munavvarqori abdirashidxonov – jadidchilik harakatining yo’lboshchilaridan biri
MAVZU:MUNAVVARQORI ABDIRASHIDXONOV – JADIDCHILIK HARAKATINING YO’LBOSHCHILARIDAN BIRI.
MUNAVVARQORI ABDURASHIDXONOV XX asr ziyoli o‘zbeklari tomonidan bir ovozdan “ma’naviy ilhomchi”, “buyuk millatning buyuk kelajak maqsadlari uchun tunu-kun tinim bilmagan xalq xizmatkori”, deb topilgan adabiyotshunos, tarbiyachi, muharrir, maorif, jamoat arbobi Munavvar qori Abdurashidxonov 1878 yil Toshkent shahrining hozirgi Shayxontoxur tumani, Darxon mahallasida o‘qituvchilar oilasida tug‘ilgan
ff Eshonquli dodhoh (Toshk ent ) v a Mirarab (Buxoro) madrasasi da t a’li m olgach, Toshk ent ni ng Darxon masjidi da imom bo‘lib ishlay di. X IX asr ox irida Munav v ar qori jadi dchili k harak at ida faol isht irok et adi. 1901 y i l av v al o‘z uy ida j adidchi lik mak t abini ochadi, k ey inroq Toshk ent ning boshqa dahalarida ham ochadi. U mak t ablar uchun grammat ik a v a alifbo asosl ari ifodalangan “ Birinchi ust oz” noml i y angi usuldagi ilk darslik ni t ay y orlay di
“ Ik k inchi ust oz” deb nomlangan i k k inchi k it obida o‘qish v a y ozishga qarat i lgan uslubni, shuningdek , oiladagi o‘zaro munosabat l arni y orit gan. Munav v ar qori, shu bilan birga il k mat emat ik a darsli gini t ay y orlagan. " Taj v id al-Qur ’on" , “ Yer may doni” k abi qo‘llanmalar t ay y orlab, ularni nashrdan chi qaradi. Bolak ay lar uchun esa she’r v a hik oy alar y ozadi. 1909 y il Toshk ent da “ J ami y at i xay riy a” it t ifoqini v a “ Turon” uy ashmasini t ashk il qiladi.
Munav v arqori1906y il“ X urshid” bi rinchi gazet anashriy ot iniochadi .K ey inroquy erdagi“ N aj ot ” , “ Kengash” gazet al ari damuharrir, “ Sadoy iTurk i st on”gazet asidaesaboshmuharrirl av ozi ml aridafaol iy a t y uri t adi . Munav v arqoriAbdurashidxonov o‘zbek t eat ri asoschilaridanbi ri. Ut eat ry ordami da“ buzuqodat lar ” v aularnit uzat ishni k o‘rsat gan. Uningt ruppasi “ Turon” debnomlangan.Truppa1914y ildan1924y il gaqadarfaoliy at k o‘rsa t gan. Munavvarqori1917yilfevralrevolyutsiyasidanso‘ngTurkiston xalqdemokratikdavlatiningyaratilishg‘oyasiniochiqdan- ochiqifodaqiladi.