Markaziy Osiyo xalqlari
![Mav zu: Mark aziy Osiy o
xalqlari
1.Mark aziy Osiy o
xalqlarining urf-odat lari
2.Mark aziy Osiy o
xalqlarining lingv ist ik asi
3.Madaniy at v a din](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_1.png)
![O’rt a Osiy o v a
Qozog’ist on xududlari:
quruq cho’l v a
dasht lardan, janubda v a
janubiy -sharqda Ty an-
Shan, Pomir v a Kopet
Dog’ t og’ t izmalari bilan
t ugay di. Uning janubiy -
garbida subt ropik
zonalari xam mav jud.
Duny o dengizlariga
chiqish y o’q Kaspiy v a
Orol dengizlari aslida
k at t a k o’llardir. Ishlab
chiqarish xo’jaligi asosan
dary o, soy v a buloqlarga
y aqin joy larda qadim
zamonlarda riv ojlangan.](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_2.png)
![Mark aziy Osiy o xududi 4 mln k v.k m. Bu erda 5 t a must aqil dav lat :
O’zbek ist on, Qozorist on, Qirg’izist on, Turk manist on v a Tojik ist on
respublik alari 1991 y ida Sobiq SSSRning parchalanishidan v ujudga
k elgan.](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_3.png)
![Oʻzbek
milliy
liboslari:
O’zbek milliy
libosiga
ay ollar uchun
— z ar ch o pon,
doʼppi v a
at las , erk ak lar
uchun-do’ppi,
chopon,
belbog’ v a
y ax t ak k iradi.](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_4.png)
![Qozoq
milliy
liboslari:
erk ak lar —
shapan,bos
h k iy im —
t imak ,
ay ollar esa
k amzul,bes
hmet ,bosh
k iy imi —
t aqiy a](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_5.png)
![Qirgʻiz
milliy
liboslari:
erk ak lar —
chepk en,
k ement ay,
bosh k iy imi
— malaxay,
ay ollar esa
an ʼ anav iy
libosi —
beldemchi,
bosh k iy imi
esa elechek](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_6.png)
![Turk man
milliy
liboslari:
erk ak lar -
balak ,
t oʻn,
chek men,
ay ollar
libosi
dizdan,k u
rt e,ichme
k](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_7.png)
![Tojik
milliy
liboslari:
erk ak lar-
jelak ,
k oʻy lak ,
k amzul,a
y ollar -
chak ion
xalat ,k ur
t acha,
k urt ai
marmar](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_8.png)
![Markaziy Osiyo
xalqlarining oʻziga xos
milliy liboslari](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_9.png)
![](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_10.png)
![](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_11.png)
![](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_12.png)
![Oʻzbek tili (Oʻzbekcha) — Oltoy
tillari oilasining turkiy tillar
turkumiga kiruvchi tildir. Ushbu
til Oʻzbekiston Respublikasining
Konstitutsiyasiga muvofiq
davlat tili hisoblanadi
Amudaryo va Sirdaryo oraligʻida
yashovchi oʻzbeklar va tojiklar yer
yuzidagi mavjud uch irqning
(yevropeoid, negroid va mongoloid)
biri — yevropeoid irqining «Oʻrta
Osiyo ikki daryo oraligʻi tipi»ga
mansub deb topildi. Moskvalik
antropolog A. I. Yarxo bu irqni
«Pomir-Fargʻona tipi» deb atadi](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_13.png)
![Turkman tili — turkiy tillardan biri. Asosan,
Turkmanistonda, shuningdek, Oʻzbekiston,
Tojikiston, Qozogʻiston respublikalarining
ayrim tumanlarida, Rossiya Federatsiyasining
Stavropol oʻlkasida, Afgʻoniston, Turkiya, Eron
va boshqa mamlakatlarda tarqalgan.
Turkmanistonning rasmiy tili.Asosiy laxjalari:
taka, yovmut, ersari, goʻklan, sariq, salir,
chovdur va boshqa Stavropoldagi Turkman
tili lahjasi truxmen tili deb ataladi.
Turkmanlar o‘zbeklardan farqli o‘laroq, yuzi
kengroq, qomati to‘qroq, shuning uchun ular
qalmoqlarga ko‘proq o‘xshaydi. Ularning eng
kuchli qabilasi — teke; ularning hammasi
ko‘chmanchi bo‘lib, Amudaryoning chap
qirg‘og‘ida, Qarshidan Xiva chegarasigacha
yashashni afzal ko‘radilar.](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_14.png)
![Qirgʻiz tili — turkiy tillarning qirgʻiz-
qipchoq guruhiga mansub tillardan,
Qirgʻiziston Respublikasining davlat tili.
Asosan, Qirgʻi-zistonda, shuningdek.
Oʻzbekiston, Tojikiston, Qozogʻiston,
Xitoy, Afgʻoniston, Rossiya Federatsiyasi,
Pokiston va boshqa Hududlarda
tarqalgan.Qirgʻiz tili 2 ta: shimoliy va
jan ubiy lahja guruhlariga boʻlinib, bu
lahjalar, asosan, fonetika va leksika
sohalarida oʻzaro farqlanadi; ayni jihatlari
bilan boshqa turkiy tillardan ham ajralib
turadi. Janubiy lahjaga oʻzbek tilining
taʼsiri kuchli.Qirgʻizlarning kelib chiqishi haqida turli qarashlar mavjud, xususan ularning
Yenisey qirgʻizlari deb atalmish xalqdan tarqalgani masalasi munozarali.
Qirgʻizlarning ilk etnik tarixi qad. qabila ittifoklari (hunlar, dinlinlar, saklar va
usunlar) bilan bogʻliq. Turk xoqonligi va koʻchmanchi davlat uyushmalari
davrida (6—10-asr), keyinchalik qirgʻizlar tarkibiga kirgan qabilalar Sayan-Oltoy,
Irtish boʻyi, Sharqiy Tyanshanning turkiy aholisi orasida shakllanganlar.](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_15.png)
![Qozoq t ili (Qozoqcha)— t urk iy
t illarning qipchoq guruhiga
mansub t illardan; qoraqalpoq
v a noʻgʻay t illari bilan bir-
galik da qipchoq t illarinnng
qipchoq-noʻgʻay guruhchasini
t ashk il et adi. Qozogʻist on
Respublik asining dav lat t ili.
Qozoqlarning etnogenezi turli
koʻchmanchi qabilalarning uzoq muddat
davomida aralashuvi sharoitida kechgan.
Qozoqlarning qadimgi ajdodlariga saklar,
usunlar va boshqalar kirgan. Milodning
boshlarida Orol dengizidan gʻarbda
qozoq etnogeneziga tasir etgan alanlar
yashagan.](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_16.png)
![Tojik tili — hindevropa oilasidagi
eroniy tillar guruhining janubi-gʻarbiy
guruhchasiga mansub til. Asosan,
Tojikiston va Shimoliy Afgʻonistonda,
Oʻzbekiston, Qirgʻiziston va
Qozogʻistonning ayrim tumanlarida,
qisman Eronda tarqalgan.
Tojiklar eroniy xalqlardan biri boʻlib
fors-tojik kontinuumining turli
lahjalarida gaplashadi va hozirgi
Afgʻoniston, Tojikiston, Oʻzbekiston,
Qirgʻiziston hamda Pokistonda
joylashgan hozirgi Eronning sharqi
va shimoli-sharqidagi hududlarda
istiqomat qiladi.](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_17.png)
![Oʻzbek
milliy
taomlari:
Norin va
osh](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_18.png)
![Turkman
milliy
taomi:toʻ
gʻrama](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_19.png)
![Tojik
milliy
taomlarid
an biri
binkoba](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_20.png)
![Qozoq milliy
taomi:
beshbarmo
q](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_21.png)
![Qirgʻiz milliy
taomi:kerchoo](/data/documents/9930f617-6c2e-457f-a269-ea14c95f5be1/page_22.png)
Mav zu: Mark aziy Osiy o xalqlari 1.Mark aziy Osiy o xalqlarining urf-odat lari 2.Mark aziy Osiy o xalqlarining lingv ist ik asi 3.Madaniy at v a din
O’rt a Osiy o v a Qozog’ist on xududlari: quruq cho’l v a dasht lardan, janubda v a janubiy -sharqda Ty an- Shan, Pomir v a Kopet Dog’ t og’ t izmalari bilan t ugay di. Uning janubiy - garbida subt ropik zonalari xam mav jud. Duny o dengizlariga chiqish y o’q Kaspiy v a Orol dengizlari aslida k at t a k o’llardir. Ishlab chiqarish xo’jaligi asosan dary o, soy v a buloqlarga y aqin joy larda qadim zamonlarda riv ojlangan.
Mark aziy Osiy o xududi 4 mln k v.k m. Bu erda 5 t a must aqil dav lat : O’zbek ist on, Qozorist on, Qirg’izist on, Turk manist on v a Tojik ist on respublik alari 1991 y ida Sobiq SSSRning parchalanishidan v ujudga k elgan.
Oʻzbek milliy liboslari: O’zbek milliy libosiga ay ollar uchun — z ar ch o pon, doʼppi v a at las , erk ak lar uchun-do’ppi, chopon, belbog’ v a y ax t ak k iradi.
Qozoq milliy liboslari: erk ak lar — shapan,bos h k iy im — t imak , ay ollar esa k amzul,bes hmet ,bosh k iy imi — t aqiy a