logo

Mikroneziya va Melaneziya xalqlari

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3913.57421875 KB
Mavzu: Mikroneziya va 
Melaneziya xalqlari        Reja:
1. MIKRONEZIYA XALQLARI 
2.   MELANEZIYA XALQLARI       Melaneziya va Mikroneziya xalqlari: «Qora orollar» deb atalgan 
Melaneziyaga papuaslar O’lkasi – Yangi Gvineya, Birmark 
arxipelagi, Yangi Gebrid, Fidji, Yangi Kaledoniya va boshqa 
mayda orollar kiradi. Mustamlaka arafasida papuaslar va 
melanehiyaliklar xo’jalik jihatdan deyarli bir darajada turganlar. 
Ularning xwjaligida eng bosh soha topik tipdagi qashshoq 
bwlganligi tufayli ovchilik deyarli rivojlanmagan .       Mikroneziya - Tinch okeanida joylashgan 
mintaqa va asosan orollar va bir nechta 
arxipelaglardan tashkil topgan 
materikning bir qismi: Okeaniya. 
Mikroneziya Tinch okeanining g'arbiy 
qismida tarqalgan yuzlab kichik 
orollardan iborat va siyosiy jihatdan 8 ta 
hududga bo'lingan. . Mik roneziy aning 
umumiy  aholisi t axminan 350.000 
X N UMX  ni t ashk il qiladi.  5 ta mustaqil davlat, Palau, Mikroneziya 
Federativ shtatlari, Kiribati, Nauru va 
Marshall orollari mavjud, ammo AQShga 
qaram bo'lgan 3 ta shtat ham bor, ular: 
Shimoliy Mariana orollari, Ueyk va Guam. 
Orollar nazorati XNUMX-asr va XNUMX-
asrning birinchi yarmida bir necha marta 
qo'llarni o'zgartirdi.
Mikroneziyada Avstriya tilining bir qismi 
bo'lgan bir nechta mahalliy tillar mavjud 
bo'lib, ular Okeaniya va Polineziya tillariga 
bo'linadi. Shunga qaramay, ingliz tili butun 
orolda keng tarqalgan til bo'lib qolmoqda 
va ba'zi hududlarda, asosan Guamda diniy 
sabablarga ko'ra ispan tilida 
gaplashadigan aholi bor.  
Karolina orollari - Tinch oke anning gʻarbiy qismidagi 
arxipelag, Mikroneziyaaa. Mikroneziya Federativ 
shtatlari (Markaziy va Sharqiy Karolina orollari: 
Kosraye, Ponpey, Truk, Yap orollari) va Palau 
Respublikasi tarkibiga kiradi. Rasmiy tili — ingliz tili. 
Karolina orollari 1 —10° sh. k. va 131 — 163° shq. u. 
oraligʻida joylashgan 936 vulkan oroli va atollardan 
iborat. Quruqlik qismining mayd. 1320 km2 ga yaqin. 
Barcha yirik orollari (eng baland joyi 791 m) vulkan 
harakati natijasida vujudga kelgan boʻlib, marjon 
riflari bilan oʻralgan. Fosfat konlari bor. Iqlimi 
ekvatorial va subekvatorial iqlim-Yillik yogʻin 2250 mm 
dan 3000–4500 mm gacha, Kusais o.da 6000 mm .        Oqibatda poligam nikoh kuchaygan. Eri o’lganda xotini ancha vaqt 
motam tutgan, keyin erining jasadini qabrdan kovlab olib ariqda yuvgan, 
kalla suyagini maxsus to’r xaltaga solib wzi bilan olib yurgan. Kukuku 
qabilasida kishi o’lgandan keyin jasadni uyda maxsus ustanga yotqizib 
bir   oycha   dudlatib   quritganlar , so’ng chiptaga o’rab qabristonga eltib 
qwyganlar. Motam belgisi sifatida erining kalla suyagi yoki ba`zan bir 
skelet suyagini taqib yurish umrining oxirigacha swzilishgan hollari 
kuzatilgan.       Melaneziyada patriarxal quldorlik paydo bo’lgan. Qullar 
harbiy asirlar hisobiga to’ldirilgan. Patriarxal tipdagi juft 
nikoh uncha mustahkam bo’lmagan. Butun jamoa ishlarini 
belgilab va boshqarib turuvchi qavmi qarindoshlik 
munosabatlari ancha o’zgargan, katta qalin to’lash, 
Ko’pxotinlik paydo bo’lgan. Gvineyaga borgan 
Ya.Volnevich so’nggi o’n yillikda kelin bahosi o’n hissa 
oshganligi tufayli boy tabaqadagilar bir necha xotin olishga 
qodir bo’lib, kambag`al yigitlarga uylanish 
qiyinlashganligini qayd qiladi       Faqat qaynog`asi yoki qaynisining ruxsati bilan beva 
ayol motamni tugatib, yangi turmush qurishi mumkin 
bwlgan. Ilgari ayrim qabilalarda bolasi o’lgan ayol bir 
barmog`ini motam belgisi sifatida kesib tashlagan va 
bo’yniga osib yurgan. Papuas va melaneziyaliklarning 
diniy e`tiqodida mana tushunchasi muhim rol 
o’ynagan. Mana tabiatning turli hodisalari, arvohlar, 
boy kishilar bilan bog`liq qandaydir qiyofasiz kuch 
hisoblangan .	
        
Marshall orollari — Tinch okeandagi arxipelag, 
Mikroneziyada. Bir necha yuz marjon orol, atoll va 
riflardan iborat. Marshall Orollarini 1529-yilda ispan 
dengizchi sayyohi A. Saavedra yevropaliklarga maʼlum 
qilgan. Orollarni key-inroq ingliz tadqiqotchilari D. 
Gilbert va J. Marshall mukammalroq oʻrganganlar. 
Orollarda Marshall Orollari Respublikam joylashgan.[1] 
Arxipelag bir necha yuz orolning 2 guruhi: Radak va 
Ralikdan iborat. Maydoni 180 km². Aholisi 70,82 ming 
kishi (2001). Poytaxti Majuro oroldagi Majuro shahri 
Maʼmuriy jihatdan 25 tuman (district)ra boʻlingan. 
Deyarli barcha aholisi mikronezlar irqiy toifasiga 
kiruvchi marshalliklar; protestan-tlikka eʼtiqod qiladi.          Eng kuchli mana, odatda, qabila boshliqlari, erkaklar ittifoqi rahbarlari va 
ularning arvohlariga xos bo’lib, ularga sig`inish keng tarqalgan. Yangi Gebrid 
orollarida tabiat ruhlariga itoat kuchli bo’lgan. Ajdodlarning arvohlariga 
sig`inish e`tiqodi o’liklarning kalla suyagini maxsus muqaddas joylarda 
saqlash odatini yaratgan. Ibtidoiy jamoa tuzumidan sinfiylikka wtish davriga 
xos turli animistik tasavvurlar ,  sehrgarlik e`tiqodi (ayniqsa, boshliqlar manasi 
kuchi), dahshatli prvohlar obrazi va u bilan bog`liq marosimlar 
melaneziyaliklarning ma`naviy madaniyatiga ta`sir etgan.       Melaneziyaliklarning asosiy qurollaridan toshbolta, nayza, 
choqmor, o’q-yoy (Yangi Gebrid orollarida eng muhim 
qurol), palaxmon kabilar keng tarqalgan. Mudofaa uchun 
ba`zan yog`och yoki to’qima qalqon ham ishlatilgan. Idish-
tovoqlarni yag`och va bambukdan, kokos yong`og`idan 70 
yoki qovoqdan yasaganlar. Charxsiz kulolchilik, savat, 
bo’yra, xalta, yelpig`ich, kabi buyumlarni to’qish keng 
rivojlangan. Ammo gazlama to’qishni	
 bilmaganlar, tapa 
(maxsus daraxt qobig`i)dan va O’simlik yaprog`idan etakli 
belbog` va hokazo  tikilgan       G`arbiy shoxobchasiga oid belau xalqi (15 ming kishi) G`arbiy 
mikroneziyada yashaydi. Bulardan tashqari ko’p sonli metislar va 
immigrantlar ham mavjud. Mikroneziyaliklarning xwjaligida serunum erlar 
kam bwlganligi tufayli faqat kokos palmasi, shakarqamish non daraxti 
wstiriladi. Aholisi asosan, baliqchilik bilan kun kwradi. Mayda orollarda 
qisman o’ziga xos madaniyatga ega bwlgan dengiz kwchmanchilari deb 
nom olgan qabilalar ham yashaydi.       Mikroneziya xalqlarning tillari kam wrganilgan, ammo swnggi 
klassifikatsiya ma`lumotlari malayya-polineziya turkumi 
avstroneziya til oilasiga oid ekanligini 
tasdiqladi.Mikroneziyaliklarning kwp qismi mazkur til oilasining 
sharqiy yoki okeaniya shoxobchasiga kiradi. Shulardan eng 
kattalari Gilbert arxipelagidagi tungaru (64 ming kishi)dir. Sof 
okeaniya tilida so’zlashadigan Sharqiy Mikroneziyada 10 ta xalq 
yashaydi.       Baliq ovi ashyolarini tayyorlash ancha rivojlangan: 30-40 metr 
keladigan yog`och tolalardan to’qilgan to’rlar, bambukdan po’pak 
va hinjilardan qarmoqlar, xivichdan yasalgan har xilto’rlar, sanchqi 
va hokazo.Tinch okeanining markaziy qismida keng, taxminan bir 
million kvadrat kilometr suv sathidagi katta – kichik orollardan 
iborat Polineziya (“Ko’p orollik”) shimolda Gavayya arxipelagi, 
janubda eng katta qo’shorol – Yangi zelandiya va sharqda pasxa 
uchburchagi joylashgan.       Asosan vulqon va marjonlardan 
paydo bo’lgan Polineziya orollari 
(Yangi Zellandiyani hisobga 
olmaganda) 26 ming kvadrat km.dan 
ortiq hududga ega. Shundan 17 ming 
kvadrat km faqat gavayya 
arxipelagiga tegishli, 220 ta orol esa 
har bittasi har kvadrat kmdan ham 
kam joyni egallaydi.       “ Polineziya” so’zi ilk marta 1756 yilda fransuz yozuvchisi Sharll Bross tomonidan 
fanga olib kirilgan bo’lib, u dastlab Tinch okeanidagi barcha orollarga nisbatan 
qo’llangan. 1831 yilda esa fransuz sayohatchisi, dengizchi, okeanshunos Jyul 
Dyumon Dyurvil fransuz geaografiya jamiyatida qilgan ma’ruzasida mazkur atamani 
am’lum ma’noda chegaralash va hozirgi ko’rinishida qo’llashni taklif qilgan. Foydali 
kazilmalardan fosforit, boksit konlari bor. Orollar marjon riflari bilan o ralgan. Iqlimi 	
ʻ
ekvatorial, tropik, passatli iqlim. O rtacha yillik temperatura 22—26°. Yillik yog in 	
ʻ ʻ
1500 mm dan 3500 mm gacha, kuchli dovullar bo lib turadi. Orollar doim yashil 	
ʻ
subekvatorial va tropik o rmonlar bilan qoplangan, shamolga teskari yon bag irlar 	
ʻ ʻ
savannalardan iborat. Sohillarda kokos palma-si, non daraxti, pandanuslar usadi. 
Kofe, kakao, kauchukli daraxtlar o stiriladi. Shakarqamish, ananas, sholi, yams, 	
ʻ
maniok yetishtiriladi.       ispaniya hukumati norozilik bildirdi va Vatikanga murojaat qildi. 
1898 yil dekabrdagi Parij shartnomasi Ispaniya va AQSh o'rtasidagi 
urushni tugatdi.  Madrid   u Karolinalarni Germaniy aga 25 mill ion 
peset aga sot di.  1914-yilda Yaponiya orollarni bosib oldi va butun 
mintaqani demilitarizatsiya qilish rejasi boʻyicha Qoʻshma Shtatlar 
bilan kelishib oldi, ammo bu kelishuv 1935-yilda buzildi. 
Yaponiyaning Pearl-Harbordagi AQSh havo kuchlari bazasiga 
hujumi Mikroneziyada boshlandi.              1947 yilda Birlashgan Millatlar Tashkiloti Xavfsizlik Kengashi va AQSh 
hukumati Yaponiyaning xorijdagi mulklari taqdirini hal qildi va orollar 
Qo'shma Shtatlar tomonidan boshqarilishi haqida kelishib oldi. 1986 yil 
noyabr oyida prezident Ronald Reygan AQShning Mikroneziyadagi 
hukmronligi tugaganligini rasman e'lon qildi. 1987 yilda Mikroneziya 
Federativ Davlatlari Marshall orollari bilan diplomatik aloqalar o'rnatdi. 
Bir yil o'tgach, Isroil va Papua-Yangi Gvineya Mikroneziya hududini yangi 
respublikalar sifatida tan oldi, 1989 yilda Yaponiya va Xitoy.
Geografiya       Etiboringiz uchun rahmat

Mavzu: Mikroneziya va Melaneziya xalqlari

Reja: 1. MIKRONEZIYA XALQLARI 2. MELANEZIYA XALQLARI

Melaneziya va Mikroneziya xalqlari: «Qora orollar» deb atalgan Melaneziyaga papuaslar O’lkasi – Yangi Gvineya, Birmark arxipelagi, Yangi Gebrid, Fidji, Yangi Kaledoniya va boshqa mayda orollar kiradi. Mustamlaka arafasida papuaslar va melanehiyaliklar xo’jalik jihatdan deyarli bir darajada turganlar. Ularning xwjaligida eng bosh soha topik tipdagi qashshoq bwlganligi tufayli ovchilik deyarli rivojlanmagan .

Mikroneziya - Tinch okeanida joylashgan mintaqa va asosan orollar va bir nechta arxipelaglardan tashkil topgan materikning bir qismi: Okeaniya. Mikroneziya Tinch okeanining g'arbiy qismida tarqalgan yuzlab kichik orollardan iborat va siyosiy jihatdan 8 ta hududga bo'lingan. . Mik roneziy aning umumiy aholisi t axminan 350.000 X N UMX ni t ashk il qiladi.

5 ta mustaqil davlat, Palau, Mikroneziya Federativ shtatlari, Kiribati, Nauru va Marshall orollari mavjud, ammo AQShga qaram bo'lgan 3 ta shtat ham bor, ular: Shimoliy Mariana orollari, Ueyk va Guam. Orollar nazorati XNUMX-asr va XNUMX- asrning birinchi yarmida bir necha marta qo'llarni o'zgartirdi. Mikroneziyada Avstriya tilining bir qismi bo'lgan bir nechta mahalliy tillar mavjud bo'lib, ular Okeaniya va Polineziya tillariga bo'linadi. Shunga qaramay, ingliz tili butun orolda keng tarqalgan til bo'lib qolmoqda va ba'zi hududlarda, asosan Guamda diniy sabablarga ko'ra ispan tilida gaplashadigan aholi bor.