizik loyihalsh

MB ilovasini loyihalsh va ishlab chiqish

Mb ilovasini ishlatish                 1. Predmet  sohani tizimli tahlil qilish
Tanlagan  predmet  soham  Gul    do’koni.  Hozirgi  kunda  yurtimizda  katta  kata  gul 
do’konlarini  ochish  va  aftamatlashtirish  ommalashgan.  Do’kon  ish  boshqaruvchilari, 
xaridorlar  va  buyurtmalar  o’rtasidagi  munosabatlar  samaradorligini  va  dastafka 
xizmatini  oshirish  uchun    zamonaviy  ma’lumotlar  bazasiga  asoslangan 
avtomatlashtirilgan tizim zarur hisoblanadi. Ma'lumotlar bazasi va ma'lumotlar bazasi 
bilan  ishlashning  avtomatlashtirilgan  tizimdan  foydalanish    xaridorlarga  xizmat 
ko'rsatish  va    xodimlarining  gullar    haqidagi  ma'lumotlarni  tizimlashtirish, 
shuningdek, boshqa ko'pgina vazifalarni bajarish vaqtini sezilarli darajada qisqartirish 
imkonini  beradi.    Mahsulotlar  ro’yxatida  qanday  mahsulotlar  borligi  ,  ularning 
narxlari va qabul qilingan buyurtmalar, yetkazilgan buyurtmalar haqidagi axborotlarni 
tezkor  aniqlash  uchun    bu  haqidagi  ma’lumotlar  boshqaruvchilarda  qulay  va  ixcham 
tarzda bo’lishini talab etiladi.
GUL do’kon bilan ishlashda quyidagi  cheklovlar  bo’lishi mumkin:
-
Xaridorlar turli viloyatlardan bo’lishi mumkin
-
Buyurtmalar 1 ta va undan ko’p bo’lishi mumkin
-
Har bir xaridorda uyali telefon bo’lishi yoki bo’lmasligi mumkin                 > Bunday cheklovlar ko'p ham bo'lishi mumkin; ma'lumotlar bazasi ishlab 
chiqilayotgan GUL do’konga bog‘liq ravishda ular turli tuman yoki umuman 
bo'lmasligi mumkin. Ma’lumotlar bazasi bilan quyidagi foydalanuvchilar 
ishlaydi: tavar, xaridor, sotuvchi.
> Tavar   mahsulotlar ro’yxatini shakllantirish, yangi mahsulotlar qo’shish 
yoki chiqarib tashlash, tovar narxini belgilash kabi imkoniyatlarga ega 
bo’lishi kerak.
> Xaridorlar   xaridorlarni ro’yxatdan o’tkazish, ularning manzilini  va 
telefon raqamini qayd etishi kabi vazifalarni bajarishi kerak
> Sotuvchi  buyurtma berilgan  tovarlar ro’yxatini shakllantirish,  
yetkazilgan tovarlarni belgilash,  buyurtmalar  hajmini  kiritish  va boshqa 
shu kabi vazifalarni bajarishi kerak bo’ladi.
Avtomatlashtirilgan tizimning vazifalari quyidagilardan iborat:
-xaridorlar ro’yxatini shakllantirish                 -
Yetkazilgan buyurtmalarni qayd etish
-
Buyurtmalarni qayd etish
-
Mahsulot narxini belgilash
-
Xaridorlar manzili va telefon raqamini qayd etish
-
Buyurtma hajmini kiritish
-
Qo’shimcha mahsulot kiritish yoki chiqarib tashlash
Ushbu tizimning asosiy obyektlarini va ularning 
xossalarini aniqlaymiz
Tavar:
-ID_tavar
-
Narxi
-
Mahsulot_nomi
-
Ishlab_chiqarilgan_sana
-
Mahsulotlar_soni                 Xarido r:

Xaridor ID

FISH

Manzili

Telefon raqami
Sotuvchi ;

XODIM_ID

F_I_SH 

Yoshi

Tel_raqami 

Manzili                 Infologik loyihalash
•
Kontseptual  (infologik)  loyihalash  -  bu  predmet  sohasining  semantik  modelini,  ya'ni  axborot 
modelini abstraktsiyaning eng yuqori darajada qurishdir. 
•
Bunday  model  biron  bir  muayyan  MBBT   va  ma'lumotlar  modeli ni  nazarda  tutilmasdan 
yaratiladi. 
•
Ma'lumotlar  bazasining  kontseptual  modelining  muayyan  ko‘rinishi  va  mazmuni  buning  uchun 
tanlangan formal apparat tomonidan aniqlaanadi. 
•
Odatda  ER diagrammalariga  o'xshash grafik shakllar qo'llaniladi.

ER modeli quyidagi asosiy tushunchalarga asoslangan:

Mohiyatlar

Atributlar (Xususiyatlar)

Aloqa                 1.  «Mahsulot» mohiyati
mahsulot_ID  - noyob identifikator, kalit atributi
mahsulot nomi  - mahsulot nomi
narxi  – so’m
ishlab chiqarilgan sana  - mahsulotning ishlab chiqarilgan sanasini aniqlash
2.  «Xaridorlar» mohiyati:
xaridor_ID  -noyob identifikator, kalit atributi
F_I_SH  –xaridor ismi, familiyasi, otasining ismi
manzili - xaridorning turar joyi
telefon_raqami  – xaridorning joriy telefon raqami (bog’lanish uchun)
3. .  «Sotuvchi» aloqasi quyidagi atributlarga ega:
Xodim id - kalit                 Mahsulot_ID-  xarid qilingan mahsulot kodi
Xaridor _ID –  ushbu mahsulot xaridori
Buyurtmalar soni-  buyurtma qilingan tovar miqdori
Buyurtma berilgan sana-  buyurtma qabul qilingan sana
Yetkazib berish sanasi - yetkazib berish kutilgan sana
Yetkazildi-  buyurtmaning yetkazilganligi
Mohiyatlar o'rtasidagi aloqalarni ko'rib chiqamiz. Mahsulot va xaridorlar 
mohiyatlar o'rtasidagi «Sotuvchi» aloqasi M:N 
xaridorlarSotuvchi
tavar                 
                                

                                  «Mahsulot» munosabatlari jadvali
Atribut Ma’lumotlar 
tipi  
(MS Access) Majburiy 
atribut Asosiy kalit Tashqi kalit
m Числовой Ha +
mahsulot_nomi Текстовый Ha
narxi Числовой Yo’q
ishlab_chiqarilag_
sana Дата/время Yo’q                 Tovar 
-ID_tavar
-
Narxi
-
Mahsulot _ nomi
-
Ishlab _ chiqarilgan _ sana
-
Mahsulotlar_soni Xarido r:
-
Xaridor ID
-
FISH
-
Manzili
-
Telefon raqamSotuvchi ;
-
XODIM_ID
-
F_I_SH 
-
Yoshi
-
Tel_raqami 
-
Manzili                    Endigi qiladigan vazifamiz Ms Access dasturini ishga tushiramiz va 
bo’limini tanlaymiz. Bizga yangi oyna hosil bo’ldi. 
Режим           конструктор   ga o’tamiz
Va quyidagi ko’rinishda jadval hosil bo’ladi . 
Ma’lumotlarni jadvalga kiritib olamiz                 Atributlarni kiritish  jarayonida   T ип данных   dan ma’lumotlar tipini belgilab 
ketamiz                    Biz shu tariqa mahsulot, xaridor , buyurtma berish kabi jadvallarni hosil qildik.  Endi
 
                  orqali bu jadvallar orasidagi bog’lanishni yaratib olamiz.
                   
  Bog’lanishimiz quyidagicha :
         Endi jadvallarni to’ldirib chiqamiz.                 
Endi forma yaratishni ko’rib o’tamiz. Buning uchun  quyidagi  amallar ketma-ket 
bajariladi
1
2
3                 
Bizga quyidagi konstruktiv oyna hosil bo’ladi . 
Ushbu  belgidan  foydalanib 
yana  ham  qulay  bo’lishi  uchun 
tugmalar joylashtirish mumkin bu  bo’limda  orqa  fonni, 
jadvallar  rangini,  yozuvlar 
shriftini  o’zgartirish  kabi 
amallar bajarilariQuyidagilardan  foydalanib  rasm 
joylashtirishimiz,  emblema 
yaratishimiz mumkin                 
Hisobot yaratish:

Hisobot yaratish uchun quyidagi ketma-ketlikni tanlaymiz:
  
Bizga quyida hisobotkonstruktiv 
oynasi ochiladi. Fon rangini 
o’zgartirish, yozuvlarshriftini 
o’zgartirish, tugmalar
  joylashtirish xuddi formada
  hosil qilingandek bo’ladi
                  
So’rov yaratish:

Buning uchun biz SQL tilidan foydalanishimiz mumkin. So’rov yaratish bizga 
ma’lumotlarni saralash va ixchamlash uchun kerak bo’ladi.  Masalan  ,  Navoiy 
viloyatida yashovchi xaridorlar tomonidan  qabul qilingan buyurtmalar jo’natilishi 
kerak bo’lsa, barcha xaridorlar ichidan Navoiyliklarni izlab chiqish qiyinchilik 
tug’diradi, buning uchun xaridorlar jadvalidan faqat navoiyliklarni ajratib beruvchi 
so’rov yaratamiz :

Buning uchun  Создание  menyusidan  
Конструктор запросов   bo’limini tanlaymiz

SQL rejimiga o’tamiz
                  XULOSA
  Biz    ma’lumotlar  bazasini  loyihalash  bosqichlarini  Online  HOP-SHOP  do’konini  predmet 
soha  sifatida  qarab  o’rganib  chiqdik  .    Bunda  ko’rishimiz  mumkinki,  bajarilgan  amallar  va 
ketma-ketliklar  natijasida  ma’lumotlar  ixchamlashdi,    soddalshdi  va  tartibga  keltirildi. 
Ma’lumotlar  bilan  ishlash  jarayonida  yuzaga  kelishi  mumkin  bo’lgan  qiyinchiliklar, 
chalkashliklar   oldi olindi.  Umuman olganda biz tanlagan predmet soha juda dolzarb bo’lib ,  
ma’lumotlarni  boshqarish,  buyurtmalarni  tartiblash,    mahsulotlar    qo’shish  ,chiqarish,  narxini 
aniqlash,  xaridorlar  bilan  bog’lanish  ,  buyurtmalarni  qabul  qilish  kabi  bir  qator  jarajonlar     
bajarilishidagi  xatoliklar  ,  kamchiliklarni  qisqartirish  uchun  uni  loyihalashga  ehtiyoj  mavjud. 
Yuqorida  biz  mahsulot,  xaridor,  buyurtma  berish  jadvallarini  hosil  qildik.  Predmet  sohani 
tahlil  qilish  orqali  uning  dolzarbligi  o’rganildi,  hujjatlarni  tezkorlik  bilan  shakllantirish  va 
chop  etish  uchun  hisobot  yaratdik,  foydalanuvchilarga  qulay  tarzda  ma’lumotlarni  ko’rish  va 
tahrirlash uchun forma hosil qildik, bir yoki bir nechta bog’langan jadvallardan ma’lumotlarni 
tanlash uchun so’rovlardan foydalandik.   Xulosa qilib aytadigan bo’lsak, MB loyihalsh orqali 
ma’lumotlarni ixchamligi, aniqligi, tartibliligi  taminlamdi.                  Foydalanilgan adabiyotlar
1.  Конол л и Т., Бре гк  К.  База данны х , проек ти ровани е, реали -   заци я и  
сопровож дени я, теори я и  прак ти к а, Уни верси тет Пей сли ,Шотланди я, и зд .  –  М.: 
СПБ.  –  К и ев, 2003.
2.  Д иго С.М.  База данны х . Проек ти ровани е и  создани я.  –  М.:Изд .ЕАСИ, 2008.
3.  Лори Ул рих  Ф ил л е р и др.  ACCESS 2010. –  М.: Ди алек ти к а, 2010.
4.  Майк л  Грок с и др.  Microsoft  Offi ce ACCESS 2007. Би бли я пользователя.  M.: 
Ди алек ти к а, 2008.
5.  Григорье в Ю.А ., Ре ву нк ов Г.И .  Банк и  данны х .  –  М.: Изд .МГ ТУ и м . Бау м ана, 2002.
6.  Ме тю Мак -Д онал ьд.  ACCESS 2007. Недостающ ее ру к овод-ство.  –  СПБ.: БХ В – 
Петербу рг. 2007.
7.  Роб Р.  Си стем а баз данны х : проек ти ровани е, реали заци я и   у правлени я  – 
и здательство « БХ В  –  Санк т-Петербу рг» , 2003.
8.  Д не пров А .  Microsoft  ACCESS 2007.  –  СПБ.: Пи тер, 2008.

MA’LUMOTLAR BAZASI FANIDAN TAYYORLAGAN MUSTAQIL ISHI PREDMET SOHA: GUL DO’KONI  PREDMET SOHA: GUL DO’KONI

BAJARILADIGAN ISHLAR:  Tanlangan predmet sohani tahlil qilish  Predmet sohani infologik loyihalsh  Predmet sohani mantiqiy( datalogik) loyihalsh  MB ni fizik loyihalsh  MB ilovasini loyihalsh va ishlab chiqish  Mb ilovasini ishlatish

1. Predmet sohani tizimli tahlil qilish Tanlagan predmet soham Gul do’koni. Hozirgi kunda yurtimizda katta kata gul do’konlarini ochish va aftamatlashtirish ommalashgan. Do’kon ish boshqaruvchilari, xaridorlar va buyurtmalar o’rtasidagi munosabatlar samaradorligini va dastafka xizmatini oshirish uchun zamonaviy ma’lumotlar bazasiga asoslangan avtomatlashtirilgan tizim zarur hisoblanadi. Ma'lumotlar bazasi va ma'lumotlar bazasi bilan ishlashning avtomatlashtirilgan tizimdan foydalanish xaridorlarga xizmat ko'rsatish va xodimlarining gullar haqidagi ma'lumotlarni tizimlashtirish, shuningdek, boshqa ko'pgina vazifalarni bajarish vaqtini sezilarli darajada qisqartirish imkonini beradi. Mahsulotlar ro’yxatida qanday mahsulotlar borligi , ularning narxlari va qabul qilingan buyurtmalar, yetkazilgan buyurtmalar haqidagi axborotlarni tezkor aniqlash uchun bu haqidagi ma’lumotlar boshqaruvchilarda qulay va ixcham tarzda bo’lishini talab etiladi. GUL do’kon bilan ishlashda quyidagi cheklovlar bo’lishi mumkin: - Xaridorlar turli viloyatlardan bo’lishi mumkin - Buyurtmalar 1 ta va undan ko’p bo’lishi mumkin - Har bir xaridorda uyali telefon bo’lishi yoki bo’lmasligi mumkin

> Bunday cheklovlar ko'p ham bo'lishi mumkin; ma'lumotlar bazasi ishlab chiqilayotgan GUL do’konga bog‘liq ravishda ular turli tuman yoki umuman bo'lmasligi mumkin. Ma’lumotlar bazasi bilan quyidagi foydalanuvchilar ishlaydi: tavar, xaridor, sotuvchi. > Tavar mahsulotlar ro’yxatini shakllantirish, yangi mahsulotlar qo’shish yoki chiqarib tashlash, tovar narxini belgilash kabi imkoniyatlarga ega bo’lishi kerak. > Xaridorlar xaridorlarni ro’yxatdan o’tkazish, ularning manzilini va telefon raqamini qayd etishi kabi vazifalarni bajarishi kerak > Sotuvchi buyurtma berilgan tovarlar ro’yxatini shakllantirish, yetkazilgan tovarlarni belgilash, buyurtmalar hajmini kiritish va boshqa shu kabi vazifalarni bajarishi kerak bo’ladi. Avtomatlashtirilgan tizimning vazifalari quyidagilardan iborat: -xaridorlar ro’yxatini shakllantirish

- Yetkazilgan buyurtmalarni qayd etish - Buyurtmalarni qayd etish - Mahsulot narxini belgilash - Xaridorlar manzili va telefon raqamini qayd etish - Buyurtma hajmini kiritish - Qo’shimcha mahsulot kiritish yoki chiqarib tashlash Ushbu tizimning asosiy obyektlarini va ularning xossalarini aniqlaymiz Tavar: -ID_tavar - Narxi - Mahsulot_nomi - Ishlab_chiqarilgan_sana - Mahsulotlar_soni